انواع چربی خون چیست؟
اگر پزشک می گوید اختلال چربی دارید، بدان معنی است که سطح کلسترول چربی لیپوپروتئین کم چگال (LDL) یا تری گلیسیرید و یا هر دو بالا است. سطح بالایی از این مواد خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهد.
کلسترول
برای درک معنی اختلال چربی، باید درباره کلسترول بدانید. دو نوع کلسترول در بدن شما وجود دارد که عبارتند از لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)
چربی خون LDL
گاهی اوقات به عنوان "کلسترول بد" شناخته می شود و توسط بدن شما تولید می شود و همچنین توسط بدن شما از غذاهای غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی جذب می شود. LDL می تواند با سایر چربی ها و مواد موجود در خون شما ترکیب شود و باعث ایجاد انسداد در شریان ها می شود.
انسداد در شریان ها می تواند جریان خون شما را کاهش دهد و باعث مشکلات جدی بهداشتی مانند بیماری قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی شود. به دلیل اثرات بالقوه آن، پزشکان سطح پایین LDL را توصیه می کنند.
چربی خون HDL
گاهی اوقات به عنوان "کلسترول خوب" شناخته شده است، اثر محافظتی بر روی قلب شما دارد. HDL کلسترول مضر را از شریان های شما خارج می کند. پزشکان معمولا توصیه می کنند که سطح کلسترول HDL بیشتری داشته باشید.
تری گلیسرید
تری گلیسیرید یک نوع چربی است که بیشتر از غذاهای مصرفی دریافت می شود. همچنین زمانی که بدن کالری اضافی را به چربی ذخیره شده تبدیل می کند تری گلیسیرید را تولید می کند. برخی از تری گلیسیریدها برای عملکرد خاص سلول ضروری هستند، اما مقدار زیاد آنها ناسالم است. همانند LDL، سطوح پایین تری گلیسیرید سالم تر می باشد.
چه چیزی باعث چربی خون بالا می شود؟
غذاهایی که غنی از انواع خاصی از چربی هستند، بیماری های خاص و سایر عوامل می تواند باعث افزایش کلسترول خون و تری گلیسیرید بالا شود.
غذا
دو نوع چربی برای افزایش سطح کلسترول شناخته شده است.
چربی اشباع شده: چربی اشباع می تواند میزان LDL را افزایش دهد. برخی از غذاهای گیاهی مانند روغن نخل و روغن نارگیل دارای چربی اشباع هستند. با این حال، چربی اشباع بیشتر در محصولات غذایی مبتنی بر حیوانات می باشد مانند:
- پنیر
- شیر
- کره
- استیک
چربی های ترانس: چربی های ترانس یا اسید های چرب ترانس بدتر از چربی اشباع هستند زیرا می توانند سطح LDL را بالا ببرند و سطح HDL را پایین بیاورند. برخی از چربی های ترانس به طور طبیعی در محصولات حیوانی یافت می شوند. دیگران در غذاهای فرآوری شده یافت می شوند که تحت فرآیندی به نام هیدروژناسیون بوده اند، مانند برخی از انواع مارگارین و چیپس سیب زمینی.
بیماری ها
برخی از بیماری ها می تواند سطح کلسترول را تحت تاثیر قرار دهد. سطح کلسترول خون بالا می تواند ناشی از بیماری های زیر باشد:
- دیابت
- کم کاری تیروئید
- سندرم متابولیک
- سندرم کوشینگ
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- بیماری کلیوی
سایر علت ها
علل دیگر سطح کلسترول بالا عبارتند از:
- فقدان ورزش. فقدان ورزش و تحرک کافی می تواند سطح LDL شما را افزایش دهد. علاوه بر نشان داده شده است که ورزش سطح HDL سالم شما را افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن. سیگار کشیدن می تواند کلسترول بد شما را افزایش دهد و باعث ایجاد پلاک در شریان ها می شود.
- ژنتیک. اگر کلسترول بالا در خانواده شما ارثی است، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به کلسترول بالا هستید.
- داروها. بعضی از داروها، مانند بعضی از انواع دیورتیک ها، می توانند سطح کلسترول را افزایش دهند.
علائم چربی خون بالا
کلسترول بالا معمولا نشانه ای ایجاد نمیکند. علائم معمولا پس از ایجاد آسیب به خاطر افزایش کلسترول ظهور می کنند. به عنوان مثال، علائم ممکن است به شکل علائم بیماری قلبی مانند درد قفسه سینه (آنژین صدری) یا تهوع و خستگی رخ دهد. حمله قلبی یا سکته مغزی ممکن است ناشی از کلسترول کنترل نشده باشد. علائم معمول تر اگر پاهای شما گزگز می کند و یا مدام به خواب می رود و دچار سرگیجگی و تعریق زیاد شده اید،این امکان وجود دارد که “چربی خون” شما بالا رفته باشد. سایر علائم
- احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.
- خواب آلودگی.
- سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می شود.
- دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا(و گاهی هم در سایر نواحی بدن).
- سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می کند.
- خشکی و یا تلخی دهان.
- سرگیجه و گاهی وزوزگوش.
- سردرد، سرگیجه و سنگینی سر، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این دست، پس از مصرف غذاهای چرب؛ و تسکین این علایم با مصرف موادی مثل آبغوره، آبلیمو یا سرکه.
- افزایش تعریق بدن
- ورم و پف کردن صورت
در موارد نادری، چربی خون موجب تشکیل رسوبات چربی در عنبیه چشم (به شکل یک حلقه‌ی سفید رنگ در اطراف عنبیه دیده)، اطراف تاندون‌ها (به شکل یک توده‌ی بدون درد در اطراف مفاصل، به نام گزانتوما) و زیر پوست (به شکل ضایعات زرد رنگ در اطراف چشم، به نام زانتلاسما) می‌شود.
چگونه چربی خون بالا تشخیص داده می شود؟
برای بررسی سطح کلسترول، پزشک یک آزمایش خون به نام پروفیل لیپیدی یا پنل چربی تجویز می کند. این آزمون کلسترول کل شما (هر دو LDL و (HDL و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند. قبل از این آزمایش، پزشک توصیه می کند حداقل 8 تا 12 ساعت از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید. پروفیل چربی کلسترول را در واحد میلی گرم در هر دسی لیتر (mg / dL) کلسترول اندازه گیری می کند. سطح کلی کلسترول شما نباید بالاتر از mg / dl 200 باشد.
گزینه های درمان چربی خون بالا چیست؟
ترکیبی از داروها و تغییرات شیوه زندگی یک برنامه درمانی رایج برای اصلاح کلسترول و تری گلیسیرید بالا است. پزشک ممکن است مکملهای خاصی نیز تجویز کند.
1- داروها
داروهای متعددی برای درمان اختلالات چربی استفاده می شود.
استاتین ها:
این داروها ماده ایجاد شده در کبد که کلسترول را تولید می کند، مسدود می کند. کبد شما پس از آن کلسترول را از خون شما حذف می کند. استاتین ها همچنین می توانند کلسترول به دام افتاده در شریان ها را جذب کنند. استاتین های رایج عبارتند از:
- آتورواستاتین (لیپیتور)
- فلوواستاتین (لسکول)
- رزوواستاتین (کرستور)
- سیمواستاتین (زوکور)
- پروستاتین
مهارکننده های جذب کلسترول:
این داروها با محدود کردن جذب کلسترول رژیم، میزان کلسترول را پایین می آورد. این مهارکننده ها گاهی در ترکیب با استاتین ها استفاده می شوند.
داروهای متصل شده به اسید صفراوی:
این داروها موادی به نام رزین های صفراوی که حاوی کلسترول هستند را به دام می اندازند و از جذب آنها در روده کوچک جلوگیری می کنند.
فیبرات ها:
این داروها باعث کاهش سطح تری گلیسیرید خون می شود.
2-مکمل ها
اسیدهای چرب امگا 3 که بدون نسخه پزشک در دسترس هستند برای کاهش تری گلیسیرید و LDL استفاده می شوند. اسیدهای چرب امگا 3 چربی های غیر اشباع هستند که به طور طبیعی در ماهی های چرب مانند ماهی سالمون یافت می شود. روغن های گیاهی مانند کلزا و روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند. نیاسین میزان تولید HDL را افزایش می دهد. نیاسین بدون نسخه پزشک در دسترس می باشد.
3- تغییر سبک زندگی
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و ورزش کافی می تواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند. این مراحل می توانند در جلوگیری از اختلالات چربی موثر باشند.
چگونه می توانم از بالا رفتن چربی خون جلوگیری کنم؟
انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند که بیش از 6 درصد از کالری روزانه خود را از چربی های اشباع شده دریافت نکنید. AHA همچنین توصیه می کند از مصرف چربی های ترانس اجتناب کنید. مصرف مقدار زیادی غلات کامل، میوه ها و سبزیجات می تواند کلسترول بالا را کاهش دهد. راه های دیگر که می تواند به شما در حفظ سطح کلسترول و تری گلیسیرید سالم کمک کند عبارتند از:
- خوردن مرغ بدون پوست بدون چرب قابل مشاهده
- خوردن گوشت بدون چربی، در مقادیر متوسط
- خوردن محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی
- مصرف چربی های غیر اشباع پلی و چربی های غیراشباع مونو به جای چربی های اشباع شده و چربی های ترانس
- ورزش برای حداقل 30 دقیقه در روز، 4 روز در هفته
- اجتناب از غذای فوری، غذای نامناسب و گوشت فرآوری شده
- خوردن غذاهای کبابی و برشته شده به جای غذاهای سرخ شده
- نوشیدن الکل به مقدار کمتر، الکل باعث افزایش سطح تری گلیسیرید می شود
خلاصه
دارو و تغییر شیوه زندگی می تواند سطح کلسترول را کاهش دهد. به منظور بهبود سلامت خود و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، حمله قلبی و سکته مغزی، برنامه درمانی پیشنهاد شده توسط پزشکتان را رعایت کنید.
Tim Jewell. Lipid Disorder: What You Should Know About High Blood Cholesterol and Triglycerides. www.healthline.com. on January 30, 2019
