بعد از نزدیکی در زمان مناسب یعنی در محدوده زمانی تخمک گذاری به احتمال زیاد تخمک با اسپرم جفت شده و لقاح انجام میشود. از لحظه لقاح، نه ماه بارداری هفته به هفته زمان نیاز است تا جنین رشد و تکامل یابد و بتواند برای زندگی خارج از رحمی آماده شود. بعد از نه ماه یا کمی زودتر از آن بسته به شرایط بارداری فرزند شما با یکی از روش های زایمان زود رس، زایمان سرو قت یا زایمان بعد از زمان مورد نظر به دنیا می آید. البته پزشک تمام تلاش خود را می کند که زایمان زودرس اتفاق نیفتد. به یاد داشته باشید لقاح در هفته اول بارداری اتفاق می افتد. بنابراین اگر پیش از آخرین قاعدگی، دفعات زیادی نزدیکی جنسی داشته اید، تشخیص زمان درست لقاح دشوار می باشد.
در این مقاله می خواهیم شما مادران اومایی عزیز را با روند تغییرات بارداری ماه به ماه آشنا کنیم تا نسبت به اتفاقاتی که در هر ماه از بارداری برایتان می افتد آگاهی کامل داشته باشید. با ما همراه باشید.
ماه اول بارداری
در ماه اول بارداری مهم ترین اتفاق همان انجام لقاح یعنی پیوند تخمک و اسپرم است که بارداری اتفاق می افتد. لقاح ممکن است از چند دقیقه بعد از رابطه جنسی تا چند روز بعد از آن بسته به زمان تخمک گذاری انجام شود. در شروع بارداری بعد از انجام لقاح نطفه تشکیل شده به کوچکی یک شن یا ماسه می باشد و تازه تقسیم سلولی و رشد آن آغاز می شود.
حقیقت شگفت انگیز: در زمان لقاح، 23 کروموزوم از مادر و 23 کروموزوم از پدر به اشتراک گذاشته می شود. پس تمام اطلاعات ژنتیکی لازم برای رشد فرزند از همان لحظه لقاح مشخص خواهد شد.
برنامه همه چیز وجود دارد: رنگ مو و چشم، رنگ پوست، قد، استعدادهای درخشان مثل استعداد پیانیست شدن، خواننده شدن و یا برنامه نویس کامپیوتر شدن از همان لحظه لقاح ایجاد می شود.
البته این بدین معنی نیست که مثلا همه کسانی که خوب موسیقی کار می کنند ژنتیکی این کار را انجام می دهند زیرا همیشه پشتکار و تلاش عامل بسیار موثری در پیشرفت و مهارت در یک حرفه می باشد.
عمل لانه گزینی 5 تا 9 روز بعد از لقاح اتفاق می افتد. عمل کاشت زمانی انجام می شود که تخمک بارور شده از لوله فالوپ خود را به رحم رسانده و در دیواره رحم لانه گزینی می کند و شروع به تغذیه از رحم خواهد کرد. هنگامی که کاشت انجام شود، فرزند شما بلاستوسیست نامیده می شود و قطر آن حدود 0.1 تا 0.2 سانتیمتر است. در این هفته در بدن هورمونی ترشح می شود که به معنی لانه گزینی جنین می باشد. بنابراین عادت ماهانه قطع می شود و با تشخیص این هورمون در آزمایشات خانگی یا آزمایش خون بارداری شما تایید خواهد شد.
بین هفته سوم بارداری و هفته چهارم بارداری (18 تا 25 روز بعد از لقاح) ضربان قلب جنین شروع به زدن می کند. جوانه دست ها و پاها تشکیل می شود. صورت، چشم، گوش، بینی و دهان نیز شروع به تشکیل شدن می کنند. اما همگی آن قدر ریز هستند که شاید قابل تشخیص نباشد.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه اول بارداری بیشتر بخوانید.
ماه دوم بارداری
در ماه دوم جنین 5 هفته رشد کرده است و جالب است بدانید حدود 10000 برابر بزرگتر از زمان لقاح است. طول جنین در این زمان یک اینچ و تقریبا 2.5 سانتیمتر است و وزنی کمتر از یک بادام زمینی دارد. پوشش جفت شروع به رشد می کند اما تا هفته دوازدهم بارداری، تولید هورمون های لازم برای جنین را تولید نمی کند.
حقیقت شگفت انگیز: کاهش سرعت رشد جنین در ماه دوم خبری خوب است زیرا در غیر این صورت، نوزاد در هنگام تولد بیش از ده تن وزن خواهد داشت.
- حالا قلب جنین تشکیل شده است. شواهدی از تشکیل کبد، پانکراس، ریه و معده نیز مشاهده می شود. در سونوگرافی هفته ششم بارداری رشد نوزاد شما را متعجب می کند.
- در این مرحله اندام تناسلی وجود دارد اما هنوز نمی توان جنسیت جنین را تشخیص داد. قلب جنین حدود 20% عمل پمپاژ خون را انجام می دهد.
حقیقت شگفت انگیز: جنین در هنگام رشد مجموعه ای از سه کلیه دارد. اما در هفته هفتم بارداری کلیه ها به دو عدد تبدیل می شوند.
در ماه دوم بارداری، تمام اندام ها تقریبا تشکیل شده و بیشتر آن ها کار خود را شروع کرده اند. اما برخی نیاز به رشد بیشتر و تکامل دارند. رشد عنبیه چشم و ناخن ها قابل مشاهده است و فرزند شما می تواند انگشتانش را دور چیزی حلقه کند. او همچنین ممکن است سکسکه کند، جوانه های چشایی بر روی زبان و جوانه های دندان بر روی لثه نیز در این ماه تشکیل می شود.
حقیقت شگفت انگیز: اگر پزشک از داپلر استفاده کند می توانید در هفته دهم بارداری صدای ضربان قلب جنین را بشنوید. ضربان قلب بسیار تند است. پس از شنیدن ضربان قلب احتمال سقط جنین کاهش می یابد.
مادر و پدر می توانند در این مرحله فرزند را از طریق سونوگرافی مشاهده کنند. بیشتر پزشک ها برای بررسی رشد جنین از سونوگرافی استفاده می کنند.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه دوم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه سوم بارداری
جنین در این مرحله می تواند لبخند بزند. او می تواند مایع آمونیاک را از طریق ریه تنفس کند. تمام جوانه های 20 دندان او تشکیل شده است و منتظر رشد می باشند. در ماه سوم بارداری، فرزند شما یک اونس یعنی 28.3 گرم وزن دارد. لوزالمعده در این مرحله شروع به ترشح انسولین می کند. همچنین این مرحله اوج تحرک جنین است.
تحرکات توسط مادر حس نمی شود اما جنین در بیشتر مواقع در حال تحرک است و کمتر از 5 دقیقه استراحت می کند. جنین ممکن است 20 بار در ساعت موقعیت خود را تغییر دهد. جنین حرکات مادر را حس می کند و در هنگام حرکت مادر، در رحم بی حرکت می ماند. حرکات زیاد جنین به این علت است که می خواهد به یک حالت ثبات برای ادامه رشد خود برسد.
حقیقت شگفت انگیز: مایع آمونیاک هر سه ساعت دوباره تولید می شود. برخی معتقدند این مایع از ادرار جنین ساخته می شود اما هنوز به یقین این مطلب مشخص نشده است.
حقیقت شگفت انگیز: در هفته 15 بارداری، صداهای بلند جنین را از جا می پراند. نواختن موسیقی آرام در کنار شکم مادر باعث آرام شدن جنین می شود.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه سوم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه چهارم بارداری
جنین در این ماه حدود هشت اینچ 20 سانتیمتر قد دارد. مادر در این مرحله حرکات جنین را حس می کنید که بسیار شگفت انگیز است و جنین می تواند انگشت شستش را مک بزند. ناخن ها به خوبی شکل گرفته اند به طوری که بعد از تولد گرفته شوند. در این ماه ممکن است مادر هر 45-40 دقیقه نیاز به تخلیه مثانه داشته باشد. در این ماه جفت به طور کامل تشکیل شده است. یکی از دیگر بخش های مهم رشد جنین، بند ناف است. بند ناف به جفت متصل است و مواد مغذی موردنیاز جنین را منتقل می کند. اثر انگشت نیز در این مرحله تشکیل شده است.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه چهارم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه پنجم بارداری
وزن جنین در پایان ماه پنجم به حدود 15 اونس یا 425 گرم رسیده است. شنوایی او بسیار قوی شده است و فعالیت جنین افزایش می یابد به طوری که در مایع آمونیاک شنا می کند. ابروها تشکیل شده اند. کرک های جنینی بر روی بدن جنین شکل گرفته اند. گاهی اوقات این کرک ها پس از تولد هنوز بر روی بدن جنین دیده می شوند و با اولین حمام از بین می روند. همچنین یک ماده سفید خامه ای به موهای جنین و چین های پوست چسبیده است. اعتقاد بر این است که این ماده سفید نوزاد را در هفته های باقی مانده نسبت به خطرات بارداری محافظت می کند. این ماده گاهی اوقات بعد از تولد همچنان دیده می شود و با شست و شو از بین خواهد رفت.
حقیقت شگفت انگیز: یکی از سوالاتی که بیشتر مادرها در این ماه می پرسند این است که: چرا نمی توانم شب بخوابم؟ جواب این سوال ساده است. شما نوزادی در راه دارید که ساعات خوابش مانند شما نیست. برخی نوزادان 3 صبح مادر را از خواب بیدار می کنند. این فرزندان بعد از تولد نیز تمایل دارند همان ساعات بیدار باشند.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه پنجم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه ششم بارداری
در این ماه، جنین یک پوند یعنی حدود 453 گرم افزایش وزن خواهد داشت. حرکات دست جنین در این ماه هماهنگ تر شده است و حرکت شست در مقابل سایر انگشتان از هماهنگی بیشتری برخوردار است. در این ماه چشم های جنین باز هستند. حجم کمی چربی برای حفظ گرما در بدن نی نی تشکیل می شود. رحم اجازه می دهد کمی نور دیده شود بنابراین جنین تفاوت بین تاریکی و روشنایی را حس می کند و حتی ممکن است روی فعالیت او تاثیر بگذارد.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه ششم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه هفتم بارداری
در این ماه پوست جنین به دلیل اینکه مدت زیادی در مایع شناور بوده است چروکیده می شود و تا چند هفته پس از تولد به همین شکل باقی می ماند. مژه های جنین در این مرحله تشکیل شده است و چربی های بیشتری زیر پوست تجمع می کنند. اگر جنین پسر باشد، بیضه ها شروع به حرکت به پایین می کنند. اگر زایمان در این ماه اتفاق بیفتد احتمال نجات فرزند به کمک تجهیزات پزشکی بیشتر از ماه هشتم می باشد. جنین در این ماه دمای بدن خود را تنظیم می کند. درجه حرارت بدن جنین همیشه بیشتر از بدن مادر است.
اگر انقباضات براکستون هیکس دارید، به معنی آمادگی برای زایمان است. جنین متوجه انقباضات می شود اما تحت تاثیر آن ها قرار نمی گیرد. ممکن است انقباضات کاملا معمولی باشند و به دلیل اینکه تجربه اولتان است دائما آن را با درد زایمان اشتباه بگیرید. جنین در حال حاضر 4-2 پوند یعنی 1 الی 2 کیلوگرم وزن دارد.
انقباضات براکستون هیکس چیست؟
انقباضات براکستون هیکس انقباضات گاه به گاهی است که در سه ماهه اول و دوم بارداری اتفاق می افتد. معمولا این انقباضات دردناک نیستند و با درد زایمان اشتباه گرفته می شوند. فرکانس انقباضات براکستون هیکس در سه ماهه سوم بارداری بیشتر می باشد و در صورت رسیدن زمان زایمان باعث ایجاد درد شدید و با فاصله زمانی کوتاه می شود که دائما بیشتر هم خواهد شد. تنها راه صد در صدی تشخیص درد کاذب مشورت با پزشک است.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه هفتم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه هشتم بارداری
عنبیه جنین در این ماه می تواند گشاد شود و در اثر نور منقبض می شود. وزن جنین در حال حاضر 4 تا 6 پوند یا 2الی 3 کیلوگرم است. با نزدیک شدن به انتهای بارداری، خواب و بیداری جنین تمایز پیدا می کند. با گذشت زمان 4 رفتار جنین شامل خوابیدن، بیداری، گریه و فعالیت در هنگام بیداری برای مادر قابل تشخیص می شوند. بدن جنین در این ماه یک ماده شیمیایی تولید می کند که به تنفس نوزاد بعد از تولد کمک خواهد کرد. این ماده پوشش آلوئول در ریه نامیده می شود. نوزادی که بعد از این هفته به دنیا می آید، با اینکه زودتر از نه ماه متولد شده است مشکل تنفسی کمتری پس از تولد دارد.
حقیقت شگفت انگیز: حدود دو پوند یعنی حدود یک کیلوگرم از وزن جنین در ماه آخر بارداری، چربی و عضلات است. قد جنین نیز در این ماه 40 سانتی متر می باشد.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه هشتم بارداری بیشتر بخوانید.
ماه نهم بارداری
در این ماه وزن جنین 5 تا 7 پوند یعنی 2.5 تا 3.5 کیلوگرم است. تمام اندام های داخلی و خارجی بدن در این ماه تکمیل شده اند. چربی های گونه نیز در ماه آخر افزایش پیدا می کنند. پادتن های موجود در بدن مادر از طریق جفت به جنین می رسد و او را از بیماری هایی مانند سرخک، آبله مرغان، سیاه سرفه و ... محافظت می کند.
حقیقت شگفت انگیز: در روزها و ساعات قبل از زایمان، مایع آمونیاک به طور مرتب هر سه ساعت یک بار جایگزین می شود.
در صورتی که جنین در ماه های آخر نزدیک به زایمان به سمت پایین باشد، در بهترین حالت برای زایمان است. سیستم ایمنی بدن جنین هنوز تکمیل نشده است و پیش از تولد، پاددتن ها را از طریق جفت از مادر می گیرد و پس از تولد از طریق شیر مادر، آن ها را دریافت خواهد کرد. در این زمان بیشتر کرک های بدن جنین کاهش یافته است اما در برخی نقاط مانند گوش ها، شانه ها و در چین ها هنوز کرک وجود دارد که بعد از تولد با شست و شو از بین خواهد رفت.
یک نوزاد متوسط در هنگام تولد 5/7 پوند (4/3 کیلوگرم) وزن دارد و قدی معادل 20 اینچ یعنی حدود 51 سانتیمتر دارد. جفت حدود یک هشتم وزن نوزاد است و بند ناف طولی معادل قد نوزاد دارد. نوزاد در هنگام تولد و پنج دقیقه بعد از ان با استفاده از درجه آپگار بررسی می شود.
برای اطلاع از برنامه غذایی و احتیاطات لازم، درباره ماه نهم بارداری بیشتر بخوانید.
درجه آپگار در بارداری چیست؟
روش بررسی درجه آپگار برای تعیین سلامت اولیه نوزاد بعد از تولد می باشد. این آزمایش شامل اندازه گیری 5 نشانه: ضربان قلب، تعداد تنفس، ریفلاکس، رنگ عضلات و سفتی عضلات می باشد.
سخن آخر
در پایان امیدواریم شما مادران اومایی عزیز همه این ماه ها را با سلامت کامل برای خودتان و فرزند دلبندتان پشت سر بگذارید. پزشکان سلامت اوما در طول بارداری و حتی بعد از زایمان در کنار شما خواهند بود و به تمامی سوالاتی که ممکن است باعث نگرانی شما شود و یا به هر دلیلی برایتان پیش بیاید پاسخگو خواهند بود. شما عزیزان می توانید بارداری هفته به هفته را نیز در مجله علمی اوما دنبال کنید تا با جزئیات دقیق شرایط خودتان و نوزادتان در هر هفته از بارداری بیشتر آشنا شوید و بارداری بهتری را سپری کنید.
James Greenberg, M.D. How Many Weeks, Months and Trimesters in a Pregnancy? on June 3, 2020