معمولا دانستن اینکه درد و انقباضات زایمان به چه صورت است دشوار می باشد به خصوص اگر بارداری اول باشد. خانم ها در بارداری می خواهند بدانند انقباضات چه زمانی شروع می شود و درد زایمان زودرس چه احساسی ایجاد می کند.
در حالی که انقباضات می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد، علائم رایجی در هر مرحله از درد زایمان وجود دارد. در این مقاله درباره این علائم صحبت می کنیم.
انواع انقباضات و دردها در زایمان
طول مدت درد زایمان معمولا در افراد مختلف و بارداری های مختلف متفاوت است. اما، با دانستن این که هر نوع انقباض به چه صورت است می توانید بهتر برای آن آماده شوید.
1- انقباض براکستون- هیکس
انقباض براکستون- هیکس گاهی انقباضات "اشتباه" یا "تمرینی" نامیده می شود. این انقباضات نشان نمی دهد که درد زایمان شروع شده است. برخی از علائم کلیدی انقباضات براکستون هیکس عبارتند از:
- انقباضاتی که شدتنشان افزایش نمی یابد یا به هم نزدیکتر نمی شوند
- انقباض نامنظم
- احساساتی که بیشتر ناراحت کننده هستند تا دردناک
- انقباضات در ناحیه کشاله ران یا جلوی بدن به جای پشت
- پیاده روی یا دراز کشیدن ممکن است به کاهش انقباض کمک کند
انقباضات براکستون هیکس در شش هفته اول بارداری می تواند اتفاق بیفتد، اما معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بیشتر دیده می شود. برخی از خانم ها تا سه ماهه سوم دچار انقباضات براکستون هیکس نمی شوند.
2- درد زایمان پرودرمال
درد زایمان پرودرمال به انقباضاتی که خانم در هفته ها، روزها و یا ساعت های قبل از شروع درد زایمان واقعی تجربه می کند اشاره دارد. این انقباضات اغلب قوی تر، منظم تر و گاهی اوقات طولانی تر از انقباضات براکستون هیکس هستند، اما نشان دهنده درد واقعی زایمان نیستند.
پزشکان معتقدند درد زایمان پرودرمال به جابجایی جنین به موقعیت مناسب برای زایمان کمک می کند. بعضی از علائم درد زایمان پرودرمال عبارتند از:
- هیچ تغییری در دهانه رحم بعد از 24 تا 36 ساعت وجود ندارد
- دراز کشیدن باعث از بین رفتن انقباض نمی شود
- انقباض های شدید که تمایل به نزدیک شدن با هم در طول زمان ندارند
انقباضات پرودرمال به اندازه ای انقباض ایجاد نمی کنند که باعث باز شدن دهانه رحم شوند. این تفاوت بین درد زایمان در فاز فعال و درد زایمان پرودرمال را نشان میدهد.
3- درد زایمان زودرس
درد زودرس زایمان مرحله ای است که طی آن دهانه رحم خانم شروع به باز شدن می کند و معمولا بین 0 تا 6 سانتیمتر باز می شود. باز شدن کامل دهانه رحم در حدود 10 سانتیمتر است که معمولا برای عبور نوزاد کافی است. خانم ها تجربیات بسیار متفاوتی از انقباضات زودرس دارند. برخی از علائم که ممکن است رخ بدهند عبارتند از:
- درد در پشت
- برخی از مشکلات تنفس در طول انقباضات
- فشار و درد کف لگن
- دردی که در پشت شروع می شود و به جلو حرکت می کند
- گرفتگی بسیار شدید
خانم ریحانه مقدم، کارشناس مامایی و نازایی، در مورد درد زایمان اظهار کرد: "ابتدا باید گفت که ۹۰درصد از زنان توانایی زایمان طبیعی کاملا بدون مشکل دارند، فقط ده درصد باقی مانده که مشکلات لگنی و بیماری های خاصی دارند، نمیتوانند زایمان طبیعی داشته باشند،پس بهتره از ابتدا سمت زایمان سزارین نروید مگر اینکه پزشک تشخیص دهد. حالا بریم سر مبحث زیبای درد زایمان، که یک نوع درد شیرین است که قرار تبدیل به اتفاق زیبایی شود که برای همه زنان از دوران نوجوانی یک آرزوی بزرگ بوده، کسانی که درد دوران قاعدگی دارند، این درد را راحتت تر میتوانند لمس کنند، همون درد دوران قاعدگی فقط به دو الی سه برابر افزایش شدت درد و دردی که به لگن و قسمت تحتانی و آلت تناسلی فشار می آورد. کمر تحت تاثیر قرار میگیره و رحم انقباضاتی دارد که در این حالت شکم سفت و شل میشه و درد منظمی است که رو به افزایش دارد و ساعات درد نزدیک و نزدیک تر میشود. از 33 هفتگی ممکن است که درد کاذب یا همون ماه درد را متوجه شوید، این درد ها میگیرد و زود از بین میرود، پشت هم نیست و شدت نداره و منظم نیست ولی اگر احیانا پشت هم شد و منظم شد ممکن است زایمان زودرس باشد که سریعا به بیمارستان تشیف میبرید یا با مامای همراه تماس می گیرید. اگر در ماه آخر ترشح خونی و قهوه ای و آبکی داشتید، سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. مامان ها برای ساختن خاطرات خوب از دوران بارداری و زایمان حتما کلاس آمادگی زایمان را شرکت کنید و مامای همراه بگیرید که با ماما ورزش، یوگا، ماساژ، آروماتراپی و ریلکسیشین انجام دهید و یک زایمان فوق العاده را تجربه کنید."
مراحل درد زایمان طبیعی
1- پیشرفت درد زایمان
با پیشرفت درد زایمان، انقباضات طولانی تر می شوند (معمولا حداقل 45 تا 60 ثانیه طول می کشد) و فاصله بین انقباضات 5 دقیقه یا کمتر است. در این مرحله، احتمالا خانم برای رفتن به بیمارستان آماده خواهد شد یا با ماما تماس می گیرد و برای زایمان طبیعی در منزل برنامه ریزی می کند.
پزشکان اغلب توصیه میکنند بهتر است قبل از رفتن به بیمارستان، درد زایمان شروع شود. این به خصوص در بارداری اول مهم است، زیرا درد زایمان کمی طولانی تر است.
2- مرحله درد فعال
مرحله دوم درد زایمان زمانی است که انقباضات شروع به دردناک تر شدن می کنند. باز شدن دهانه رحم معمولا در این مرحله به حداقل 6 سانتیمتر می رسد. علاوه بر انقباض دهانه رحم، علائم درد فعال عبارتند از:
- انقباضاتی که هر 5 دقیقه یا کمتر رخ می دهد
- انقباضات که 60 ثانیه یا بیشتر طول می کشد
- احساس عدم آرامش رحم بین انقباضات
- درد و فشار قابل توجهی در پشت زیرا سر نوزاد در کانال تولد رو به پایین است
در طول این زمان، فشار روی راست روده باعث حرکت روده ای می شود. همچنین خانم تمایل زیادی به وارد کردن فشار قوی دارد.
با درد زایمان چگونه کنار بیاییم؟
برخی از اقداماتی که ممکن است به فرد در هنگام درد زایمان کمک کند عبارتند از:
1- ورزش:
ورزش در بارداری به آمادگی جسمانی، انعطاف پذیری و تنش ماهیچه قبل از زایمان کمک می کند مگر اینکه پزشک توصیه کند ورزش نکنید. برای تاثیرگذار بودن زیاد نیست ورزش شدید و سنگین باشد. بسیاری از فعالیت های سبک مانند یوگا و شنا نیز می توانند مفید باشند.
2- شرکت در کلاس های زایمان:
بسیاری از بیمارستان ها و مراکز زنان کلاس های زایمان را برای آموزش تمرکز بر آرامش در طی زایمان، ارائه می دهند. مثالها شامل تکنیک لامزه و روش بردلی است. روش تمرکز بر تنفس، حواس پرتی، و ماساژ نیز در این کلاس ها آموزش داده می شود.
3- مدیتیشن:
مدیتیشن، یوگا، و دیگر اشکال آرامش، میتواند به شما کمک کند که نفس عمیق بکشید، تمرکز کنید و انرژی را از طریق انقباضات پیدا کنید.
4- حواس پرتی:
گوش دادن به موسیقی آرامش بخش، شمارش، و سایر تکنیک های حواس پرتی می تواند کمک کند تا تمرکز خود را از درد زایمان دور کنید.
5- آروماتراپی:
اسانس های تسکین دهنده، مانند اسطوخدوس، ممکن است به آرامش و تنفس عمیق کمک کنند. علاوه بر این تکنیک ها، پزشک می تواند در خصوص روش های کنترل درد با شما صحبت کند. این روش ها شامل بیهوشی اپیدورال یا با داروهای خوراکی است.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر فکر می کنید انقباضات درد زایمان شروع شده است، باید موارد ذکر شده در ادامه را انجام دهید:
- انقباضات را برای یک ساعت ثبت کنید، از جمله طول مدت هر انقباض و شدت آن.
- سعی کنید دراز بکشید یا راه بروید و ببیند انقباضات بهبود می یابد یا خیر.
- هر گونه علائم ترشحات واژن، مانند ترشحات روشن، صورتی یا خونی را بنویسید.
- اگر نمی توانید مانع از انقباضات براکستون- هیکس پس از دراز کشیدن و یا پیاده روی شوید، باید با پزشک صحبت کنید.
- همچنین اگر کیسه آب پاره شد باید با پزشک تماس بگیرید؛ مخصوصا او ترشحات مایع سبز یا قهوه ای رنگ هستند.
- اگر انقباضات دردناک هستند یا اگر نگران خودتان یا فرزندتان هستید، باید با پزشک تماس بگیرید.
خلاصه
انقباضات درد زایمان بخشی از فرایند طبیعی است که طی حرکت نوزاد از طریق کانال تولد رخ میدهد. این انقباضات می توانند بسیار دردناک باشند، اما برای کمک به کاهش شدت آنها، تکنیک های طبیعی و داروها وجود دارد. باید قبل از شروع درد زایمان، در خصوص علائم انقباضات زایمان با پزشک خود صحبت کنید تا بتوانید آن ها را شناسایی کنید و در زمان مناسب به بیمارستان مراجعه کنید.
Royal Women's Hospital. Pain relief during labour. www.pregnancybirthbaby.org.au. Last reviewed: January 2018
