چسبندگی جفت : علت، علائم و درمان

همان طور که می دانید جفت یکی از اعضای حیاتی در بارداری است که وظیفه اکسیژن رسانی و تغذیه رسانی به جنین را بر عهده دارد و به طور معمول به دیواره رحم متصل می شود، اما در شرایطی خاص ممکن است جفت عمیقا به دیواره رحم متصل شود که به بیماری چسبندگی جفت معروف است. احتمال بروز این مشکل در بارداری بسیار پایین است به طوری که تقریبا از هر  2500 حاملگی یک بارداری دچار این مشکل می شود. اما به هر حال بهتر است شما مامان اومایی عزیز هم نسبت به آن آگاه باشید. در این مقاله به طور کامل این عارضه را توضیح خواهیم داد.

انواع چسبندگی جفت

جفت از زمان رشد به بعد گرید یا درجه بندی می شود و ممکن است حالت های اکرتا، اینکرتا یا پرکرتا را داشته باشد و چسبندگی در هر کدام از این حالت ها به شدت چسبندگی جفت به دیواره رحم بستگی دارد که در ادامه توضیح می دهیم.

1- چسبندگی جفت اکرتا:

هنگامی رخ می دهد که جفت در دیواره رحم بیش از حد بصورت عمقی چسبیده باشد اما هنوز به عضله رحم نفوذ نکرده باشد. چسبندگی جفت اکرتا رایج ترین  نوع چسبندگی است که در حدود 75٪ از موارد این بیماری اتفاق می افتد. 

2- چسبندگی جفت اینکرتا:

زمانی اتفاق می افتد که جفت متصل به دیواره رحم بصورت عمیق تر نفوذ کرده و وارد عضله رحم شده است. این چسبندگی تقریبا 15٪ از موارد را در بر می گیرد. 

3- چسبندگی جفت پرکرتا:

این نوع چسبندگی هنگامی رخ می دهد که جفت از طریق کل دیواره رحم نفوذ کند و به یک عضو دیگر مانند مثانه متصل شود. چسبندگی جفت پرکرتا حدود 5٪ از موارد چسبندگی را شامل می شود. 

علت ایجاد چسبندگی جفت

- هنوز علت خاصی برای چسبندگی جفت مشخص نشده است، اما می تواند به جفت سر راهی و یا سزارین (بخوانید: سزارین | علت انجام زایمان سزارین و مراقبت های آن) قبلی مرتبط باشد. چسبندگی جفت اکرتا در 5 تا 10 درصد از زنان با جفت سر راهی وجود دارد.

- زایمان سزارین احتمال چسبندگی جفت اکرتا را در بارداری های بعدی افزایش می دهد و هر چقدر سزارین بیشتر انجام شود، این احتمال نیز بیشتر افزایش می یابد. در بیش از 60 درصد سزارین های چند قلو جفت اکرتا وجود دارد. 

چه عواملی باعث چسبندگی جفت اکرتا می شود؟

عوامل مختلفی می تواند باعث ایجاد این نوع چسبندگی شود که عبارتند از:

• زایمان سزارین قبلی یا دیگر جراحی های رحم، حذف فیبروم یا میوم،زخم در بافت پوشش رحم (علت زخم دهانه رحم | درمان زخم دهانه رحم)  و ...
• مکانی که جفت شما چسبیده است. اگر جفت به صورت جزئی یا کامل دهانه رحم را بپوشاند یا در بخش پایین تر رحم قرار گیرد، این خطر افزایش می یابد.
•  تعداد نوزادانی که به دنیا آورده اید خطر بروز جفت اکرتا در هنگام هر زایمان را افزایش می دهد.
• سیگار کشیدن خطر ابتلا به مشکلات جفتی را افزایش می دهد.
• جفت اکرتا در زنان 35 ساله و بالاتر بیشتر دیده می شود.

این چسبندگی جفت چگونه درمان می شود؟

- هنگامی که دچار عارضه های مربوط به جفت می شوید، بهترین زمان برای زایمان مشخص نیست. اما پزشک زمان مناسبی را برایتان توصیه می کند.

- احتمالا باید در حدود هفته 34 بارداری تا هفته 38 بارداری برای جلوگیری از خونریزی خطرناک، نوزاد را به دنیا بیاورید. اگر می خواهید در آینده نیز حامله شوید، ممکن است پزشک قبل از سزارین از درمان خاصی استفاده کند و رحم را نجات دهد.

- هنگامی که پیش از زایمان بیماری تشخیص داده می شود، پزشک احتمالا سزارین را توصیه کند و بلافاصله پس از آن هیسترکتومی انجام می شود. یعنی رحم را بر می دارد. این کار می تواند از تهدید کننده بودن خونریزی جلوگیری کند. اما دیگر در آینده نمی توانید دوباره بچه دار شوید.

- اگر پزشک این بیماری را در هنگام تولد تشخیص دهد، ممکن است سعی کند جفت را در جراحی برداشته و خونریزی را متوقف کند. با این حال، هیسترکتومی اغلب لازم است.

خطر ابتلا به چسبندگی جفت اکرتا در نوزاد چیست؟

- زایمان زودرس و عوارض بعد از آن مهم ترین تاثیرات چسبندگی جفت بر نوزاد است. خونریزی در سه ماهه سوم ممکن است یک نشانه هشدار دهنده وجود چسبندگی جفت اکرتا باشد، و هنگامی که جفت اکرتا اتفاق می افتد، معمولا باعث زایمان زودرس می شود.

- پزشک وضعیت شما را مورد بررسی قرار می دهد و از دارو، استراحت و هر چیز دیگری که برای کمک به ادامه حاملگی در طول مدت کامل کمک می کند استفاده خواهد کرد.

سایر مشکلات چسبندگی جفت:

در بعضی موارد جفت به درستی کار نمی کند. ممکن است بیش از حد نازک، ضخیم و یا لبه اضافی داشته باشد. همچنین ممکن است بند ناف به درستی وصل نشده باشد. مشکلات مربوط به عفونت، لخته شدن خون و انفارکتوس (ناحیه بافت مرده مانند زخم) می تواند در دوران بارداری اتفاق بیفتد و به جفت آسیب وارد کند. مشکلات جفتی مانند این می تواند منجر به خطرات بهداشتی برای شما و کودک شود. برخی از این خطرات عبارتند از:

•  ممکن است سقط جنین داشته باشید.
•  کودک شما به شکلی که باید در حین بارداری رشد کند، رشد نمی کند.
•  ممکن است هنگام تولد خونریزی داشته باشید.
•  ممکن است زایمان زودرس داشته باشید. این زایمان خیلی زود قبل از هفته 37 بارداری اتفاق می افتد.
•  نوزاد شما ممکن است دچار نقایص زایمان شود. 

پزشک شما جفت را پس از زایمان بررسی می کند. گاهی جفت برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود، به خصوص اگر جنین دارای مشکلات بهداشتی خاص مانند رشد ضعیف باشد.

چگونگی تشخیص مشکلات جفتی

اگر فاکتورهای خطر برای چسبندگی جفت اکرتا در دوران بارداری، مانند حالتی که جفت به طور جزئی یا کامل دهانه رحم را پوشانده است وجود داشته باشد یا جراحی قبلی رحم انجام شده باشد، پزشک به دقت تخمک گذاری (بخوانید:علایم تخمک گذاری از روی دهانه رحم) جفت نوزاد را بررسی می کند. تکنیک هایی برای تشخیص چسبندگی جفت اکرتا وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:

1- تست های تصویربرداری:

از طريق سونوگرافی يا تصويربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، پزشک می تواند نحوه قرار گرفتن جفت در ديواره رحم را ارزيابی کند.

2- آزمایش خون:

پزشک ممکن است یک نمونه از خون برای اندازه گیری مقدار آلفا فیتو پروتئین، یعنی پروتئینی (اندازه گیریAFP بعد از هفته پانزدهم بارداری) که توسط کودک تولید می شود و می تواند در خون مادر شناسایی شود، بگیرد. زیرا افزایش چسبندگی آن به چسبندگی جفت اکرتا مربوط می باشد.

چگونه می توان خطر ابتلا به بیماری جفتی را کاهش داد؟

- یکی از راه های کاهش احتمال ابتلا به این نوع بیماری های جسمی در حاملگی های آینده، زایمان طبیعی به جای سزارین است. تنها درصورت مشکلات بهداشتی در خودتان یا جنین از سزارین استفاده کنید. برای برخی از مادران و نوزادان، مشکلات بهداشتی باعث می شود سزارین نسبت به زایمان طبیعی بهتر باشد. اما اگر بارداری سالم باشد، بهتر است تا زمان شروع درد صبر کنید و به دلایل غیر پزشکی تقاضای سزارین ندهید.

- حتی اگر قبلا سزارین داشته اید، ممکن است بتوانید نوزاد بعدی خود را با زایمان واژینال به دنیا بیاورید. این حالت زایمان واژینال پس از سزارین (VBAC) نامیده می شود. ممکن است بسته به نوع برش در سزارین، قادر به داشتن VBAC باشید.

سخن آخر

همان طور که گفتیم جفت یک عضو حیاتی در بارداری محسوب می شود. بنابراین در صورتی که پزشک احتمال خطر می دهد به توصیه های او به خوبی گوش داده و کاملا عمل کنید. سهل انگاری در این مورد می تواند جان خودتان و نوزاد عزیزتان را به خطر بیندازد و حتی ممکن است در آینده نتوانید دوباره باردار شوید. اما نگران نشوید زیرا بسیاری از مشکلات با مراقبت های ویژه و برخی داروها قابل حل است و احتمال این بیماری نیز بسیار پایین می باشد.