برای بسیاری از زوج ها که مشکل بارداری دارند، داروهای کمک باروری اولین گام درمان برای افزایش شانس باروری (بخوانید: بهترین رژیم غذایی برای افزایش باروری) هستند. داروهای باروری باعث افزایش هورمون های خاصی در بدن می شوند و به بلوغ و آزادسازی یک یا چند تخمک در ماه در دوران تخمک گذاری در خانم ها و همچنین تولید اسپرم های بیشتر و قوی تر در آقایان کمک می کنند. اگر تخمک گذاری (بخوانید: تخمک گذاری چند روز است؟) شما به ندرت و یا نامنظم اتفاق می افتد، داروهای باروری میزان آن را افزایش می دهد و باعث تنظیم تخمک گذاری صحیح خواهد شد.
داروهای باروری همچنین در روش هایی مانند آی وی اف (بخوانید: IVF چگونه انجام میشود) نیز استفاده می شود. برخی از این داروها علاوه بر مزایای بارداری می توانند عوارضی مانند ایجاد سندرم تخمدان، حاملگی چند قلو و... را هم داشته باشند اما نظارت متخصص در طول درمان میزان این خطرات را کاهش می دهد. سوالی که شاید برای شما بانوی عزیز پیش بیاید این است که بهترین قرص برای باردار شدن کدام است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوال را به طور مفصل برایتان توضیح دهیم.
قرص های باروری در دسترس برای خانم ها
باروری فرایند پیچیده ای است و هر داروی کمک باروری می تواند به شدت بر روی هورمون های بدن شما و عملکرد سیستم های داخلی تاثیر بگذارد. همچنین علت ناباروری و شرایط هر فرد کاملا متفاوت از دیگری است. بنابراین اینجا صرفا برای اطلاعات بیشتر این داروها را معرفی می کنیم و به هیچ وجه بدون تجویز پزشک مثلا با پیشنهاد یک دوست که از قرصی نتیجه گرفته است نباید آن را مصرف کنید زیرا ممکن است برای شرایط شما خطرناک باشد.
به طور کلی رایج ترین داروهای باروری برای خانم ها عبارتند از:
- کلومیفن سیترات
- هیدروکلراید متفورمین
- گنادوتروپین
- آگونیست های دوپامین
در ادامه به طور جزئی تر این داروها و نحوه تاثیرگذاری آن ها را توضیح می دهیم:
کلومیفن سیترات
کلومیفن سیترات اثر هورمون استروژن در مغز را از بین می برد. این تاثیر بدن را گول می زند و باعث می شود هورمون های ضروری زیر برای تخمک گذاری افزایش پیدا کنند:
- هورمون محرک فولیکول
- هورمون لوتنزینگ
هورمون محرک فولیکول باعث می شود تخمک در تخمدان به بلوغ برسد تا در زمان مناسب بتواند آزاد شود. هورمون LH نیز باعث آزاد شدن یک یا چند تخمک بالغ از تخمدان می شود. این تخمک یا تخمک ها به داخل لوله های رحم می روند تا در صورت ملاقات با اسپرم و انجام لقاح بارداری صورت گیرد.
معمولا کلومیفن برای شما در اوایل پریودی به مدت پنج الی 6 روز استفاده می شود و پزشک مشخص می کند که چند دوره باید آن را مصرف کنید. نام های تجاری برای کلومیفن سیترات، کلومیفن و کلومید هستند.
متفورمین هیدروکلرید
متفورمین هیدروکلرید دارویی است که بدن را نسبت به هورمون انسولین حساس تر می کند. این قرص برای درمان دیابت استفاده می شود و یکی از عوارض جانبی جدی آن سندرم تخمدان پلی کیستیک است. این قرص برای خانم های چاق مناسب است زیرا به احتمال زیاد این افراد سطح انسولین خون نامناسبی دارند و به همین دلیل هورمون های باروری در آن ها تنظیم نیست و بارداری را به تاخیر می اندازند.
متفورمین بصورت روزانه در چندین دوز تجویز می شود. این قرص باعث کاهش سطح انسولین در خون شده و با این کار بین سطح تستوسترون و استروژن تعادل برقرار می کند و به بدن برای تخمک گذاری کمک می کند. ممکن است متفورمین تحت نام تجاری گلوکوفاژ نیز برای شما تجویز شود.
گنادوتروپین
هورمون LH و هورمون محرک فولیکول، به هورمون های گنادوتروپین معروف هستند. در قسمت های قبل هم نحوه عملکرد این دو هورمون را توضیح دادیم. این هورمون ها لوتنز به طور مستقیم تخمدان را تحریک کرده و باعث تولید تخمک بالغ قبل باروری می شود. گنادوتروپین معمولا برای زنان مبتلا به PCOS و یا زنان تحت درمان روش آی وی اف استفاده می شود.
می توانید هورمون محرک فولیکول را هر ده روز به 12 روز تزریق کنید. البته بستگی به نظر پزشک شما دارد. این تزریق ها باعث می شود تخمدان رشد کرده و فولیکول تخمک بالغ شود. تزریق گنادوتروپین همراه با تزریق یکی دیگر از هورمون ها به نام گنادوتروپین جفتی انسان انجام می شود.
هورمون گنادوتروپین جفتی انسان به تخمدان می گوید تخمک را به بلوغ برساند. تخمک بالغ نیز توسط هورمون LH آزاد می شود. هورمون گنادوتروپین جفتی انسان نیز باعث می شود فولیکول در شرایط مناسب برای آزادسازی تخمک بالغ قرار بگیرد و همچنین هورمون پروژسترون را برای کمک به بارداری تولید می کند.
نام های تجاری گنادوتروپین عبارتند از:
- مریونال و منوپار
- بمفولا، فوستیمون، گونال اف، پرگووریس، پورگون
- چوراگون، اویترل و پرگنیل
آگونیست های دوپامین
بروموکریپتین و کابرگولین هر دو آگونیست های دوپامین هستند که برای اصلاح عدم تعادل هورمونی ناشی از سطوح بالای هورمونی به نام پرولاکتین استفاده می شود. سطح پرولاکتین بالا که هورمون تحریک کننده شیر مادر نیز هست قبل از بارداری مانع از تولید استروژن و تخمک مناسب توسط تخمدان های شما می شود. به همین دلیل می گویند احتمال بارداری در دوران شش ماهه اول شیردهی پایین است. این داروها باعث تحریک گیرنده های دوپامین در مغز و سرکوب آزادی پرولاکتین اضافی از غده هیپوفیز می شوند.
پرولاکتین بیش از حد سطح هورمون استروژن را کاهش می دهد و باعث ایجاد مشکلات تخمک گذاری و بارداری می شود. همچنین وقتی از روش آی وی اف استفاده می شود، کابرگولین باعث کاهش خطر ابتلا به سندرم تخمدان می شود و بر بارداری تاثیر منفی نمی گذارد.
معمولا این داروها به صورت قرص برای شما تجویز می شود. نام تجاری برای بروموکریپتین، پارلودل است و نام تجاری برای کابرگولین، دوستینکس می شود.
سخن آخر
همان طور که ملاحظه کردید امروزه داروها و روش های بسیار مختلفی برای درمان های ناباروری در شرایط مختلف وجود دارد و دیگر مانند قدیم نیست که تا پزشک بگوید شما مشکل باروری دارید ناامید شوید. خوشبختانه نتایج این داروها و روش ها نیز بسیار موثر بوده است و تا کنون والدین بسیار زیادی در سراسر جهان توانسته اند با این روش ها طعم شیرین پدر و مادر شدن را بچشند و از زندگی لذت ببرند.
BabyCentre Medical Advisory Board.Fertility drugs for women.2018