اگر باردار هستید، احتمالاً به تغییرات زیادی که در بدن شما اتفاق افتاده است عادت کرده اید؛ و بعضی از آن ها حتی روی حساس ترین مناطق شما مانند پستان، کشاله ران یا لگن و اندام تناسلی نیز تأثیر گذاشته اند. اگر هم به تازگی باردار شده اید باید منتظر برخی عوارض بارداری باشید و بهتر است قبل از ابتلا به آن ها نسبت به عوارض آگاهی داشته باشید تا بتوانید بهتر آن ها را مدیریت کنید. یکی از این عوارض واریس واژن می باشد که روی ولو یا اطراف آن ایجاد می شود و با علائمی مثل خارش، تورم، تحریک و درد همراه است. با اینکه این حالت شما را بسیار ناراحت می کند اما از عوارض طبیعی بارداری است و در این مقاله به شما مامان های اومایی عزیز خواهیم گفت چگونه می توانید آن را تسکین دهید.
واریس واژن
واریس می تواند در هر نقطه از بدن اتفاق بیفتد، اگرچه پاها شایع ترین قسمت برای دچار شدن به واریس هستند. در این بیماری معمولا شما رگ های زیر پوستی را بصورت زیاد و تار عنکبوتی به رنگ بنفش یا آبی تیره می بینید که اغلب حالت برجسته دارند.
واریس وقتی رخ می دهد که دریچه های رگ های شما ضعیف شده باشند یا آسیب ببینند. همانطور که بدن شما خون را از طریق رگ های شما پمپاژ کرده و گردش می دهد، این دریچه ها برای جریان دادن به جلو طراحی شده اند. با این حال، در صورت عدم عملکرد صحیح دریچه ها، ممکن است در جریان خون اختلالاتی ایجاد شود که باعث جمع شدن، برآمدگی و ظاهر نامناسب در رگ ها خواهد شد.
عواملی مثل سن بالا، جنسیت (در زنان بیشتر است)، وزن، بارداری، سابقه خانوادگی و هر چیزی که فشار بیشتری به رگ های شما وارد می کند، مانند کار در یک شغل که شما را مجبور به ایستادن های طولانی می کند می تواند باعث ایجاد واریس شود.
در بیشتر مواقع، واریس یک مسئله زیبایی است و درد چندانی ایجاد نمی کند. خوشبختانه یک سری روش های درمانی برای کاهش یا به حداقل رساندن واریس وجود دارد. با این حال، ممکن است مشکلات پزشکی نیز مانند زخم های پوستی و یک نوع لخته خون جدی به نام ترومبوز ورید عمقی به خاطر واریس ایجاد شود که اهمیت کنترل این بیماری را می رساند.
چه عواملی باعث واریس واژن در بارداری می شوند؟
واریس واژن بیشتر در دوران بارداری شایع است و خوشبختانه خطر یا عوارض خاصی را برای بارداری ایجاد نمی کند. این وضعیت در واقع روی کانال واژن تأثیر نمی گذارد و فقط در ناحیه تناسلی خارجی شما که به آن ولو نیز می گویند ایجاد می شود. علت اصلی ایجاد واریس واژن در بارداری افزایش جریان خون در این دوران است. درواقع میزان پمپاژ خون در بارداری حدود 30 الی 40 درصد افزایش می یابد. بیشتر این خون به رحم می رود اما مقداری از آن نیز می تواند ولو را تحت تاثیر قرار دهد.
در دوران بارداری، هورمون های جنسی مانند پروژسترون نیز افزایش می یابد که می تواند باعث جمع شدن خون بیشتر شود و همچنین با رشد کودک، فشار و فشرده سازی عروق خونی در ناحیه لگن شما بیشتر خواهد شد. همه این عوامل در کنار هم می توانند باعث ایجاد رگ های واریسی در مجرا و اطراف ولو شوند.
علائم واریس واژن چیست؟
در برخی از زنان مبتلا به واریس وولار یا واژن این موضوع آن قدر نامحسوس است که حتی ممکن است متوجه آن نشوند. در برخی افراد نیز تنها رگ های برجسته بنفش مایل به آبی دیده می شود و درد یا ناراحتی وجود ندارد؛ اما برای بسیاری از زنان، این بیماری با انواع علائم ناخوشایند زیر همراه است:
- خارش
- تورم
- احساس پری یا فشار
- رابطه جنسی دردناک
- ناراحتی هنگام راه رفتن یا ورزش
خبر خوب این است که اکثر علائم واریس واژن اندکی پس از زایمان یعنی بین چهار تا شش هفته بعد از بین می روند و داشتن آن ها تاثیری در زایمان شما حتی اگر قصد زایمان واژینال را دارید، نخواهد داشت.
نحوه پیشگیری از واریس واژن
از آنجا که افزایش جریان خون، فشار و هورمون ها در دوران بارداری اجتناب ناپذیر است، کار زیادی نمی توانید برای جلوگیری از ایجاد واریس در بارداری انجام دهید، به خصوص اگر سابقه خانوادگی دارید یا از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آن ها هستید، بصورت ناخواسته اتفاق می افتد. با این وجود، چند روش وجود دارد که می توانید برای کاهش علائم این بیماری در بارداری انجام دهید که به شکل زیر می باشد:
- به طور منظم ورزش کنید. این کار به بهتر شدن گردش خون شما کمک می کند و جریان خون سالم را افزایش می دهد.
- رژیم متعادل داشته باشید. بیشتر زنان در طی یک بارداری سالم وزنشان اضافه می شود، اما چاقی بیش از حد یک عامل خطر برای واریس محسوب می شود؛ بنابراین سعی کنید با خوردن غذاهای مقوی در محدوده توصیه شده افزایش وزن را کنترل نمایید.
- از پاهای خود به خوبی مراقبت کنید. پاهای خود را در حالت نشسته بلند کنید و مثلا روی صندلی یا بالشت بگذارید، از کفش های پاشنه بلند یا سایر کفش های نامناسب پرهیز کنید و مرتباً وضعیت خود را از حالت نشستن به حالت ایستاده و یا قدم زدن تغییر دهید.
درمان های بی خطر واریس واژن در بارداری
اگر تمام تلاشتان را کردید اما باز هم به واریس واژن مبتلا شدید، می توانید برای کاهش درد تا زمان زایمان از روش های زیر استفاده کنید:
1- لباس های فشرده سازی مخصوص واریس بپوشید
شاید نام جوراب های واریس به گوشتان خورده باشد. این جوراب ها با افزایش جریان خون از جمع شدن خون و ایجاد واریس در پا جلوگیری می کنند. در بارداری نیز می توانید از برخی محصولات فشرده سازی برای واژن استفاده کنید که در این رابطه باید با پزشکتان مشورت کنید.
همچنین لباس هایی برای حمایت از واریس واژن وجود دارد که باید روی لباس زیر بپوشید که می تواند احساس ناراحتی ناشی از رگ های واریسی در اطراف ولو یا پرینه را کاهش دهد.
2- از کمپرس سرد استفاده کنید
استفاده از کیسه یخ بر روی ولو می تواند تورم را به حداقل برساند و درد، خارش و ناراحتی مرتبط با واریس واژن را کاهش می دهد.
3- افزایش گردش خون
در طول روز به جای اینکه به مدت طولانی در یک وضعیت بمانید، فعالیت کنید. همچنین هنگامی که شب می خوابید، پاها و یا باسن خود را با بالش بلند کنید تا خون به جای جمع شدن، جریان داشته باشد.
4- کورتون استفاده کنید
اگر پزشک شما به شما اجازه داد، می توانید مقدار کمی کرم کورتیکواستروئید OTC را برای رفع خارش و تحریک به ولو خود بمالید.
5- از داروهای ضد لخته شدن خون استفاده کنید
گاهی اوقات لخته شدن خون در داخل رگ ها باعث ایجاد واریس می شود که باید توسط پزشک معالجه گردد. پزشک معمولا برای پاکسازی لخته و جلوگیری از موارد بعدی، دوز کمی از داروی رقیق کننده خون را تجویز می کند.
6- جراحی
برای زنانی که موارد شدید واریس ولو دارند، چند گزینه جراحی نیز وجود دارد؛ اما پزشک تلاش می کند جراحی را بعد از زایمان انجام دهد و تا می تواند با روش های دیگر به شما کمک خواهد کرد.روش های جراحی برای واریس واژن عبارتند از:
- اسکلروتراپی، تزریق محلول که باعث زخم شدن و بسته شدن رگ ها می شود.
- فلبکتومی، از بین بردن رگ ها از طریق برش های کوچک پوست.
- آمبولیزاسیون ترانس کاتتر، روشی که دارو از طریق کاتتر به وریدها منتقل می شود تا تجمع خون در منطقه از بین برود.
سخن آخر
واریس واژن اغلب ناخوشایند است، اما در بیشتر موارد پس از زایمان خود به خود برطرف می شود و در دوران بارداری عارضه خاصی ایجاد نمی کند یا نیاز به درمان شدید ندارد. استراتژی های پیشگیری و درمان در خانه می تواند به شما کمک کند تا بتوانید بهتر آن را درمان کنید. در صورت شدید بودن باید حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم برای تسکین دردهای ناشی از واریس و جلوگیری از عوارض بعدی مثل نیاز به جراحی در طول بارداری انجام شود.
Answer From Julie A. Lamppa, C.N.M., R.N. What causes vulvar varicosities during pregnancy, and how can I relieve the related discomfort? June 03, 2020