قرص دوفاستون و هر آنچه باید بدانید

یکی از قرص های شایع در نسخه های متخصصین زنان، قرص دوفاستون یا دیدروژسترون است. این قرص در مواردی مانند فیبروم که نمی‌توان از استروژن استفاده کرد تجویز می‌شود. دوفاستون باعث افزایش سطح پروژسترون در فاز ترشحی می‌شود و کاهش لکه بینی و تنظیم پریودی را به دنبال خواهد داشت.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.

قرص دوفاستون برای چیست؟

قرص دوفاستون ده میلی‌گرمی برای درمان بیماری های مختلفی که ناشی از فقدان پروژسترون هستند مصرف می شود؛ بیماری‌هایی مانند اختلالات قاعدگی، آمنوره ثانویه (دوره های قاعدگی قطع شده  یا نامنظم)، قاعدگی دردناک، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی غیر طبیعی رحم که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد. قرص دوفاستون ده میلی‌گرمی برای درمان اندومتریوز ، ناباروری و سقط جنین استفاده می شود. همچنین برای مقابله با اثر تحریک هورمون استروژن بر آندومتر و احتمال ابتلا به سرطان آندومتر نیز کاربرد دارد. این قرص برای کمک به تحریک رشد پستان و کاهش تولید تستوسترون نیز به کار می‌رود.

قرص دوفاستون چگونه عمل می کند؟

قرص دوفاستون ده میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون است. پروژسترون، در طول مرحله دوم چرخه قاعدگی توسط تخمدان تولید می شود. این ماده در آندومتر (پوشش داخلی رحم) فاز تکثیری را به ترشحی تبدیل می کند. این مسئله باعث می شود رشد آندومتر که در پاسخ به استروژن در نیمه اول پریودی ضخیم شده است متوقف شود و دیگر هورمون ها و پروتئین های مورد نیاز برای حفظ بارداری ترشح شوند (در صورت وقوع بارداری). در صورتی که بارداری رخ نداده باشد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از هم می پاشد(قاعدگی). دیدروژسترون در قرص دوفاستون  باعث منظم شدن پریود می شود.

قرص دوفاستون حاوی چیست؟

قرص دوفاستون ده میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون است که برای درمان بسیاری از بیماری هایی که ناشی از فقدان یا کمبود  تولید پروژسترون طبیعی در بدن هستند، استفاده می شود.

تفاوت بین پروژسترون مصنوعی و پروژسترون طبیعی چیست؟

دیدروژسترون موجود در دوفاستون، برخلاف پروژسترون طبیعی به راحتی جذب می شود و می تواند به شکل قرص و در غلظت نسبتا کم مصرف شود؛ در حالی که پروژسترون طبیعی به خوبی توسط دستگاه گوارش جذب نمی شود. در صورت عدم وجود پروژسترون در بدن و به دلیل اختلالات قاعدگی و اندومتریوز، قرص دوفاستون تجویز می‌شود. دیدروژسترون به عنوان بخشی از درمان جایگزین هورمون نیز کاربرد دارد.

با این حال، بر خلاف پروژسترون مصنوعی، دیدروژسترون با اثرات مفید استروژن (از جمله جلوگیری از پوکی استخوان، تنظیم کلسترول) تداخلی ندارد. همچنین از نظر شیمیایی به تستوسترون شبیه نیست و عوارضی مانند هیرسوتیسم یا آکنه را به دنبال ندارد.

درمان با دوفاستون

از قرص دوفاستون برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:

1- درمان اندومتریوز

افزایش پروژسترون با استروژن به تنظیم پریود کمک می کند. در طول چرخه طبیعی قاعدگی و اگر بارداری رخ داده باشد، پروژسترون موجود در آندومتر(تولید شده توسط تخمدان‌ها) باعث توقف افزایش استروژن و شروع ترشح هورمون ها و دیگر پروتئین های مورد نیاز برای حفظ بارداری می شود. اگر بارداری رخ نداده باشد، سطح پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از بین می رود. اندومتریوز به معنای رشد بافت آندومتر در خارج از رحم است. توقف رشد آندومتریوز باعث کاهش علائم اندومتریوز از جمله درد و خونریزی می شود.

2- درمان مشکلات قاعدگی

چرخه قاعدگی طبیعی وابسته به تعامل چند هورمون است؛ از جمله هورمون‌های استروژن و پروژسترون که توسط تخمدان و سایر هورمون ها که توسط غده هیپوفیز ترشح می شوند. اگر هر یک از این هورمون‌ها در مقادیر صحیح تولید نشوند چرخه مختل شده و باعث بروز مشکلاتی مانند آمنوره و خونریزی غیر طبیعی رحمی در طی چرخه قاعدگی می شود. از آنجا که قرص دوفاستون باعث بازگرداندن هورمون ها به مقدار طبیعی می شود، چرخه قاعدگی را منظم می‌کند.

3- قرص دوفاستون برای درمان جایگزینی هورمون

مصرف استروژن به عنوان درمان جایگزینی هورمون، باعث کاهش علائم دوران یائسگی زنان  از جمله، گرگرفتگی، تعریق شبانه، بی خوابی، خشکی واژن ، سردرد، نوسانات خلقی، عدم تمرکز و از دست دادن انرژی می شود. استروژن همچنین تاثیرات مثبت دیگری در سوخت وساز از جمله متابولیسم استخوان و چربی دارد.

4-تنظیم هورمون های زنانه

قرص دوفاستون یک جز هورمونی پروژسترون دارد که به عنوان هورمون درمانی برای تقویت صفات زنانه از قبیل رشد پستان و کاهش تولید تستوسترون استفاده می‌شود.

عوارض جانبی قرص دوفاستون

عوارض رایج این قرص عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• درد سینه
• خونریزی نامنظم
• سرگیجه
• کاهش وزن
• خارش
• جوش

چه زمانی نباید قرص دوفاستون را مصرف کنم؟

در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر، نباید قرص دوفاستون را مصرف کنید:

• حساسیت به دیدروژسترون یا سایر قرص های دوفاستون
• سابقه سرطان پستان، سرطان آندومتر و یا بیماری کبد در خانواده
• سابقه ترومبوز (لخته خون) و یا سکته مغزی
• خونریزی غیرطبیعی از واژن به دلایل نامعلوم

روش مصرف قرص دوفاستون

قرص دوفاستون را یک یا دو بار در روز با یک لیوان آب یا همراه با غذا بخورید. مقدار دوز قرص و فاصله زمانی آن به روش درمانی شما بستگی دارد. تا زمانی که پزشک تجویز می کند باید قرص را مصرف کنید. ممکن است پزشک 5 روز یا یک ماه دیگر مصرف این قرص را تمدید کند.

قرص دوفاستون را چند وقت باید مصرف کنم؟

رایج ترین شکل مصرف قرص دوفاستون ،به منظور منظم کردن پریود به مدت ده شب از شب 16 سیکل قاعدگی است که بعد از قطع آن 3 تا 10 روز بعد پریود خواهید شد یا بارداری رخ میدهد. همچنین ممکن است 5 روز، یک ماه یا ده شب و از شب 16 یا 14 سیکل پریودی باشد. گاهی اوقات لازم است هر ماه و در دوران قاعدگی، این قرص را مصرف کنید.

فراموش کردن قرص دوفاستون

اگر قرص دوفاستون را فراموش کردید بلافاصله پس از به یاد آوردن مصرف کنید؛ مگر این که زمان قرص بعدی فرا رسیده باشد که در چنین حالتی، مصرف قرص قبلی لازم نیست. هیچ گاه دو قرص را با هم مصرف نکنید.

روش نگهداری قرص دوفاستون

قرص را باید در محیطی خشک و سرد با دمای زیر 30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

سخن پایانی