پریود چیست همراه با تصویر

دوره پریود زمانی مهم در هر ماه از زندگی یک خانم می باشد که می تواند با نشانه ها و علائم آن از دوران تخمک گذاری و حتی از سلامتی خود مطمئن شوید. معمولا خانم ها از فاصله پریودی خود و میزان آن اطلاع دارند اما نسبت به جزئیات بیشتر آن آگاهیشان کم است. به همین دلیل گروه سلامت اوما تصمیم گرفت در این مطلب به طور جامع به شما اومایی عزیز بگوید پریود چیست و برای اینکه تجسم بهتری نسبت به آن داشته باشید همه موارد با تصویر توضیح داده شده است. پس تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید و پریودتان را بهتر بشناسید. 

در این مقاله می خوانیم:

پریودی چیست؟

- در هر سیکل قاعدگی هر خانم یک بار تخمک گذاری دارد. از قبل تخمک گذاری پوشش دیواره رحم شروع به ضخیم شدن می کند تا اگر تخمک توانست با اسپرم ملاقاتی داشته و لقاح انجام شود بتواند وارد رحم شده و در آن جا لانه گزینی کند. اگر طی 24 ساعت بعد از آزاد سازی تخمک لقاح انجام نشود پوشش ضخیم رحم فرو می ریزد تا برای دوره بعدی آماده شود. این پوشش همراه با خونریزی از رحم خارج شده و پریودی شما اتفاق می افتد.

- طول دوره پریودی یا سیکل قاعدگی از روز اول پریودی شما تا روز اول پریودی بعدی حساب می شود و در زنان متفاوت است ولی معمولا بین 23 تا 35 روز است. بنابراین مدت زمان متوسط آن 28 روز می باشد.

- هر گونه تغییر در طول چرخه پریودی قبل از تخمک گذاری (فاز فولیکولی) اتفاق می افتد. برای اکثر زنان طول مدت تخمک گذاری (زمانی که تخمک از تخمدان خارج می شود) آنها بعد از پاک شدن بین 12 تا 16 روز است (این فاز لوتئال نامیده می شود).

چرخه پریودی

اولین روز چرخه پریودی همان اولین روز پریودی است. پریودی معمولا 3 تا 7 روز طول می کشد و به ندرت ممکن است تا 10 روز هم طول بکشد. در چند روز اول شرایط پریودی سخت است زیرا هورمون های بدن باعث می شوند پوشش داخلی رحم از هم بپاشد به همین دلیل خونریزی شدید و همراه با درد می باشد. اما در روزهای پایان جریان خون سبک شده و علائمی مانند درد یا حساس شدن سینه ها و ... فروکش می کند.

پیش تخمک گذاری یا مرحله فولیکولار در پریود

این مرحله بین روزهای 2 تا 14 چرخه قاعدگی یعنی زمانی که بدن شما هورمون های کمک کننده به رشد تخمک های تخمدان ها را تحریک می کنند، اتفاق می افتد.  هورمون ها پوشش داخل رحم را ضخیم می کنند تا تخمک های بارورشده بتوانند لانه گزینی کنند. این مرحله توسط هورمون استرادیول کنترل می شود.

آماده شدن برای تخمک گذاری

در ابتدای چرخه، هورمون تحریک کننده فولیکول FSH توسط غده هیپوفیز مغز تولید می شود. این هورمون به تحریک تخمدان ها برای رشد تخمک بالغ می پردازد. فولیکول ها حفره های پر از مایع در تخمدان هستند. هر فولیکول شامل یک تخمک نابالغ است. FSH تعدادی از فولیکول ها را تحریک می کند تا هورمون استروژن تولید شود. در اولین روز پریودی، مقدار استروژن در پایین ترین حد است. از آن به بعد، با رشد فولیکول ها مقدار این هورمون شروع به افزایش می کند.

در ابتدا تعدادی از فولیکول ها شروع به رشد می کنند اما معمولا یک فولیکول غالب می شود و تخمک در داخل این فولیکول بزرگ خواهد شد و اصطلاحا می گوییم به بلوغ کامل می رسد. افزایش مقدار استروژن در بدن باعث می شود رحم با استفاده از مواد مغذی و خون ضخیم تر شود. این بدین معنی است که اگر باردار شوید، تخمک تمام مواد مغذی را که برای رشد نیاز دارد، به همراه خواهد داشت.

مقدار زیاد استروژن همچنین باعث افزایش "مخاطی اسپرم" (مخاط بارور دهانه رحم) می شود که یکی از علائم تشخیص روزهای تخمک گذاری می باشد.  اسپرم به راحتی از طریق این مخاط شناور می شود و می تواند چند روز در بدن زن زنده بماند تا تخمک گذاری انجام شده و لقاح صورت گیرد. 

مرحله ی تخمک گذاری در پریود

- این مرحله تقریبا در وسط چرخه پریودی شما اتفاق می افتد که در آن یک فولیکول تخمدان برای آزاد شدن تخمک بالغ برای لقاح باز می شود. این مرحله حساس ترین مرحله است و احتمال باردار شدن زن بسیار زیاد است. البته نمی توان زمان دقیق آن را تشخیص داد و ما به طور حدودی می گوییم در اواسط دوره اتفاق می افتد.

- در این زمان مقدار استروژن هنوز در حال افزایش است و در نهایت باعث افزایش سریع هورمون لوتئینیزه می شود. این هورمون باعث می شود فولیکول پاره شود و تخمک بالغ از تخمدان، از جایی که وارد لوله فالوپی می شود، آزاد شود. این فرایند تخمک گذاری می باشد.

- بسیاری از خانم ها فکر می کنند در روز 14 تخمک گذاری می کنند، اما روز 14 میانگین است و اکثر خانم ها به خصوص افرادی که پریودی نامنظم دارند در روزهای مختلف چرخه قاعدگی تخمک گذاری می کنند. همچنین ممکن است روز تخمک گذاری از چرخه ای به چرخه دیگرمتفاوت باشد. بعضی از خانم ها ادعا می کنند که وقتی تخمک گذاری می کنند، احساس درد می کنند، اما بسیاری از افراد هیچ احساسی ندارند و ممکن است با علائم دیگر بتوانند زمان حدودی تخمک گذاری را تشخیص دهند.

- یک روش دقیق برای شناسایی روزهای باروری، تشخیص تغییرات هورمون های بارور با استفاده از آزمون کیت تخمک گذاری است.

- دیگر روش های معمول برای برآورد روزهای تخمک گذاری استفاده از تقویم تخمک گذاری (بخوانید: تخمک گذاری چند روز است؟)، درجه حرارت بدن یا بزاق است. اما این روش ها دقت کمتری نسبت به بررسی هورمون ها با کیت دارند و تحت تاثیر عوامل خارجی مانند بیماری یا دارو قرار می گیرند.

پس از تخمک گذاری درسیکل  پریود چه اتفاقی می افتد؟

آخرین مرحله پریودی بعد از تخمک گذاری آغاز می شود و یا به بارداری ختم می شود یا در دوره بعدی  پریودی به پایان می رسد. در این مرحله، پوشش رحم برای بارداری ضخیم تر خواهد شد. فاز لوتئال از 10 تا 16 روز و به طور میانگین 14 روز طول می کشد. اما اگر کمتر از 12 روز باشد، باردار شدن سخت است. طول این فاز در خانم های مختلف متفاوت است اما معمولا در چرخه های متوالی ثابت می باشد.

دوره ناباروری بستگی به طول عمر تخمک و اسپرم دارد. هنگامی که تخمک آزاد می شود در طول لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. تخمک می تواند تا 24 ساعت زنده بماند. اما بقای اسپرم متغیر است، معمولا اسپرم ها 3-5 روز زنده می مانند، بنابراین از چند روز قبل از تخمک گذاری و روزهای تخمک گذاری و تا دو روز بعد از آن بارورترین زمان های ممکن است. به محض تخمک گذاری، فولیکول شروع به تولید هورمون دیگری به نام پروژسترون می کند که برای بارداری لازم است.

- پروژسترون باعث انقباض رحم در آماده سازی تخمک می شود. در همین حال، فولیکول خالی داخل تخمدان منقبض شده و پروژسترون تولید می کند. در این مرحله علائم تنش قبل از قاعدگی مانند حساسیت پستان، نفخ، بی حالی، افسردگی و تحریک پذیری دیده می شود که می تواند از علائم اولیه بارداری یا علائم قبل از پریودی باشد.

آماده شدن برای دوره بعدی پریود...

- هنگامی که فولیکول خالی منقبض می شود، اگر تخمک بارور نشود، سطح استروژن و پروژسترون کاهش می یابد. در این حالت، پوشش ضخیم رحم شروع به از هم پاشیدن می کند. این مرحله زمان شروع دوره بعدی پریودی است.

-  اگر تخمک بارور شود، احتمالا با موفقیت به پوشش رحم متصل می شود. این اتفاق معمولا حدود یک هفته پس از باروری رخ می دهد.

- به محض اینکه تخمک بارور به پوشش رحم متصل شود، بدن شما شروع به تولید هورمون بارداری، یعنی هورمون گونادوتروپین انسانی می کند، که فولیکول خالی فعال را حفظ می کند. این ماده همچنین هورمون استروژن و پروژسترون را تولید می کند تا از انقباض رحم جلوگیری شود تا زمانی که جفت (که حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز جنین است) به اندازه کافی بالغ شده و بارداری را حفظ می کند. به همین دلیل پریودی اتفاق نمی افتد و با تاخیر در پریودی شما می توانید تست بارداری را انجام دهید.

سیکل پریود با عکس

و اما عکس زیر خلاصه ای از اتفاقات ایجاد شده در بدن و سطح هورمون ها را در دوره پریود نشان می دهد:

تغییرات هورمونی در سیکل پریود

شمایی کلی از سیکل پریود

چرخه 28 روزه پریود:

چرخه تخمک گذاری-فازهای پریود-سطح هورمون ها-تخمک گذاری-سیکل رحم-تغییرات رحم در سیکل پریود

محاسبه دوره پریودی برای جلوگیری از بارداری

نزدیکی بدون محافظت لذت طبیعی زیادی به انسان می دهد. اما می تواند باعث بارداری ناخواسته در زمان نامناسب شود. کودکان برای کسانی که آماده گسترش خانواده هستند، برکت هستند. با این حال، تمام افرادی که نزدیکی جنسی دارند تمایل به بچه دار شدن ندارند. راه های زیادی برای کنترل بارداری وجود دارد. اما محاسبه روزهای باروری نیز برای جلوگیری از بارداری ناخواسته راهی مناسب است. البته این کار باید با دقت زیاد انجام شود چون هیچ روشی زمان دقیق تخمک گذاری را مشخص نمی کند و اسپرم ها می توانند تا 5 روز در بدن زن زندگی کنند. 

چگونه روزهای ایمن را در دوره پریودی محاسبه کنیم؟

- یک دوره پریودی از روز اول دوره  تا روز اول دوره بعدی محسوب می شود. دوره ایمن از روز 1 تا 7 و روز 21 به بعد در دوره می باشد، در این زمان ها می توانید بدون نگرانی در مورد بارداری رابطه جنسی داشته باشید. البته روزهای 1 تا 7 به دلیل خونریزی و ناراحتی خانم کمتر امکان آمیزش وجود دارد و از نظر دینی هم منع شده است اما از روز 21 به بعد تا شروع پریودی عالی ترین و امن ترین روزها برای نزدیکی بدون نگرانی می باشد.

- اگر شما دوره خیلی کوتاه مثلا 21 روزه دارید بهتر است در این مورد با پزشک مشورت کنید زیرا تعداد روزهای امن شما کمتر خواهد بود. 

- این مدت برای همه زنان یکسان نیست، زیرا بستگی به طول چرخه قاعدگی دارد. چرخه قاعدگی به طور متوسط 28 روز یا کمی کمتر است، اما اگر چرخه شما بیشتر از 28 روز باشد، دوره ایمنی باز هم قابل اعتماد نیست.

- درک سه مرحله چرخه پریودی توضیح داده شده برای جلوگیری از بارداری مهم است.

روش های مبتنی بر آگاهی از باروری

آگاهی از زمان های باروری یا برنامه ریزی طبیعی خانواده، راهی برای پیش بینی روزهای امن و ناامن چرخه پریودی است. این روش ها معمولا بر اساس علائم خاصی است که بدن شما در پاسخ به هورمون هایی که باعث تخمک گذاری می شوند نشان می دهد.

این روش بر اساس مفروضات زیر است:

• در هر چرخه یک تخمک آزاد می شود.
• تخمک تا 24 ساعت زنده می ماند.
• اسپرم تا شش روز زنده می ماند و در این دوره می تواند تخمک را بارور کند.
• یک زن حدود شش روز قبل از تخمک گذاری و دو تا سه روز پس از تخمک گذاری بارور خواهد بود، بنابراین تعداد روزهای باروری هفت تا هشت در هر چرخه است.

این روش ها با هشدار به شما در روز تخمک گذاری عمل می کنند. هنگامی که روزهای تخمک گذاری را بدانید، می توانید از داشتن رابطه جنسی در این روزها اجتناب کنید یا از روش پیشگیری استفاده کنید تا اسپرم ها را از واژن دور نگه دارید.

این روش به شما کمک خواهد کرد که روزهای ناامن قبل و بعد از تخمک گذاری را بدانید. می توانید الگوی باروری را تشخیص دهید و روزهایی که بارور هستید را علامت گذاری کنید. باید این کار را با دقت انجام دهید چون الگوها از ماهی به ماه دیگر تغییر می کنند.

پیش بینی روز تخمک گذاری

- می توانید از کیت های آزمون پیش بینی تخمک گذاری استفاده کنید. این کیت ها در برنامه ریزی بارداری بسیار مفید هستند. با این حال، این کیت ها به طور کامل از حاملگی جلوگیری نمی کنند. زیرا زمان تخمک گذاری را نشان نمی دهند و تنها افزایش میزان هورمون LH را نشان می دهند که احتمال می دهیم تا 36 ساعت بعد از مثبت شدن کیت تخمک گذاری انجام شود اما ممکن است در شرایط خاص دیگر نیز این هورمون افزایش یابد و شما متوجه زمان تخمک گذاری نشوید. بنابراین روش تضمین شده ای نیست. 

- روش های پیشگیری اورژانسی: اگر نزدیکی غیر امن در روز باروری داشتید می توانید از قرص های اورژانسی استفاده کنید. اگر این قرص ها را تا 5 روز پس از نزدیکی غیر امن بخورید، باز هم از بارداری جلوگیری می شود. اما هر چه زودتر قرص را مصرف کنید بهتر عمل می کند.

سخن آخر

همان طور که ملاحظه کردید پریودی یک چرخه است که دائما تکرار می شود و تنها مربوط به روزهای خونریزی نمی باشد. همچنین شما می توانید با توجه به شناخت کل چرخه قاعدگی زمان های باروری خود را شناخته و از آن برای جلوگیری از بارداری یا باردار شدن استفاده کنید.