نحوه تزریق آمپول روگام در بارداری

تزریق آمپول روگام در هفته چندم بارداری؟

آمپول روگام (Rho D)، یک محلول استریل از پلاسمای خون انسان است که از طریق تزریق وارد بدن می شود و برای زنانی است که Rh- منفی دارند.  Rh یک پروتئین است که اکثر مردم در خون خود دارند و بر روی سطوح گلبول های قرمز رشد می کند. کسی که این پروتئین را داشته باشد Rh مثبت دارد و کسی که آن را نداشته باشد، Rh منفی دارد. عامل Rh به طور معمول یکی از نگرانی ها در بارداری و انتقال خون است. ناسازگاری Rh باعث عدم انطباق بین خون مادر و خون جنین می شود و این موضوع زمانی رخ می دهد که Rh مادر منفی اماRh جنین مثبت باشد. در این مقاله اطلاعات کاملی درباره آمپول روگام و نحوه تزریق آن توضیح داده می شود:

در این مقاله می خوانیم:

علت استفاده از آمپول روگام

در سال 1968 آمپول روگام توسط سازمان FDA تایید شد و از آن به بعد افراد بسیاری را درمان کرد. همچنین در سال 1977 یک مینی دوز به نام MICRhoGAM معرفی شد. خوشبختانه از زمان معرفی این دو دارو، مشکلات ناشی از ناسازگاری Rh در حاملگی تقریبا ناپدید شده است. البته افراد زیر به این دارو حساس هستند و نباید از آن استفاده کنند:

• افراد دچار اختلال خونی نظیر هموفیلی
• افراد دارای کمبود ایمنی گلوبولین A
• افراد مبتلا به بیماری قلبی یا کلیوی یا آلرژی به انسولین گلوبولین انسانی

در این موارد حتما باید قبل از تزریق شرایطتان را برای پزشک توضیح دهید. همچنین در صورت تجویز آن توسط پزشک نگران جنین یا نوزاد شیرخوار خود نباشید. گاهی ممکن است برای سلامتی نوزاد این آمپول در دوران شیردهی نیز تجویز شود. 

بطور کلی آمپول روگام می بایست در زنان بارداری که rh گروه خونی آن ها منفی و گروه خونی همسرشان مثبت است در هفت ماهگی تزریق گردد. هنگامی که خون Rh منفی در معرض خون Rh مثبت قرار می گیرد، Rh منفی خون با تولید آنتی بادی که باعث حمله و تخریب Rh سلول های خونی می شود، واکنش نشان میدهد. این امر می تواند باعث کم خونی جنین شود که به نوبه ی خود بعنوان یک وضعیت تهدید کننده حیات شناخته شده و hydrops fetalis نام دارد و باعث خونریزی داخلی، نارسایی قلب و کلیه و شوک می شود. علاوه بر این ایمونوگلوبولین Rh مانع از حمله سیستم ایمنی بدن به خون کودک و ایجاد آسیب می شود.

قبل از مصرف آمپول روگام این موارد را چک کنید:

اگر به گلوبولین ایمنی آلرژی دارید، یا اگر شرایط زیر را دارید نباید این دارو را مصرف کنید:

• کمبود ایمنو گلوولین A  یا آنتی بادی IgA
•  کم خونی همولیتیک (کمبود گلبول قرمز)

برای اطمینان از اینکه RhoGAM برای شما ایمن است، حتما موارد زیرا را  به پزشک خود بگویید:

•  سابقه کم خونی
•  بیماری قلبی یا سابقه بیماری عروق کرونر
•  اختلال خونریزی (مانند هموفیلی)؛
•  تری گلیسیرید بالا (نوعی از چربی خون)؛
• بیماری کلیوی؛ 
• دیابت.

روگام اغلب در طول بارداری و بعد از آن استفاده می شود. این دارو در دوران بارداری و یا در هنگام شیردهی برای نوزاد مضر نیست. اگر این دارو را برای درمان یک انتقال خون ناسازگار مصرف می کنید، در صورت بارداری یا تصمیم به بارداری، این موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید. اگر شما یک خانم با Rh منفی هستید و باردار شده اید، اما در طول زندگی در معرض خون Rh مثبت قرار گرفته اید، باید به پزشک بگویید.

آمپول روگام چگونه کار می کند؟

گفته می شود RhoGAM تقریبا مانند یک واکسن کار می کند. واکسن دوزی از یک ویروس است که برای ایجاد همان بیماری بصورت خفیف در بدن استفاده می شود، با معرفی این بیماری به بدن، بدن می تواند به طور موثر برای مبارزه با ویروس ها عمل کند تا از بیماری جدی در آینده جلوگیری کند. تزریق آمپول روگام حاوی آنتی بادی برای خون Rh مثبت است، اما باعث آسیب به جریان خون جنین نمی شود.

بدن مادر این آنتی بادی ها را تشخیص می دهد و همانطور که سیستم ایمنی بدن در برابر سلول های قرمز "Rh-positive" "خارجی" اقدام می کند، واکنش نشان می دهد. از آنجا که سیستم ایمنی مادر هرگز به خون جنین واکنش نشان نمی دهد، جنین نسبت به این دارو حساسیت ندارد. 

نحوه تزریق آمپول روگام در بارداری چگونه است؟

روگام یک داروی تجویزی است که معمولاً با تزریق عضلانی ، اغلب در قسمت پشت بدن به کار برده می شود. همچنین می تواند به صورت داخل وریدی نیز تزریق شود. پزشک در مورد دوز مناسب شما تصمیم خواهد گرفت. روگام برای حدود 13 هفته موثر است.

تزریق آمپول روگام در هفته چندم بارداری؟

 تزریق آمپول روگام یک بار در هفته 28 حاملگی  و یک بار در 72 ساعت اول بعد از زایمان می باشد. قبل از تزریق آمپول روگام حتما باید تست کومبس غیر مستقیم انجام شده باشد. تست کومبس غیر مستقیم منفی  نشان می دهد مادر آنتی بادی بر علیه گلبولهای قرمز نوزاد تولید نکرده است و در این صورت می توان تزریق را انجام داد.  اگر مادر باردار با Rh منفی در طی 72 ساعت بعد از زایمان  به هر علتی روگام را تزریق نکرده باشد بهتر است حتما با مشورت پزشک تا 28 روز پس از زایمان این کار را انجام دهد تا از عوارض احتمالی برای خود و فرزندش جلوگیری کند.

•  RhoGAM فقط باید زمانی که خون Rh منفی دارد و ممکن است در معرض خون Rh مثبت قرار گیرد استفاده شود.
• این مسئله اغلب در دوران بارداری و انتقال خون رخ می دهد. برای زنان با Rh منفی که اولین بارداری خود را تجربه می کنند، RhoGAM معمولا تا هفته هجدهم بارداری آمپول اول تزریق نمی شود. آمپول دوم نیز 72 ساعت بعد از زایمان ترزیق می شود.
•  برای هر بارداری بعد از اولین بارداری، RhoGAM باید به صورت منظم، مخصوصا در نیمه دوم بارداری، تجویز شود.
•  همچنین برای زنان با Rh منفی بسیار مهم است که این تزریق را پس از هر گونه سقط جنین یا برای جلوگیری از عوارض حاملگی های آینده برای پیشگیری از خطر و سقط مجدد انجام دهند.

آمپول روگام در لکه بینی

در خانم حامله با گروه خونی منفی که دارای شوهر با گروه خونی مثبت است در صورت بروز خونریزی یا لکه بینی باید آمپول رگام تزریق شود. مدت زمان اثر هر آمپول رگام یک ماه است و اگر یک ماه پس از تزریق رگام خونریزی یا لکه بینی مشاهده شد باید مجددا آمپول رگام تزریق شود. حتی اگر خونریزی یا لکه بینی هم نداشته باشید باید بین هفته های بیست و هشتم تا سی و دوم بارداری یک بار دیگر آمپول رگام را تزریق کنید.

عوارض آمپول روگام

اگر پس از تزریق علائم زیر را داشتید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

•    تنگی نفس
•    کهیر
•    تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو
•    تب، لرز
•    افزایش ناگهانی وزن 
•    پشت درد
•    تغییر رنگ ادرار
•    ادرار نکردن مانند قبل

عوارض جانبی که کمتر دیده می شود:

•     سردرد 
•     درد عضلات
•     حالت تهوع و استفراغ
•    خستگی
•    درد در ناحیه تزریق

چند نکته مهم:

- قبل از تزریق در خصوص داروهایی که مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع بدهید. این داروها شامل ویتامین ها، مواد معدنی، محصولات گیاهی و داروهای تجویز شده توسط پزشکان دیگر و نیز محصولات بدون نسخه می باشد. برخی داروها ممکن است با آمپولروگام تداخل داشته باشند و باعث عوارض جانبی اضافی شوند. 

- از آنجا که آمپول روگام از پلاسمای انسان ساخته شده است، ممکن است حاوی ویروس ها یا سایر عوامل عفونی باشد که می توانند باعث بیماری های دیگری نیز  شوند.

- آمپول روگام غربالگری شده، آزمایش شده و برای کاهش خطر ابتلا به هر گونه مواد مضر بررسی شده است، با این حال احتمال کمی وجود دارد که می تواند حامل بیماری باشد. با پزشک خود بیشتر درباره همه عوارض جانبی، مزایا و خطرات این آمپول صحبت کنید.

آیا میشه گفت که کودک قبل از زایمان Rh منفی دارد یا خیر؟

اگر همسر شما Rh منفی باشد، کودک شما نیز RH منفی خواهد بود. می توانید یک آزمایش خون انجام دهید تا وضعیت Rh همسر خود را بیابید. اخیرا یک تست ژنتیکی Rh D جنین ایجاد شده که نتایج دقیق را با اطمینان 99٪ در سه ماهه اول بارداری درباره Rhجنین نشان می دهد. این تست با بررسی خون مادر انجام می شود.

آیا یک بار تزریق آمپول روگام عوارض جانبی دارد؟

بله، این دارو نیز مانند بسیاری از داروهای دیگر می تواند یک سری عوارض جانبی ایجاد کند. برخی عوارض جانبی شایع RhoGAM در دوران بارداری عبارتند از: 

1. عوارض جانبی خفیف:

عوارض جانبی که کمتر جدی هستند و در صورت خفیف بودن به مداخله پزشکی نیاز ندارند عبارتند از:

•  درد در عضلات و مفاصل
•  سردرد یا سرگیجه
•  ضعف یا خستگی
•  بثورات پوستی 
•  خارش خفیف، درد یا حساسیت در اطراف محل تزریق.
•  تهوع، استفراغ، اسهال 
•  تنفس دشوار
• کهیر
•  تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو
•  تب، لرز
•  افزایش ناگهانی وزن
•  تورم در دست، پا یا مچ پا
• درد پشت
•  تغییر رنگ ادرار
•   کاهش دفعات ادرار

2. عوارض جانبی جدی:

در صورت علائم زیر بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

•  تورم، افزایش ناگهانی وزن، عدم توانایی دفع ادرار یا خروجی بسیار کم ادرار.
•  تب با لرز، لرز ناگهانی، درد پشت، ادرار تیره.
•  تنگی نفس
•  پوسته شدن پوست، خونریزی یا علائم کبودی، تپش قلب، مشکل در تمرکز

چه کسی نیاز به تزریق آمپول روگام دارد ؟

در شروع بارداری شما باید چند آزمایش خون انجام دهید. این آزمایش ها به تعیین نوع خون و وضعیت Rh کمک می کند. اگر نوع خون شما تحت Rh منفی قرار بگیرد، بدن شما آنتی بادی را در برابر Rh مثبت نوزاد ایجاد می کند. اگر این اولین بارداری شما باشد، ممکن است شما یا کودک شما تحت خطر نباشید. با این حال، اگر این بارداری دوم یا چندم باشد، وضعیت Rh ممکن است بر سلامت شما و رشد کودک تاثیر بگذارد. تنها زمانی نیاز به تزریق آمپول روگام ندارید که پدر نوزاد نیز Rh منفی باشد.

چه داروهای دیگری برروگام تاثیر می گذارند؟

سایر داروها از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، و محصولات گیاهی ممکن است با ایمونوگلوبولین RHo) D) تداخل داشته باشند. به همین دلیل باید در خصوص تمام داروهایی که در حال حاضر استفاده می کنید و یا قطع کرده اید با پزشک صحبت کنید.

سخن آخر

عامل Rh به طور معمول تا زمان بارداری و یا انتقال خون موضوع نگران کننده ای نیست. ناسازگاری Rh یک عدم انطباق بین خون مادر و خون جنین است و زمانی رخ می دهد که مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت داشته باشد. بنابراین اگر پزشک تشخیص دهد که به آن نیاز دارید باید حتما این تزریق را انجام دهید تا خطری برای شما و نوزادتان پیش نیاید.