شکاف کام و لب
شکاف لب بازشدگی در لب بالا، سقف دهان (کام) و یا هر دو می باشد. شکاف لب زمانی اتفاق می افتد که ساختار صورت جنین به طور کامل تشکیل نشده است.
شکاف لب یکی از شایع ترین نقایص زایمان است. آنها اغلب به عنوان نقص های زایمان رخ می دهند اما با بسیاری از بیماری های ژنتیکی یا سندرم های ارثی همراه می شوند.
داشتن یک نوزاد با شکاف لب می تواند ناراحت کننده باشد، اما شکاف لب می تواند اصلاح شود. در اکثر نوزادان، یک سری عمل جراحی می تواند مشکل را حل کرده و آن را به حدقل برساند.
علائم شکاف کام و لب
معمولا شکاف کام یا لب بلافاصله در هنگام تولد شناسایی می شود. شکاف کام ممکن است به صورت زیر به نظر برسد:
- شکاف لب و سقف دهان (کام) می تواند بر یک طرف یا هر دو طرف چهره تاثیر بگذارد.
- شکاف کام می تواند به عنوان یک نقطه کوچک در لب ظاهر شود یا می تواند از لثه بالا و کام به پایین بینی باشد.
- شکاف سقف دهان روی ظاهر صورت تاثیر نمی گذارد.
شکاف کام تنها در عضلات نرم کام (شکاف زیر لب) رخ می دهد، که در پشت دهان قرار دارد و به وسیله پوشش دهان پوشیده می شود. این نوع شکاف اغلب در هنگام تولد قابل توجه نیست و ممکن است تا زمانی که علائم ایجاد نشود تشخیص داده نشود. علائم و نشانه های شکاف زیر لب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل تغذیه
- مشکل بلعیدن، با پتانسیل برای مایعات یا موادغذایی برای بیرون آمدن از بینی
- صدای گفتاری بینی
- عفونت های مزمن گوش (بخوانید: عفونت گوش در نوزادان: دلایل، علائم و درمان)
چه زمانی باید برای شکاف کام به پزشک مراجعه شود؟
شکاف کام معمولا در هنگام تولد دیده می شود و پزشک ممکن است در آن زمان مراقبت های لازم را انجام دهد. اگر کودک شما نشانه ها و علائم شکاف زیر لب را داشته باشد، با پزشک وقت ملاقات بگذارید.
علل شکاف کام
شکاف کام زمانی رخ میدهد که بافت ها در صورت و دهان جنین به درستی ایجاد نشده باشد. به طور معمول، بافت هایی که لب و کام را تشکیل می دهند، در ماه های دوم و سوم بارداری به هم پیوند می خورند. اما در جنینی که شکاف لب دارد، همجوشی هرگز اتفاق نمی افتد و یا فقط به صورت جزئی اتفاق می افتد، بنابراین کام یا لب باز می ماند.
محققان بر این باورند اکثر موارد شکاف لب از طریق تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می شود. در بسیاری از نوزادان علت قطعی کشف نشده است.
مادر یا پدر می تواند ژن هایی که باعث شکاف می شوند را به جنین انتقال دهند. در بعضی موارد، نوزادان ژنی را به ارث می برند که باعث می شود شکاف بیشتری داشته باشند و سپس یک عامل محیطی باعث ایجاد شکاف می شود.
عوامل خطر شکاف لب و کام
چندین عامل ممکن است احتمال ایجاد شکاف لب و کام را افزایش دهد، از جمله:
- سابقه خانوادگی. والدین با سابقه خانوادگی شکاف لب بیشتر احتمال داشتن فرزند با شکاف لب دارند.
- نژاد. در امریکا، شکاف لب و کام در بومیان آمریکایی بیشتر رایج است و در نژاد آفریقایی آمریکایی کمتر دیده میشود.
- جنسیت. شکاف لب در مردان دو برابر شکاف کام می باشد. شکاف کام بدون شکاف لب بیشتر در زنان شایع است.
- قرار گرفتن در معرض مواد خاص در دوران بارداری. شکاف لب و شکاف کام ممکن است بیشتر در زنان باردار که سیگار می کشند، الکل مصرف می کنند یا داروهای خاصی دریافت می کنند، رخ دهد.
- داشتن دیابت (بخوانید: غذاهای مفید برای دیابت). برخی شواهد وجود دارد که زنان مبتلا به دیابت قبل از بارداری ممکن است خطر داشتن نوزاد با شکاف لب با یا بدون شکاف کام را داشته باشند.
- چاقی در دوران بارداری. شواهدی وجود دارد که نوزادان متولد شده با مادران چاق ممکن است خطر شکاف کام یا لب بیشتری داشته باشند.
عوارض جانبی شکاف کام یا شکاف لب
کودکان با شکاف لب با یا بدون شکاف کام با چالش های مختلف، بسته به نوع و شدت شکاف مواجه می شوند.
- تغذیه دشوار. یکی از بزرگترین نگرانی ها پس از تولد تغذیه است. در حالی که بیشتر نوزادان با شکاف لب می توانند شیر مادر بخوند اما شکاف کام باعث ایجاد مشکل در مکیدن می شود.
- عفونت های گوش و کاهش شنوایی. نوزادان با شکاف کام بیشتر در معرض خطر از دست دادن مایع گوش میانی و شنوایی (بخوانید: غربالگری شنوایی در نوزادان) هستند.
- مشکلات دندانپزشکی. اگر شکاف به قسمت بالای لثه گسترش يابد، ممکن است بر رشد دندان ها تأثير بگذارد.
- مشکلات گفتاری. از آنجا که کام برای شکل دادن صداها مورد استفاده قرار می گیرد، گفتار طبیعی می تواند توسط شکاف کام تحت تاثیر قرار گیرد. گفتار ممکن است بیش از حد داخل بینی باشد.
- چالش های مقابله با بیماری پزشکی. کودکان مبتلا به شکاف به دلیل تفاوت ظاهر و استرس مراقبت های پزشکی شدید با مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری مواجه می شوند.
جلوگیری از شکاف کام و لب
پس از اینکه یک کودک با شکاف متولد می شود، والدین به طور قابل توجهی در مورد احتمال داشتن فرزند دیگری با همان شرایط نگران هستند. در حالی که از بسیاری از موارد شکاف لب و شکاف کام نمی توان پیشگیری کرد، مراحل زیر برای افزایش درک یا کاهش خطر در نظر بگیرید:
- مشاوره ژنتیکی را در نظر بگیرید. اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و کام دارید، قبل از اینکه باردار شوید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است شما را به یک مشاور ژنتیکی راهنمایی کند که می تواند به شما کمک کند تا خطر ابتلای فرزندان به شکاف لب و کام را تعیین کند.
- ویتامین های بارداری را مصرف کنید. اگر به زودی باردار میشوید، از پزشک در خصوص مصرف ویتامینهای بارداری بپرسید.
- تنباکو یا الکل مصرف نکنید. استفاده از الکل یا تنباکو در دوران بارداری، خطر زایمان نوزاد با نقص مادرزادی را افزایش می دهد.
تشخیص شکاف کام یا لب
اغلب موارد شکاف لب و کام در هنگام تولد قابل توجه است و نیازی به آزمایش های خاص برای تشخیص نیست. به طور فزاینده، شکاف لب و کام در هنگام سونوگرافی قبل از تولد نوزاد دیده می شود.
سونوگرافی قبل از تولد برای تشخیص شکاف کام یا لب
سونوگرافی قبل از تولد یک آزمون است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر جنین در حال رشد استفاده می کند. هنگام تجزیه و تحلیل تصاویر، پزشک ممکن است تفاوت ساختار صورت را تشخیص دهد.
شکاف لب با تشخیص اولتراسوند در هفته هفتم بارداری تشخیص داده می شود. در هنگام رشد جنین، تشخیص دقیق شکاف لب کاری آسان است. تشخیص شکاف کام که به تنهایی اتفاق می افتد با استفاده از سونوگرافی دشوار است.
اگر سونوگرافی قبل از زایمان شکاف را نشان دهد، پزشک ممکن است یک عمل برای نمونه گیری از مایع آمنیوتیک از رحم (آمنیوسنتز) ارائه دهد. آزمایش مایع ممکن است نشان دهنده این باشد که جنین سندروم ژنتیکی را به ارث برده است یا خیر. با این حال، اغلب علت شکاف لب و شکاف کام ناشناخته است.
درمان شکاف کام و لب
اهداف درمان شکاف لب و کام، بهبود توانایی کودک برای خوردن، صحبت کردن و شنیدن طبیعی و رسیدن به ظاهر طبیعی است.
مراقبت از کودکان با شکاف لب و کام اغلب شامل یک تیم از پزشکان و متخصصان زیر است:
- پزشکان گوش، بینی و گلو
- متخصصان اطفال
- جراحانی که در ترمیم شکاف تخصص دارند، مانند جراحان پلاستیکی
- جراحان دهان
- دندانپزشکان اطفال
- ارتودنتیست ها
- پرستاران
- متخصصان شنوایی
- گفتار درمان
- مشاوران ژنتیک
- مددکاران اجتماعی
- روانشناسان
درمان شامل جراحی برای اصلاح نقص و درمان برای بهبود بیماری های مرتبط است.
عمل جراحي برای درمان شکاف کام یا لب
جراحی برای اصلاح شکاف لب و کام بر اساس وضعیت خاص کودک است. پس از ترمیم شکاف اولیه، پزشک ممکن است به دنبال جراحی برای بهبود گفتار یا بهبود ظاهر لب و بینی باشد.
جراحی به طور معمول به ترتیب زیر انجام می شود:
- ترمیم شکاف لب - در طی 12 ماه اول
- ترمیم شکاف کام - در سن 18 ماهگی یا در صورت امکان زودتر
- جراحی - بین 2 سالگی و نوجوانی
جراحی شکم لب و کام در بیمارستان انجام می شود. کودک شما بیهوشی عمومی دریافت خواهد کرد، به طوری که در طول عمل جراحی احساس درد نخواهد کرد. چندین روش جراحی برای ترمیم شکاف لب و کام، بازسازی مناطق آسیب دیده و جلوگیری از درمان عوارض مرتبط استفاده می شود.
به طور کلی، مراحل ممکن عبارتند از:
- ترمیم شکاف لب. برای رفع جدایی در لب، جراح در دو طرف شکاف برش ایجاد می کند و لبه ای از بافت ایجاد می کند. سپس لبه ها به هم پیوند داده می شوند. ترمیم باید ظاهری طبیعی، ساختار و عملکرد نرمال تری ایجاد کند. ترمیم اولیه بینی، در صورت لزوم، معمولا در همان زمان انجام می شود.
- ترمیم شکاف کام. روش های مختلفی برای بستن جداسازی و بازسازی سقف دهان (سفت سخت و نرم) بسته به وضعیت فرزندتان می تواند مورد استفاده قرار گیرد. جراح در دو طرف شکاف برشی ایجاد می کند و بافت ها و عضلات را جایگزین می کند. پس از شکاف بسته می شود.
- جراحی لوله گوش. برای کودکان مبتلا به شکاف کام، لوله های گوش در سن 6 ماهگی در محل قرار می گیرند تا خطر مایع گوش مزمن را کاهش دهند، که می تواند منجر به کاهش شنوایی شود. جراحی لوله گوش شامل قرار دادن لوله های کوچک به شکل شبیه به پرده گوش در حلزونی برای باز کردن گوش و جلوگیری از ایجاد مایع است.
- جراحی برای بازسازی ظاهر. جراحی های اضافی برای بهبود ظاهر دهان، لب و بینی ممکن است لازم باشد.
جراحی به طور قابل توجهی می تواند ظاهر کودک، کیفیت زندگی و توانایی خوردن، تنفس و صحبت کردن را بهبود بخشد. خطرات احتمالی جراحی عبارتند از: خونریزی، عفونت، بهبودی ضعیف، ایجاد زخم، آسیب موقت یا دائمی به عصب، رگ های خونی یا سایر ساختارها.
درمان عوارض شکاف کام یا لب
پزشک ممکن است درمان اضافی برای عوارض ناشی از شکاف لب و کام توصیه کند. مثالها عبارتند از:
- استراتژی های تغذیه ای، مانند استفاده از نوک پستان یا فیدر بطری مخصوص
- گفتار درمانی برای اصلاح مشکل صحبت کردن
- ارتودنسی دندان ها
- نظارت دندانپزشک برای رشد دندان و بهداشت دهان و دندان از سنین پایین
- نظارت و درمان عفونت گوش، که ممکن است شامل لوله های گوش باشد
- وسایل کمک شنوایی یا سایر وسایل کمکی برای شنوایی کودکان
- درمان با یک روانشناس برای کمک به کودک در مقابله با استرس از روش های پزشکی مکرر و یا سایر نگرانی ها
مقابله و حمایت برای شکاف لب و کام
هیچ کس انتظار ندارد نوزادی با نقص مادرزادی داشته باشد. وقتی هیجان زندگی جدید با استرس شکاف لب یا کام همراه می شود، تجربه برای همه اعضای خانواده مورد نیاز است.
برای والدین و خانواده
هنگامی که یک کودک با شکاف لب و کام وارد خانواده تان می شود، نکات زیر را در ذهن داشته باشید:
- خود را سرزنش نکنید. انرژی خود را در حمایت و کمک به کودک متمرکز کنید.
- احساسات خود را بشناسید. احساس ناراحتی کاملا طبیعی است.
- پشتیبانی پیدا کنید. کارمند اجتماعی بیمارستان می تواند به شما در یافتن منابع اجتماعی و مالی کمک کند.
برای فرزند شما
می توانید فرزندتان را به روش های مختلف پشتیبانی کنید:
- بر کودک خود به عنوان یک فرد، نه شکاف تمرکز کنید.
- ویژگی های مثبت را در دیگران بیان کنید که ظاهر فیزیکی شامل آن نمی باشد.
- با اجازه دادن به کودک برای تصمیم گیری، به او در ایجاد اعتماد به نفس کمک کنید.
- زبان بدن را تشویق کنید، مانند لبخند زدن.
- خطهای ارتباطی را باز نگه دارید. اگر مسائل مدرسه کودک را اذیت می کند به او این فرصت را بدهید که با شما در مورد آن صحبت کند.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک در خصوص شکاف کام
اگر فرزند شما شکاف کام یا لب دارد، به متخصصانی که می توانند طرح درمان برای کودک شما فراهم کنند مراجه کنید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به آماده شدن برای ملاقات با پزشک ذکر شده است.
آنچه می توانید برای شکاف کام انجام دهید
قبل از ملاقات با پزشک:
- از محدودیت های قبل از ملاقات آگاهی داشته باشید. در زمانی که به پزشک مراجعه می کنید در خصوص محدودیت ها بپرسید، مانند محدود کردن رژیم غذایی کودک.
- لیستی از علائم یا نشانه هایی که کودک تجربه می کند تهیه کنید، از جمله مواردی که ممکن است به قرار ملاقات مربوط نباشد.
- با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد که تمام اطلاعاتی که در طول یک قرار ملاقات ارائه می شود را به خاطر داشته باشید. کسی که همراه شما باشد ممکن است چیزی را که از دست داده یا فراموش کرده است به خاطر بسپارد.
- لیستی از سوالاتی که می خواهید از دکتر بپرسید را بنویسید. سوالات خود را از مهمترین تا بی اهمیت ترین دسته بندی کنید و بپرسید.
برای شکاف لب و کام، سؤالات اساسی عبارتند از:
- آیا کودک من شکاف لب، شکاف کام یا هر دو را دارد؟
- چه چیزی باعث شکاف لب یا کام شده است؟
- کودک من به چه آزمونی نیاز دارد؟
- بهترین طرح درمان چیست؟
- جایگزین روش درمان که شما پیشنهاد می کنید چیست؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که کودک باید دنبال کند؟
- آیا کودکم باید به متخصص مراجعه کند؟
- آیا بروشور یا سایر موارد چاپی وجود دارد که بتوانم استفاده کنم؟ چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟
- اگر بخواهم فرزندان بیشتری داشته باشم، آیا احتمال دارد آنها نیز شکاف کام یا لب داشته باشند؟
- در هنگام ملاقات با پزشک در خصوص شکاف کام و لب چه چیزی از پزشک انتظار دارید؟
- ممکن است پزشک چند سوال از شما بپرسد. برای پاسخ دادن به آنها آماده باشید. پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
- آیا خانواده شما سابقه شکاف لب و کام دارند؟
- آیا در هنگام تغذیه، کودک مشکلی دارد، مانند چرت زدن یا برگشت شیر از طریق بینی؟
- آیا کودک شما علائمی دارد که باعث نگرانی شما می شود؟
- چه چیزی علائم کودک شما را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم کودک شما را بدتر می کند؟
تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما
منبع: www.mayoclinic.org
