تستوسترون هورمون جنسی مردانه است که باروری، توده عضلانی، توزیع چربی و تولید گلبول قرمز را تنظیم می کند. وقتی سطح تستوسترون پایین تر از سطح طبیعی باشد، می تواند منجر به بیماری هایی مانند هیپوگنادیسم یا ناباروری (بخوانید: درمان ناباروری بدون علت) شود. با این حال، منابعی وجود دارد که افراد می توانند با مصرف آنها، تستوسترون کم را افزایش دهند. تستوسترون پایین امری بسیار شایع است. تعداد نسخه های مکمل تستوسترون از سال 2012 تاکنون پنج برابر شده است.
این مقاله به بررسی آنچه تستوسترون انجام می دهد و نگرانی های در خصوص کاهش سطح هورمون با افزایش سن اشاره دارد:
حقایقی در مورد تستوسترون
- تستوسترون فرایندهایی زیادی را در بدن مرد تنظیم می کند.
- مقدار تستوسترون با افزایش سن مرد کاهش می یابد.
- مکمل های پروهورمون هیچ تاثیری بر سطح تستوسترون ندارند.
- مکمل های تستوسترون فقط برای بیماری های خاص تجویز می شود و برای خنثی کردن اثر کاهش تستوسترون نمی باشند.
- درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) نیز وجود دارد. اما با عوارض و خطراتی همراه است.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که مسئول بهبود میل جنسی مردانه می باشد. هورمون ها پیامرسان های شیمیایی هستند که تغییرات لازم را در بدن شروع می کنند. خانم ها نیز تستوسترون به مقدار خیلی کم تولید می کنند. نوعی آندروژن ابتدا در بیضه ها در سلول ها تولید می شود که سلول های لیدیگ نامیده می شود. در مردها، تستوسترون تعدادی از عملکردها و تولید اسپرم را تنظیم می کند. این عملکردها عبارتند از:
- میل جنسی
- توده استخوانی
- توزیع چربی
- اندازه و استحکام عضله
- تولید سلول های قرمز خونی
- بدون مقدار کافی تستوسترون، مردها نابارور می شوند. زیرا تستوسترون به تکمیل بلوغ اسپرم کمک می کند.
- تستوسترون همچنین به میل جنسی، تراکم استخوان و استحکام عضله در خانم ها نیز کمک می کند. افزایش تستوسترون در خانم ها باعث می شود الگوهای کچلی مردانه و ناباروری مردانه را تجربه کنند.
- مقدار تستوسترون توسط مغز و غده هیپوفیز کنترل می شود. هنگامی که این هورمون تولید می شود، از طریق خون شروع به حرکت می کند و تمام وظایف مهم خود را انجام می دهد.
به هم خوردن تعادل تستوسترون
سطح بالا یا پایین تستوسترون می تواند منجر به اختلال عملکرد در قسمت هایی از بدن که به طور معمول توسط هورمون تنظیم می شود، شود. هنگامی که یک مرد دارای تستوسترون کم یا هیپوگنادیسم است، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- کاهش میل جنسی (بخوانید:6 خوراکی مختل کننده میل جنسی)
- اختلال نعوظ
- تعداد کم اسپرم ( آزمایش اسپرم چگونه است؟)
- بافت سینه بزرگ یا متورم
با گذشت زمان، این علائم ممکن است به صورت زیر دیده شود:
- از دست دادن موهای بدن
- از دست دادن حجم عضلانی
- از دست دادن قدرت
- افزایش چربی بدن
- تستوسترون کم و یا مداوم ممکن است منجر به پوکی استخوان (بخوانید: برای درمان پوکی استخوان چه باید کرد)، نوسانات خلقی، کاهش انرژی و انقباض بیضه شود.
علل ممکن است عبارتند از:
- آسیب های بیضه، مانند کاستاریک
- عفونت بیضه ها
- داروها، مانند داروهای ضد افسردگی ( راه های نجات از افسردگی)
- اختلالاتی که بر هورمون ها تأثیر می گذارند، مانند تومورهای هیپوفیز یا سطح پرولاکتین بالا
- بیماری های مزمن، از جمله دیابت نوع 2، بیماری کلیوی و کبدی، چاقی و ایدز (بخوانید: آشنایی با ایدز، درمان و راه های انتقال ایدز)
- بیماری های ژنتیکی، مانند سندرم Klinefelter، سندرم Prader-Willi، هموكروماتوز، سندرم كالمن و دیستروفی میوتونی
از سوی دیگر، مقدار زیاد تستوسترون می تواند منجر به بلوغ قبل از سن 9 سالگی شود. این وضعیت عمدتا بر جوانان تاثیر می گذارد و بسیار نادر است. در زنان، سطح بالای تستوسترون می تواند منجر به الگوی مردانه از جمله کچلی، صدای کلفت و ناهنجاری های قاعدگی شود، و همچنین:
- رشد و تورم قسمت بالای واژن
- تغییر شکل بدن
- کوچک شدن سینه
- پوست چرب
- آکنه
- رشد موی صورت در اطراف بدن، لب ها و چانه
مطالعات اخیر نیز سطح تستوسترون بالا در زنان را به خطر فیبروم رحم مرتبط کرده اند. عدم تعادل تستوسترون با یک آزمایش خون قابل تشخیص است و تحت درمان قرار می گیرد.
مقدار تستوسترون و پیری
- سطح تستوسترون به طور طبیعی با افزایش سن مرد کاهش می یابد.
- اثرات تدریجی کاهش تستوسترون با افزایش سن مردان در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این به عنوان هیپوگنادیسم شروع شده است.
- پس از 40 سالگی، غلظت تستوسترون در هر سال برای بسیاری از مردان تقریبا 1.6 درصد کاهش یافته است. در سن 60 سالگی، سطح پایین تستوسترون منجر به تشخیص هیپوگنادیسم در مردان جوان تر می شود.
- در حدود 4 نفر از 10 مرد، تا 45 سالگی هیپوگونادیسم را تجربه می کنند. تعداد مواردی که در آن مردان مسن تر تستوسترون پایین داشته اند، از سال 2012 170 درصد افزایش یافته است. علائم هیپوگنادیسم دیررس:
- کاهش کیفیت نعوظ، به ویژه در شب
- کاهش میل جنسی ( چگونه میل جنسیمان را کاهش دهیم؟)
- تغییرات خلق و خوی
- کاهش عملکرد شناختی
- خستگی، افسردگی و خشم
- کاهش توده عضلانی و قدرت
- کاهش موهای بدن ( برای ریزش مو چه باید کرد؟)
- تغییرات پوستی
- کاهش توده استخوان و تراکم معدنی استخوان
- افزایش حجم چربی شکم
مانند اختلال عملکرد جنسی، هیپوگنادیسم دیررس نیز با بیماری متابولیک و بیماری قلبی عروقی همراه است. میزان کاهش تستوسترون بین مردان متفاوت است، اما تعداد رو به رشدی از مردان اثرات کاهش سطح تستوسترون را تجربه می کنند. امید به زندگی افزایش یافته است، و بسیاری از مردان در حال حاضر بیش از 60 سال عمر می کنند. در نتیجه، تعداد بیشتری از مردان اثرات کاهش تستوسترون وابسته به سن را مشاهده می کنند.
تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما
منبع: www.medicalnewstoday.com
