افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند و می خواهند از حاملگی اجتناب کنند باید در مورد گزینه های مختلف کنترل بارداری مطلع باشند. روش های مختلفی برای پیشگیری از بارداری در دسترس است. با این حال، تنها روش کاملا قابل اطمینان برای اجتناب از حاملگی، نداشتن رابطه جنسی در روزهای باروری است.
انجمن برنامه ریزی خانواده (FPA) در انگلستان ادعا می کند 90 درصد از خانم هایی که رابطه جنسی دارند، در صورت عدم پیشگیری در طول 12 ماه باردار خواهند شد. در صورت نزدیکی جنسی بدون استفاده از روش های پیشگیری از بارداری، در هر نزدیکی جنسی احتمال بارداری 25 تا 30 درصد وجود دارد.
برخی از روشهای پیشگیری از بارداری بدون نسخه پزشک قابل دسترسی هستند، اما اکثر آنها نیاز به نسخه دارند. هر نوع روش کنترل بارداری مزایا و معایبی دارد.
15 روش جلوگیری از بارداری بعد از ازدواج
بسته به اولویت فرد، روش های مختلفی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد. این روش ها از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کند. این روش ها عبارتند از:
1. کاندوم مردانه
کاندوم های مردانه و زنانه تنها نوعی از روش های جلوگیری از بارداری هستند که از عفونت های منتقله از راه جنسی محافظت می کنند. طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، هنگامی که کاندوم های مردانه به درستی استفاده شوند بیش از 80 درصد در جلوگیری از بارداری موثر هستند.
برای استفاده درست از کاندوم مردانه:
- اندازه درست را انتخاب کنید.
- کاندوم را روی سر آلت تناسلی راست قرار دهید. اگر آلت ختنه نشده است، ابتدا پوست را عقب بکشید.
- نوک کاندوم را نیشگون بگیرید تا هوای داخل آن خارج شود.
- کاندوم را تا پایین آلت تناسلی بکشید، مراقب باشید آن را پاره نکنید.
- پس از مقاربت، قبل از خروج آلت از مهبل، انتهای کاندوم را نگه دارید.
- کاندوم را در بیاورید و بیرون بیندازید. هرگز کاندوم را مجددا استفاده نکنید.
اکثر کاندوم های مردانه از لاتکس ساخته شده اند، اما انواع دیگری برای کسانی که حساسیت به لاتکس دارند نیز موجود است. در صورت استفاده از روان کننده، بررسی کنید که با نوع کاندوم مورد استفاده سازگار باشد. به عنوان مثال، کاندوم های لاتکس فقط می توانند با روغن های پایه آب استفاده شوند.
کاندوم بدون را می توان از سوپر مارکت ها، داروخانه ها و یا آنلاین خریداری نمود. کاندوم های بدون لاتکس نیز برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
2. کاندوم زنانه
کاندوم زنانه بدون نسخه نیز موجود است. آنها را می توان به جای کاندوم مردانه استفاده نمود، اما نباید کاندوم زنانه و مردانه همزمان استفاده شوند. طبق گزارش CDC، کاندوم های زنانه حدود 79 درصد برای پیشگیری از بارداری موثر هستند.
در حال حاضر بسیاری از داروخانه ها کاندوم زنانه می فروشند، اما اگر فروشگاه های محلی کاندوم زنانه نداشته باشند می توانید آنها را به صورت آنلاین خریداری کنید.
3. دیافراگم
دیافراگم یک روش ایجاد مانع برای پیشگیری از بارداری است که داخل واژن قرار داده می شود. اعمال اسپرم کش بر روی دیافراگم قبل از استفاده بسیار مهم است. CDC تخمین می زند هنگامی که دیافراگم با اسپرم کش استفاده می شود نزدیک به 90 درصد برای جلوگیری از بارداری موثر است.
فرد باید دیافراگم را چند ساعت قبل از مقاربت داخل واژن کند، آن را 6 ساعت بعد از رابطه جنسی داخل واژن نگه دارد و بعد از 24 ساعت آن را خارج کند. دیافراگم ها در برابر STI ها محافظت نمی کنند.
4. کلاهک دهانه رحم
کلاهک دهانه رحم یک فنجان سیلیکونی نرم است که در عمق واژن قرار می گیرد. این کلاهک دهانه رحم را پوشش می دهد و از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کند. کارآیی کلاهک دهانه رحم با توجه به منابع مختلف متفاوت است، اما بر اساس برنامه ریزی والدین، کارایی آن از 70 تا 85 درصد متغیر است. این کلاهک از بیماری های STI محافظت نمی کند.
کلاهک دهانه رحم در داروخانه ها و به صورت آنلاین در دسترس می باشد.
5. اسفنج
اسفنج ضد بارداری یک روش جلوگیری از بارداری است که فرد می تواند بدون نسخه خریداری کند. این اسفنج از فوم پلی یورتان ساخته شده است و حاوی اسپرم کش می باشد. اسفنج در عمق واژن قرار داده می شود تا از ورود به رحم جلوگیری کند.
استفاده از اسفنج به تنهایی 76 تا 88 درصد برای جلوگیری از بارداری موثر است، اما استفاده از آن همراه با کاندوم احتمال بارداری و STI را کاهش می دهد.
6. اسپرم کش
اسپرم کش یک ماده شیمیایی است که اسپرم را غیرفعال می کند. این ماده را می توان بدون نسخه خریداری کرد و با روش های جلوگیری از بارداری مانع مانند کاندوم قابل استفاده می باشد. اما با اسفنج استفاده نمی شود.
اگر اسپرم کش به تنهایی استفاده شود، باید حداقل 10 دقیقه قبل از رابطه جنسی نزدیک دهانه رحم اعمال شود. این ماده به مدت 60 دقیقه موثر است و تقریبا 71 درصد کارایی دارد.
ژل اسپرم کش را می توان در داروخانه ها یافت یا به صورت آنلاین خریداری کرد. در مورد موثرترین راههای استفاده از اسپرم کش به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری با پزشک صحبت کنید.
روش های هورمونی ضدبارداری
اشکال هورمونی کنترل بارداری از طریق متوقف کردن تخمک گذاری از بارداری جلوگیری می کند. تخمک گذاری آزادسازی تخمک از تخمدان ها است. این روش های جلوگیری از بارداری در برابر STI ها محافظت نمی کند.
7. قرصهای ضدبارداری
قرص های ضد بارداری یکی از روش های پیشگیری از بارداری در ایالات متحده می باشند مانند قرص ال دی ، یاسمین و ... مارک های مختلفی از قرص در دسترس می باشد و بر اساس خدمات بهداشت ملی (NHS) در انگلستان، در صورت مصرف قرصها طبق تجویز پزشک، کارایی آنها بیش از 99 درصد می باشد.
اما با استفاده معمول، کارایی آنها حدود 95 درصد می باشد. دو نوع قرص وجود دارد:
• قرص ترکیبی که حاوی استروژن و پروژستین است: این قرصها باید هر روز طبق دستورالعمل مصرف شود. بسته قرص اغلب حاوی قرص هایی است که بدون هورمون هستند. هنگام مصرف این قرص ها، فرد پریودی ماهانه را تجربه می کند.
• مینی قرص که حاوی پروژستین می باشد: فرد باید این قرص را هر روز در یک زمان خاص بدون توقف مصرف کند. کسی که مینی قرص را مصرف می کند، پریودی نامنظم دارد.
8. پچ ها
طبق NHS، در صورت استفاده درست از پچ ضد بارداری، کارایی آن 99 درصد می باشد. با استفاده معمولی، کارایی پچ به 90 درصد نزدیک می شود. فرد می تواند پچ ضد بارداری را در محل های زیر قرار دهد:
- پشت
- باسن
- شکم
- بازو
فرد باید هر پچ را به مدت 3 هفته استفاده کند (پیش از جدا کردن آن برای یک هفته پریودی). احتمال کمی برای تحریک پوست وجود دارد.
9. آمپول سه ماهه ضدبارداری
آمپول جلوگیری از بارداری (Depo-Provera) معمولا توسط پزشک هر 12 هفته یکبار تجویز می شود. طبق گفته CDC، زمانی که این آمپول به درستی استفاده شود و اگر فرض شود فرد در زمان درست آمپول را دریافت می کند، کارایی آمپول برای جلوگیری از بارداری بیش از 90 درصد خواهد بود.
طبق گفته بارداری برنامه ریزی شده، ممکن است 10 ماه یا گاهی اوقات بیشتر طول بکشد تا باروری پس از قطع آمپول به حالت طبیعی بازگردد.
10- حلقه مهبلی
طبق گفته NHS، اگر حلقه کنترل بارداری ( (NuvaRing به درستی استفاده شود بیش از 99 درصد کارایی دارد، اما به طور معمول کمتر از 95 درصد به دلیل خطاهای انسانی موثر است. این حلقه کوچک و پلاستیکی در مهبل به مدت 3 هفته قرار می گیرد. برای جلوگیری از حاملگی، این حلقه هورمونهایی آزاد می کند. حلقه باید به مدت 7 روز برداشته شود تا پریودی رخ دهد. سپس حلقه جدید قرار می گیرد.
دستگاه ها و و ایمپلنت های داخل رحم
دستگاه های داخل رحمی (IUDs) و ایمپلنت ها دستگاه های ضد بارداری بلند مدت هستند. NHS معتقد است که کارایی آنها بیش از 99 درصد است، زیرا احتمال خطاهای انسانی بسیار کم است. با این حال، این دستگاه ها از STI ها محافظت نمی کنند.
11. IUDs
IUD یک دستگاه کوچک است که پزشک وارد رحم می کند. دو نوع IUD وجود دارد:
هورمونی:
پس از نصب، IUD به مدت حداقل 5 سال استفاده می شود سپس تعویض می شود. IUD ها به طور کامل تخمک گذاری را متوقف نمی کنند اما با ضخیم کردن مخاط دهانه رحم به منظور جلوگیری از ورود اسپرم به رحم، و نیز تغییرات هورمونی دیگر، به عنوان روش پیشگیری از بارداری عمل می کنند. نام های تجاری عبارتند از میرنا، کایلینا، لیلتا و Skyla.
مبتنی بر مس:
این IUD بدون هورمون با سیم مسی پوشانده شده است، که اسپرمی که در حال تلاش برای وارد شدن به رحم است را از بین می برند. این نوع IUD میتواند حدود 10 سال از حاملگی جلوگیری کند. واکنش های جانبی شامل لکه بینی بین دوره ها، دوره های نامنظم و درد و گرفتگی قاعدگی است.
12. ایمپلنت
ایمپلنت ها یکی دیگر از انواع روش های کنترل بارداری هورمونی هستند. یک پرستار یا دکتر یک میله را برای جلوگیری از بارداری وارد بازوی فرد می کند. ایمپلنت ها با آزاد کردن هورمون پروژسترون در بدن کار می کنند. این هورمون مانع از تخمک گذاری می شود. CDC برآورد می کند که ایمپلنت ها بیش از 99 درصد برای پیشگیری از بارداری کارایی دارند. ایمپلنت ها باید هر 3 سال یکبار تعویض شوند.
13. روش طبیعی پیشگیری
روش طبیعی پیشگیری از بارداری شامل ردیابی چرخه قاعدگی و اجتناب از رابطه جنسی در زمان باروری می باشد. دوره "باروری" فرد، حدود 6 تا 9 روز در ماه می باشد و همزمان با تخمک گذاری است که تخمک آزاد می شود.
روش های مختلفی برای پیشگیری طبیعی وجود دارد. بسیاری از افراد از سیگنال های زیر استفاده می کنند تا متوجه شوند تخمک گذاری می کنند یا در دوره باروری هستند یا خیر ؟
- اندازه گیری دمای پایه بدن
- توجه به کیفیت و کمیت مخاط دهانه رحم
- وارد کردن زمان شروع و پایان جزئیات چرخه خود طی چند ماه
زمان باروری در افراد مختلف متفاوت است، بنابراین فرد باید به سیگنال های بدن خود توجه کند. با توجه به گفته CDC، روش های طبیعی پیشگیری حدود 76 درصد موثر هستند.
14. پیشگیری از بارداری اورژانسی
در هنگام رابطه جنسی محافظت نشده یا در صورت عدم موفقیت روش پیشگیری از بارداری مانند پاره شدن کاندوم یا عدم استفاده از قرص ضد بارداری، ممکن است از روش پیشگیری از بارداری اورژانسی برای کاهش احتمال بارداری استفاده شود. روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی نباید به جای روش های معمول جلوگیری از بارداری استفاده شود. دو نوع جلوگیری از بارداری اورژانسی وجود دارد:
قرص های ضد بارداری اورژانسی:
فرد باید قرص هورمونی اورژانسی را ظرف 3 روز پس از مقاربت مصرف کند. هر چه زودتر قرص مصرف شود، تاثیر آن بیشتر است، بنابراین فرد باید قرص را در اسرع وقت پس از رابطه جنسی مصرف کند. قرص معمولا حاوی لونورژسترل شیمیایی است.
IUD مسی:
IUD ParaGard را می توان تا 5 روز پس از رابطه جنسی برای جلوگیری از حاملگی استفاده کرد. طبق گفته بارداری برنامه ریزی شده، این روش بیش از 99.9 درصد کارایی دارد.
15. استریلیزاسیون
زن و مرد می توانند از این عمل ها برای کاهش باروری به طور دائمی استفاده کنند. NHS معتقد است که این روش ها معمولا بیش از 99 درصد در جلوگیری از بارداری موثر هستند، اما از STI ها محافظت نمی کنند.
مردان می توانند از وازکتومی استفاده کنند که شامل برش لوله هایی است که اسپرم را حمل می کنند. این عمل جزئی است و نیازی به بستری شدن ندارد. در بعضی موارد وازکتومی معکوس انجام می شود. با این حال، باروری پس از بازگشت همیشه به طور کامل بازسازی نمی شود.
زنان می توانند از عمل استریلیزاسیون به نام بستن لوله ها استفاده کنند. این عمل شامل بستن لوله های فالوپی است. اثرات معمولا دائمی هستند. در موارد نادر، لوله ها می توانند دوباره متصل شوند و باعث بارداری شوند.
اما نظر خانم ریحانه مقدم، کارشناس مامایی و زنان، در مورد نوع روش جلوگیری از بارداری بعد از ازدواج می گویند : " اگر بخواهیم روش جلوگیری از بارداری را به ترتیب اثربخشی توضیح دهیم: اول اگر کم خونی ندارید دستگاه جلوگیری(IUD) و اگر حساسیت به مس و یا بدلیجات دارید حتما به پزشک معالج بگوئید. روش دوم آمپول سه ماهه است که اگر مشکلات هورمونی،کیست های تخمدانی،خونریزی های بدون علت، دیابت،مشکل کبدی،کلیوی،سکته قلبی و مغزی و چاقی بیش از حد ندارید خیلی روش خوبی است. روش سوم قرص های ضدبارداری و روش آخر کاندوم. همچنین اگر از از روش های هورمونی استفاده میکنید حتما چک کلسترول و تری گلیسرید خون فراموش نکنید.چک شش ماهه دستگاه جلوگیری هم فراموش نشود.
زمان انجام آزمایش بارداری
اگر خانم مظنون به بارداری باشد می تواند آزمایش خون بارداری را انجام دهد، به خصوص اگر روش معمول پیشگیری از بارداری او با شکست مواجه شده باشد. علائم حاملگی عبارتند از:
- تاخیر در پریودی یا پریود نشدن
- حساسیت و درد سینه ها و بزرگ شدن سینه ها
- خستگی
- افزایش ادرار
- حالت تهوع
- استفراغ
بی بی چک خانگی ارزان هستند و می توان آنها را از داروخانه تهیه کرد.
خلاصه
روشهای زیادی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد، از جمله روش های ایجاد مانع، قرص های هورمونی، پچ ها و IUD ها. هر روشی برای هر فردی به صورتی متفاوت عمل می کند بنابراین بهتر است روش های مختلف را امتحان کنید تا بهترین روش را با توجه به ویژگی های فردی خود انتخاب کنید.
روش های پیشگیری از بارداری با توجه به اثربخشی آنها متفاوت است. افرادی که از نظر جنسی فعال هستند باید با پزشک خود در مورد گزینه های در دسترس صحبت کنند تا بتوانند بهترین روش را انتخاب کنند. در نهایت، به یاد داشته باشید که کاندوم های مردانه و زنانه تنها روش های جلوگیری از بارداری هستند که مانع از STI می شوند.
Holly Ernst, PA-C. 15 ways to prevent pregnancy. www.medicalnewstoday.com. Fri 20 April 2018