یکی از مهم ترین زمان ها در هر سیکل قاعدگی یک خانم زمان تخمک گذاری اوست که در واقع زمان اوج باروری وی محسوب می شود. در هر دوره یک تخمک بالغ و قابل باروری از تخمدان آزاد می شود و نهایتا تا 48 ساعت می تواند فعال باشد. بنابراین اگر در این زمان کوتاه دوران تخمک گذاری در زنان تخمک بتواند با یک اسپرم سالم و قوی ملاقات کند به احتمال زیاد لقاح انجام شده و بارداری اتفاق می افتد. از آن جایی که اسپرم می تواند 3 الی 5 روز در بدن زن زندگی کند پزشکان تخمین می زنند که حدود 7 روز در هر دوره زمان باروری با احتمال زیاد برای شما می باشد و باید برای باردار شدن در این هفت روز به طور مرتب نزدیکی داشته باشید. البته ممکن هم هست که بارداری اتفاق نیفتد و بارداری در زوج های سالم می تواند تا یک سال طول بکشد.
در این مقاله می خواهیم شما اومایی عزیز را با تخمک گذاری و علائم آن آشنا کنیم و به سوالات متداول شما مخاطبان عزیز درمورد این مسئله مهم پاسخ دهیم. پس با ما همراه باشید.
در این مقاله می خوانیم:
تخمک گذاری چیست؟
علائم و نشانه های تخمک گذاری
بارداری قبل و بعد از تخمک گذاری
تعیین بهترین زمان نزدیکی جنسی برای بارداری
چطور متوجه می شوید که تخمک گذاری انجام نمی شود؟
11 سوال رایج شما درباره تخمک گذاری
تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری زمانی است که یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد شده و وارد لوله فالوپ می شود و در آن جا تا 48 ساعت به انتظار اسپرم می ماند تا شاید بتواند لقاح انجام دهد. تقریبا هر ماه یک تخمک در یکی از تخمدان های شما به بلوغ رسیده و آزاد می شود. در صورت عدم انجام لقاح تخمک به همراه پوشش ضخیم رحم که برای لانه گزینی آماده شده بود فرو ریخته و همراه با خونریزی از رحم خارج می شود و پریود شما شروع خواهد شد. ( علائم تخمک بارور شده)
علائم و نشانه های تخمک گذاری
نشانه های تخمک گذاری مانند شرایط بارداری از خانمی به خانم دیگر متفاوت است. ممکن است برخی از زنان حتی هیچ کدام یک از علائم تخمک گذاری را تجربه نکنند. علاوه بر این، زمان تخمک گذاری برای هر زن می تواند متغیر باشد. بعضی از زنان هر ماه در یک روز مشخص از چرخه خود مانند ساعت کاری تخمک گذاری می کنند و برخی از زنان نیز هر ماه در روزهای مختلف تخمک گذاری می کنند. با توجه به برخی از نشانه ها می توانید محدوده زمانی تخمک گذاری را تشخیص دهید:
1- تغییر در مایع دهانه رحم:
مایع دهانه رحم در زمان نزدیک به تخمک گذاری شبیه به "سفیده تخم مرغ" است. البته ممکن است همان زمان که ترشحات را می بینید تخمک گذاری هم داشته باشید. همچنین هر زن می تواند نوع خاصی از مایع دهانه رحم را تجربه کند. تخمک گذاری معمولا در روزی که زن بیشترین میزان مایع مرطوب را داشته باشد، انجام می شود.
2- تغییر در درجه حرارت پایه بدن:
برای اکثر زنان، قبل از تخمک گذاری، درجه حرارت بدن نسبتا ثابت است. همانطور که به تخمک گذاری نزدیک می شوید، ممکن است کاهش کمی داشته باشید، اما پس از تخمک گذاری افزایش شدیدی را تجربه می کنید. افزایش دما نشانه آن است که تخمک گذاری به تازگی اتفاق افتاده است.
معمولا فاصله تخمک گذاری تا افزایش دمای بدن حدود دو روز می باشد. برای اینکه به طور کاربردی بتوانید از این روش استفاده کنید باید برای مدت چند ماه هر روز صبح قبل از انجام فعالیت و خوردن صبحانه دمای بدن خود را اندازه گیری کرده و آن را یادداشت نمایید. با این کار بعد از مدتی الگوی مشخصی از دمای بدن به دست می آورید و می توانید محدوده تخمک گذاری و زمان اقدام برای بارداری را مشخص کنید.
3- تغییر در موقعیت دهانه رحم :
دهانه رحم در این زمان دچار تغییرات زیادی می شود. در طی تخمک گذاری، دهانه رحم نرم، باز و مرطوب است و به سمت بالا کشیده می شود.
این 3 علامت، علامت های اصلی تخمک گذاری بودند که می توان آن ها مورد مطالعه و پیگیری قرار داد تا بتوانید دقیقا زمانی که تخمک گذاری می کنید را پیش بینی نمایید.
علائم ثانویه تخمک گذاری
نشانه های تخمک گذاری دیگری نیز وجود دارد که البته کمتر معمول هستند و درصد پایینی از خانم ها آن ها را تجربه می کنند. البته این علائم ثانویه ممکن است به طور مداوم برای بسیاری از زنان اتفاق بیفتد. این نشانه ها شامل موارد زیر می باشند:
- لکه بینی خفیف
- کمر درد یا درد در یک سمت لگن
- حساسیت پستان
- نفخ شکم
- افزایش میل جنسی
- افزایش حس بویایی، طعم یا بینایی
- درد در یک طرف شکم
- سطح بالای هورمون لووتیونی که می تواند در آزمایش تخمک گذاری تشخیص داده شود.
یادگیری پیگیری زمان تخمک گذاری و توجه به علائم ممکن است برای بعضی از زنان در ابتدا یک چالش باشد، اما در طول زمان بسیاری از زنان به راحتی این علائم را تشخیص می دهند و می توانند از آنها استفاده کنند. درک زمان تخمک گذاری می تواند به شما برای بارداری سریع تر کمک کند.
محاسبه زمان تخمک گذاری
استفاده از اپلیکیشن تخمک گذاری و پریود اندروید اوما
اومایی های عزیز شما براحتی می توانید با گوشی اندروید خود با استفاده از بخش روزشمار اوما که یکی از جذاب ترین بخش های اپلیکیشن سلامت اوما است از روزهای باروری و روز دقیق تخمک گذاری خود مطلع شوید. به جرات می توانیم بگوییم اپلیکیشن تشخیص زمان پریود و تخمک گذاری اوما یکی از بهترین اپلیکیشن های تعیین روز تخمک گذاری و پریود در سطح تمامی اپلیکیشن های روز دنیا بوده و بانوانی که پریود های نامنظمی نیز دارند می توانند از آن برای پیشبینی روزهای باروری خود استفاده نمایند، در زیر ویدئویی که برای شما از این بخش تدارک دیده شده را مشاهده فرمایید. تا بعد ادامه مطلب را با هم بخوانیم.
- یک دوره ماهانه زن از روز اول دوره قاعدگی تا روز اول دوره بعدی او اندازه گیری می شود. به طور متوسط، چرخه زن ها بین 28-32 روز است، اما برخی از زنان ممکن است چرخه بسیار کوتاه تر یا خیلی طولانی تر داشته باشند.
- تخمک گذاری را می توان با شروع از اولین روز از آخرین دوره قاعدگی یا با محاسبه 12-14 روز بعد از شروع دوره محاسبه کرد.
- اکثر زنان بین روزهای 11 تا 21 سیکل قاعدگی خود تخمک گذاری دارند.
- تخمک گذاری می تواند در زمان های مختلف و روزهای مختلف به خصوص در افراد با پریودی های نامنظم رخ بدهد.
چرخه تخمک گذاری به دو بخش تقسیم می شود:
نیمه اول چرخه تخمک گذاری:
این نیمه فاز فولیکولی نامیده می شود. این مرحله اولین روز از آخرین دوره قاعدگی است و تا زمان تخمک گذاری ادامه می یابد و طول آن بسته به روز تخمک گذاری برای خانم ها متفاوت است.
نیمه دوم چرخه تخمک گذاری:
نیمه دوم فاز لوتئال نامیده می شود و از روز تخمک گذاری تا شروع دوره بعدی طول می کشد. فاز لوتئال دارای یک جدول زمانی دقیق تر است و معمولا تنها 12-14 روز می باشد.
نکته مهم درباره زمان تخمک گذاری:
عوامل خارجی مانند استرس، بیماری و اختلال می توانند تخمک گذاری شما را از بین ببرند و یا آن را تغییر دهند و در نتیجه زمان دوره شما تغییر می کند.
بارداری قبل و بعد از تخمک گذاری
مطالعات زیادی در خصوص بهترین روش های تخمک گذاری و چگونگی باروری قبل و بعد از تخمک گذاری انجام شده است. مشکلاتی در خصوص بررسی زمان تخمک گذاری وجود دارد. به عنوان مثال، هیچ روش کاملا دقیقی برای تشخیص روز تخمک گذاری وجود ندارد. حداقل در خانه روشی دقیق وجود ندارد. به گونه ای که:
- کیت تخمک گذاری، نمودار درجه حرارت بدن و الگوهای مخاط دهانه رحم روز تخمک گذاری را کمی متفاوت نشان می دهند.
- تخمک گذاری را می توان با سونوگرافی یا آزمایش خون تشخیص داد، اما این روش به شما کمک نمی کند زمان نزدیکی جنسی را به طور دقیق تشخیص دهید. زیرا این آزمایشات بعد از تخمک گذاری زمان آن را اعلام می کند که دیگر دیر شده است.
تصور کنید که تقریبا می دانید چه زمانی تخمک گذاری اتفاق می افتد و چند روز قبل و یا بعد از تخمک گذاری نزدیکی جنسی دارید. شانس باردار شدن شما چقدر است؟
در ادامه نتایج تحقیقات نشان داده شده است:
- پنج روز قبل از تخمک گذاری: 0.4 تا 7 درصد شانس بارداری
- چهار روز قبل از تخمک گذاری: 8 تا 17 درصد
- سه روز قبل از تخمک گذاری: 8 درصد تا 23 درصد
- دو روز قبل از تخمک گذاری: 13 تا 29 درصد
- یک روز قبل از تخمک گذاری: 21 تا 34 درصد
- روز تخمک گذاری: 8 تا 33 درصد
- یک روز بعد از تخمک گذاری: 0.8 تا 11 درصد
- دو روز بعد از تخمک گذاری: 3 تا 9 درصد
بنابراین اگر شش تا هفت روز قبل از تخمک گذاری نزدیکی داشته باشید نیز احتمال بارداری وجود دارد. این احتمال خیلی کم است (کمتر از 1 درصد)، اما دانستن آن مهم است. بر این اساس، بهتر است در حدود 10 روز حول و حوش تخمک گذاری یعنی از 7 روز قبل از آن تا 3 روز بعد از آن برای بارداری به طور مرتب نزدیکی داشته باشید.
با توجه به آمار فوق، تغییرات زیادی در شانس بارداری وجود دارد. دلیلش چیست؟
اولا هر مطالعه از روش های متفاوتی برای محاسبه روز تخمک گذاری استفاده کرده است. یعنی روز تخمک گذاری یک مطالعه ممکن است با مطالعه دیگری مطابقت نداشته باشد.
دوما، مطالعات انجام شده دارای شرکت کنندگان و چرخه باروری محدودی بوده است. صرف این که یک نفر پیش از تخمک گذاری می تواند باردار شود باعث نمی شود این قانون کلی شود.
تعیین بهترین زمان نزدیکی جنسی برای بارداری
با اینکه تخمک گذاری شما می تواند 10 روز طول بکشد اما اگر می خواهید باردار شوید باید نزدیک ترین زمان ممکن به تخمک گذاری نزدیکی داشته باشید. چون در نهایت تخمک نمی تواند بیشتر از 48 ساعت زنده بماند.
چگونه می توانید برای بارورترین زمان ممکن در طول دوره تخمک گذاری برنامه ریزی کنید؟
- روش های زیادی برای پیش بینی زمان تخمک گذاری وجود دارد. بهترین گزینه ها برای این کار استفاده از کیت تست تخمک گذاری، نمودار دمای پایه بدن و چک کردن مخاط دهانه رحم بارور است.
- مطالعات نشان می دهد زمان بندی رابطه جنسی برای بارداری باعث استرس بیش از حد برخی زوج ها می شود. بنابراین بهتر است بعد از تصمیم برای بارداری به غیر از روزهای پریودی به طور منظم نزدیکی داشته باشید تا بدون استرس باردار شوید.
- اما در صورتی که در حال درمان هستید و دکتر از شما خواسته است روزی خاص نزدیکی جنسی داشته باشید، حتما به توصیه او عمل کنید.
- سه تا چهار بار در هفته نزدیکی داشته باشید (در هفته چند بار نزدیکی کنیم؟). در این صورت بلاخره در یکی از روزهای تخمک گذاری نزدیکی خواهید داشت.
چطور متوجه می شوید که تخمک گذاری انجام نمی شود؟
اگر تخمک گذاری نداشته باشید، هرچقدر هم نزدیکی جنسی داشته باشید باعث بارداری شما نخواهد شد. چگونه می توانید بفهمید تخمک گذاری دارید یا نه؟ دوره های نامنظم پریودی و یا پریود نشدن یکی از نشانه های اتفاق نیفتادن تخمک گذاری یا اتفاق افتادن آن به صورت رندم و کم می باشد. همچنین در مواردی ممکن است پریودی شما منظم باشد ولی تخمک گذاری اتفاق نیفتد. البته این مسئله خیلی غیر متداول است.
چه زمانی می توانید به این موضوع شک کنید که تخمک گذاری ندارید؟
اگر رابطه جنسی محافظت نشده پس از یک سال قبل از 30 سالگی یا شش ماه، بعد از 35 سالگی منجر به بارداری نشود حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا باروری شما را بررسی کند. اگر هر گونه علائمی ناشی از مشکلات باروری (از جمله نشانه هایی از انجام نشدن تخمک گذاری) دارید وقت خود را تلف نکنید و به پزشک مراجعه کنید.
11 سوال رایج شما درباره تخمک گذاری
1- آیا می توانم در دوران پریودی باردار شوم؟
حاملگی در پریودی رخ نمی دهد. بارداری در پایان پریودی به این دلیل است که اسپرم می تواند تا 5 روز در بدن زندگی کند و اگر یک زن دوره خیلی کوتاهی داشته باشد خیلی زودی پس از پایان دوره تخمک گذاری دارد و ممکن است بارداری رخ دهد.
2- آیا می توانم بدون تشخیص مایع دهانه رحم تخمک گذاری کنم؟
حتی بدون تشخیص مایع دهانه رحم تخمک گذاری می تواند صورت بگیرد.
3- اگر بیشتر از یک روز مایع دهانه رحم را مشاهده کنم چه اتفاقی می افتد؟
بسیاری از زنان ممکن است مایعات دهانه رحم را چند روز قبل از تخمک گذاری تجربه کنند و حتی می توانند پس از تخمک گذاری نیز آن ها را ببینند. این مایع معمولا در هنگام تخمک گذاری دیده می شود، هر چند مقاربت هایی که در چند روز قبل اتفاق می افتد نیز ممکن است منجر به حاملگی شود.
4- اگر کیت تست تخمک گذاری مثبت باشد، این بدان معنی است که تخمک گذاری رخ میدهد؟
کیت پیش بینی تخمک گذاری تعیین می کند آیا هورمون لوتئینیزه تولید می شود یا خیر. هورمون لوتئینیزه درست قبل از تخمک گذاری افزایش می یابد و تا 36 ساعت بعد از آن تخمک گذاری انجام می شود. بنابراین مثبت شدن کیت لزوما به معنی تخمک گذاری نیست. همچنین اگر بیماری هایی مانند تخمدان پلی کیستیک و نارسایی زودرس تخمدان موجود باشد نیزسطح بالایی از LH دیده می شود. از طرفی، زنان مبتلا به سندرم فولیکول ناشی از لوتئینیزه ممکن است با افزایش هورمون LH بدون تخمک گذاری رو به رو شوند.
5- آیا زن می تواند بیشتر از یک بار در طی هر دوره تخمک گذاری کند؟
یک زن نباید بیش از یک بار در هر دوره تخمک گذاری کند. این به خاطر تعادل دقیق هورمون ها و سطوح آنها است. به یاد داشته باشید، اگر شما از روش های پیگیری مانند OPK ها، درجه حرارت بدن و یا مخاط استفاده نمی کنید، راه های تضمین شده ای وجود ندارد که روز تخمک گذاری را تعیین کنید. بسیاری از برنامه های ردیابی دوره به شما "روز تخمک گذاری" را می دهند، اما این تنها برآورد زمانی حدودی است که ممکن است تخمک گذاری رخ دهد. بنابراین تا دو روز (یا بیشتر) بعد از روز تخمک گذاری روز "امن" برای داشتن رابطه جنسی است. تخمک گذاری چندگانه پدیده دیگری است که می تواند رخ دهد و زمانی که دو یا چند تخمک در یک چرخه واحد آزاد می شوند، این حالت اتفاق می افتد. این تخمک ها طی یک دوره 24 ساعته آزاد می شوند و باعث بارداری دوقلو یا چندقلو خواهند شد.
6- آیا می توانم بدون پریود شدن تخمک گذاری کنم؟
از آن جا که یک زن 12 تا 14 روز قبل از دوره مورد انتظار خود تخمک آزاد می کند، زنان بدون داشتن دوره نیز می توانند باردار شوند. زنانی که به علت شرایط خاص (به عنوان مثال وزن کم، شیردهی، پروموتراپی و غیره) پریود نمی شوند، ممکن است باردار شوند زیرا تخمک گذاری می تواند هر زمانی انجام شود.
7- آیا می توانم پریود شوم اما هنوز تخمک گذاری نکرده باشم؟
پریود شدن لزوما به معنای آن نیست که تخمک گذاری صورت گرفته است. در طی یک چرخه غیرطبیعی ممکن است زنان خونریزی داشته باشند اما تخمک گذاری نکرده باشند.
8- آیا زنان در روز چهاردهم پس از شروع دوره تخمک گذاری نمی کنند؟
روز تخمک گذاری از زنی به زن دیگر متفاوت است و حتی می تواند برای یک زن از ماه تا ماه دیگر هم متفاوت باشد. معمولا برای یک زن با چرخه 28 روزه، تخمک گذاری از روز 11 تا روز 21 سیکل است و می تواند در هر روز رخ دهد.
9- در طول زمان تخمک گذاری چند روز بارور هستم؟
در طی تخمک گذاری، تخمک فقط در حدود 12 تا 48 ساعت در دسترس است. اما از آنجایی که اسپرم در بدن برای 3-5 روز پس از رابطه جنسی زندگی می کند، زمان باروری شما معمولا بین 5 تا 7 روز در نظر گرفته می شود.
10- آیا می توانم در طول دوره تخمک گذاری کنم؟
قاعدگی یا پریود خونریزی است که در آن آندومتر یعنی پوشش دیواره رحم از روز 12 تا 16 پس از تخمک گذاری شروع به ریزش می کند. با این حال، برخی از زنان در اواسط دوره یا خونریزی تخمک گذاری را تجربه می کنند.
11- آیا بعد از پریودی می توانم تخمک گذاری کنم؟
تعداد روزها در چرخه با شمارش تعداد روزها از آغاز یک دوره تا آغاز دوره بعدی محاسبه می شود. به عنوان مثال، اگر یک دوره کوتاه، 21 روز دارید و به مدت 7 روز خونریزی می کنید، پس از گذشت دوره، با فاصله زمانی کوتاه تخمک گذاری خواهید داشت. این به این دلیل است که تخمک گذاری به طور کلی 12-16 روز قبل از شروع دوره بعدی شما رخ می دهد.
Meredith Shur, MD. How Long Does Ovulation Last? on April 20, 2020