در دوران بارداری باید مراقبت های خاصی از مادر و جنین انجام شود. شما به عنوان یک مادر دلسوز و مسئولیت پذیر موظف هستید که تمامی دستورالعمل های پزشکتان را در این دوره به خوبی انجام دهید تا آن را به سلامت پشت سر بگذارید و احتمال خطرات ممکنه را به حداقل برسانید. بنابراین همه آزمایش ها و بررسی های مورد نیاز را در همان زمانی که پزشک تجویز می کند انجام دهید. یکی از این آزمایش ها تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP) است که برای بررسی سلامت جنین شما معمولا در ماه های آخر انجام می شود.
گروه سلامت اوما در این مقاله قصد دارد تا شما را به طور کامل با این آزمایش آشنا کند که با آگاهی کامل آن را انجام داده و به آن اهمیت دهید. پس لطفا ما را تا پایان مطلب همراهی کنید:
در این مقاله می خوانیم:
تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP) چیست؟
چرا تست بیوفیزیکال پروفایل انجام می شود؟
تست بیوفیزیکال پروفایل چگونه انجام می شود؟
تفسیرنتایج تست بیوفیزیکال
چه عواملی بر تست بیوفیزیکال تاثیر می گذارد؟
خطرات ناشی از انجام تست بیوفیزیکال
تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP) چیست؟
- تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP) سلامت نوزاد شما را در طول حاملگی ارزیابی می کند. این آزمایش BPP شامل آزمون بدون تست با کنترل الکترونیکی قلب جنین و سونوگرافی می باشد. در واقع BPP میزان ضربان قلب، میزان عضلات، حرکت، تنفس و میزان مایعات آمنیوتیکی اطراف نوزاد را اندازه گیری می کند تا ببیند آیا در حد نرمال هستند یا خیر؟
- BPP معمولا در سه ماهه آخر بارداری انجام می شود. اگر احتمال مشکل داشتن جنین در هنگام بارداری (حاملگی با خطر بالا) وجود داشته باشد، BPP در هفته سی و دوم بارداری تا هفته سی و چهارم بارداری یا قبل از آن انجام می شود. برخی از زنان با حاملگی پر خطر ممکن است هر هفته یا هر دو هفته یک بار در سه ماهه سوم نیاز به انجام آزمایش BPP داشته باشند. بنابراین تعداد دفعات مورد نیاز از طرف پزشک تشخیص داده می شود.
تست بیوفیزیکال شامل آزمون غیر استرس با کنترل الکترونیکی قلب جنین و سونوگرافی جنین به صورت زیر است:
- مانیتورینگ الکترونیکی قلب جنین
- سونوگرافی جنین
نکات مهم درباره این آزمایش:
- اگر نتایج شما طبیعی نباشد، ممکن است تست های بیشتری مانند آزمون استرس انقباضی نیز توصیه شود.
- اگر احتمال داشته باشد که شما یا جنین در دوران بارداری مشکلی دارید، ممکن است در طول 12 هفته آخر بارداری، هر هفته به تست بیوفیزیکال نیاز داشته باشید.
- در صورت وجود شرایط زیر احتمال وجود مشکل بیشتر خواهد بود:
- برخی بیماری ها مانند فشار خون بالا، بیماری کلیوی، دیابت، پره اکلامپسی یا بیماری های خود ایمنی.
- سابقه تولد نوزاد مرده
- سابقه ناسازگاری Rh.
- سابقه زایمان زودرس ، پارگی زودرس غشاء یا مشکلات جفتی.
- جنینی که با توجه به زمان بارداری کوچک است یا رشد نمی کند (عقب ماندگی یا محدودیت رشد داخل رحمی).
- بعد از یک آسیب، مانند یک تصادف یا سقوط اتومبیل ( در این صورت انجام این تست ضروری است.)
چرا تست بیوفیزیکال پروفایل انجام می شود؟
تست بیوفیزیکال پروفایل در موارد زیر انجام می شود:
بررسی سلامت جنین:
روش های ویژه سونوگرافی مثل این تست برای پیگیری حرکات، افزایش ضربان قلب با حرکت ، میزان تنفس و میزان مایع آمنیوتیک اطراف نوزاد شما مورد استفاده قرار می گیرد. اگر این پنج مورد در محدوده طبیعی قرار داشته باشند، جنین شما سالم است. همچنین از این تست برای بررسی سلامتی جنین در صورت وجود شرایط زیر استفاده می شود:
- هیپرتیروئیدیسم
- مشکلات خونریزی
- لوپوس
- بیماری مزمن کلیه
- دیابت نوع 1 یا دیابت حاملگی.
- فشار خون بالا
- پره اکلامپسی
- مقدار کمی مایع آمنیوتیک
- بارداری چندقلویی(مانند دوقلوها یا سه قلو).
- بارداری که از 40 تا 42 هفته طول بکشد.
تست بیوفیزیکال پروفایل چگونه انجام می شود؟
تست بیوفیزیکال توسط متخصص زنان و زایمان انجام می شود. اما ممکن است توسط تکنسین سونوگرافی یا رادیولوژیست نیز انجام شود. BPP را می توان در مطب، بیمارستان یا کلینیک دکتر انجام داد. تست بدون استرس، با بررسی میزان ضربان قلب جنین می تواند سلامت نوزاد را کنترل کند. بعضی از پزشکان ممکن است از پروفایل بیوفیزیکی اصلاح شده استفاده کنند که شامل آزمون بدون استرس و اندازه گیری مایع آمنیوتیک نیز می شود.
1- آماده شدن برای انجام تست بیوفیزیکال پروفایل
پیش از تست باید مثانه پر باشد. در صورت لزوم، از شما خواسته می شود آب و یا سایر مایعات را قبل از آزمایش بخورید. معمولا زنان در سه ماهه سوم نیازی به داشتن یک مثانه کاملا پر ندارند. اگر سیگار می کشید، از شما خواسته می شود 2 ساعت قبل از تست سیگار نکشید زیرا سیگار باعث کاهش فعالیت جنین می شود. در خصوص نگرانی های خود در رابطه با آزمایش، خطرات آن، چگونگی انجام آن یا نتایج آن قبل از انجام تست با پزشک صحبت کنید.
2- آزمون بدون استرس
- نظارت خارجی بر قلب جنین، ضربان قلب جنین را در وضعیتی که جنین در حال حرکت است و زمانی که حرکت نمی کند، ثبت می کند. این کار معمولا قبل از سونوگرافی جنین انجام می شود. نظارت خارجی با استفاده از دو دستگاه صاف (حسگر) انجام می شود که با کمربندهای الاستیک دور شکم قرار داده می شوند. یک سنسور از امواج صوتی منعکس کننده در دستگاه سونوگرافی برای بررسی ضربان قلب جنین استفاده می شود. سنسور دیگر نیز طول مدت انقباضات را اندازه گیری می کند. سنسورها به یک دستگاه دیگر متصل می شوند که اطلاعات را ثبت می کند. ضربان قلب جنین ممکن است به صورت صدای بیپ شنیده شود یا بر روی یک نمودار چاپ شود.
- هر زمان جنین حرکت کند یا انقباض داشتید، ممکن است از شما خواسته شود دکمه روی دستگاه را فشار دهید. ضربان قلب شما ضبط شده و ضربان قلب جنین با حرکتش یا انقباضات شما مقایسه می شود. این آزمایش معمولا حدود 30 دقیقه طول می کشد.
3- سونوگرافی جنینی
اغلب نیازی نیست برای آزمایش سونوگرافی لباس های خود را دربیاورید؛ می توانید پیراهن خود را بالا ببرید و کمربند دامن یا شلوار را پایین بیاورید.
- شما برای انجام سونو گرافی نیاز به یک مثانه پر دارید. به همین دلیل از شما خواسته می شود تا حدود یک ساعت قبل از آزمایش 4 تا 6 لیوان مایع و معمولا آب بنوشید. یک مثانه پر باعث انتقال بهتر امواج صوتی می شود و روده ها را از رحم خارج می کند. این باعث می شود تصویر سونو روشن تر شود.
- تا زمانی که آزمون تمام نشده باشد، نمی توانید ادرار کنید. اما اگر مثانه شما خیلی پر باشد به طوری که درد احساس کنید، به تکنسین سونوگرافی بگویید.
- در صورتی که سونوگرافی در بخش بعدی بارداری انجام شود، ممکن است نیاز به مثانه پر نباشد. جنین در حال رشد روده ها را از جلوی راه دور می کند.
- شما به پشت باید دراز بکشید. اگر در هنگام دراز کشیدن دچار تنگی نفس یا سرگیجه می شوید، می توانید به پهلو دراز بکشید.
- یک ژل روی شکم شما پخش می شود.
- یک وسیله کوچک دستی که مبدل نام دارد بر روی ژل روی پوست فشار داده می شود و چندین بار روی شکم حرکت می کند. می توانید مانیتور را تماشا کنید تا تصویری از جنین را در طول آزمون ببینید.
- هنگامی که آزمایش تمام شد، ژل از پوست شما پاک می شود. پس از اتمام آزمایش می توانید ادرار کنید. سونوگرافی شکمی حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
- تکنولوژیست های سونوگرافی برای جمع آوری تصاویر جنین آموزش می بینند اما نمی توانند به شما بگویند که آیا جنین طبیعی است یا خیر؟ تنها متخصص خودتان می تواند این اطلاعات را با شما در میان بگذارد.
تست بیوفیزیکال پروفایل چه احساسی ایجاد می کند؟
دراز کشیدن به پشت یا پهلو در طول آزمون ممکن است ناخوشایند باشد. در طی سونوگرافی ممکن است فشار مثانه را نیز حس کنید. ژل سونوگرافی در لحظه اول که بر روی شکم شما اعمال می شود، احساس سردی ایجاد می کند. همچنین ممکن است فشار نور خارج شده از مبدل را حس کنید.
تفسیرنتایج تست بیوفیزیکال
همان طور که گفتیم تست بیوفیزیکال سلامت جسمانی جنین را در طول حاملگی ارزیابی می کند. نتایج به دست آمده برای اندازه گیری 5 متغیر در یک بازه زمانی 30 دقیقه ای است. هر متغیر اگر طبیعی باشد با نمره 2 و اگر غیر طبیعی باشد با نمره 0 مشخص می شود.
برخی از BPP ها نیز شامل تمام اندازه گیری ها نیستند. وقتی تمام پنج اندازه گیری انجام می شود، نمرات متغیرها با هم جمع می شوند. نمره 8 یا 10 بدین معنی است که کودک شما کاملا سالم است. نمره 6 یا 8 یعنی ممکن است لازم باشد 12 تا 24 ساعت بعد دوباره آزمایش انجام شود. نمره 4 یا کمتر به معنی وجود مشکل در جنین است و باید تحت نظارت کامل باشد. در این صورت احتمالا پزشک تست های دیگر یا تکرار این تست در هفته های بعدی را تجویز می کند.
در جدول زیر به صورت دقیق تر نتایج این تست و تفسیر آن را برای شما آورده ایم:
|
اندازه گیری |
نرمال (2 امتیاز) |
غیرنرمال (0 امتیاز) |
|
آزمون غیر استرسی |
2 ضربان قلب یا بیشتر در حداقل 15 ضربه در دقیقه افزایش می یابد. هر افزایش 15 ثانیه یا بیشتر طول می کشد.
|
فقط 1 افزایش ضربان قلب دیده می شود، یا ضربان قلب با بیش از 15 ضربه با حرکت افزایش نمی یابد. |
|
حرکت تنفس
|
1 حرکت تنفسی یا بیشتر حداقل 60 ثانیه طول می کشد. |
حرکت تنفس کمتر از 60 ثانیه طول می کشد و یا هیچ تنفسی مشاهده نمی شود. |
|
حرکت بدن
|
3 حرکت بازوها، پاها یا بدن دیده می شود. |
کمتر از 3 حرکت بازوها، پاها یا بدن دیده می شود. |
|
تنه عضله
|
بازوها و پاها معمولا خم می شوند و سر روی سینه قرار می گیرد. 1 باز شدن و بسته شدن به حالت اول دیده می شود مانند باز و بسته کردن دست. |
جنین به آرامی حرکت میکند و در نهایت به حالت عادی بازگشت می کند. جنین حرکت میکند اما به موقعیت نرمال بر نمی گردد. بازوها، پاها یا ستون فقرات باز می شوند یا دست باز می شود.
|
|
حجم مایع آمنیوتیک (شاخص مایع آمنیوتیک) |
یک یا چند پوکه آمنیوتیک در رحم دیده می شود، هر کدام حداقل 1 سانتی متر (0.4 اینچ) طول و عرض دارد. شاخص مایع آمنیوتیک بین 5 سانتی متر (2 اینچ) و 24 سانتی متر (9.4 اینچ) است
|
|
چه عواملی بر تست بیوفیزیکال تاثیر می گذارد؟
در برخی شرایط ممکن است نتوانید تست را انجام دهید و یا نتایج تست انجام شده برای پزشک مفید نباشد. این شرایط عبارتند از:
- جنین در موقعیتی قرار دارد که انجام سونوگرافی را دشوار می کند.
- در طول فرایند نمی توانید دراز بکشید، که این مسئله باعث می شود تصویر جنین نامشخص شود.
- داشتن اضافه وزن (رژیم لاغری | چگونه لاغر شویم؟)، که ممکن است برای تنظیم دستگاه نظارت خارجی دشوار باشد.
- عفونت در شما یا جنین.
- میزان قند خون پایین (هیپوگلیسمی) یا بالا (هیپرگلیسمی).
- مصرف دارو، مانند سولفات منیزیم.
- استروئیدهای داده شده برای کمک به بلوغ ریه های جنین.
- استفاده از الکل یا مواد مخدر غیر قانونی مانند کوکائین.
- در موارد نادر، وجود مدفوع یا گاز در روده یا رکتوم با سونوگرافی جنین تداخل ایجاد می کنند.
خطرات ناشی از انجام تست بیوفیزیکال
احتمال بسیار کمی وجود دارد که مادر یا جنین در طول تست با مشکل خاصی مواجه شوند. اما ممکن است احساس اضطراب برای شما به دلیل نگرانی درباره نتیجه تست ایجاد شود. همچنین این آزمون در موارد نادر ممکن است سلامتی جنین را اشتباه تشخیص دهد.
سخن آخر
در پایان دوباره این نکته مهم را متذکر می شویم که هر آنچه پزشک شما در این دوره برایتان تجویز می کند با هدف سلامت بیشتر جنین و شما می باشد و باید در همه این موارد به پزشک خود اعتماد کنید. به هیچ وجه نگران خطرات احتمالی نباشید زیرا تا تست یا انجام کاری به نفع شما نباشد و مزایای آن بیشتر از عوارضش نباشد پزشک برایتان تجویز نمی کند.
R. Morgan Griffin. Biophysical Biophysical Profile (BPP). on January 15, 2019
