تفسیر اولین سونوگرافی در بارداری

یکی از کارهای مهمی که باید هر چند وقت یک بار در دوران بارداری انجام شود سونوگرافی است که معمولا در دو نوع سونوگرافی شکمی و سونوگرافی واژینال انجام می شود. اما سونوگرافی اولیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و پزشک اندازه گیری های خاصی را در این سونوگرافی انجام می دهد که اطلاعات مهمی در مورد سن حاملگی و زنده بودن جنین و به طور کلی سلامت بارداری به پزشک می دهد. در واقع این وسیله پیشرفته برای بررسی وضعیت بارداری بسیار دقیق است و حتی می تواند علائم سقط جنین را طی یک یا چند سونوگرافی پشت سرهم تشخیص دهد تا در صورت سقط جنین بارداری بی دلیل ادامه پیدا نکند. 

سونوگرافی چگونه انجام می شود؟

در سه ماهه اول، پزشکان معمولاً از یک سونوگرافی شکمی استفاده می کنند. حتی با اینکه ساک حاملگی در حال توسعه و قطب جنین در این مرحله بسیار کوچک است، سونوگرافی شکمی اطلاعات دقیقی را ارائه می دهد. گاهی اوقات نیز برای بررسی دقیق تر از سونوگرافی واژینال استفاده می شود. در این نوع سونوگرافی، پزشک یا تکنسین یک پروب نازک را داخل واژن وارد می کند. سپس در طول انجام سونوگرافی، آنها یکسری اندازه گیری ها را از جمله اندازه کیسه حاملگی، اندازه کیسه زرده، طول قطب جنین و ضربان قلب را انجام می دهند که به پزشک کمک می کند تا شرایط بارداری و جنین شما را بهتر بشناسد و هرگونه خطر احتمالی را نیز تخمین بزند. 

در سونوگرافی شکمی از خانم خواسته می شود که با مثانه پر برای اسکن بیاید، زیرا این عمل رحم  را در وضعیتی قرار می دهد که انجام اندازه گیری ها را آسان تر می کند. سپس پزشک یا تکنسین ژلی را روی قسمت تحتانی شکم پخش کرده و از ترانسمیتر( دسته مخصوص برای سونوگرافی) برای اندازه گیری از چندین زاویه استفاده می کند.

نتایج سونوگرافی اولیه بارداری

در این سونوگرافی نقطه عطف سن حاملگی قابل مشاهده است. در سونوگرافی هفته چهارم ضخامت احتمالی آندومتر نشان داده می شود و گاهی نیز هنوز علائمی از بارداری مشخص نیست زیرا سن بارداری از اولین روز آخرین پریودی شما محاسبه خواهد شد. در هفته پنجم بارداری ساک حاملگی برای اولین بار مشخص می شود. در هفته 5.5 الی 6 بارداری جنین و احتمالا ضربان قلب او احساس خواهد شد و در هفته 6.5 الی 7 بارداری ضربان قلب جنین در سونوگرافی به وضوح مشخص است. 

این میانگین ها مربوط به خانم هایی هستند که نقاط رشد ویژه حاملگی در سونوگرافی اولیه از طریق واژن قابل ردیابی می باشند. به طور کلی، سونوگرافی شکمی دقت کمتری نسبت به سونوگرافی واژینال دارد و ممکن است تا یک هفته یا بیشتر از زمان هایی که در بالا گفته شد این نقاط عطف را تشخیص ندهد.

به یاد داشته باشید که هرگونه عدم اطمینان در مورد تاریخ تخمک گذاری نیز می تواند بر آنچه سونوگرافی اولیه نشان می دهد، تأثیر بگذارد.

سونوگرافی اولیه برای تعیین سقط جنین

نتایج حاصل از سونوگرافی اولیه با آنچه که برای سن حاملگی بارداری پیش بینی می شود، مقایسه می شود. سن حاملگی براساس اولین روز از آخرین پریودی شما محاسبه می شود. با این حال، اگر شما روز دقیق شروع آخرین پریودی خود را ندانید این روش به طور کلی و پیش فرض چرخه 28 روزه را با فرض تخمک گذاری در روز چهاردهم در نظر می گیرد. بسیاری از خانم ها سیکل کوتاهتر یا طولانی تری دارند و در روز چهاردهم تخمک گذاری نمی کنند و این می تواند بر آنچه سونوگرافی باید در طول حاملگی در زمان های مشخص نشان دهد تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال، اگر یک زن چرخه قاعدگی 35 روزه داشته باشد، به احتمال زیاد در روز 21 از چرخه قاعدگی خود تخمک گذاری می کند (زیرا تخمک گذاری معمولاً دو هفته قبل از شروع دوره قاعدگی بعدی اتفاق می افتد). اگر زن باردار شد و شش هفته بعد از تاریخ شروع آخرین قاعدگی خود سونوگرافی داشت، سن بارداری از نظر پزشک 5 هفته در نظر گرفته می شود تا احتمال خطا در سونوگرافی کاهش پیدا کند. 

اگر زن نداند  که در بیست و یکمین روز از چرخه خود یا دقیقا در چه روزی تخمک گذاری کرده است، ممکن است بی دلیل نگران این باشد که او دچار سقط جنین شده است. بنابراین در این شرایط پزشک سونوگرافی دیگری را برای دو هفته بعد تجویز می کند تا مشخص شود که جنین در چه وضعیتی است. 

از آن جایی که همه خانم ها به خصوص افرادی که قصد بارداری ندارند با دقت شروع دوره قاعدگی را ردیابی نمی کنند. اگر زن نتواند به یاد بیاورد که قاعدگی او از چه زمانی شروع شده و روز اشتباهی را حدس بزند، حتی اگر یک چرخه معمولی 28 روزه داشته باشد،  می تواند نتایج مورد انتظار از یک سونوگرافی را تغییر دهد.

در اوایل بارداری، ساک حاملگی و جنین هر روز به طرز چشمگیری رشد و تغییر می کنند، بنابراین حتی چند روز خطا در محاسبه سن بارداری می تواند باعث انجام سونوگرافی در زمان نامناسب و ایجاد نگرانی شود. 

چه زمانی نتایج سونوگرافی اولیه نامشخص است؟

بعضی اوقات سونوگرافی نتایج نامشخصی خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر یک زن هفت هفته باردار باشد و سونوگرافی ضربان قلب جنین را نشان ندهد، پزشک سونوگرافی دیگری را برای هفته بعدی تجویز می کند. در این شرایط نباید نگران باشید و حاملگی هنوز هم می تواند طبیعی باشد و تنها به دلیل اشتباه محاسباتی شما یا پزشک این اتفاق بیفتد. 

اگر سونوگرافی در این هفته ساک حاملگی خالی را نشان دهد می تواند به معنی بارداری پوچ باشد و یا اینکه جنین آن قدر کوچک است که هنوز در سونوگرافی دیده نمی شود. در این حالت نیز پزشک یک سونوگرافی دیگر برای یکی دو هفته بعدش تجویز می کند تا بتواند نتیجه مشخصی را به شما اعلام کند.

در هر یک از این موارد، نتایج سونوگرافی بعدی ممکن است نشانگر سقط جنین باشد یا ممکن است بارداری هنوز طبیعی باشد. اگر سونوگرافی بعدی نشان دهد که بارداری به پیشرفت خود ادامه داده است، نتایج قبلی را می توان مربوط به مشکلات تعیین تاریخ دقیق بارداری دانست.

اگر سونوگرافی بعدی هنوز هم پیشرفت غیر طبیعی را نشان دهد، پزشک می تواند به طور قطعی سقط جنین را تشخیص دهد. در بسیاری موارد، پزشک نمی تواند فقط براساس یک اسکن سونوگرافی اولیه بارداری، این تشخیص را انجام دهد. انتظار برای سونوگرافی مكرر می تواند از نظر عاطفی برای مادر بسیار دشوار باشد، اما برای جلوگیری از تشخیص اشتباه ضروری است.

سایر اطلاعات تشخیصی

پزشک از طریق سونوگرافی می تواند اطلاعات مفید دیگری نیز کسب کند که در ادامه بارداری و یا در صورت سقط جنین در بارداری های بعدی به او و شما کمک خواهد کرد. در واقع هر تعداد سونویی که پزشک تجویز می کند انجام دهید تا تشخیص های او دقیق باشد و نگران نوزادتان نباشید زیرا سونوگرافی عملی تهاجمی نبوده و آسیبی به جنین نمی رساند. در واقع نتایج سونوگرافی های اولیه می تواند کمک بزرگی به پزشک بکند. مثلا اگر خانمی تست بارداری مثبت داشته باشد و به دنبال آن نتایج آزمایش اچ سی جی نیز بارداری او را تایید کند اما علائم دیگر قابل اندازه گیری در هفته پنجم یا ششم مشخص نباشد پزشک احتمال می دهد که جنین سقط شده باشد.

همچنین دستورالعملی از دانشکده زنان و زایمان کالج آمریکایی وجود دارد که می گوید اگر طول تاج شکاف  7 میلی متر یا بیشتر بدون ضربان قلب باشد، یا اگر میانگین قطر ساک بارداری 25 میلی متر یا بیشتر باشد و ضربان قلب وجود نداشته باشد، نارسایی حاملگی رخ داده است و به احتمال زیاد بارداری باید متوقف شود. 

با پیشرفت بارداری، سونوگرافی در ماه های بعدی برای تعیین سلامت جنین و شرایط  حاملگی دقیق تر می شود. اگر سونوگرافی در سه ماهه دوم یا سوم نشان دهد که کودک هیچ ضربان قلبی ندارد نوزاد مرده است و بارداری باید متوقف شود. 

سخن آخر

با توجه به حساسیتی که دوران بارداری دارد هر هفته آن پر از تغییرات در وضعیت جنین و مادر می باشد. بنابراین باید همه دستورالعمل های پزشکی اعم از انجام آزمایشات لازم و تعداد سونوگرافی ها را به طور دقیق و به موقع انجام دهید تا درصد خطرات احتمالی هر چه بیشتر کاهش یابد. در این زمینه به پزشکتان کاملا اعتماد داشته باشید و در صورت بروز مشکل تا مطمئن شدن از آن خودتان را نگران نکنید و صبور باشید.