داروهای ضد تهوع انواع مختلفی از مواد شیمیایی هستند که به کاهش علائم تهوع و استفراغ کمک می کنند. داروهای ضد تهوع همچنین ممکن است برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از داروهای دیگر، بیماری مکرر حرکتی، عفونت و یا آنفولانزای معده استفاده شود. داروهای ضد تهوع کمک می کند تا برخی از انتقال دهنده های عصبی در بدن مسدود شوند. این انتقال دهنده های عصبی موجب تحریک هایی از قبیل تهوع و استفراغ می شوند، بنابراین مسدود شدن این تحرک ها به کاهش تهوع کمک می کند.
قرص های ضد تهوع ماشین
قرص ضد تهوع برای جراحی
قرص ضد تهوع شیمی درمانی
ضد تهوع برای آنفلوآنزای معده
ضد تهوع در دوران بارداری
عوارض جانبی قرص های ضد تهوع
احساس تهوع می تواند به عنوان یک واکنش ساده در بدن ظاهر شود، اما این یک فرایند پیچیده است. از این رو، داروهای ضد تهوع مختلفی وجود دارد که هر کدام برای کار در شرایط مختلف طراحی شده اند. علل مختلفی برای تهوع وجود دارد و انواع خاصی از داروهای ضد تهوع برای درمان هر علت طراحی شده اند. در ادامه رایج ترین داروهای ضد تهوع براساس نوع تهوعی که می توانند درمان کنند ذکر شده است:
قرص های ضد تهوع ماشین
بعضی از داروهای ضد تهوع ممکن است به جلوگیری از استفراغ و تهوع ناشی از حرکت کمک کنند. بعضی از داروهای آنتی هیستامین ممکن است از تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکتی جلوگیری کنند. بعضی از این داروها به عنوان داروهای بدون نسخه در دسترس هستند.
این داروها گوش داخلی را نسبت به حرکت سر بی حس می کنند. گوش داخلی نقش مهمی در تعادل فرد ایفا می کند که می تواند از طریق نشستن در یک ماشین در حال حرکت یا قایق تحت تاثیر قرار بگیرد. داروهای ضد تهوع برای بیماری های حرکتی عبارتند از:
- دیمن هیدرینات (درامامین، گرروول)
- دیفن هیدرامین (بنادریل)
- مکلیزین (Bonine)
- متوکلوپرامید
- پرومتازین (فنرگان)
هر یک از این داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند که فرد باید به پزشک یا داروساز خود در خصوص این عوارض بگوید.
خانم دکتر شاداب برزویی، دکترای داروسازی در مورد قرص های ضد تهوع حرکتی اظهار کرد: " دیمن هیدرینات برای درمان تهوع، استفراغ و سرگیجهای ناشی از حرکت ماشین است و باید حدود یک ساعت قبل از سفر برای جلوگیری تهوع استفاده شود. در مورد کودکان، کودکان زیر 4 سال باید شربت اندانسترون و بالای ۴ سال نصف قرص دیمن هیدرینات تجویز میشه".
قرص ضد تهوع برای جراحی
افرادی که برای تحمل جراحی بیهوش می شوند، اغلب از تهوع و استفراغ پس از جراحی شکایت دارند. چندین نوع دارو می توانند به این حالت تهوع کمک کنند، مانند مسدود کننده های گیرنده سروتونین، مسدود کننده های گیرنده دوپامین و برخی از کورتیکواستروئیدها. داروهای ضد تهوع که ممکن است پزشک پس از جراحی تجویز کند عبارتند از:
- دگزامتازون (دکادرون)
- دروپردیول (Inapsine)
- گرانیسترون
- متوکلوپرامید (رجلان)
- اندانسترون (زفران)
قرص ضد تهوع شیمی درمانی
درمان شیمی درمانی اغلب موجب تهوع و استفراغ می شود. پزشکان ممکن است قبل و بعد از درمان شیمی درمانی داروهای ضد تهوع را تجویز کنند تا از نشانه ها جلوگیری کنند و به فرد اجازه دهند کیفیت زندگی بالاتری را تجربه کنند. انواع مختلف داروها ممکن است به کاهش تهوع کمک کنند، از جمله مسدود کننده های گیرنده سروتونین و دوپامین، مسدود کننده های گیرنده ی NK1 و کورتیکواستروئیدها. برخی داروهای ضد تهوع برای شیمی درمانی عبارتند از:
- اپرپیتانت (امند)
- دگزامتازون (DexPak)
- دالاساترون (Anzemet)
- گرانیزترون (Kytril)
- اندانسترون (زفران)
- پالوسوئترون (Aloxi)
- پروكلوپرازاز (Compazine)
- rolapitant (واروبی)
کانابینوئید از داروهای ماری جوانا یا داروهای تجویزی مانند درونابینول (مارینول) می باشد که باعث کاهش علائم تهوع و استفراغ در افرادی می شود که به داروهای دیگر واکنش نشان نمی دهند. با این وجود این داروها هنوز در معرض خطر عوارض جانبی هستند.
ضد تهوع برای آنفلوآنزای معده
برخی از موارد گاستروآنتریت که به طور معمول به عنوان آنفولانزای معده شناخته می شود برای کاهش علائم نیاز به ضد تهوع دارد. در حالی که استفراغ می تواند به خلاص شدن از ناراحتی های معده کمک کند،استفراغ بیش از حد می تواند به دستگاه گوارش آسیب برساند. تهوع باعث می شود فرد مبتلا به آنفولانزا از خوردن اجتناب کند؛ حتی اگر بدن او نیاز به مواد مغذی داشته باشد.
داروهای بدون نسخه مانند سیترات سدیم / دگزستروز / فروکتوز (Nauzene)، اسید فسفریک (Emitrol) یا بیسموت سابسالیسیلات (پپتو بیسمول) می توانند به کاهش ناراحتی معده مانند عفونت کمک کند.
ضد تهوع در دوران بارداری
زنان باردار مبتلا به بیماری صبحگاهی ممکن است از داروهای ضد تهوع برای کاهش علائم استفاده کنند. این داروها معمولا فقط در شرایط شدید تجویز می شوند، مثلا اگر خانم دارای استفراغ شدید حاملگی باشد یا تهوع و استفراغ با زندگی روزمره او تداخل داشته باشد این دارو تجویز می شود. چند دارو مختلف ممکن است به عنوان داروهای ضد تهوع در حین بارداری عمی کند. پزشکان باید در خصوص عوارض احتمالی دارو بر روی مادر و نوزاد بحث کنند.
برخی از داروهای ضد تهوع برای بیماری صبحگاهی عبارتند از:
- اندانسترون
- دمیترون
- متوکلروپرامید
- ویتامین 6B
- زینتوما
پزشکان ممکن است متوکلوپرامید را برای زنانی که به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند، تجویز کنند. استفاده از شاهدانه در دوران بارداری ایمن نیست، زیرا ممکن است بر رشد جنین تاثیر بگذارد.
عوارض جانبی قرص های ضد تهوع
توصیه می شود در مورد هر گونه عوارض جانبی بالقوه داروهای ضد تهوع با داروساز یا پزشک صحبت کنید. هر داروی ضد تهوع دارای لیست عوارض جانبی است، بنابراین فرد باید اطمینان یابد که اطلاعات مربوط به دارو را بداند. شناختن عوارض جانبی فردی که حساسیت بیشتری نسبت به آن دارد ممکن است به پزشک کمک کند بهترین تجویز را برای درمان علائم انتخاب کند.
عوارض جانبی رایج هر نوع دارو عبارتند از:
- آنتی هیستامین: خواب آلودگی، خشکی دهان و خشکی بینی
- بیسموت- سابسالیسیلات: مدفوع تیره، سیاه و تغییر در رنگ زبان
- کانابینوئید: حالت افسردگی و سرگیجه تغییر یافته
- کورتیکواستروئیدها: نشانه های اضافی سوء هاضمه، افزایش اشتها یا تشنگی، و آکنه
- مسدود کننده های گیرنده دوپامین: خستگی، یبوست، صدای زنگ در گوش، خشکی دهان، بی حسی و اسپاسم عضلانی
- مسدود کننده های گیرنده NK1: خشکی دهان، کاهش حجم ادرار و سوزش سر دل
- مسدود کننده های گیرنده سروتونین: خستگی، خشکی دهان و یبوست
هر دارو خاص ممکن است عوارض جانبی اضافی نیز داشته باشد. در حالی که داروهای ضد تهوع به کاهش علائم تهوع و استفراغ کمک می کند، ممکن است برخی عوارض ایجاد شود. علائمی که باید توسط یک پزشک بررسی شود عبارتند از:
- ضعف عضلانی، اسپاسم یا تشنج
- تغییرات ضربان قلب، مانند تپش قلب یا ضربان قلب سریع
- از دست دادن شنوایی
- بدتر شدن حالت تهوع یا استفراغ حتی در صورت مصرف دارو
- لکنت زبان
- مشکلات روانی مانند توهم یا سردرگمی
- خواب آلودگی که با زندگی روزمره تداخل دارد
بهتر است قبل از شروع هر تجویز جدیدی، با پزشک بحث کنید، به ویژه اگر داروهای دیگر نیز مصرف می کنید. به عنوان مثال، افرادی که قرص های خواب آور یا شل کننده های عضلانی مصرف می کنند، قبل از مصرف آنتی هیستامین های بدون تهیه دارو برای تهوع و استفراغ باید با دکتر خود صحبت کنند.
تداخلات دارویی با قرص های ضد تهوع
داروهای دیگر عوارض جانبی مشابه با آنتی بیوتیک ها دارند. مصرف بیش از یک مورد از این داروها همزمان می تواند عوارض جانبی را بدتر کند. داروهای دارای عوارض جانبی مشابه عبارتند از:
- داروهای آرتریت
- داروهای دیابت
- رقیق کننده های خون
- داروها برای نقرس
- داروی سرماخوردگی
- آسپرین
ضد تهوع طبیعی
بهترین ضد تهوع طبیعی ریشه زنجبیل است. ضد تهوع های طبیعی برای افرادی است که می خواهند از داروهای شیمیایی اجتناب کنند. ریشه زنجبیل بهترین ضد تهوع طبیعی است که برای مبارزه با علائمی مانند حالت تهوع و ناراحتی معده استفاده می شود. ریشه زنجبیل در حال حاضر در آب نبات، نوشیدنی و چای موجود است.
به گفته پژوهشگران، زنجبیل در بسیاری از افراد علائم تهوع و استفراغ را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. اسانس های موجود در برخی از گیاهان نیز ممکن است از تهوع و استفراغ جلوگیری کند. اسانس های نعناع، لیمو و زنجبیل ممکن است در بسیاری از افراد با علائم همراه باشد.
فرقی نمی کند داروهای ضد تهوع طبیعی یا شیمیایی مصرف کنید اما باید در خصوص درمان مناسب با پزشک خود بحث کنید. با کمک دکتر، بسیاری از مردم می توانند داروهای مناسب برای از بین بردن علائم تهوع و استفراغ بیابند و از عوارض دیگر اجتناب کنند.
Jon Johnson. Types and side effects of antiemetic drugs. www.medicalnewstoday.com. Thu 21 December 2017