در دوران بارداری که جنین دائما در حال رشد و تکامل است ممکن است زمانی که با پزشکتان ملاقات می کنید یک سری اصطلاحات علمی بشنوید که مربوط به تکامل جنین است اما برای شما ناآشنا هستند و دوست دارید نسبت به آن ها آگاه تر باشید. یکی از این موارد فتال پل یا قطب جنینی است که تشکیل آن نشان دهنده سلامت رشد جنین می باشد و با سونوگرافی مشخص می شود. در این مقاله می خواهیم شما مادر اومایی عزیز را به طور کامل با این اصطلاح آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
فتال پل یا قطب جنینی چیست؟
منشأ اصطلاح فتال پل ( fetal pole) با استفاده از "پل" برای توصیف یکی از دو ناحیه متفاوت مورفولوژی در انتهای یک محور در یک ارگانیسم بدن جنین است. در جنینی که تازه در حال رشد است، فتال پل به عنوان یک ناحیه ضخیم در کنار کیسه زرده ظاهر می شود و این پل در نهایت به یک نوزاد کامل تبدیل می شود. تقریبا در همان زمان که فتال پل در سونوگرافی تشخیص داده می شود، به احتمال زیاد ضربان قلب جنین نیز شنیده خواهد شد.
معمولا فتال پل در هفته 7 تا 8 بارداری با سونوگرافی شکمی و هفته 6 بارداری با سونوگرافی واژینال دیده می شود. با این وجود کاملا طبیعی است که فتال پل تا حدود هفته 9 بارداری و یا حتی هفته 10 بارداری هم قابل مشاهده نباشد. طول فتال پل در ابتدا حدود 2-4 میلی متر در تاج (CRL) است.
- هنگامی که MSD ≥16 میلی متر (متوسط قطر ساک حاملگی) بر روی TVS (با معیار RCOG) باشد و یا MSD ≥ 25 میلی متر در TAS باشد فتال پل دیده می شود.
- شکست در بارداری تا زمانی که فتال پل با MSD ≥25 میلی متر در TVS دیده نشود قابل تشخیص نیست.
- وقتی فتال پل ≥7 میلی متر باشد، ضربان قلب جنین باید تشخیص داده شود.
فتال پل به هیچ وجه شبیه یک انسان نیست و ساختار ظاهری منحنی شکل دارد که جوانه سر جنین در یک انتهای آن و بدن جنین که مانند یک دم است در سر دیگر آن قرار می گیرد. در حال حاضر فتال پل برای اندازه گیری طول تاج تا دم (CRL) استفاده می شود، که به تشخیص دقیق تر تاریخ حاملگی (نحوه تعیین سن بارداری) کمک می کند.
در حقیقت، طبق انجمن بارداری آمریکا، زمانی که CRL به 2 تا 4 میلیمتر می رسد، فتال پل به طور کلی با سونوگرافی ترانس واژینال قابل مشاهده است، و هنگامی که CRL به 5 میلیمتر می رسد، معمولا ضربان قلب تشخیص داده می شود.
در صورت عدم تشکیل فتال پل چه خطری به وجود می آید؟
اگر در هنگام سونوگرافی فتال پل دیده نشود، پزشک ممکن است یک اسکن دیگر نیز انجام دهد. در صورت بارداری و عدم تشکیل فتال پل ممکن است یکی از شرایط زیر رخ داده باشد:
- حاملگی خارج رحمی
- تخمک ورم کرده
عدم رویت فتال پل یا قطب جنینی
هنگامی که در سونوگرافی واژینال فتال پل یا ضربان قلب در زمان بارداری مشخص نشود، به دو دلیل زیر می باشد:
1- تاریخ نادرست بارداری
اولا، برآورد تاریخ بارداری می تواند نادرست باشد، و ساختار ممکن است هنوز رشد نکرده و به همین دلیل فتال پل هنوز تشکیل نشده است. به یاد داشته باشید که فتال پل در سونوگرافی واژینال بین هفته پنج و نیم تا شش و نیم سن حاملگی دیده می شود. بنابراین هر خطای کوچکی در تاریخ بارداری می تواند باعث تفسیری غلط در سونوگرافی شود، زیرا رشد اولیه بارداری هر روز متفاوت است و با روز قبلش فرق می کند.
به عنوان مثال، اگر تاریخ آخرین دوره قاعدگی خود را به اشتباه به یاد به پزشک گفته باشید، به دلیل اینکه بارداری شما از روز اول آخرین قاعدگی حساب می شود یافته های مورد انتظار را در سونوگرافی تغییر می دهید. یا اگر چرخه نامنظم داشته باشید و دو هفته پس از شروع آخرین دوره قاعدگی تخمک گذاری نکنید، حاملگی شما ممکن است از لحاظ فنی پنج یا شش هفته نباشد؛ حتی اگر از آخرین قاعدگی شما پنج یا شش هفته گذشته باشد. معمولا زمانی که فتال پل دیده نمی شود ابتدا پزشک برای اینکه مطمئن شود در تاریخ بارداری اشتباهی رخ نداده است یک سونوگرافی دیگر برای دو هفته بعد تجویز می کند.
2- تشخیص اشتباه
انتظار در این زمان دو هفته ای واقعا دشوار است، اما جلوگیری از اشتباه در تشخیص برای جلوگیری از سقط جنین ضروری است. اگر تاریخ اشتباه باشد، سونوگرافی بعدی باید ساک بارداری بزرگتر و به احتمال زیاد ظاهر فتال پل را نشان دهد.
عدم رویت فتال پل و سقط جنین
اگر سونوگرافی بعدی هیچ پیشرفتی را نسبت به سونوگرافی قبلی نشان ندهد، پزشک قطعا می تواند سقط جنین را تشخیص دهد. در این شرایط، برای توصیف حاملگی ناموفق، از بارداری پوچ یا تخمک ناکام استفاده می شود. این بدان معناست که ساک بارداری شکل می گیرد، اما جنین به اندازه کافی رشد نکرده است تا در تصاویر سونوگرافی قابل مشاهده شود. در این صورت بارداری باید متوقف شود.
- در برخی موارد، ساک بارداری خالی چندین هفته قبل از بروز علائم سقط جنین همچنان باقی می ماند و حتی ممکن است رشد کند و علائم بارداری نیز وجود دارد.
- در برخی مورد، سقط جنین ممکن است توسط سونوگرافی که فتال پل را نشان نمی دهد، تشخیص داده شود. یک مثال این است که اگر ساک بارداری که در سونوگرافی دیده می شود بزرگتر از 25 میلی متر (بدون فتال پل) باشد به معنی سقط جنین است.
اگر منتظر سونوگرافی بعدی هستید تا ببینید که فتال پل وجود دارد یا ندارد (یا در حال حاضر) یا اگر پزشک سقط جنین را تشخیص داده است، منطقی است که با همسر خود و یا دیگر عزیزان در مورد احساسات خود صحبت کنید. در این زمان صحبت کردن در مورد احساستان به شما کمک می کند آرامش بیشتری پیدا کنید. همچنین پیشنهاد می کنیم حتما مقاله افسردگی بعد از بارداری پوچ را در اوما مطالعه کنید تا بتوانید بیشتر به خودتان کمک کرده و این وضعیت را راحت تر پشت سر بگذارید.
سخن آخر
اگر هر گونه سوال و یا نگرانی در مورد چگونگی رشد جنین دارید، لطفا با دکتر خود صحبت کنید. چگونگی رشد جنین یک فرآیند پیچیده است، بنابراین طبیعی است که کنجکاو و یا حتی مضطرب باشید. همچنین در صورت عدم مشاهده فتال پل و تجویز مجدد سنوگرافی سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و یادتان باشد در بسیاری از موارد عدم مشاهده فتال تنها به دلیل اشتباه در محاسبه تاریخ بارداری بوده است و هیچ خطری برای جنین شما پیش نمی آید.
1- Dr Alexandra Stanislavsky and Radswiki et al. Fetal pole. on 21 april 2018
2- Brian Levine, MD, MS, FACOG. Fetal Pole and Early Pregnancy Ultrasound. on April 22, 2020
