بلوغ یکی از مهمترین و با ارزشترین مرحله زندگی هر انسان است. دردوران بلوغ شخصیت فرد شکل میگیرد و دچار تغییراتی در بدن خود میشود که با آگاهی والدین وخانواده این شخصیت به سمت موفقیت شکل میگیرد در این مقاله سعی شده شما را باتغییرات فیزیکی بلوغ آشنا کنیم...
بلوغ در دختران معمولاً تا سن 17-15 سالگی و در پسران تا سن 18-16 سالگی کامل می شود.بلوغ زودتر از 7سال را بلوغ زودرس می گویند. هر دختر یا پسری علاوه از بلوغ فیزیکی، دارای یک بلوغ باروری نیز می باشند که در آن دختر و پسر از نظر قدرت باروری به تکامل می رسند.
رسیدن به سن بلوغ دارای یک طیف وسیع می باشد ولی معمولاً فرایند شروع بلوغ در دختران از سن 10 یا 11 سالگی و در پسران از سن 12 یا 13 سالگی می باشد.
بعد از کامل شدن سن بلوغ، هر گونه افزایش در قد، دیگر غیر معمول خواهد بود. در دختران معمولاً 4 سال پس از شروع اولین علامت فیزیکی بلوغ جسمی، بلوغ باروری اتفاق می افتد. بر عکس در پسران این روند آهسته بوده و حدود 6 سال طول می کشد.
مهم است که در حول و حوش سن بلوغ، والدین دقت کنند که فرایند شروع و تکامل بلوغ در فرزندان آنها سیر طبیعی داشته باشد. عدم اطلاع در جامعه ما در این مورد خیلی وسیع است.
پس از شروع بلوغ، قد دختر یا پسر نیز شروع به زیاد شدن می کند، ولی ما در هر دو جنس پسر و دختر یک افزایش ناگهانی و زیاد در قد را در دوران بلوغ خواهیم داشت. این شروع ناگهانی افزایش قد در پسران دیرتر از دختران ولی آهسته تر از دختران می باشد. با بسته شدن اپی فیز استخوانهای دراز، افزایش قد نیز متوقف شده و پس از آن قد افراد چه پسر و چه دختر دیگر زیاد نخواهد شد. قبل از سن بلوغ بطور متوسط دختران از پسران هم سن خود 2 سانتی متر بلند قدتر هستند، ولی با کامل شدن دوران بلوغ، مردان بطور متوسط 13 سانتی متر از زنان بلند قدتر می شوند.
به سه دلیل قد مردان معمولاً از قد خانمها بیشتر می شود:
1. رشد ناگهانی قد در پسران دیرتر شروع می شود، بنابراین اپیفیز استخوانها دیرتر بسته می شوند.
2. رشد قد در پسران آهسته تر ولی طولانی مدت است.
3. میزان هورمون استرادیول در پسران خیلی اندک است. این هورمون سبب تسریع در بسته شدن اپیفیز استخوانها می شود. هورمونی که در دختران سبب ایجاد علائم بلوغ می شود، استرادیول می باشد. این هورمون استرادیول ضمن اینکه سبب رشد رحم و سینه ها در دختران می شود، سبب افزایش قد دختران و بسته شدن اپیفیز استخوانها نیز می گردد. میزان استرادیول خون در دختران زودتر از پسران زیاد شده و میزان آن بسیار زیادتر از پسران خواهد بود.
علائم شروع بلوغ فیزیکی در پسران
بیضه ها: در پسران اولین علامت شروع بلوغ فیزیکی بزرگ شدن بیضه‌ها است. در پسران از یک سالگی تا شروع بلوغ، اندازه بیضه ها زیاد تغییر نمی یابند، و حدود 5/1 در 2 سامتی متر باقی می مانند. با شروع بلوغ بیضه‌ها شروع به بزرگ شدن می کنند و پس از آن در تمامی دوران بلوغ اندازه بیضه ها افزایش پیدا کرده و حدود شش سال پس از شروع بلوغ به حداکثر اندازه خود می رسند. یکی از بهترین علائم برای والدین جهت پی بردن به عدم شروع به موقع بلوغ در فرزند پسر خود و یا توقف آن، آگاهی از اندازه بیضه‌های فرزندان خودشان است. حدود یک سال پس از شروع بزرگ شدن بیضه‌ها، اندازه آلت تناسلی نیز شروع به بزرگ شدن می کند و به طول و قطر آلت تناسلی افزوده می شود.
طرز انتشار موهای بدن: معمولاً توالی ظاهر شدن مو در بدن پسرها پس از شروع بلوغ به صورت زیر می باشد: زیر بغل، ناحیة نشیمنگاه، لب فوقانی، اطراف گوش، سینه و در نهایت صورت و یا همان ریش. پس از کامل شدن بلوغ، ظرف 4-2 سال بعدی موهای صورت تیره تر، زبرتر و ضمختر می شوند.
تغییر صدا: رشد حنجره در هر دو جنس وابسته به هورمون تستوسترون است. حنجره بتدریج در مردان رشد کرده و صدای مرد کلفت می شود و علت آن رشد طنابهای صوتی است.
توده عضلانی بدن: در پایان دوران بلوغ پسران دارای استخوانهای سنگین تر بوده و توده عضلات آنها تقریباً دو برابر دختران می باشد. رشد عضلات معمولاً در پایان دوره بلوغ اتفاق می افتد. افزایش توده عضلانی منحصراً تحت هورمون تستوسترون می باشد .
بوی بدن و جوش صورت: با شروع بلوغ بعلت تغییر ترکیب اسیدهای چرب عرق، پسران یک بوی تند پیدا می کنند. یکی دیگر از عوارض تستوسترون، افزایش چربی پوست و بدنبال آن ایجاد جوشهای جلدی است که تحت عنوان جوش جوانی نامیده می شوند. از میزان آنها در پایان دوره بلوغ به میزان زیادی کاسته می شود.
علائم شروع بلوغ فیزیکی در دختران
رشد سینه‌ها: اولین نشان شروع بلوغ فیزیکی در دختران ظاهر شدن یک توده حساس و کوچک در زیر ناحیه نوک سینه‌ها می باشد. در عرض 12-6 ماه این توده در هر دو طرف کم‌کم بزرگ و نرم می شود طوریکه به وضوح می توان آنرا دید. در 12 ماه بعدی سینه‌ها در دختران تقریباً اندازة حالت زنانه را بخود پیدا می کنند.
رشد موی ناحیه زهار: دومین نشان شروع بلوغ فیزیکی در دختران ظاهر شدن موهای ناحیه زهار می باشد.
رشد رحم، واژن و تخمدانها: با افزایش هورمون استرادیول، مخاط واژن ضخیم تر شده و به رنگ صورتی در می آید. در این دوره یک ترشح سفید در ناحیه واژن ایجاد می شود که طبیعی است و نباید نگران آن شد. دو سال پس از رشد سینه‌ها، اندازة رحم و تخمدانها و فولیکولهای موجود در تخمدانها شروع به زیاد شدن می کند.
عادت ماهانه (قاعدگی، پریود) و باروری: معمولاً اولین پریود، دو سال پس از شروع رشد سینه‌ها اتفاق می افتد. سن متوسط شروع قاعدگی در دختران 11 سالگی است، ولی آن بشدت می تواند متغیر باشد. برای اینکه یک دختر توانائی باروری پیدا نماید، نیاز به تخمک گذاری دارد. ولی چندین عادت ماهیانة اولیه ممکن است بدون تخمک گذاری باشند. پس از شروع پریود، در سال اول 80 درصد عادات ماهیانه، در سال سوم 50 درصد عادات ماهیانه و در سال ششم 10 درصد عادات ماهیانه بدون تخمک گذاری خواهند بود. شروع تخمک گذاری پس از شروع پریود حتمی نیست.
شکل بدن و طرز انتشار چربی بدن: در طی دوران بلوغ تحت تأثیر هورمون استروژن (استرادیول) نیمه تحتانی لگن شروع به پهن شدن و یا تعریض می کند و بدین ترتیب شکل لگن آمادگی بعدی به عنوان کانال زایمانی را پیدا می کند. چربی بدن افزایش می یابد و درصد چربی بدن در دختران بیش از پسران می شود. این چربی اضافی بیشتر در نواحی سینه‌ها، رانها، لگن، بازوها و ناحیة عانه (ناحیه بالای دستگاه تناسلی) جمع شده و سبب شکل گیری ظاهر زنانه می گردد.
