بارداری دوره‌ای بسیار خاص و پر از تغییرات در زندگی یک زن است. در حالی که بسیاری این دوران را زیباترین مرحله‌ی زندگی می‌دانند، واقعیت این است که بارداری می‌تواند با ناراحتی‌هایی مانند درد و التهاب نیز همراه باشد. تغییرات هورمونی، رشد جنین، فشار روی عضلات و مفاصل، یا حتی عوارض جانبی برخی بیماری‌ها همگی ممکن است موجب درد در بدن زنان باردار شوند. اما زمانی که صحبت از مصرف دارو برای تسکین درد می‌شود، مسئله کمی پیچیده‌تر می‌گردد. بسیاری از مسکن‌ها می‌توانند برای جنین خطرناک باشند یا عوارضی برای مادر ایجاد کنند. بنابراین، شناخت داروهای ایمن و پرهیز از خوددرمانی بدون مشورت پزشک در دوران بارداری اهمیت بسیاری دارد.در این مقاله، به بررسی داروهای مسکنی می‌پردازیم که استفاده از آن‌ها در دوران بارداری تحت شرایط خاص، ایمن تلقی می‌شود، و همچنین به خطرات احتمالی برخی دیگر اشاره می‌کنیم.
مسکن های مجاز در بارداری
خانم دکتر ندا سالاریه، متخصص زنان و زایمان در این مورد میفرمایند: «اگر بارداری یا در حال اقدام برای بارداری هستین مسکن هایی که بهتون میگم اصلا استفاده نکنید پایه مسکن های ضد التهاب مثل:ناپروکسن - ایپروفن - ایندومتاسین - مفنامیک اسید، اینها ضد التهاب هستند باعث از بین رفتن prostaglandin میشه پس اگر در اقدام به بارداری هستید مانع ازاد شدن تخمک میشه، اگر هم باردار هستید ممکنه برای جنین ناهنجاری قلبی ایجاد کنه . بهترین و ایمن ترین مسکن: استامینوفن ساده حداکثر تا 500 کدئین نباشد هر هشت ساعت برا دندان درد، سردرد، اگر دل درد و ناراحتی گوارشی دارید از قرص هیوسن استفاده کنید روزی یک عدد»
بریم برای معرفی مسکن های بارداری
1. استامینوفن 500
استامینوفن یکی از رایج‌ترین و ایمن‌ترین داروهای مسکن برای زنان باردار است. این دارو معمولاً برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط از جمله سردرد، گلودرد، دندان‌درد، درد عضلانی و تب مورد استفاده قرار می‌گیرد. استامینوفن در طول تمام دوران بارداری مجاز است، البته به شرطی که با دوز مناسب و برای مدت محدود مصرف شود.با وجود ایمنی نسبی آن، برخی مطالعات پژوهشی ارتباطی میان مصرف مداوم و طولانی‌مدت استامینوفن (بیش از ۲۸ روز متوالی) و افزایش احتمال بروز مشکلات رفتاری مانند بیش‌فعالی و اوتیسم در کودکان را گزارش کرده‌اند. هرچند هنوز شواهد قاطع در این زمینه وجود ندارد، پزشکان توصیه می‌کنند این دارو را تنها در صورت نیاز واقعی و به مدت کوتاه مصرف کنید
2. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک در گروه NSAID قرار دارند و برای کاهش التهاب و دردهای متوسط استفاده می‌شوند. استفاده از این داروها تنها در سه‌ماهه اول و دوم بارداری و تحت نظارت پزشک مجاز است. بعد از هفته‌ی ۳۰ بارداری، مصرف NSAIDs می‌تواند باعث بسته شدن زودرس رگ‌های خونی قلب جنین، افزایش فشار خون در ریه‌های نوزاد و کاهش مایع آمنیوتیک شود.در صورت استفاده‌ی بلندمدت پس از هفته ۲۰ بارداری، این داروها ممکن است منجر به اختلال در رشد کلیه، قلب و دستگاه گوارش جنین شوند. بنابراین، مصرف این داروها باید کاملاً محدود و تحت نظر پزشک باشد.
هشدار: اگر در حین مصرف ایبوپروفن یا دیکلوفناک علائمی مانند وجود خون در مدفوع، مدفوع سیاه، استفراغ خونی، یا واکنش‌های آلرژیک شدید مانند تورم زبان و مشکل در تنفس مشاهده کردید، باید بلافاصله مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
3. آسپرین
آسپرین معمولاً برای درمان درد استفاده نمی‌شود، اما در شرایط خاص مانند پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری) و افزایش خطر زایمان زودرس، پزشک ممکن است مصرف روزانه‌ی دوز پایین آسپرین را بعد از هفته‌ی دوازدهم بارداری توصیه کند.آسپرین می‌تواند خطر لخته شدن خون را کاهش دهد، اما در عین حال ممکن است منجر به خونریزی شدید در مراحل پایانی بارداری شود. بنابراین، تجویز آن باید با دقت و زیر نظر پزشک صورت گیرد.
معمولا برای کاهش تنش های عضلانی و دردهای مربوطه و دل درد و ناراحتی گوارشی استفاده می شود. در بارداری، استفاده از هیوسین باید تحت نظر پزشک صورت گیرد
دردهای نوروپاتیک در بارداری
برخی زنان در دوران بارداری دچار دردهای عصبی مانند سیاتیک یا نوروپاتی دیابتی می‌شوند. این نوع درد معمولاً با مسکن‌های رایج تسکین نمی‌یابد. برای این موارد، داروهایی مانند آمی‌تریپتیلین (گزینه‌ی اول)، و در صورت نیاز دولوکستین، گاباپنتین یا پره‌گابالین تجویز می‌شوند.آمی‌تریپتیلین بیشتر از سایرین در بارداری استفاده می‌شود، اما سایر داروها تنها در موارد خاص و تحت نظر متخصص تجویز می‌گردند، زیرا ممکن است باعث بروز علائم ترک در نوزاد شوند.
توجه : مصرف هر گونه دارو در بارداری باید طبق تجویز پزشک معالج باشد.
اگر قبلاً از مسکن استفاده کرده‌اید چه باید کرد؟
استفاده از استامینوفن در دوران بارداری رایج و معمولاً بی‌خطر است و نیاز به نظارت خاصی ندارد. اگر قبل از اطلاع از بارداری از NSAID یا داروی دیگری استفاده کرده‌اید، در بیشتر موارد جای نگرانی وجود ندارد. اما زنانی که به طور بلندمدت NSAID مصرف می‌کنند باید در صورت بارداری با پزشک خود مشورت کنند تا داروی آن‌ها پیش از هفته ۳۰ تغییر یابد.
جمع‌بندی
استفاده از داروهای مسکن در دوران بارداری نیاز به دقت زیادی دارد. اگرچه داروهایی مانند استامینوفن نسبتاً ایمن هستند، اما سایر مسکن‌ها ممکن است عوارضی برای مادر یا جنین به همراه داشته باشند. بنابراین، هرگز نباید بدون مشورت پزشک اقدام به مصرف دارو کرد.برای تسکین درد، روش‌های غیردارویی مانند تن‌آرامی، فیزیوتراپی، تکنیک‌های تنفس عمیق، ورزش سبک، یا کمپرس سرد و گرم می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. در موارد شدیدتر، پزشک می‌تواند با در نظر گرفتن مزایا و خطرات، بهترین دارو را برای شرایط خاص شما تجویز کند.
منابع:
Pain relief during pregnancy and after birth و A Guide to Pain Medications Women Can Take During Pregnancy و What Pain Relievers Are Safe During Pregnancy?
