دوران باروري زن با بلوغ و تكامل محور هيپوتالاموس هيپوفيز گنادها ايجاد ميشود.در نهايت يك دختر نوجوان شكل و ظاهري همانند زنان پيدا مي كند.علامت هاي جسمي بلوغ دختران به دنبال مجموعه تغييرات هورموني بدن كه ارتباط مستقيمي با تخمدان دارد، ظاهر می شود که در برخی از موارد این تغییرات زودتر از سنین تعیین شده بروز می کند و منجر به بلوغ زودرس میشود......
رشد جسمي وقدي
• جوانه زدن نوك پستان ها ورشد آنها ( تلارك)
• پيدايش موهاي ناحيه تناسلي و زير بغل ( پوبارك )
• قاعدگي ( منارك) .
طول مدت رشد در پسرها طولاني تر از دخترها است به طوري كه معمولاً مردها قد بلندتر از زنها مي شوند. جهش رشد معمولاً در دختران حداقل 2 سال زودتر از پسران اتفاق مي افتد و بسيار چشمگير است. به طوري كه در مدت يك سال ميزان رشد 2 برابر مي شود جهش چشمگير رشد و حداكثر افزايش آن، معم ولاً دو سال بعد از جوانه زدن پستان ها و يك سال قبل از شروع عادت ماهانه اتفاق ميافتد.
سرعت رشد و بلوغ در دختران به ميزان هورمون رشد و هورمون جنسي (استروژن) مربوط م يشود هورمون رشد باعث افزايش رشد بخصوص در استخوان ها و غضروف مي شود ولي هورمون جنسي (استروژن) سبب بسته شدن مركز رشد استخواني و كاهش و كند شدن استخوان مي شود . به همين دليل است كه بعد از شروع قاعدگي، سرعت رشد قد كندتر مي شود و معمولاً بيش از 6 سانتي متر افزايش نمي يابد.
مرحله بعدي، رشد پستان هاست كه معمولاً در سنين بين 9-13 سالگي پستان ها رشد مي كنند و به طور متوسط در 9/5 سالگی پستان ها رشد می کنند. جوانه زدن پستان ها از نوك پستان شروع مي شود و به طور معمول دردناك ، حساس و در دو طرف همزمان است . در پايان دوره بلوغ، رشد پستان كامل مي شود و به صورت پستان بالغ در مي آيد
آخرين مرحله بلوغ، قاعدگي است كه در سنين 10-16 سال و به طور متوسط در 13 سالگي اتفاق مي افتد . عامل وراثت ، عوامل محيطي از قبيل محل جغرافيايي و تماس ب ا نور، وضعيت سلامت، وزن، تغذيه و شرايط رواني در شروع سن بلوغ دخالت دارند . كودكاني كه در مناطق گرم و كم ارتفاع و يا نقاط شهري زندگي مي كنند و يا چاق هستند، زودتر بالغ مي شوند
