سزارین چیست و عوارض عمل سزارین

همیشه مامان ها نزدیک تاریخ زایمان دچار استرس و دلواپسی میشوند که چگونه باید زایمان کنم؟سزارین یا طبیعی؟در این مقاله در مورد زایمان سزارین توضیح داده شده است و به شما کمک میکند که با دید بازتر نوع زایمان خود را مشخص کنید:

سزارین یکی از روش های  زایمان جنین از طریق جراحی شکم و رحم است. در برخی شرایط، سزارین از قبل برنامه ریزی شده است. اما در موارد دیگر، جراحی به خاطر شرایط غیرقابل پیش بینی رخ می دهد. اگر جنین یا مادر در خطر باشد، نیاز به سزارین اورژانسی است. در این صورت سزارین بدون برنامه است.

زایمان سزارین در چند هفتگی انجام میشود؟

در برخی موارد پزشک سزارین را به جای زایمان طبیعی توصیه می کند. به عنوان مثال به سزارین برنامه ریزی شده نیاز دارید . بهترین زمان انجام سزارین در 38 هفته و پنج روز است. اگر:

• زایمان قبلی شما سزارین با برش عمودی رحم بوده است یا چند سزارین انجام داده باشید. هر دو عامل خطر پارگی رحم در طول زایمان طبیعی را افزایش می دهد. 
• عمل جراحی دیگری بر روی رحم انجام داده اید مانند میمکتومی (عمل جراحی برداشتن فیبروم)، که خطر پارگی رحم را در طول زایمان طبیعی افزایش می دهد.
• چند قلو باردار باشید. (ممکن است بتوانید دو قلو را از طریق واژن به دنیا آورید اما این مسئله بستگی به محل دوقلوها و زمان بارداری دارد). هر چقدر تعداد جنین بیشتر باشد احتمال نیاز به سزارین بیشتر می شود.
• جنین خیلی بزرگ است. در صورتی که دیابت داشته باشید یا فرزند قبلی شما در اثر فشار جدی در طول زایمان واژینال رنج برده باشد سزارین توصیه می شود.
• جنین در وضعیت بریچ باشد. 
• شما جفت سرراهی داشته باشید.
• انسداد اتفاق افتاده باشد به عنوان مثال انسداد در اثر بزرگی فیبروم که باعث سخت تر شدن زایمان طبیعی می شود.
• جنین بیماری داشته باشد که باعث خطرناک بودن زایمان طبیعی شود.
• مادر ایدز داشته باشد و تست خون انجام شده در اواخر بارداری نشان دهد ویروس به مقدار زیاد وجود دارد

نکته: اگر یک سزارین به روش برش افقی انجام داده باشید می توانید زایمان طبیعی بعد از سزارین داشته باشید.

سزارین از قبل مشخص نشده یا اورژانسی:

مادر نیاز به سزارین بدون برنامه ریزی دارد اگر:

• اگر مادر تبخال تناسلی داشته باشد یا دچار پارگی کیسه آب شده باشد. زایمان سزارین از عفونت جنین جلوگیری می کند.
• دهانه رحم باز نشود یا جنین از حرکت به سمت کانال زایمان باز مانده باشد و تلاش برای تحریک انقباضات به نتیجه نرسیده باشد.

چرا باید سزارین اورژانسی انجام دهم؟

گاهی اوقات سزارین برای مادر یا نوزاد امن تر از زایمان طبیعی است. در صورت وجود موارد زیر پزشک زایمان سزارین را توصیه می کند:

1-  درد زایمان شما پیشرفت نمی کند:

درد زایمان ندارید، درد متوقف شده زایمان یکی از شایعترین دلایل سزارین است. در صورتی که دهانه رحم شما، با وجود انقباض های شدید در عرض چند ساعت، باز نشده باشد، درد زایمان متوقف می شود.

2-  نوزاد شما در معرض استرس است:

اگر پزشک در مورد تغییرات ضربان قلب نوزاد شما نگران باشد، زایمان سزارین بهترین گزینه است.

3-  نوزاد شما در موقعیت غیر طبیعی قرار دارد:

سزارین ممکن است امن ترین راه برای زایمان نوزادی باشد که پاهای او داخل کانال تولد شده است یا نوزاد به پهلو دراز کشیده است یا شانه های او در ابتدای کانال تولد قرار دارد.

4-  مشکل جفت سرراهی داشته باشید:

اگر جفت ورودی دهانه رحم شما را پوشش داده باشد و سرراهی باشد، زایمان سزارین توصیه می شود.

5-  شما مشکل یا بیماری داشته باشید:

اگر یک مشکل شدید بهداشتی مانند بیماری قلبی یا مغزی داشته باشید سزارین توصیه می شود. همچنین اگر عفونت فعال تب خال در زمان درد زایمان داشته باشید زایمان سزارین توصیه می شود.

بعضی از زنان در زایمان اول تقاضای سزارین می کنند تا از درد زایمان یا عوارض احتمالی زایمان طبیعی خلاص شوند یا از راحتی زایمان برنامه ریزی شده استفاده کنند. با این حال، اگر قصد دارید چند زایمان داشته باشید سزارین توصیه نمی شود. زنانی که چندین بار سزارین می کنند در معرض خطر ابتلا به مشکلات جفتی و خونریزی سنگین هستند که ممکن است نیاز به جراحی رحم (هیسترکتومی) داشته باشند. اگر در حال بررسی زایمان سزارین برنامه ریزی شده برای زایمان اول هستید، با پزشک خود برای بهترین تصمیم مشورت کنید.

مراقبت های های قبل از انجام سزارین:

1- در خانه

پزشک از شما می خواهد با یک صابون ضد عفونی شب قبل و صبح زایمان خود را بشویید. تا 24 ساعت قبل از زایمان، موهای شرمگاهی را اصلاح نکنید. این مسئله می تواند خطر ابتلا به عفونت محل جراحی را افزایش دهد. اگر نیاز به اصلاح موهای شرمگاهی است، قبل از جراحی، توسط کارکنان اصلاح انجام می شود.

2- در بیمارستان

 ابتدا پزشک توضیح می دهد چرا سزارین مورد نیاز است و از شما می خواهد رضایت نامه را امضا کنید.  شکم شما پاکسازی خواهد شد. لوله (کاتتر) به احتمال زیاد به مثانه شما منتقل خواهد شد تا ادرار جمع شود. سرم (IV) در یک ورید در دست یا بازوی شما قرار می گیرند تا مایع و دارو را فراهم آورند.

یک سوند ادراری وارد مجرای پیشاب می شود تا ادرار در طول عمل خارج شود.  داروی ضد اسید معده به شما داده می شود تا پیش از عمل بخورید. اگر عمل اضطراری باشد از بیهوشی عمومی استفاده می شود. در این حالت احتمال استفراغ در طول بیهوشی وجود دارد به همین دلیل از قرص ضد اسید معده استفاده می شود. این قرص ها اسید را خنثی کرده و از آسیب رسیدن به ریه در اثر استفراغ جلوگیری می کند.

 آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت بعد از عمل تجویز می شود.  یک صفحه بالای کمر شما قرار می گیرد تا عمل را نبینید.

3-  بیهوشی:

سپس متخصص در خصوص روش های مدیریت درد برای شما توضیح می دهد. این روزها بیهوشی عمومی خیلی کم دیده می وشد به جز در شرایط اضطراری و در شرایطی که مادر نمی تواند بی حسی موضعی استفاده کند.

اکثر زایمان سزارین تحت بیهوشی منطقه ای انجام می شود که تنها بخش پایین بدن را بی حس می کند – بنابراین به شما این امکان را می دهد که در طول عمل بیدار باشید. انتخاب های رایج شامل بلوک نخاعی و بلوک اپیدورال است. در موارد اضطراری بیهوشی عمومی لازم است. با بیهوشی عمومی، شما قادر نخواهید بود که در طول زایمان، چیزی را احساس کنید.

- در اکثر موارد از بی حسی موضعی استفاده می شود که قسمت پایین بدن را بی حس می کند و شما در طول عمل هوشیار هستید.

مدت زمان عمل سزارین چقدر است؟

سزارین معمولا 45 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. ممکن است با بلوک ستون فقرات انجام شود، جایی که زن بیدار یا بیهوشی عمومی است. کاتتر ادراری برای تخلیه مثانه استفاده می شود و سپس پوست شکم با یک ضد عفونی کننده تمیز می شود. سپس برش حدود 15 سانتی متر (6 اینچ) معمولا از طریق شکم مادر انجام می شود. سپس رحم با برش دوم باز می شود و کودک تحویل داده می شود. سپس برش ها بسته می شود.  به محض اینکه مادر از اتاق عمل خارج شود بیدار می شود و می تواند شیردهی کند. اغلب، مادر چندین روز در بیمارستان می ماند سپس به خانه بازمی گردد. 

پزشک شما از برش شکم و برش رحمی برای زایمان نوزاد استفاده خواهد کرد:

1- برش شکم:

دکتر برش را از طریق دیواره شکمی ایجاد خواهد کرد. این برش معمولا به صورت افقی در نزدیکی موی شرمگاهی می باشد. به طور متناوب، پزشک ممکن است یک برش عمودی را از زیر ناف تا بالای استخوان شکم ایجاد کند. سپس پزشک شما به صورت لایه لایه از طریق بافت چربی و بافت همبند برش ایجاد می کند و عضله شکم را برای دسترسی به حفره شکمی جدا می کند.

2- برش رحم

سپس برش رحم انجام می شود - معمولا به صورت افقی در قسمت پایین رحم (برش عرضی پایین). انواع دیگر برش های رحمی می تواند بسته به موقعیت کودک در رحم شما و اینکه آیا شما عوارضی مانند جفت سرراهی دارید یا خیر، استفاده شود.

3-زایمان

کودک از طریق برش ها تحویل خواهد شد. دکتر دهان و بینی نوزاد را از مایعات پاک می کند، سپس بافت بند ناف را بریده و گیره می زند. جفت از رحم شما جدا می شود و برش ها با بخیه بسته می شوند. اگر بی حسی منطقه ای داشته باشید، می توانید بلافاصله پس از زایمان صدای نوزاد را بشنوید و او را ببینید.

مراقبت های بعد از سزارین:

- بعد از سزارین بخیه زده می شود تا رحم بسته شود. آخرین لایه، پوست با استفاده از بخیه بسته می شود و معمولا بخیه ها بعد از سه روز یا یک هفته جدا می شود. بستن شکم و رحم زمان بیشتری نسبت به باز کردن آن نیاز دارد؛ حدود 30 دقیقه.

- بعد از اتمام عمل جراحی، مادر را به اتاق ریکاوری منتقل می کنند که چند ساعت تحت نظر خواهد بود. اگر نوزاد مشکلی نداشته باشد او را نیز به اتاق ریکاوری منتقل می کنند. 

- مادر می تواند در این زمان به نوزاد شیر بدهد. در صورتی که نوزاد و مادر کنار یکدیگر دراز کشیده باشند شیردهی راحت تر انجام می شود.

- حدود سه روز یا کمتر مادر در بیمارستان بستری است. پزشک در خصوص مسکن ها با مادر صحبت می کند. 

اتفاق های انتخابی در طول عمل سزارین 

در برخی بیمارستان ها می توانید پیشنهاد کنید تغییراتی در طی عمل جراحی ایجاد شود به عنوان مثال بتوانید مراحل عمل را ببینید یا نوزاد را پس از زایمان روی سینه شما قرار دهند. 

بهبودی بعد از سزارین

در طول فرآیند بهبود سزارین، ناراحتی و خستگی رایج است. برای افزایش بهبودی:

سخت نگیرید:

در صورت امکان استراحت کنید. سعی کنید چیزهایی که شما و فرزندتان نیاز دارید را در دسترس قرار دهید. برای چند هفته اول، از جابجایی سنگینی خودداری کنید. همچنین، از بلند شدن از موقعیت اسکات اجتناب کنید.

کاهش درد را دنبال کنید:

برای تسکین درد ناگهانی، پزشک ممکن است یک پد حرارتی، ایبوپروفن (Advil، Motrin، دیگران)، استامینوفن (Tylenol، دیگران) یا داروهای دیگر را برای کاهش درد توصیه کند. اکثر داروهای تسکین دهنده درد برای زنان شیرده مجاز است.

اجتناب از رابطه جنسی:

برای جلوگیری از عفونت، برای 6 هفته پس از زایمان سزارین، از رابطه جنسی اجتناب کنید. همچنین تا زمانی که به طور کامل بهبود نیافته اید از رانندگی اجتناب کنید. این مسئله ممکن است یک تا دو هفته طول بکشد.

افسردگی بعد از زایمان:

اگر در مدت کوتاهی پس از زایمان نوسانات شدید خلقی، از دست دادن اشتها، خستگی شدید و عدم شادی در زندگی داشته باشید، ممکن است افسردگی پس از زایمان را تجربه کنید. اگر فکر می کنید که ممکن است افسردگی داشته باشید، به خصوص اگر نشانه ها و علائم شما به تنهایی ناپدید نشود، شما دچار مشکل در مراقبت از نوزاد یا انجام کارهای روزانه هستید، یا فکر می کنید به خود یا کودک آسیب می زنید، با پزشک خود مشورت کنید.

کالج آمریكایی متخصص زنان و زایمان توصیه می كند مراقبت بعد از زایمان به عنوان یک فرآیند مداوم و نه تنها پس از زایمان انجام شود. در طی سه هفته اول پس از زایمان، با پزشک خود در تماس باشید. در عرض 12 هفته پس از زایمان، به پزشک خود برای ارزیابی جامع بعد از زایمان مراجعه کنید. در طول این ملاقات، پزشک خلق و خوی احساسی شما را بررسی خواهد کرد. در مورد روش های جلوگیری از بارداری و فاصله زمانی تولد، بررسی اطلاعات در مورد مراقبت از نوزادان و تغذیه، در مورد عادات خواب خود و مسائل مربوط به خستگی و انجام معاینه فیزیکی صحبت کنید. این ملاقات ممکن است شامل بررسی شکم، واژن، رحم و دهانه رحم باشد تا مطمئن شود که شما در حال بهبود هستید. 

عفونت بخیه سزارین

بخیه سزارین را برای علائم عفونت بررسی کنید. به علائم و نشانه هایی که تجربه می کنید توجه کنید. در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• برش قرمز، تورم یا ترشحات و داغی
•  تب 
•  خونریزی سنگین
• بدتر شدن درد

عوارض سزارین

مانند سایر انواع جراحی عمده، زایمان سزارین نیز خطراتی دارد.

خطرات برای نوزاد 

مشکلات تنفسی:

نوزادان متولد شده با زایمان سزارین برنامه ریزی شده احتمال بیشتری برای یک مشکلات تنفسی  در چند روز اول پس از تولد دارند.

 آسیب جراحی:

گرچه این مسئله نادر است اما شکستگی های تصادفی به پوست نوزاد می تواند در طول جراحی رخ دهد.

خطرات برای مادر 

 عفونت

پس از سزارین، ممکن است در معرض خطر عفونت رحم (اندومتری) باشید.

 خونریزی پس از زایمان

زایمان سزارین ممکن است خونریزی شدید در طول و بعد از زایمان ایجاد کند.

 واکنش به بیهوشی

واکنش های جانبی به هر نوع بیهوشی امکان پذیر است.

لخته شدن خون

ممکن است سزارین خطر ابتلا به لخته شدن خون درون رگهای عمیق را به خصوص در اندامهای پا و یا لگن (ترومبوز ورید عمقی) افزایش دهد. اگر لخته خون به ریه های شما منتقل شود و جریان خون (آمبولی ریوی) را مسدود کند، آسیب می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

 عفونت زخم

بسته به عوامل خطر شما و اینکه آیا شما نیاز به سزارین اورژانسی دارید، ممکن است در معرض خطر عفونت برش قرار گیرید.

 آسیب جراحی

اگر چه این مسئله نادر است، آسیب جراحی مثانه یا روده در سزارین ممکن است رخ دهد. اگر آسیب جراحی در سزارین شما وجود داشته باشد، جراحی اضافی ممکن است لازم باشد.

افزایش خطر در حاملگی های آینده

پس از زایمان سزارین، شما در معرض خطر بیشتری نسبت به زایمان طبیعی قرار می گیرید. هر چقدر تعداد دفعات زایمان سزارین بیشتر شود ریسک بالاتری برای جفت سرراهی وجود دارد. در این بیماری جفت به طور غیرمعمولی به دیواره رحم متصل می شود (placenta accreta). همچنین در صورت زایمان طبیعی خطر باز افتادن دهانه رحم در طول خط سوزن زایمان سزاین قبلی افزایش می یابد.