ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری شما در نصف راه بارداری هستید. در این ماه برای اکثر خانم ها تقریبا همه علائم اولیه مانند تهوع و تکرر ادرار پایان یافته است و به دلیل هماهنگی بدن با وضعیت بارداری و افزایش خون رسانی شما انرژی بیشتری دارید و آرامشتان نیز نسبت به ماه های قبلی و بعدی بیشتر است. بنابراین این ماه بهترین ماه برای خرید برای اتاق نوزاد و لباس های بارداری برای ماه های آینده می باشد. در ادامه تغییراتی که در ماه پنجم بارداری اتفاق می افتد را برای شما مادران عزیز اومایی توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.

در این مقاله می خوانیم:

علائم ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم خانم ها علائم کمتری نسبت به قبل مشاهده می کنند. هر چند فرزند در حال رشد و شکم روز به روز بزرگ تر می شود. این نشانه ها عبارتند از:

1-  سوزش معده در ماه پنجم بارداری:

سوزش معده نشانه ای رایج در بارداری است. همان طور که فرزند شما بزرگ می شود فضای دستگاه گوارش کمتر شده و به معده شما فشار وارد می کند. این سوزش از  ماه دوم بارداری احساس می شود. همچنین هورمون های بارداری باعث می شوند هورمون های معده استراحت کنند بنابراین اسید معده وارد مری شده که موجب افزایش سوزش معده خواهد شد. شما در بارداری به طور کامل نمی توانید از این مسئله رها شوید اما می توانید آن را کنترل کرده و کاهش دهید. برای این کار باید به موادغذایی که مصرف می کنید دقت کنید.

غذاهای تند و سرخ شده باعث سوزش بیشتر معده می شوند. به طور مشابه سریع خوردن یا زیاد خوردن در یک وعده غذایی نیز مشکل زا است. مصرف آب در حین غذا خوردن هم موجب سوزش معده می شود. لباس های گشاد بپوشید تا به شما اجازه نفس کشیدن بدهد و حداقل دو ساعت پیش از خوابیدن غذا بخورید. همچنین تعداد وعده های غذایی خود را زیاد و مقدار مصرفی در هر وعده را کاهش دهید.

2-  نشانه های کشش در ماه پنجم بارداری:

همانطور که فرزند شما رشد می کند، بافت ها از پوست جدا شده و رگه هایی مانند ترک خوردگی بر روی پوست شکم نمایان می شوند. نشانه های کشش بر روی شکم مادر و سایر قسمت ها مثل سینه ها و ران از هفته بیستم بارداری  دیده می شود. در واقع 90% خانم ها رگه هایی بر روی بدن خود را تجربه می کنند. این رگه ها درد ندارند و در بعضی موارد پس از مدتی محو می شوند. بیشتر تولید کننده های کرم های ضد ترک معتقدند استفاده از کرم ها و لوسین ها موجب می شود پوست دچار کشیدگی نشود. با راههای بر طرف کردن ترک های شکم در بارداری آشنا باشید تا از نگرانی شما کاسته شود.

به طور کلی این مسئله به الاستیسیته پوست و ژن شما بستگی دارد. اگر مادر شما علامت های کشیدگی زیادی بر روی پوست دارد شما نیز همین گونه خواهید شد. مصرف آب به میزان زیاد و کنترل وزن در طول بارداری موجب می شود علائم کشیدگی کمتری بر روی پوست شما ظاهر شود. همچنین می توانید از ماساژ روغن زیتون برای کاهش ترک خوردگی پوست به صورت روزانه استفاده کنید.

 3- خستگی و بی خوابی در ماه پنجم بارداری :

جنین در حال رشد به رحم فشار وارد می کند و در هنگام خواب شما را اذیت می کند. تکرر ادرار نیز بخصوص در شب ها باعث می شود خواب شما به هم بریزد. همه این علائم انرژی شما را گرفته و باعث می شود خسته شوید. اگر همیشه احساس خستگی می کنید با پزشک خود صحبت کنید تا در صورت کم خونی زودتر مورد درمان قرار گرفته و از عوارض آن جلوگیری کنید. سعی کنید ساعت خواب مشخصی داشته باشید تا راحت تر استراحت کنید. در هفته هجدهم بارداری همراه با خستگی احتمالا احساس سرگیجه هم خواهید داشت.

4- افزایش اشتها در ماه پنجم بارداری :

بدن باید مواد مغذی کافی برای نوزاد فراهم آورد. این مسئله توضیحی برای گرسنگی همیشگی شما در ماه پنجم بارداری است. اگر در سه ماه اول بارداری  وزن شما به دلیل حالت تهوع و کم اشتهایی افزایش نیافته است، الان زمان افزایش وزن است. هنگامی که احساس گرسنگی می کنید آب بخورید زیرا در بعضی موارد در بارداری بدن احساس گرسنگی و تشنگی را درست تشخیص نمی دهد.

مواد سالم مثل آجیل، میوه و جوانه بخورید. این مواد سالم هستند و کالری مورد نیاز شما را تامین می کنند. گاهی می توانید بستنی یا برگر بخورید. اما زیاده روی نکنید. مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات و غذاهای فراوری شده علاوه بر اضافه وزن بیش از اندازه باعث افزایش خطر دیابت بارداری می شود.

5-  نفخ و یبوست در ماه پنجم بارداری :

نفخ از علائمی است که از ابتدا تا انتهای بارداری می تواند همراه شما باشد. در ابتدای بارداری هورمون های پروژسترون و استروژن موجب می شوند عضلات اطراف معده شل شده و هضم غذا به آرامی انجام شود. بعد از گذشت زمان، رشد رحم به مقعد فشار آورده و باعث نفخ و یبوست می شود. مصرف موادغذایی غنی از فیبر و آب باعث کنترل نفخ می شود. همچنین باید غذا را آهسته بخورید تا در طول غذا خوردن هوا وارد بدن شما نشود.

از جویدن آدامس در این ماه خودداری کنید زیرا باعث افزایش تجمع هوا در معده می شود. مصرف موادغذایی غنی از کربوهیدرات های غیر قابل هضم نیز باعث نفخ می شود. برخی موادغذایی مثل پیاز، گل کلم، لوبیا، بروکلی و سیب باعث تولید گاز شده و شما را اذیت می کند. برای جلوگیری از بوی بد گاز خارج شده، از مصرف غذاهای غنی از سولفور مثل گوشت و تخم مرغ به میزان زیاد جلوگیری کنید. افراد مختلف باکتری های متفاوتی در روده دارند بنابراین واکنش آن ها به غذاهای مختلف متفاوت است. در این مقاله 14 روش درمان نفخ شکم در دوران بارداری توضیح داده شده است.

اندازه شکم در ماه پنجم بارداری

بعد از هفته ۲۰ رشد رحم هر هفته تقریبا یک سانتی متر بیشتر خواهد بود و شکم مادران در بارداری از ۵ ماهگی به بعد بزرگ می‌شود. بیش از آن بزرگ شدن شکم نامنظم بود، اما اکنون نظم بیشتری به خود می‌گیرد. ممکن است درد کشش رباطی و کشاله ران را در ناحیه لگن تجربه کنید. جای هیچ نگرانی نیست.

در هفته هفدهم بارداری شکم شما برآمده شده است. همچنین اطراف باسن و ران ها چاق شده است. این چاق شدن به ریه های شما فشار می آورد و گاهی احساس نفس تنگی می کنید. سینه های شما نیز بزرگ شده و در اطراف نوک سینه برآمدگی هایی مشاهده می شود که نشانه آماده شدن سینه ها برای شیردهی می باشد. بعضی جنین ها  در ماه چهارم بارداری  شروع به  تکان خوردن می کنند اما شاید جنین شما در 5 ماهگی حرکت کند.

بنابراین اگر کمی دیرتر حرکات را احساس کردید نگران نشوید. تورم در اطراف دست ها و پاها به خاطر جمع شدن مایعات در بدن نیز در این ماه شایع است. تغییرات هورمونی در بدن باعث گرفتگی عضلات و رگ ها می شوند. هر زمانی که امکان دارد پای خود را بالا بگیرید و سعی کنید کفش های راحت بپوشید. ضربان قلب شما در ماه پنجم بارداری تندتر از حالت نرمال می شود زیرا باید اکسیژن لازم برای نوزاد را نیز فراهم کند.

مقاله پیشنهادی اوما: رشد جنین در بارداری هفته به هفته

وزن گیری در ماه پنجم بارداری

اگر زنی قبل از بارداری وزن متعادلی داشته باشد، هنگام بارداری باید حدود ۱۲ تا ۱۶ کیلوگرم وزن اضافه کند. زنانی با وزنی کمتر از وزن طبیعی، باید در زمان بارداری ۱۳ تا ۱۸ کیلو و ۵۰۰ گرم وزن اضافه کنند و زنانی که پیش از بارداری اضافه وزن داشته‌اند، باید هنگام بارداری، فقط ۷ تا ۱۱ کیلو و ۵۰۰ گرم وزن اضافه کنند. در حالت عادی در سه ماهۀ اول بارداری فقط باید یک تا ۲ کیلوگرم وزن اضافه کنید و پس از آن باید به طور متوسط هفته‌ای نیم کیلوگرم اضافه کنید. 

نگرانی های رایج در ماه پنجم بارداری

در این ماه شما از بارداری خود لذت می برید. اما نگرانی هایی نیز وجود دارد. این نگرانی ها عبارتند از:

-    پشت درد در ماه پنجم بارداری

برای آماده سازی بدن برای زایمان، جفت و تخمدان هورمون آرامش دهنده ای تولید می کنند. این هورمون باعث شل شدن رباط در منطقه لگن و نرم شدن دهانه رحم می شود. در این زمان رحم بزرگ شده و به پشت فشار آورده و شکم را به جلو حرکت می دهد. تمام این تغییرات باعث کمر درد در بارداری  و پشت درد مخصوصا از هفته نوزدهم بارداری می شود. برای کاهش درد در هنگام نشستن از زیرپایی استفاده کنید.

در هنگام ایستادن نیز یک پا را بر روی چهارپایه قرار دهید تا فشار کمتری به پشت وارد شود. حمام آب گرم باعث کاهش درد می شود و اگر درد بیشا ز حد قابل تحمل افزایش یافت با پزشک خود مشورت کنید.

-    واریس پا در ماه پنجم بارداری

پشت درد یکی از علائم رایج در سه ماهه دوم بارداری است. واریس به برآمدگی های آبی رنگ در قسمت های پایین بدن به خصوص پا گفته می شود. همان گونه که می دانید بدن خون اضافی را برای تغذیه نوزاد پمپاژ می کند. بنابراین در این حالت رگ ها تحت فشار هستند زیرا باید خون بیشتری را به قلب برسانند. همچنین رحم بزرگ شده و فشار زیادی به رگ های اطراف لگن وارد می کند. همه این مسائل باعث واریس می شود.

این رگ ها بعد از زایمان به حالت اول خود بر می گردند اما با درد همراه است. اگر مادر شما واریس داشته است شما نیز مبتلا به آن خواهید شد. در این مقاله با 7 اقدام درمان واریس پا در بارداری آشنا شوید. سعی کنید وزن خود را کنترل کنید تا احتمال واریس کاهش یابد. پیاده روی نیز باعث می شود جریان خون نرمال شده و از واریس جلوگیری می شود. لباس های راحت بپوشید و پاها را به هم نچسبانید. کفش های تنگ و پاشنه دار نیز احتمال واریس را افزایش می دهند.

-    ورم زانوها و پاها در ماه پنجم بارداری

با افزایش وزن، پاها و زانوها نیز ورم می کنند. ورم در طول بارداری طبیعی است اما برخی خانم ها بیشتر در ماه های آخر ورم می می کنند در حالی که برخی از همان ماه های اول ورم می کنند. ورم زمانی اتفاق می افتد که بدن مایعات را برای افزایش جریان خون به نوزاد حفظ کند. رشد رحم نیز موجب فشار به لگن و افزایش ورم می شود. سعی کنید کفش های راحت بپوشید. ورم متوسط طبیعی است و نگران کننده نیست.

اما اگر دست ها و صورت به شکل عجیبی ورم کند باید با پزشک خود صحبت کنید. بعضی اوقات ورم بیش از حد مخصوصا وقتی با افزایش فشار خون و افزایش شدید وزن همراه باشد، نشانه پره اکلامپسی می باشد. برای جلوگیری از ورم پاهای خود را بالاتر قرار دهید و به پهلو بخوابید تا به کلیه فشار وارد نشود. همچنین از مصرف غذاهای شور و نمکی پرهیز کنید زیرا نمک باعث احتباس مایعات در بدن شده و ورم را افزایش می دهد.

درد واژن در ماه پنجم بارداری

در سه ماهه دوم و سوم بارداری، تضعیف کف لگن و افزایش وزن و فشار بر لگن، باعث ایجاد فشار و درد واژن می‌شود. کف لگن شبیه رشته‌ای از عضلات است. این ناحیه از اندام‌های داخل لگن، مانند رحم، واژن، مجرای ادرار و مثانه محافظت می‌کند. بارداری موجب تضعیف کف لگن می‌شود. زنانی که سابقه زایمان دارند، ممکن است لگن آن‌ها طی زایمان آسیب دیده باشد و موجب آسیب پذیری بیشتر لگن در بارداری بعدی شود.

افزایش وزن در سه ماهه دوم بارداری بیشتر است. همانطور که بارداری پیشرفت می‌کند، رحم فشار بیشتری به نیم تنه پایینی بدن وارد می‌آورد. با تضعیف کف لگن، این فشار باعث احساس پر بودن رحم، درد در واژن یا درد و فشار عمومی در مفصل ران و لگن شود.

درد واژن در اواخر بارداری، ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد. اگر انقباضات شکمی با احساس فشار و درد واژن همراه شود، نشانه فرا رسیدن لحظه زایمان است.

نزدیکی جنسی در ماه پنجم بارداری

نزدیکی جنسی در طول بارداری هفته به هفته مجاز است مگر این که پزشک آن را ممنوع کند. در واقع تغییرات هورمونی در بدن باعث می شود میل جنسی شما در این دوران کم یا زیاد شود. در بارداری های تحت خطر مثل احتمال سقط یا پایین بودن جفت پزشک نزدیکی را ممنوع می کند. نزدیکی باعث انقباض می شود اما باعث زایمان نخواد شد. بعلاوه نوزاد به طور کامل در کیسه آمنیوتیک پوشیده شده است و در طول نزدیکی تحت تاثیر قرار نمی گیرد.

جنین در ماه پنجم بارداری

نوزاد  نسبت به ماه اول بارداری به سرعت در حال رشد است. تمام اندام های او تشکیل شده است اما هنوز کامل نشده اند. ریه های او طوری عمل می کنند که مایعات آمونیومی را خارج می کنند. بدن جنین مخصوصا در اطراف بازوها در حال جذب چربی است. موهای سر، ابروها و مژه ها شروع به رشد کرده اند. نوزاد نه تنها حرکت می کند بلکه خمیازه هم می کشد و بدنش را می کشد. اگر چیزی بخورید که کودک را ناراحت کند، اخم می کند. چشم های نوزاد به نور حساس هستند. اگر بر روی شکم نور بگیرید نوزاد چشم های خود را می پوشاند.

ورنیکس (Vernix) دهان او را کامل می کند. این ماده ای کرم مانند است که از کرک ها و چربی پوست مرده نوزاد تولید می شود. این ماده از چروک شدن پوست نوزاد در مایع آمونیومی جلوگیری می کند. اما به هر حال باز هم کمی پوست چروک می شود. استخوان های نوزاد در حال کامل شدن هستند. به همین دلیل باید کلسیم بیشتری مصرف کنید. نوزاد همچنین صداهای داخل و بیرون بدن را می شنود و می توانید برایش قصه بخوانید.

در این زمان وقتی نوزاد ناگهانی می شنود تکان می خورد. در انتهای این ماه نوزاد خیلی فعال می شود، لگد می زند، می پرد و عضلات خود را ورزش می دهد.( عکس جنین در هفته های مختلف بارداری) همچنین در ماه پنجم بارداری موی نرم بر روی سر و بدن جنین تشکیل می شود و یک پوشش چرب به عنوان محافظ روی پوست ایجاد می شود.

در هفته 19 - 20 بارداری چه اتفاقی می افتد؟

CRL جنین 16 سانتیمتر است و موهای ریز بدن جنین را پوشش می دهد.

میوه های مفید در ماه پنجم بارداری

در این ماه نباید رژیم بگیرید. مقدار کافی پروتئین، چربی و کربوهیدرات باید به بدن نوزاد برسد. همچنین فولیک اسید،آهن و  کلسیم  در طول بارداری ضروری هستند. تمام این مواد از مکمل ها به دست می آید اما برطرف کردن آن ها با مصرف موادغذایی طبیعی بهتر است. عدس، لوبیا و سبزیجات مثل اسفناج و بامیه سرشار از فولیک اسید هستند. آهن نیز می تواند توسط سبزیجات برگ دار و جگر گاو تامین شود، کلسیم هم همان طور که می دانید به وفور در لبنیات وجود دارد. مرکبات مثل پرتقال و لیمو غنی از ویتامین ث هستند و منابع فولات می باشند (تغذیه در ماه پنجم بارداری). همچنین ویتامین سی باعث افزایش جذب آهن در بدن می شود. 

در ماه پنجم بارداری در ذهن شما چه می گذرد؟

در این ماه پزشک به شما توصیه می کند فرایند رشد نوزاد را مشاهده کنید و به حرکات او در شکم توجه داشته باشید.

نکاتی برای پدرها در ماه پنجم بارداری

سعی کنید مراقب همسر خود باشید. در زمان بارداری همسر شما به شدت به شما نیاز دارد. در این جا راه هایی که به شما کمک می کند را به شما معرفی می کنیم:

-    در کارهای خانه به او کمک کنید:

همسر شما خسته تر از آن است که بعد از آشپزی خانه را هم تمیز کنید. کمترین کاری که می توانید انجام دهید کمک به او در امور منزل است. حتی اگر می توانید آشپزی کنید او را تنها نگذارید.

-     اطلاعات کسب کنید:

بهتر است درباره فرایند بارداری و اتفاق هایی که در بدن همسرتان می افتد اطلاعات داشته باشید. در ملاقات های همسرتان با پزشک حضور داشته باشید تا او احساس تنهایی نکند و نکاتی که برای سلامتی او و آماده کردن او برای زایمان لازم است را بپرسید.

-    ایراد نگیرید، موعظه نکنید:

بارداری های مختلف متفاوت است بنابراین سعی نکنید درباره بارداری دیگران همسرتان را موعظه کنید. اگر همسرتان احساس ناراحتی می کند و اذیت می شود حتما همین طور است به او کمک کنید. 

- کارهایی که باید انجام دهید:

اگر جنسیت فرزند را می دانید نوبت خرید است. (تعیین جنسیت جنین از ظاهر مادر) همچنین زمان مناسبی برای انتخاب اسم می باشد.

ماه پنجم بارداری در مطب پزشک 

علاوه بر اسکن فراصوتی، پزشک از شما می خواهد آزمایشاتی برای تعیین غیرطبیعی بودن کروموزوم ها انجام دهید. این آزمایش برای بارداری های تحت خطر انجام می شود و معمولا بعد از هفته 18 بارداری  قابل انجام است. چکاپ متداول شامل آزمایش خون، ادرار، اندازه گیری فشار خون و وزن، ضربان قلب  جنین، اندازه گیری نوع و سایز رحم و نشانه های ورم می باشد.

سخن آخر

دوران بارداری دوران حساسی است که برای هر خانم کاملا منحصر به فرد است. شرایطی که گفتیم ممکن است برای همه یکسان نباشد و برای بعضی افراد خفیف تر و برای برخی شدید تر باشد. به هر حال به دلیل تغییرات هورمونی و بدنی شما و رشد جنین عوارضی وجود دارد که می توانید آن ها را کنترل کنید و با رژیم غذایی مناسب و ورزش سبک عوارض را به حداقل برسانید. امیدواریم چند ماه آینده را نیز مانند ماه های گذشته به خوبی سپری کنید و فرشته کوچولویتان را زود تر در آغوش بگیرید.