بارداری زمانی شگفت انگیز در زندگی است. با این حال با تمام شیرین بودنش شرایطی را برای شما ایجاد می کند که گاها می تواند اذیت کننده باشد. از جمله این شرایط می توان به بیماری صبحگاهی، یبوست، گرفتگی بینی در بارداری و... اشاره نمود. یکی از عوارض دیگر بارداری که بیشتر خانم ها به آن دچار می شوند، سفت شدن شکم در بارداری است که در کنار آن معمولا درد در قسمت پایین شکم و ناحیه پشت نیز وجود دارد و گاها آزاردهنده می شود.
در این مقاله می خواهیم نکات مهم درباره سفت شدن شکم در بارداری مثل علل ایجاد آن و روش های کنترل و درمانش را برای شما مادران عزیز توضیح دهیم تا با آگاهی از آن ها شرایط بهتری در این دوران برای خودتان ایجاد کنید.
سفت شدن شکم در بارداری
بارداری تغییرات زیادی در بدن یک خانم ایجاد می کند که عامل اصلی آن تغییرات هورمونی است. همچنین به دلیل رشد جنین و تغییر مرکز ثقل، درد در مفاصل و تاندوم ها و مشکلات گوارشی و جریان خون افزایش پیدا می کند. البته سفت شدن شکم گاهی با گرفتگی عضلات اشتباه گرفته می شود. با پیشرفت بارداری، رحم رشد کرده تا فضای کافی برای رشد جنین ایجاد کند و به همین دلیل به پوست فشار وارد می کند. افراد چاق این سفت شدن را کمتر از زن های لاغر حس می کنند. شما در این حالت حس می کنید معده در فاصله های زمانی غیر منظمی سفت می شود و احتمالا آن را با انقباضات بارداری اشتباه می گیرید.
خوشبختانه این سفت شدن شکم در هر بار اتفاق افتادن بیشتر از 5 دقیقه طول نمی کشد و دوباره عضلات به حالت قبلی بر می گردد. یکی از علائم سفت شدن شکم نیز افزایش وزن است. خود افزایش وزن نیز باعث کشیدگی پوست و انقباضات براکستون هیکس می شود و دردهایی را ایجاد می کند که شما آن را با درد زایمان اشتباه می گیرید. انقباضات براکستون هیکس به آماده شدن بدن برای زایمان و درد اصلی آن کمک می کند.
سفت شدن شکم در ابتدای بارداری
در ابتدای بارداری، کشیدگی رباط ها باعث سفت شدن شکم می شوند. در واقع با رشد جنین، رحم کشیده می شود و به اندام ها فشار وارد می کند. در این صورت شکم حالت سفتی پیدا می کند و شما احساس ناراحتی در شکم خواهید داشت. این درد ها در ابتدای بارداری امری رایج است و نباید در مورد آن ها نگران باشید. همچنین ممکن است این دردها خیلی منظم نباشند. علاوه بر این یبوست در بارداری، غذای زیاد یا نفخ شکم در دوران بارداری نیز باعث سفت شدن شکم می شود که باید با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و ورزش های سبک این عوارض را بیشتر کنترل کنید.
سفت شدن شکم در اواخر بارداری
در انتهای بارداری، حرکات جنین باعث سفت شدن شکم می شود. زیرا با پیشروی بارداری، رحم به خاطر رشد جنین بزرگ می شود و در نتیجه شکم نیز بزرگ تر خواهد شد. در این حالت فضای شکم شما حاوی اندام های داخلی و جنین است. سفت شدن شکم کاملا واضح است و در چند ماه آخر ممکن است این سفت شدن را چندین بار در روز تجربه کنید.
افزایش وزن در بارداری نیز عامل دیگر سفت شدن شکم می باشد. چربی جمع شده زیر پوست باعث کشیدگی دیواره شکم و سفتی آن می شود. مشکلات معده نیز در انتهای بارداری دوباره عود کرده و باعث سفت شدن شکم می شود. اگر چند هفته قبل از زمان زایمان، این سفت شدن ادامه دار بود و در هر بار کمتر از 5 دقیقه طول کشید احتمال دارد نشانه زایمان زودرس باشد. در این زمان پزشک هورمون پروژسترون را برای جلوگیری از زایمان زودرس تجویز می کند.
دلایل دیگر سفتی شکم در بارداری
دلایلی که در بالا توضیح دادیم، عوامل اصلی ایجاد سفتی شکم می باشند. اما ممکن است به دلایل زیر نیز شکم شما در این دوران سفت شود:
انقباضات براکستون هیکس:
انقباضات براکستون هیکس در سه ماهه دوم و سوم بارداری باعث سفت شدن شکم می شود. این انقباضات معمولا با درد زایمان اشتباه گرفته می شود؛ اما بدن را برای انقباضات واقعی زایمان آماده می کند. درد و انقباضات واقعی زایمان در فاصله های منظم و به صورت ریتمیک اتفاق می افتد. سعی کنید تعداد انقباضات و مدت زمان آن را ثبت کنید. این اطلاعات به پزشک کمک می کند.
جداشدگی جفت:
وظیفه جفت تغذیه رسانی و اکسیژن رسانی به جنین است و به همین دلیل بسیار مهم می باشد. در شرایط نرمال جفت به ماهیچه های دیواره رحم چسبیده است. گاهی اوقات این جفت از دیواره جدا می شود و به قسمت پایین رحم حرکت می کند. در این حالت خونریزی اتفاق می افتد و رحم سفت می شود. این سفت شدن موقتی نیست و خیلی طول می کشد. با توجه به طولانی بودن این شرایط می توانید تفاوت آن با گرفتگی معمولی را تشخیص دهید و با توجه به خونریزی ایجاد شده باید سریعا به اورژانس یا پزشکتان مراجعه کنید. زیرا جداشدگی جفت برای مادر و جنین بسیار خطرناک است و ممکن است جنین را از بین ببرد.
وعده غذایی سنگین:
معده به جنین در حال رشد و رحم فشار وارد می کند و خوردن غذای سنگین باعث می شود این فشار افزایش یابد و شکم سفت شود. بهتر است در این دوران همیشه غذای سالم مصرف کنید و وعده های غذایی خود را افزایش و میزان مصرفی در هر وعده را کاهش دهید. این کار علاوه بر جلوگیری از سفت شدن شکم از یبوست و نفخ نیز پیشگیری می کند.
یبوست:
بیشتر خانم ها در بارداری یبوست را تجربه می کنند. یبوست باعث تشکیل گاز و نفخ در معده و روده می شود. در این صورت نیز شکم شما سفت می شود و ممکن است کمی طولانی باشد.
چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کنید؟
اگر سفتی شکم مدت زمانی کمتر تر از 5 دقیقه به طول انجامید و تعداد گرفتگی ها زیاد شد احتمال دارد بارداری شما به خطر بیفتد. اگر این درد تا یک ساعت ادامه داشت بهتر است به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی شرایط زیر نیاز به مراجعه به پزشک دارد:
- اگر در یک ساعت بیش از چهار بار سفتی شکم را حس کردید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
- اگر سفتی بعد از چند دقیقه محو نشد و ادامه پیدا کرد.
- اگر به خاطر سفتی شکم، در حاملگی تنگی نفس حس کردید.
- اگر همراه با سفتی شکم درد شدیدی احساس کردید.
درمان سفتی شکم در بارداری
درمان سفتی شکم بیشتر به دلیل ایجاد آن بستگی دارد. اما می توان از روش های کلی زیر برای کنترل و کاهش این درد استفاده کرد:
- اگر انقباضات براکستون هیکس باعث سفتی شکم شود با تغییر حالت نشستن می توانید آن را بهبود دهید. به عنوان مثال اگر نشسته اید بلند شوید و راه بروید یا برعکس.
- اگر سفتی شکم به خاطر انقباضات رحم یا حرکات جنین باشد، درمانی نیاز ندارد و دوباره با حرکت جنین کاهش پیدا می کند.
- سفتی شکم در بارداری معمولا بی ضرر است اما زایمان زودرس نیز باعث سفتی شکم می شود. بنابراین سفتی شکم را بخصوص زمانی که طولانی و همراه با درد است، نادیده نگیرید.
- از پزشک برای تمرین های تنفسی برای کشیدگی ماهیچه های شکم و کاهش درد مشاوره بگیرید.
- مایعات زیاد بخورید.
- به مقدار کافی استراحت کنید.
- سفت شدن شکم باعث می شود برخی فعالیت های روزانه مانند پوشیدن کفش، خم شدن یا خوابیدن به پهلو سخت تر شود. سعی کنید تمرین های تنفسی انجام دهید تا به شما کمک کند مشکلات تنفسی ناشی از سفت شدن شکم برطرف شود.
تفاوت بین انقباضات براکستون هیکس و درد واقعی زایمان چیست؟
تشخیص این دو درد گاهی ساده نیست اما علائم به شما کمک می کند تا تفاوت آن ها را متوجه شوید. در زیر مهم ترین تفاوت های این دو نوع درد را برایتان توضیح می دهیم:
- علامت اولیه درد زایمان درد شدید است اما براکستون هیکس خیلی درد شدیدی ایجاد نمی کند و درد به پشت حرکت می کند.
- درد زایمان منظم است و با گذشت زمان شدیدتر هم می شود اما در براکستون قطع و وصل می شود.
- در هنگام درد زایمان، با راه رفتن یا تغییر حالت و چیزی خوردن درد از بین نمی رود اما در انقباضات براکستون هیکس با تغییر حالت درد کاهش پیدا می کند.
- در صورت ایجاد درد زایمان حس می کنید جنین به قسمت پایین شکم حرکت کرده است و ترشحات آبکی و خونی واژن نیز افزایش می یابد. در حالتی که انقباضات افزایش یابد ممکن است کیسه آب قبل از رسیدن به بیمارستان پاره شود و در این صورت باید سریعا خود را به بیمارستان برسانید. درد در این حالت غیر قابل تحمل می شود و نمی توانید به راحتی راه بروید یا حرف بزنید.
سخن آخر
با اینکه دروان بارداری دوران بسیار حساسی است و هر عارضه ای که ایجاد می شود می تواند هشداری برای جلوگیری از خطرات احتمالی باشد اما شما بعنوان یک مادر باید اطلاعات خود را در این زمینه بالا ببرید تا عوارض طبیعی را از دردهای غیر طبیعی تشخیص دهید و با ایجاد هر عامل کوچکی خودتان را نگران نکنید. یادتان باشد باید در این دوران آرامش بیشتری داشته باشید و شاید هیچ چیزی از استراس و اضطراب در بارداری برایتان بدتر نباشد که خودش عامل بسیاری از عوارض است.
the parent team. Feeling Your Abdominal Tightening During Pregnancy? 2018
