سونوگرافی آنومالی یک جز از غربالگری های مرحله دوم است و در اواسط بارداری انجام می شود و برای مشاهده دقیق تر وضعیت جنین و رحم صورت می گیرد. کارشناس در حین سونوگرافی، مراحل رشد نرمال جنین و محل قرارگیری جفت را بررسی می کند.
بهترین زمان سونوگرافی آنومالی
علت انجام سونوگرافی آنومالی چیست؟
قبل از سونوگرافی آنومالی چی بخوریم
در سونو آنومالی چه مشکلاتی تشخیص داده میشود؟
در چه شرایطی سونوگرافی آنومالی دوبار انجام میشود؟
سونوگرافی آنومالی و تعیین جنسیت
تفسیر جواب سونوگرافی آنومالی
هزینه سونوگرافی آنومالی
پاسخ به سوالات رایج شما درباره سونوگرافی آنومالی
بهترین زمان سونوگرافی آنومالی
- آنومالی اسکن یا سونوگرافی تفصیلی، بین هفته های 18 تا 22 بارداری انجام میشود ولی بهترین زمان برای انجام آن هفته 20 بارداری است. در هفته بیستم بارداری صورت و دست های جنین قابل مشاهده است. مشاهده جنین در سونوگرافی هیجان انگیز است و می توانید همسر یا یکی از اعضای خانواده را همراه با خود ببرید و لحظات شاد و زیبای خود را با آنان تقسیم کنید.
- هدف از انجام این سونوگرافی بررسی نرمال بودن رشد جنین است اما می توانید جنسیت جنین را نیز بفهمید. گاهی اوقات چربی اضافه در قسمت شکم باعث می شود نتوان به خوبی جنسیت را تشخیص داد یا تصاویر مناسبی تهیه کرد.
علت انجام سونوگرافی آنومالی چیست؟
کارشناس تمام اندام های جنین را مشاهده و بررسی می کند. کارشناس قسمت های زیر را در جنین بررسی می کند:
1- ساختار و شکل سر جنین
در این مرحله از سلامت مغزی جنین اطمینان حاصل میشود. با اینکه احتمال وجود مشکلات مغزی کم است اما بررسی این موضوع خیال شما را راحت خواهد کرد.
2- صورت جنین برای بررسی شکاف لب
شکاف کام در داخل دهان جنین که در سونوگرافی معمولی به سختی دیده می شود! در این سونوگرافی با احتمال بیشتری تشخیص داده میشود.
3- ستون فقرات جنین
بررسی مقطعی ستون فقرات و طول آن برای اطمینان از هم راستایی استخوان ها و پوشش پوست بر روی ستون فقرات پشت لازم و ضرروری به نظر می رسد.
4- دیواره شکم جنین
برای اطمینان از پوشیده شدن تمام اندام های داخلی با پرده صفاقی شکم و همچنین بررسی جفت و بند ناف و آب دور جنین! انجام این سونوگرافی لازم است.
5- قلب جنین
دو دریچه بالا (دهلیزی) و دو دریچه پایین (بطنی) باید دارای اندازه های برابر باشند و همین طور دریچه ها باید با هر ضربان قلب باز و بسته شوند. در این سونوگرافی رگ های اصلی و شریان هایی که خون را از قلب جنین حمل می کنند نیز بررسی میشوند.
6- شکم جنین
گاهی پیش می آید که جنین مقداری از آب دور خود را قورت می دهد که به صورت حباب های سیاه رنگ در شکم جنین دیده می شود.
7- کلیه های جنین
کارشناس سونو دو کلیه جنین و حرکت ادرار به داخل مثانه را بررسی می کند. اگر مثانه جنین خالی باشد باید در طول سونوگرافی پر شود و این مسئله به راحتی قابل مشاهده است. اگر سونو کیست ديده شود مطرح كننده كليه كيستيك است و اگر كليه ديده نشود ميتواند مطرح كننده آژنزي كليه باشد .
8- دست ها، پاها و بازوهای جنین
کارشناس دست های جنین با 5 انگشت را مشاهده می کند. گاهی يک يا چند انگشت به هم چسبیده اند و یا ممکن است که شصت فرو رفته باشد در حالی که دست بسته و مشت است! که این مورد میتواند نشانگر بیماری سندروم داون یا همان تريزومي 21 باشد. پاها نیز در این سونوگرافی بررسی میشود. فرم و اندازه استخوان ران نیز بسیار مهم است.
9- معده کودک شما
کودک شما مقداری از مایع آمنیوتیک را که در آن قرار دارد قورت میدهد که در معده اش به عنوان یک حباب سیاه دیده می شود.
10- جنسیت جنین
با اینکه سونوگرافی آنومالی برای بررسی وضعیت رشد جنین است اما جنسیت هم تعیین میشود! اگر دو لابیا ديده شد دختر و اگر پنیس با حلقه اسكلروتوم ديده شد جنسيت جنين پسر است . در هنگام سونو حتماً پاهاي بچه بايد باز باشد. اگر هنگام سونو پاهاي بچه بسته باشد و بند ناف جلو بيفتد ممکن است به اشتباه پسربودن جنین تشخيص داده شود. مواردی مانند هیدروسیل و یا كيست تخمدان در این سونوگرافی تشخیص داده میشود.
10- جفت
محل قرار گیری جفت در مقابل دیواره جلویی یا در مقابل دیواره پشتی رحم یا معمولا نزدیک بالای رحم می باشد. اگر جفت جلوی دهانه رحم (گردن رحم) باشد اصطلاحا گفته میشود که جفت پایین است. اگر جفت در رحم شما پایین باشد، در سه ماهه سوم، اسکن دیگری خواهید داشت تا موقعیت آن را بررسی کنید. تا آن موقع احتمال دارد که جفت شما از گردن رحم دور شده باشد.
11- بررسی رشد جنین
در طی اسکن، پزشک بخش هایی از بدن نوزاد شما را اندازه گیری می کند تا ببیند که جنین چقدر رشد کرده است. او قسمت های زیر را در کودک شما اندازه می گیرد:
- دور سر (HC)
- دور شکم (AC) : جهت بررسی اختلال رشد داخل رحمی (IUGR) مهم است كه محيط دور شكم رشد نكرده و فقط سر رشد كرده است .
- استخوان ران یا ران (FL)
- اندازه گیری قطر سر یا BPD
- بررسي (F.O ) یا اكسي پوتو فرونتال فقط در اليگوسفالي اندازهگيري ميشود .
- اندازه گیری ها باید متناسب با زمان زایمان باشد. اگر اولین باری است که سونوگرافی انجام می دهید، در این سونوگرافی پزشک زمان زایمان را تعیین می کند. اندازه گیری ها باید با توجه به آنچه در این ماه انتظار می رود باشد. چنانچه اندازه ها غیر طبیعی باشند! پزشک ممکن است از شما بخواهد آزمایش های بیشتری انجام دهید.
- در این زمان جنسیت کودک شما به وضوح دیده میشود. جالب است بدانید که تعیین جنسیت جنین در هند ممنوع است. این به خاطر نرخ هشدار دهنده سقط جنین دختر است [1].
قبل از سونوگرافی آنومالی چی بخوریم؟
این سونوگرافی شکمی زمانی انجام میشود که حداقل مثانه تان پر شده باشد. بعضی از پرسنل از شما می خواهند که یک لیتر مایع را قبل از آن بنوشید. برای اکثر زنان حامله، این مسئله دردناک است و سایرین دردی را از مثانه پر تجربه نمی کنند.
اگر جزو افرادی هستید که از پر بودن مثانه ناراحت میشوید، تحمل کنید چون معاینه سریع است. مایع موجود در مثانه، به تکنسین کمک می کند که بهتر فرزندتان را ببینید. زمانی که مایع نیاز نیست، به شما اجازه می دهند که مثانه را خالی کنید.
در سونو آنومالی چه مشکلاتی تشخیص داده میشود؟
برخی از مشکلات هستند که ممکن است در سونوگرافی معمولی تشخیص داده نشوند به همین علت پزشک سونوگرافی آنومالی را پیشنهاد می کند. کارشناس لیستی از مشکلات را بررسی می کند. ممکن است برخی از مشکلات جدی تشخیص داده شود! که در این مورد مراقبت های لازم انجام میشود. در این جا لیست بیماری ها و احتمال مشاهده آن ها توسط کارشناس ذکر شده است:
- نبودن قسمت بالایی سر؛ 98 درصد
- شکاف لب؛ 75 درصد
- نقص دیواره شکم، بیرون زدگی روده و کبد؛ 80 درصد
- نقص دیواره شکم، بیرون زدگی روده بزرگ؛ 98 درصد
- اندام از دست رفته یا کوتاه؛ 90 درصد
- نقص نخاع؛ 90 درصد
- مشکلات اصلی کلیه؛ 84 درصد
- سوراخ در ماهیچه های جداکننده قفسه سینه و شکم؛ 60 درصد
- مایع اضافی در مغز؛ 60 درصد
- سندرم ادوارد یا سندرم پاتو؛ 95 درصد
- مشکلات قلبی اصلی؛ 50 درصد
- توجه ! برخی مشکلات مانند نقص قلب یا روده تا اواخر بارداری قابل مشاهده نخواهد بود [2].
در چه شرایطی سونوگرافی آنومالی دوبار انجام میشود؟
بیشتر مشکلاتی که باعث میشود!سونوگرافی آنومالی مجدد انجام شود! جدی نیست. دلیل اصلی سونوگرافی دوباره این است که کارشناس نتوانسته است تمام چیزهای مورد نیاز را مشاهده کند. شاید جنین در موقعیتی مناسب دراز نکشیده یا وزن شما زیاد باشد. در این حالت باید سونوگرافی دوباره در هفته بیست و سوم بارداری انجام شود. اگر کارشناس مشکلی مشاهده کند به شما اطلاع می دهد. در این حالت شما به پزشک متخصص ارجاع داده میشوید.
- اگر جنین مشکل قلبی داشته باشد پزشک سونوگرافی داپلر انجام می دهد . این سونوگرافی اطلاعات جزئی تر در خصوص قلب جنین در اختیار پزشک قرار می دهد.
- اگر در سونوگرافی شما مشکلی جدی وجود داشته باشد! باید تمام گزینه های پیش رو را بررسی کنید. مشکلات جدی بسیار نادر است ولی خانواده ها معمولا به فکر و مطالعه برای تصمیم گیری نیاز دارند. سایر مشکلات با انجام جراحی پس از زایمان یا در رحم قابل حل است [3]. اگر جواب سونوگرافی آنومالی مشکل دار بود و یا پزشک به مواردی مشکوک شد! ناهنجاری های کروموزومی با یکی از آزمایش های تشخیصی زیر قابل تشخیص خواهد بود:
1- CVS (نمونه برداری از پرز جفتی):
آزمایش cvs در سه ماهه اول در حدود هفته دهم تا سیزدهم بارداری انجام می شود. قطعه کوچکی از جفت گرفته میشود و برای ناهنجاری های کروموزومی مورد مطالعه قرار می گیرد.
2- ان آی پی تی (آزمایش غير تهاجمی قبل از تولد):
نمونه ای از خون مادر برای بررسی دی ان ای یا همان تست سل فری گرفته میشود.
3- آمنیوسنتز:
مقدار کمی مایع از اطراف جنین گرفته میشود و برای ناهنجاری های کروموزومی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد(تست آمنیوسنتز چیست؟)
سونوگرافی آنومالی و تعیین جنسیت
جنسیت جنین در 16 هفته به بالا مشخص میشود و سونوگرافی آنومالی دقیق ترین روش برای تشخیص جنسیت جنین است.
تفسیر جواب سونوگرافی آنومالی:
نتایج اسکن آنومالی نشان دهنده رشد کودک در رحم است که این موضوع میتواند به تعیین نمودار رشد کودک، کمک کند. در واقع نتیجه آزمایش مشخص کننده وضعیت رشد است که وجود هر گونه ناهنجاری تشخیص داده میشود. در صورت نقص، پزشک شما اقدام اصلاحی را که می تواند برای حل هر گونه انحراف جنین از نمودار رشد منظم انجام شود، مورد بحث قرار خواهد داد.
برای تفسیر سونوگرافی آنومالی در بارداری، ابتدا اپلیکیشن بارداری اوما را نصب کنید و سپس با ارسال عکس های مربوط به سونوگرافی و آزمایشات! نتایج توسط متخصصین اوما تفسیر خواهد شد.
در صورت وجود مشکلات زیر! در نتیجه سونوگرافی!! به پزشک متخصص ارجاع داده میشوید:
- هایپوپلازی یا کوچک بودن استخوان بینی (nb)
- روده اکوژنیک (وجود یا توده با اکوژنیسیته بالا در ناحیه روده)
- افزایش ضخامت چین پشت گردن جنین (nt)
- اتساع لگنچه کلیوی
- سیستیک هایگروما ( نوعی کیست)
- کلینو داکتیلی(خم‌شدگی انگشت کوچک دست به سمت انگشت چهارم)
- آترزی دئودنوم (فقدان قسمت ابتدایی روده کوچک)
- هیدرونفروز (تجمع مایع در کلیه ها)
- کوتاهی استخوان ران
- هیپوپلازی و یا فقدان بند وسط انگشت پنجم
- وجود فاصله غیر طبیعی بین انگشت بزرگ و انگشت دوم
- موج غیر طبیعی در داکتوس ونوسوس
- و یا هر گونه اختلال ساختاری یا رشدی در جنین [4].
مامان و باباها توجه داشته باشید...
- که بسیاری از نوزادان عادی نیز دارای نشانه های غیر طبیعی هستند. با این حال، کشف نشانه ها در یک اسکن می تواند باعث ایجاد اضطراب در والدین شود.
- حدود 15 درصد از اسکن ها به دلایل مختلف باید دوباره تکرار شوند! اما این موضوع به آن معنی نیست که کودک شما مشکل دارد.
- سعی کنید در چنین مواردی نترسید. با دکتر خود صحبت کنید.
- اگر مشکلی است، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. پزشک شما را به متخصص راهنمایی می کند که می تواند به بهترین وجه به وضعیت شما کمک کند.
- اگر چه مشکلات جدی نادر هستند، اما تصمیم گیری درباره اینکه بارداری را ادامه دهید یا خیر به عهده شما خواهد بود.
- بعضی از مشکلات جنینی باعث میشوند که نوزاد پس از زایمان یا در رحم، نیاز به عمل جراحی یا درمان داشته باشد.
آیا سونوگرافی آنومالی می تواند به من یا جنین من آسیب برساند؟
در اثر این اسکن هیچ خطری جنین و مادر را تهدید نمی کند اما این شمایید که باید درباره انجام دادن یا ندادن این سونو تصمیم بگیرید. به عنوان مثال، ممکن است تست های بیشتری توصیه شود که خطر سقط جنین داشته باشند، و شما باید تصمیم بگیرید که آیا می خواهید این آزمایشات را انجام دهید یا نه [5].
هزینه سونوگرافی آنومالی
هزینه سونوگرافی آنومالی در مراکز دولتی و خصوصی متفاوت است! با دفترچه حدودا 150 هزار تومان و آزاد بین 250 تا 300 هزار تومان متغییر است.
پاسخ به سوالات رایج شما درباره سونوگرافی آنومالی
1- آیا نیاز است سونوگرافی آنومالی انجام دهم؟
در ابتدای بارداری پزشک اطلاعاتی در خصوص سونوگرافی ها و دلیل انجام آن ها به شما می دهد. بنابراین زمان کافی دارید تا در خصوص انجام آن ها تصمیم بگیرید. ولی پیشنهاد میشود که این سونوگرافی را انجام دهید.
2- چه چیزی در سونوگرافی آنومالی دیده می شود؟
بیشتر بیمارستان ها به شما اجازه می دهند تصاویر را در سونوگرافی مشاهده کنید که حدود بیست دقیقه طول می کشد. اگر تا به حال سونوگرافی انجام نداده اید کارشناس به شما تعداد جنین و زمان زایمان را می گوید.
کارشناس ضربان قلب جنین و قسمت های مختلف بدن او از جمله صورت و دست ها را بررسی می کند. با اینکه مشاهده اندام جنین برای شما دشوار است اما کارشناس سطح مقطع آن ها را بررسی می کند. استخوان های جنین در سونوگرافی سفید دیده می شوند و اندام های نرم به رنگ خاکستری دیده می شوند آب دور جنین نیز به رنگ سیاه دیده می شود.
3- می توانم عکس سونوگرافی جنین را داشته باشم؟
بله_ بیشتر بیمارستان ها تصویری از جنین در اختیار شما قرار می دهند. پیش از انجام سونوگرافی به کارشناس بگویید چه تعداد عکس می خواهید تا تصاویر مورد نظر شما را در اختیار شما قرار دهد.
4- آیا قبل از انجام سونوگرافی آنومالی مثانه پر باشد؟
این سونوگرافی شکمی زمانی انجام میشود که حداقل مثانه تان پر شده باشد. دلیل این کار این است که مایع موجود در مثانه به پزشک کمک می کند تا جنین را بهتر ببیند و بررسی وضعیت را انجام دهد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از انجام سونو یک لیتر مایعات مصرف کنید. با اینکه پر بودن مثانه ممکن است اذیت کننده باشد اما این معاینه زیاد طول نمی کشد.
5- سونوگرافی آنومالی چقد زمان نیاز دارد؟
معمولا انجام آنومالی پایه حدود ۲۰-۱۵دقیقه طول می کشد ولی گاهی به دلیل اینکه موقعیت قرار گیری جنین مناسب نیست! پزشک از شما درخواست می کند که چند دقیقه قدم بزنید یا شکلات مصرف کنید تا جنین در موقعیت دلخواه قرار بگیرد. انجام آنومالی اسکن پیشرفته! زمان بیشتری لازم دارد و معمولا ۴۰-۳۰ دقیقه و حتی گاهی بیش از یک ساعت طول می کشد .آنومالی اسکن پیشرفته همراه با اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام می شود و زمان بسیار بیشتری نیاز دارد.
6- آیا اگر جنین ناقص باشد، می توان در هفته 20 سقط جنین را انجام داد؟
طبق قوانین ایران! سقط جنین با محاسبۀ تاریخ اولین روز قاعدگی فقط تا پایان هفتۀ ۱۸ امکان‌پذیر است. به همین دلیل سونو آنومالی در فاصلۀ هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام میشود تا در صورت وجود مشکلی که نیاز به ختم بارداری دارد، این امکان برای والدین وجود داشته باشد.
سخن آخر!!!
در سونوگرافی آنومال که معمولا بین هفته های 16 تا 18 بارداری انجام میشود! وضعیت جنین بررسی میشود تا در صورت بروز هر گونه ناهنجاری! به پزشک متخصص ارجاع داده شوید. ممکن است که پزشک از شما بخواهد که این سونوگرافی را دوباره انجام دهید. انجام دوباره این سونوگرافی این معنا را نمی دهد که جنین مشکلی دارد! در بسیاری از موارد به دلیل قرار گیری نا مناسب جنین در رحم! تمام اطلاعات لازم توسط پزشک دریافت نشده است.
سونوگرافی آنومال دقیق ترین روش برای تشخیص جنسیت جنین است.
مامانای اومایی!!! تا به حال سونوگرافی آنومال انجام داده اید؟ در صورت مثبت بودن پاسخ! تجربیات خود را با ما و دیگر اومایی ها به اشتراک بگذارید.
1-Ursem NTC, Peters IA, Kraan-van der Est MN. An Audit of Second-Trimester Fetal Anomaly Scans Based on a Novel Image-Scoring Method in the Southwest Region of the Netherlands. J Ultrasound Med. 2017 Jun;36(6):1171-1179.
2-Ensing S, Kleinrouweler CE, Maas SM, Bilardo CM, Van der Horst CM, Pajkrt E. Influence of the 20-week anomaly scan on prenatal diagnosis and management of fetal facial clefts. Ultrasound Obstet Gynecol. 2014 Aug;44(2):154-9.
3-Zalel Y, Zemet R, Kivilevitch Z. The added value of detailed early anomaly scan in fetuses with increased nuchal translucency. Prenat Diagn. 2017 Mar;37(3):235-243.
4-den Hollander NS, Wessels MW, Niermeijer MF, Los FJ, Wladimiroff JW. Early fetal anomaly scanning in a population at increased risk of abnormalities. Ultrasound Obstet Gynecol. 2002 Jun;19(6):570-4.
5-Leung KY, Poon CF, Teotico AR, Hata T, Won HS, Chen M, Chittacharoen A, Malhotra J, Shah PK, Salim AJ. Recommendations on routine mid-trimester anomaly scan. Obstet Gynaecol Res. 2015 May;41(5):653-61.
