در این مقاله می خوانیم:
زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس چیست؟
چه زمانی نیاز است با پزشک تماس بگیرم؟
اگر جنین زودتر از موعد به دنیا بیاید چه اتفاقی می افتد؟
چه چیزی باعث زایمان زودرس خودبخودی می شود؟
فاکتورهای احتمالی زایمان زودرس خودبخودی چیست؟
آیا آزمایشاتی برای بررسی احتمال زایمان زودرس وجود دارد؟
اگر احتمال زایمان زودرس زیاد باشد چه کاری می توانم بکنم؟
اگر دردهای زودرس زایمان شروع شود چه اتفاقی می افتد؟
زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس چیست؟
- اگر انقباضات منظم دارید به شکلی که باعث شود دهانه رحم پیش از هفته سی و هفتم بارداری باز شود زایمان زودرس در حال اتفاق افتادن است. اگر نوزاد پیش از هفته سی و هفتم بارداری به دنیا بیاید نوزاد نارس است.
- همیشه درد زایمان زودرس به معنی تولد زودرس نیست. نیمی از خانم هایی که درد زایمان زودرس را تجربه کرده اند معمولا بعد از هفته سی و هفتم بارداری زایمان کرده اند.
- حدود یک چهارم زایمان های زودرس برنامه ریزی شده است. اگر شما یا جنین مشکلی داشته باشید پزشک تصمیم می گیرد با استفاده از القای درد زودرس زایمان یا عمل سزارین پیش از هفته سی و هفتم بارداری زایمان را انجام دهد. (این مسئله در حالتی رخ می دهد که شما مشکلی مانند پره اکلامپسی داشته باشید یا رشد جنین متوقف شده باشد.)
چه زمانی نیاز است با پزشک تماس بگیرم؟
- علائمی وجود دارد که باید در حین بارداری بسیار مورد توجه قرار گیرد. پس از مشاهده این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
- زایمان زودرس خود بخودی؛ در صورتی که کیسه آب شما زودتر از موعد پاره شود یا دهانه رحم بدون انقباض و درد زایمان باز شود یا به صورت زودرس درد زایمان را تحمل کنید زایمان زودرس خودبخودی اتفاق می افتد.
- حدود دوازده درصد نوزادان در امریکا زودتر از موعد به دنیا می آیند. بیشتر خانم هایی که از روش های درمانی باروری استفاده می کنند احتمال دوقلو و چند قلو بیشتری دارند. همچنین با افزایش سن مادر احتمال تولد چند قلو افزایش می یابد.
علائم زایمان زودرس چیست؟
اگر علائم زیر را پیش از هفته سی و هفتم بارداری داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- افزایش ترشحات بیش از حد معمول
- تغییر نوع ترشحات؛ ترشحات آبکی، مخاطی یا خونی
- خونریزی یا لکه بینی از واژن
- درد شکم، گرفتگی عضلات شکم مانند پریودی یا چهار انقباض در یک ساعت
- افزایش وزن در قسمت لگن
- پشت درد، به خصوص به صورت منظم یا پشت دردی که قبلا تجربه نکرده اید.
این علائم گیج کننده است زیرا تعدادی از آن ها از جمله فشار به لگن یا پشت درد در بارداری طبیعی است و انقباضات اولیه احتمالا انقباضات براکستون هیکس است. اما اگر هر چیز غیرطبیعی تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید. بهتر است علائمی که نباید نادیده بگیرید را بدانید.
انقباضات براکستون هیکس چیست؟
انقباض همیشه به معنی زمان زایمان نیست. در این مقاله بطور کامل درباره انقباضات براکستون هیکس می خوانید.
اگر جنین زودتر از موعد به دنیا بیاید چه اتفاقی می افتد؟
- زایمان زودرس ممکن است مشکلی جدی ایجاد کند یا حتی باعث مرگ نوزاد شود. در واقع جنین هر چقدر کامل تر باشد احتمال نجات یافتن و سالم بودن او بیشتر می شود.
- برخی نوزادان زودرس مشکل تنفسی دارند. همچنین احتمال مشکل مغزی، سیستم عصبی، مشکلات گوارشی و دیگر وجود دارد. نوزاد زودرس بیشتر در معرض عفونت است.
- نوزادی که از زایمان زودرس جان سالم به در می برد معمولا مشکلات ریوی، بینایی، شنوایی، فلج مغزی یا تکاملی دارند.
- بیشتر نوزادان زودرس بین هفته سی و چهارم بارداری تا هفته سی و هفتم بارداری به دنیا می آیند.
- اگر پیش از هفته سی و چهارم بارداری درد زایمان را تجربه کنید، تیم پزشکی زایمان را چند روز به تعویق می اندازد. در واقع کورتیکواستروئیدها برای افزایش سرعت تکامل ریه و سایر اندام جنین تزریق می شود و احتمالات خطرات همراه با زایمان زودرس را کاهش می دهند.
چه چیزی باعث زایمان زودرس خودبخودی می شود؟
همیشه دلیل زایمان زودرس خودبخودی مشخص نیست اما فاکتورهای مهمی بر زایمان زودرس تاثیر می گذارد:
عفونت
- معمولا زایمان زودرس همراه با عفونت دستگاه تناسلی است. ماده تولید شده توسط باکتری موجود در دستگاه تناسلی باعث ضعیف شدن غشای اطراف کیسه آب و زایمان زودرس می شود. در هنگامی که غشا ضعیف شود باکتری باعث عفونت و التهاب در رحم می شود که نهایتا موجب زایمان زودرس می شود.
- در اولین ملاقات با پزشک، کلامیدیا و سوزاک در شما بررسی می شود. اگر شما یا همسرتان عفونت مقاربتی داشته باشید باید درمان شوید و برای ادامه بارداری باید از کاندوم استفاده کنید.
- اگر قبلا زایمان زودرس داشته اید باید باکتری واژینال بررسی شود. درمان باکتری واژینال در سه ماهه دوم و سوم بارداری احتمال زایمان زودرس را کاهش می دهد.
- تا زمانی که علائم آزاردهنده نداشته باشید تریکومونیاز مورد بررسی قرار نمی گیرد.
- برخی عفونت های غیر رحمی مانند عفونت کلیه، ذات الریه و آپاندیست نیز احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد.
- اگر عفونت مجاری ادراری داشته باشید نیز احتمال زایمان زودرس وجود دارد.
جفت
وجود مشکل در جفت مانند افتادگی جفت، جدا شدگی جفت
رحم بزرگ
در حالتی که چند قلو داشته باشید یا آب دور جنین زیاد باشد.
ساختار غیرطبیعی رحم یا دهانه رحم
به عنوان مثال ممکن است دهانه رحم شما کوچکتر از حالت طبیعی باشد و بدون درد و انقباض باز شود یا نازک شود. این مشکل احتمالا به خاطر انجام عمل جراحی دهانه رحم یا به صورت مشکل مادرزادی وجود داشته است.
عمل جراحی شکم در بارداری
فاکتورهای احتمالی زایمان زودرس خودبخودی چیست؟
فاکتورهای زیادی باعث زایمان زودرس می شود اما نیمی از زایمان های زودرس هیچ دلیل خاصی ندارند. اگر علائم زیر را داشته باشید احتمال زایمان زودرس وجود دارد:
- سابقه زایمان زودرس
- بارداری دوقلو یا چندقلو
- سن مادر کمتر از هفده سال یا بیشتر از سی و پنج سال باشد.
- نژاد آفریقایی آمریکایی
- پیش از بارداری مادر خیلی لاغر باشد یا در طول بارداری وزن کافی کسب نکند.
- خونریزی واژن در سه ماهه اول یا دوم بارداری؛ خونریزی واژن در بیش از یک سه ماهه به معنی افزایش خطر است.
- کم خونی خفیف تا شدید در ابتدای بارداری
- مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر در بارداری
- در هجده ماه اخیر زایمان داشته باشید.
- مراقبت های دوره بارداری درست انجام نشود.
- جنین شما نتیجه باروری لقاحی باشد.
- سطح زندگی شما از نظر اقتصادی اجتماعی پایین باشد.
- همچنین استرس بیش از حد نیز باعث زایمان زودرس می شود. استرس بیش از حد باعث ترشح هورمون هایی می شود که باعث شروع درد زایمان و زایمان زودرس می شوند.
بنابراین در خانم هایی که تحت خشونت های فیزیکی قرار می گیرند احتمال زایمان زودرس بیشتر است. در خانم هایی که شیفت شب کار می کنند یا شغل آن ها از نظر فیزیکی دشوار است احتمال زایمان زودرس بیشتر است.
همچنین نقش ژنتیک نیز بر زایما زودرس بررسی شده است و بر زایمان زودرس تاثیر دارد.
آیا آزمایشاتی برای بررسی احتمال زایمان زودرس وجود دارد؟
- دو آزمایش برای بررسی احتمال زایمان زودرس وجود دارد. نتیجه منفی به شما نشان می دهد نیازی به درمان ندارید.
- توصیه می شود این آزمایشات برای تمام خانم های باردار استفاده نشود. در واقع افرادی که علائم زایمان زودرس ندارند نیازی به انجام آزمایش ندارند.
این آزمایشات عبارتند از:
اندازه گیری طول دهانه رحم با استفاده از سونوگرافی
* کارشناس در طول سونوگرافی طول دهانه رحم را بررسی می کند. اگر مشکلی وجود داشته باشد با دقت بیشتر طول آن را اندازه می گیرند و به دنبال نشانه های تغییر کرده می گردند. اگر دهانه رحم شروع به رقیق شدن یا باز شدن کند احتمال زایمان زودرس افزایش می یابد.
*اگر پزشک فکر کند دهانه رحم کوتاه است از شما می خواهد سونوگرافی انجام دهید. به عنوان مثال اگر علائم تغییر دهانه رحم وجود داشته باشد یا احتمال کوتاه بودن یا باز بودن دهانه رحم وجود داشته باشد سونوگرافی تجویز می شود.
*اگر سونوگرافی نشان دهد دهانه رحم شما در حال تغییر است، پزشک از شما می خواهد سیگار را ترک کنید و از نزدیکی جنسی دوری کنید. با توجه به شرایط شما و ماه بارداری می توانید در چند هفته آینده مجددا سونوگرافی انجام دهید.
*اگر بارداری شما کمتر از هفته بیست و چهارم بارداری باشد و دهانه رحم تغییر کند ولی انقباضات نداشته باشید از شما می خواهند سرکلاژ انجام دهید. در این عمل جراحی، دهانه رحم را با استفاده از باندی محکم می بندند. این عمل بدون خطر نیست اما گاهی ارزش امتحان کردن دارد.
*خانم هایی که باید عمل سرکلاژ انجام دهند شامل افرادی هستند که سابقه مشکلات دهانه رحم دارند. اگر جزو این دسته هستید باید عمل سرکلاژ را در سه ماهه اول بارداری پیش از تغییر دهانه رحم انجام دهید. اگر پیش از هفته سی و چهارم بارداری زایمان زودرس را تجربه کرده باشید، دهانه رحم شما در بارداری بعدی به طور مرتب اندازه گیری می شود و اگر پیش از هفته بیست و سوم بارداری کوتاهی دهانه رحم را مشاهده کردید سرکلاژ انجام می شود.
*مدارکی وجود دارد که پروژسترون واژن باعث کاهش احتمال زایمان زودرس در خانم هایی که کوتاهی دهانه رحم (کوتاه تر از دو سانتی متر) دارند می شود
غربالگری فیبرونکتین جنینی
* این آزمایش برای خانم هایی انجام می شود که انقباض دارند یا علائم دیگر زایمان زودرس را مشاهده می کنند. فیبرونکتین جنینی پروتئینی است که با غشای جنینی تولید می شود. اگر مقداری بیش از حد از این ماده بین هفته بیست و چهارم بارداری تا هفته سی و چهارم بارداری ترشح شود، احتمال زایمان زودرس وجود دارد.
* نتیجه غربالگری فیبرونکتین جنینی مثبت باعث می شود پزشک برای شما قرص های کورتیکواستروئیدها را تجویز کند تا ریه های جنین به سرعت کامل شوند.
* این آزمایش به شما نشان می دهد چه زمانی زایمان اتفاق می افتد. اگر نتیجه غربالگری فیبرونکتین جنینی منفی باشد، احتمال زایمان در دو هفته آینده وجود ندارد. نتیجه منفی به شما نشان می دهد نیازی به درمان ندارید.
اگر احتمال زایمان زودرس زیاد باشد چه کاری می توانم بکنم؟
- مراقب خود باشید. سعی کنید خوب بخورید و خوب استراحت کنید و از عادات نادرست دوری کنید و استرس خود را کاهش دهید تا بارداری شما کامل انجام شود. با توجه به شرایط، پزشک از شما می خواهد متخصص را ملاقات کنید.
اگر سابقه زایمان زودرس داشته باشید یا زایمان زودرس خودبخودی پیش از هفته سی و هفتم بارداری را تجربه کرده باشید با پزشک صحبت کنید تا ترکیبات پروژسترون به شما بدهد.
- مطالعات نشان می دهد تزریق هفتگی این هورمون از هفته شانزدهم تا بیستم بارداری و ادامه آن تا هفته سی و ششم بارداری باعث کاهش احتمال زایمان زودرس مجدد می شود. این هورمون برای خانم هایی که بیش از یک فرزند دارند یا سابقه زایمان زودرس دارند تجویز نمی شود.
- روزی چند ساعت به خود اختصاص دهید و روی حرکات جنین تمرکز کنید و هر گونه فشار یا دردی را ثبت کنید.
- علائم زایمان زودرس را بدانید و به پزشک نیز اطلاع دهید. یکی از راه های مدیریت و جلوگیری از زایمان زودرس مصرف قرص های کورتیکواستروئید می باشد که باعث افزایش سرعت رشد ریه های جنین پیش از زایمان می شود. هر چقدر زودتر متوجه علائم زایمان زودرس شوید زودتر می توانید به درمان بپردازید.
- نهایتا برخی پزشکان استراحت را تجویز می کنند اما مطالعات نشان میدهد تغییر خاصی ایجاد نمی شود.
اگر دردهای زودرس زایمان شروع شود چه اتفاقی می افتد؟
- اگر علائم درد زودرس یا پارگی کیسه آب را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. در آن جا ضربان قلب جنین بررسی می شود و پارگی غشا نیز بررسی می شود. ادرار شما برای بررسی عفونت و دهانه رحم و واژن شما نیز بررسی می شود. همچنین آزمایش غربالگری فیبرونکتین جنینی نیز انجام می شود.
- اگر کیسه آب شما پاره نشده باشد پزشک به بررسی واژن و دهانه رحم شما می پردازد. سونوگرافی شکمی نیز انجام می شود تا مقدار آب دور جنین و رشد جنین، سن آن و موقعیت آن بررسی شود. نهایتا برخی پزشک ها سونوگرافی واژنی انجام می دهند تا طول دهانه رحم را بررسی کنند.
- اگر نتایج تمام آزمایشات منفی باشد، غشا پاره نشده باشد و دهانه رحم نیز رقیق نشده باشد و شما و جنین سالم باشید، پزشک شما را مرخص می کند.
- اگرچه هر پزشکی به شکلی خاص شرایط را مدیریت می کند اما راهنمایی های عمومی وجود دارد.
- اگر پیش از هفته سی و چهارم بارداری هستید و احتمال زایمان زودرس وجود داشته باشد اما غشای شما دست نخورده باشد و ضربان قلب جنین نیز مناسب باشد و علائمی از عفونت یا مشکلات دیگر وجود نداشته باشد پزشک سعی می کند زایمان را به تعویق بیندازد.در ابتدا پزشک آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت استرپتوکوکی گروه ب در جنین تجویز می کند. پزشک قرص هایی برای جلوگیری از انقباضات تجویز می کند تا کورتیکواستروئید به رشد ریه های جنین سرعت دهد.
- اگر کیسه آب شما پیش از هفته سی و چهارم بارداری پاره شود اما انقباضی مشاهده نکنید تیم پزشکی از القای درد استفاده می کند یا صبر می کنند تا جنین کامل تر شود. این مسئله به زمان بارداری و علائم عفونت یا سایر مشکلات بستگی دارد. در تمام حالت ها آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت استرپتوکوکی گروه ب تجویز می شود.
- اگر از هفته سی و چهارم بارداری گذشته باشد و کیسه آب شما پاره شود باید زایمان سزارین انجام دهید.
- اما اگر پیش از هفته سی و چهارم بارداری هستید، پزشک توصیه می کند تا زمان زایمان صبر کنید مگر این که مشکلی وجود داشته باشد.
- دلیل صبر کردن کامل شدن جنین می باشد. اما نکته منفی آن احتمال بالای عفونت است. اما در ابتدای بارداری، بهتر است صبر کنید.
- در هنگام انتظار، آنتی بیوتیک احتمال عفونت را کاهش می دهد. همچنین مصرف کورتیکواستروئید باعث سرعت دادن به رشد ریه های جنین می شود.
- در این زمان جنین و مادر به دقت تحت نظر خواهند بود. اگر علائم عفونت مشاهده شود باید سزارین انجام شود.
- اگر پیش از هفته بیست و چهارم بارداری هستید آنتی بیوتیک یا کورتیکواستروئید برای شما تجویز نمی شود. در این زمان تیم پزشکی به شما مشاوره لازم را می دهد.
- جنین نابالغ باید تا زمان کامل شدن و حل شدن مشکلات رشدی و تغذیه، تحت مراقبت های ویژه باشد.
منبع: www.babycenter.com
