خطرات پایین بودن جفت در بارداری

در دوران بارداری که یکی از حساس ترین دوران های زندگی هر خانمی است ممکن است برحسب شرایط بارداری عوارضی ایجاد شود که نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد. در صورت بروز این عوارض شما مادران اومایی عزیز که با مقالات علمی ما همراه بوده اید کمتر دچار استرس خواهید شد زیرا بیشتر از افراد دیگر نسبت به اتفاق هایی که در دوران بارداری می افتد آگاهی دارید. در نتیجه با آرامش بیشتر آن را کنترل کرده و به سلامت این دوران را طی خواهید کرد. پایین بودن جفت نیز یکی از اتفاق های ممکن در دوران بارداری است.

در واقع یکی از مشکلاتی که ممکن است در بارداری برای هر خانمی ایجاد شود پایین بودن جفت است که در این مقاله می خواهیم شما را با آن و خطرات پایین بودن جفت و کارهایی که می توانید برای مدیریت این موضوع انجام دهید، آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.

در این مقاله می خوانیم:

پایین بودن جفت چیست؟

پایین بودن جفت حالتی است که جفت در ماه های آخر بارداری و قبل از رسیدن زمان زایمان، قسمتی از دهانه رحم یا کل آن را می پوشاند. این شرایط موجب خونریزی شدید در طول زایمان یا قبل از آن می شود. استراحت بهترین راهی است که برای کنترل این وضعیت و آزار کمتر مادر توصیه می شود. اگر خونریزی شدید باشد، سزارین اورژانسی ضروری می شود.

جفت در طول بارداری هفته به هفته  در رحم رشد می کند. این عضو به جنین اکسیژن و غذای مورد نیاز را می رساند. همچنین محصولات اضافی را از خون جنین خارج می کند و بعد از تولد فرزند از بدن خارج می شود.

در طول بارداری هنگامی که رحم رشد می کند و کش می آید، جفت حرکت می کند. قرارگیری جفت در پایین رحم در ماه های اول بارداری طبیعی است. اما با پیشرفت بارداری، هنگامی که رحم رشد می کند، جفت به قسمت بالای رحم حرکت خواهد کرد. در سه ماه آخر بارداری، جفت باید نزدیک بالای شکم باشد. این موقعیت جفت به دهانه رحم اجازه می دهد راهی مناسب برای زایمان باشد.

علائم پایین بودن جفت جنین

نشانه اصلی پایین آمدن جفت خونریزی کم تا زیاد است. اما اگر علائم زیر اتفاق بیفتد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

•  گرفتگی و درد شدید
• خونریزی که شروع می شود، قطع می شود و دوباره بعد از چند روز یا چند هفته شروع می شود.
• خونریزی بعد از نزدیکی جنسی
• خونریزی در نیمه دوم بارداری

فاکتورهای احتمالی برای پایین بودن جفت

برخی موارد می تواند احتمال پایین آمدن جفت را افزایش دهند که باید حواسمان به آن ها باشد و در صورت وجود به پزشک اطلاع دهیم. این فاکتورها عبارتند از:

-    قرارگیری جنین به صورت غیرعادی که در این حالت جنین به حالت افقی در شکم دراز می کشد یا باسن جنین در قسمت پایین بدن قرار می گیرد. 
-    عمل جراحی رحم: مانند سزارین، عمل جراحی برای از بین بردن بافت های رحم، کورتاژ
-    باردار بودن چند قلو یا دوقلو
-    سابقه سقط جنین
-    جفت بزرگ
-    شکل غیر طبیعی رحم 
-    اخیرا زایمان کردن
-    علائم پایین بودن جفت
-    سن بیشتر از 35 سال
-    آسیایی بودن
-    سیگار کشیدن

چگونگی تشخیص پایین بودن جنین

اولین علائم پایین بودن جفت در سونوگرافی در هفته 20 بارداری دیده می شود. تا زمانی که جفت پایین تر از رحم قرار دارد، جای نگرانی نیست زیرا در ماه های اول بارداری جفت معمولا پایین تر از رحم است. همچنین جفت گاهی خود به خود به مکان طبیعی اش باز می گردد. تحقیقات نشان می دهد فقط در حدود 10% از زنان باردار جفت به طور کامل پایین می آید. 

 اگر در نیمه دوم بارداری خونریزی داشته باشید، پزشک مکان جفت را با استفاده از روش های زیر مشخص می کند:

-    سونوگرافی از طریق واژن:

پزشک با استفاده از ردیابی که درون واژن در سونوگرافی واژینال قرار می دهد، کانال واژن و دهانه رحم را مشاهده می کند. این روش بهترین و دقیق ترین روش برای تعیین موقعیت جفت است.

-    سونوگرافی از طریق شکم: 

در سونوگرافی شکمی ژلی بر روی شکم می زنند و مبدلی را بر روی شکم برای مشاهده اندام داخلی حرکت می دهند. امواج صوتی تصاویری از اندام داخلی می گیرد و روی سیستم نمایشگر نشان می دهد. اما دقت آن نسبت به سونوگرافی واژینال کمتر است.

-    ام آر آی:

این اسکن برای تعیین موقعیت دقیق جفت استفاده می شود.

انواع جفت پایین در بارداری

جفت پایین یا low lying یعنی جفت در قسمت تحتانی رحم لانه گزینی کرده است . بسته به اینکه فاصله ی جفت پایین  از دهانه رحم چقدر باشد، چند نوع جفت پایین داریم :

1- جفت پایین :

با فاصله معقول از  دهانه رحم یعنی فقط محل قرار گیری جفت در سگمان تحتانی رحم است.

2- جفت مارژینال :

یعنی جفت به حدی پایین است که لب به لب با دهانه رحم شده است.

3- جفت پارشیال (سرراهی نسبی):

یعنی جفت به حدی پایین است که قسمتی از دهانه رحم نه همه آن را پوشانده است.

4- جفت  پرویا یا سرراهی کامل :

یعنی جفت به حدی پایین است که به طور کامل روی دهانه رحم را پوشانده است.

نحوه استراحت در جفت پایین

پایین بودن جفت درجاتی دارد که شایعترین آن پایین بودن جفت تا دهانه داخل رحم است که آن را Low.Lying می گویند. این حالت در اوایل حاملگی شایع است گاهی هم ممکن است با لکه بینی همراه باشد و تا آخر حاملگی به بالا کشیده می شود و تا90% شانس حاملگی طبیعی را دارند نوع دوم که دهانه رحم را می پوشاند و خطرناک تر است و بالاخره نوع سوم که کاملا دهانه رحم پوشانده شده و به سانترال یا مرکزی معروف است این نوع از همه خطرناک تر است و اکثرا منجر به زایمان زودرس می شود ولی خوشبختانه خیلی شایع نیست در تمامی این موارد استراحت نسبی یا مطلق بر حسب نوع جفت و مصرف داروهای شل کننده رحم مثل پروژسترون ها، ایزوکسوپورین و عصبانی نشدن و نداشتن مقاربت و عدم مسافرت و رانندگی... تا حدود زیادی می تواند از کندگی و بروز خونریزی جلوگیری نماید. این بیماران باید به شدت مورد مراقبت پزشک باشند و در صورت بروز خونریزی بستری شدن در بیمارستان ضروری است.

پزشک براساس فاکتورهای زیر روش درمان را تعیین می کند:

• مقدار خونریزی 
• ماه بارداری
•  سلامت جنین
•  موقعیت جفت و جنین

مقدار خونریزی مهم ترین فاکتور تعیین روش مراقبت و درمان آن می باشد که به عوامل زیر بستگی دارد:

1. عدم خونریزی تا خونریزی کم

در حالتی که پایین بودن جفت با خونریزی کم یا عدم خونریزی همراه باشد، پزشک تنها استراحت را توصیه می کند؛ در این حالت باید در کل روز استراحت کنید و فقط در صورت نیاز ضروری بلند شوید. همچنین نباید ورزش کنید و یا نزدیکی جنسی داشته باشید.

2. خونریزی شدید

3.خونریزی غیرقابل کنترل

در این حالت سزارین اورژانسی توصیه می شود.

پايين بودن جفت و نزديكي

در این حالت یعنی جفت پایین، بهتر است نزدیکی نداشته باشید چون نزدیکی می تواند به دهانه رحم فشار آورده و این فشار به لبه جفت منتقل شود و خدای نکرده باعث شود که جفت کنده شود و خونریزی کند و خطر سقط جنین وجود دارد. نباید به ارگاسم برسید.

نحوه خوابیدن وقتی جفت پایین باشد

نیازی به بالا گرفتن پا و به پشت خوابیدن نیست و این کارها تاثیری در بالا رفتن جنین  شما ندارد. با افزایش سن بارداری جنین کم کم به صورت خود به خود بالا می رود و با بزرگ شدن جنین جای بسمت بالا کشیده  می شود. خوابیدن به پهلو نیز بر خود جفت بی اثر است اما وقتی به پهلوی چپ بخوابید، خونرسانی رگ های رحمی به رحم و جفت و جنین دچار اختلال نشده و جنین خوب وزن میگیرد و خونرسانی جفتی دچار اختلال نمیشود. پس به پهلوی چپ بخوابید.

پایین بودن جفت در سه ماهه دوم بارداری

در شرایط عادی، اگر در هفته 18 تا 20 بارداری، فاصله جفت و دهانه رحم بیش از 2 سانتی متر باشد، هنگام زایمان جفت را پائین تلقی نمی کنند. اما اگر در هفته 18 تا 20 بارداری فاصله جفت و دهانه رحم کمتر از 2 سانتی متر باشد، تا هنگام تولد همچنان پایین باقی می ماند. شاید نیاز باشد در سه ماهه سوم و قبل از زایمان یک بار دیگر وضعیت جفت چک شود.

پایین بودن جفت جنین چه خطراتی دارد؟

در طول زایمان، دهانه رحم باز می شود تا جنین از طریق کانال واژن خارج شود. اگر جفت جلوی دهانه رحم باشد، باز شدن آن باعث خونریزی داخلی می شود که برای مادر خطرناک است. به همین دلیل در این حالت باید سزرارین اورژانسی انجام شود. در هنگام پایین بودن کامل جفت زایمان طبیعی خطرات زیادی برای مادر دارد زیرا باعث خونریزی شدید در حین زایمان و بعد از آن می شود.

نگهداری از مادر

در این جا نکاتی جهت آماده سازی مادر در صورت پایین بودن جفت عنوان شده است:

- اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید. هرچقدر بیشتر اطلاعات داشته باشید بهتر می توانید با شرایط کنار بیایید و اقدامات لازم را انجام دهید.

- با خانم هایی که پایین بودن جفت را تجربه کرده اند در تماس باشید.

- خود را برای سزارین آماده کنید. زیرا با توجه به نوع پایین بودن جفت، امکان دارد نتوانید زایمان طبیعی داشته باشید. به سلامتی خود و جنین فکر کنید.

از استراحت لذت ببرید. اگر همیشه فعال هستید، استراحت شما را محدود می کند. اما می توانید از فرصت خود با روش های زیر استفاده کنید:

•  می توانید آلبوم عکس درست کنید.
•  نامه بنویسید.
• درباره تغییرات بعد از زایمان مطالعه کنید.
• لباس های راحت بپوشید.
• کتاب بخوانید.
• برنامه تلویزیونی مورد علاقه خود را ببینید.
• با دوستان و خانواده خود تلفنی صحبت کنید و آرام شوید یا از دوستانتان بخواهید به دیدن شما بیایند.

سخن آخر

پایین بودن جفت با اینکه یک عارضه خطرناک در دوران بارداری است اما در صورتی که به توصیه های پزشک گوش دهید و همه دستورالعمل هایی که به شما می دهد را انجام دهید خطری برایتان پیش نمی آید و این دوران را نیز مانند موفقیت های گذشته به پایان می رسانید.