
لوازم آرایشی در دوران بارداری: آنچه باید بدانید
دوران بارداری یکی از مهمترین و حساسترین دورههای زندگی یک زن است. در این دوران، نه تنها بدن دچار تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی میشود، بلکه انتخابهایی که پیشتر بیضرر به نظر میرسیدند، حالا ممکن است تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر سلامت مادر و جنین بگذارند. یکی از این موارد، استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی است. بسیاری از زنان در دوران بارداری نیز مایلند که ظاهر مرتب و آراستهای داشته باشند، اما این سوال پیش میآید که آیا همه محصولات آرایشی بیخطر هستند؟
خانم دکتر ندا سالاریه، متخصص زنان و زایمان در این مورد میفرمایند: «درمورد ضدآفتاب هایی که میزنید سعی کنید ضدآفتاب ها بر پایه گیاهی باشه و۵۰-۳۰ Spf داشته باشه پوست رو تا جایی که میشه سبک نگه دارید ترجیحا از کرم پودر استفاده نکنید ولی اگر واجب بود از کرم پودر های پایه گیاهی استفاده کنید.خط چشم، ریمل تا وقتی که داخل چشم نیست و مواد جذب نمیشه اشکالی نداره مارک های مرغوب استفاده کنید.رژلب ها اکثرا دارای سرب و ماده ای به اسم پارابن هستند اگر خورده بشه ممکنه جذب بشه و این سرب برای جنین خطر داره بهتره دقت کنید رژ لب حاوی سرب نباشه.هر گونه نرم کننده و کرم هرچیزی که استفاده می کنید روی پوستتون ماده ای به اسم رتینول که پایه بیس ویتامینAهستش نباید داخلش باشه چون چند درصد مطالعات گفتند که ممکنه باعث ناهنجاری های لووله عصبی جنین بشه
آیا استفاده از لوازم آرایشی در بارداری مجاز است؟
پاسخ کوتاه: بله، اما با احتیاط.
برخی از محصولات آرایشی برای استفاده در دوران بارداری ایمن هستند، در حالیکه برخی دیگر به دلیل داشتن ترکیبات سمی یا هورمونپریشانکننده (EDCs) ممکن است عوارض جدی برای مادر و جنین ایجاد کنند. از آنجا که پوست بدن میتواند بسیاری از ترکیبات شیمیایی را جذب کرده و وارد جریان خون کند، انتخاب محصولاتی که فاقد مواد مضر باشند، بسیار اهمیت دارد.
ترکیبات مضر در لوازم آرایشی که باید در بارداری از آنها پرهیز کرد
1. فرمالدهید (Formaldehyde)
فرمالدهید یک ماده شیمیایی سرطانزا (گروه 1B) و محرک پوست است که بهعنوان نگهدارنده در برخی محصولات استفاده میشود. اگرچه استفاده مستقیم از آن در محصولات آرایشی ممنوع است، اما برخی مواد آزادکننده فرمالدهید مانند DMDM Hydantoin، Imidazolidinyl urea و Diazolidinyl urea هنوز در محصولات آرایشی استفاده میشوند. در صورتیکه غلظت آزادشده فرمالدهید از ۰.۰۵٪ بیشتر باشد، باید روی برچسب محصول هشدار "حاوی فرمالدهید" درج شود.
2. آلومینیوم (Aluminum)
آلومینیوم مادهای است که معمولاً در مامهای ضدتعریق یافت میشود. این عنصر میتواند از طریق پوست جذب شده و در بافتهای بدن باقی بماند. مطالعات نشان دادهاند که آلومینیوم با اختلالات عصبی مرتبط است و میتواند از سد جفتی عبور کرده و به جنین برسد. بنابراین بهتر است از مامهای فاقد آلومینیوم یا جایگزینهای طبیعی استفاده شود.
3. اکسیبنزن (Oxybenzone)
یک فیلتر اشعه UV است که در حدود ۷۰٪ از ضدآفتابها وجود دارد. این ماده یک هورمونپریشانکننده شناختهشده است که در خون، ادرار و حتی بند ناف جنین زنان باردار شناسایی شده است. مطالعات ارتباط بین اکسیبنزن و مشکلاتی مانند ADHD، اختلال خواب، سینوزیت و برونشیت را در کودکان نشان دادهاند. بهتر است از ضدآفتابهایی با فیلترهای معدنی مانند زینک اکساید یا تیتانیوم دیاکسید استفاده شود.
4. تولوئن (Toluene)
مادهای است که در لاکهای ناخن یافت میشود. این ماده میتواند باعث سقط جنین، تولد زودرس، وزن پایین نوزاد و نقایص مادرزادی شود. کسانی که بیشتر در معرض این ماده هستند مانند آرایشگران و کارکنان سالنهای زیبایی باید بسیار محتاط باشند.
تأثیر استفاده روزانه از لوازم آرایشی بر بارداری
مطالعهای که در سالهای ۲۰۱۶-۲۰۱۷ بر روی ۹۷۱۰ زن باردار در چین انجام شد، نشان داد که استفاده روزانه از محصولات آرایشی، تأثیر معناداری در افزایش خطر زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد ندارد؛ اما ریسک زایمان نوزادان با وزن کمتر از حد طبیعی (SGA) ممکن است کمی افزایش یابد. به همین دلیل، محققان توصیه کردهاند تحقیقات بیشتری در مورد نوع خاص محصولات آرایشی انجام شود تا مواد خطرناک شناسایی شوند.
وضعیت پوست در بارداری و استفاده از محصولات مراقبتی
بارداری باعث افزایش ترشح هورمونها مانند ملانوتروپین، استروژن و پروژسترون میشود که ممکن است مشکلاتی مانند لکهای بارداری (ملasma)، آکنه یا افزایش حساسیت پوستی را ایجاد کند. برخی ترکیبات برای بهبود این شرایط ایمن هستند و برخی دیگر نه.
برای درمان ملasma:
استفاده از گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید مجاز است. اما TCA و سالیسیلیک اسید در دوران بارداری توصیه نمیشوند.
برای آکنه بارداری:
مصرف موضعی آزلائیک اسید و بنزوییل پراکسید توصیه میشود. از داروهایی مثل ایزوترتینوئین و تتراسایکلینها باید کاملاً پرهیز کرد.
لوازم آرایش بیخطر برای زنان باردار
- کرمپودر و کانسیلر: بهتر است بدون عطر، پارابن و فتالات باشند.
- رژ لب: برخی رژها حاوی سرب هستند؛ از برندهایی با ترکیبات طبیعی استفاده کنید.
- ریمل و خط چشم: انتخاب محصولاتی که بدون فرمالدهید و پارابن هستند، توصیه میشود.
- محصولات مراقبتی پوست: حتماً برچسب “مخصوص بارداری” یا “Pregnancy Safe” را بررسی کنید.
نکات کلیدی برای ایمنی در استفاده از محصولات آرایشی در بارداری
- برچسب محصول را با دقت بخوانید. از محصولاتی استفاده کنید که ترکیبات آنها به طور کامل ذکر شده است.
- از خرید محصولات تقلبی یا بدون مجوز خودداری کنید.
- با یک متخصص پوست یا مامای آشنا با ترکیبات آرایشی مشورت کنید.
- محصولات جدید را قبل از استفاده کامل، در قسمت کوچکی از پوست تست کنید.
- از درمانهای زیبایی مانند لایهبرداری، لیزر، بوتاکس یا فیلرها پرهیز کنید.
توصیههایی برای کارکنان حوزه زیبایی در دوران بارداری
زنانی که در سالنهای آرایشی کار میکنند، نسبت به سایر مشاغل بیشتر در معرض مواد شیمیایی خطرناک هستند. حدود ۸۸٪ از این افراد با مواد آلاینده شیمیایی سروکار دارند. بنابراین لازم است:
- در محیطهای با تهویه مناسب کار کنند.
- تا حد امکان از تماس مستقیم با مواد شیمیایی پرهیز کنند.
- از دستکش و ماسک مخصوص استفاده کنند.
- در صورت امکان در دوران بارداری وظایف کمخطرتر را بر عهده بگیرند.
- ---
روشهای زیبایی ایمن در دوران بارداری
در حالی که بسیاری از روشهای زیبایی برای زنان باردار ایمن هستند، برخی از آنها باید با احتیاط انجام شوند. بهعنوان مثال:
لیزر درمانی:
درمانهای لیزری معمولاً برای از بین بردن موهای زائد استفاده میشوند. اگرچه لیزرها بهطور کلی ایمن هستند، برخی از لیزرها میتوانند باعث تحریک پوست شوند. استفاده از لیزر در بارداری باید با احتیاط انجام شود و در صورت امکان بهتر است تا بعد از بارداری انجام شود.
لایهبرداری شیمیایی:
بسیاری از لایهبرداریهای شیمیایی که برای بهبود ظاهر پوست استفاده میشوند، حاوی اسید سالیسیلیک یا تری کلرو استیک اسید هستند که در دوران بارداری نباید استفاده شوند، زیرا ممکن است به جنین آسیب برسانند.
بوتاکس و فیلرها:
درمانهای بوتاکس و فیلرها برای کاهش چین و چروکهای صورت در دوران بارداری توصیه نمیشوند. اگرچه این درمانها بهطور مستقیم به جنین آسیبی وارد نمیکنند، اما تأثیرات طولانیمدت آنها بهخوبی مشخص نشده است و بهتر است از این روشها خودداری شود.
خطرات ناشی از لوازم آرایشی و مراقبتهای پوستی در بارداری
اگرچه بسیاری از لوازم آرایشی در دوران بارداری ایمن هستند، برخی از محصولات و مواد شیمیایی موجود در آنها ممکن است به جنین آسیب برسانند. به همین دلیل، مهم است که زنان باردار از استفاده از محصولات آرایشی حاوی مواد شیمیایی مضر خودداری کنند و همیشه از محصولات طبیعی و ارگانیک استفاده کنند.
نتیجهگیری
در دوران بارداری، زیبایی نباید به قیمت سلامت مادر و جنین تمام شود. زنان باردار باید با آگاهی و دانش کافی از ترکیبات لوازم آرایشی، محصولاتی را انتخاب کنند که فاقد مواد مضر باشند و خطرات احتمالی را به حداقل برسانند. مشورت با پزشک، انتخاب محصولات ایمن، و پرهیز از درمانهای زیبایی پرخطر، سه اصل مهم در حفظ ایمنی در این دوره حساس هستند.
منبع:
The Risk of Using Cosmetics and Cosmetic Procedures During Pregnancy