امروزه ریزش مو به یکی از دغدغه های مهم بخصوص برای جوانان تبدیل شده است و آن ها را به سمت هر روشی برای درمان این عارضه می کشاند. فیناستراید نیز یکی از انواع قرص های موجود در بازار است که برای درمان ریزش مو در مردان استفاده می شود. از طرفی این دارو علاوه بر درمان ریزش مو برای رفع درمان علائم هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) در مردان مبتلا به پروستات بزرگ شده کاربرد دارد. در این مقاله می خواهیم توضیحات مفصلی درباره این قرص برای شما عزیزان اومایی بدهیم. با ما همراه باشید.
در این مقاله می خوانیم:
فیناستراید برای چیست؟
نکات مهم قبل از استفاده از فیناستراید
بهترین زمان مصرف قرص فیناستراید
عوارض قرص فیناستراید یا فنپشیا
عوارض فیناستراید روی اسپرم
نحوه مصرف فیناستراید
مصرف فیناستراید در بارداری
فاصله مصرف فیناستراید تا بارداری
مصرف فیناستراید در شیردهی
فیناستراید برای چیست؟
فیناسترید قرصی است که مانع تبدیل تستوسترون ( هورمون مردانه) به دی هیدروتستوسترون (DHT) در بدن می شود. افزایش DHT باعث رشد هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) می شود.
تاثیر فیناستراید در درمان پروستات
فیناستراید (Proscar) به تنهایی یا به صورت ترکیب با داروهای دیگری مانند دوکسازوزین (Cardura) برای درمان هیپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH، بزرگ شدن غده پروستات) استفاده می شود. فیناستراید برای درمان علائم BPH از جمله تکرر ادرار و سخت ادرار کردن نیز در مردان استفاده می شود و ممکن است احتمال احتباس ادراری حاد (عدم ادرار ناگهانی) را کاهش دهد. همچنین در بسیاری از موارد که بیماری پروستات در مراحل اولیه است استفاده از این دارو نیاز به عمل جراحی را از بین می برد و به راحتی فرد را درمان می کند.
تاثیر فیناستراید در درمان ریزش مو
فیناستراید (Propecia) برای درمان ریزش موی مردانه که به صورت نازک شدن تدریجی مو روی پوست سر است و منجر به ریزش مو و یا کچلی در قسمت بالای سر می شود، مورد استفاده قرار می گیرد. اما این دارو برای درمان ریزش مو در گیجگاه آقایان و یا درمان ریزش مو در زنان یا کودکان موثر نیست.
فیناستراید در دسته داروهایی است که به آن ها مهار کننده های 5-آلفا ردوکتاز می گویند. این دارو با جلوگیری از تبدیل تستوسترون ( هورمون مردانه) به دی هیدروتستوسترون (DHT) در پوست سر ریزش مو در مردان را کاهش می دهد و یا کاملا درمان می کند[1]. بنابراین آزمایش خون نشان می دهد که هورمون های آقا در چه وضعیتی است و اگر مشکل از این هورمون باشد قرص فیناستراید تجویز خواهد شد.
بیشتر بخوانید: برای جلوگیری از ریزش مو چه باید کرد؟
نکات مهم قبل از استفاده از فیناستراید
این دارو ترجیحا برای مردان استفاده می شود و برای خانم ها یا کودکان مناسب نیست. بخصوص در خانم ها احتمال افزایش موهای زائد در نقاط مختلف بدن را نیز دارد. همچنین توجه داشته باشید اگر فیناستراید در دوران بارداری مصرف شود می تواند باعث ایجاد نقص های مادرزادی شود.
پس قبل از مصرف فیناستراید باید این نکات را بدانید:
- اگر به فیناستراید حساسیت دارید نباید آن را مصرف کنید.
- فیناستراید هرگز نباید توسط خانم ها یا کودکان مصرف شود. فیناستراید از طریق پوست جذب می شود بنابراین خانم ها یا کودکان نباید به قرص های فیناستراید دست بزنند.
- استفاده از فیناستراید ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. اگر نگران این مسئله هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
برای اطمینان از اینکه فیناستراید برای شما امن است، در صورت وجود مشکلات زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- بیماری کبد یا نتیجه آزمایش آنزیم کبدی غیرطبیعی.
- سرطان پروستات؛
- اختلال عضلانی مثانه؛
- تنگی مجرای ادرار؛
- اگر قادر به ادرار کردن نیستید؛
- اگر به داروهای مشابه این دارو ( dutasteride Avodart) آلرژی دارید.
هشدار مهم:
از آنجایی که فیناستراید از طریق پوست هم به خوبی جذب می شود اگر یک خانم به طور تصادفی با قرص شکسته یا خرد شده در تماس قرار بگیرد، باید محل تماس را سریعا با آب و صابون بشوید[ 2].
بهترین زمان مصرف قرص فیناستراید
پزشک شما ابتدا آزمایش خون برایتان تجویز می کند تا مطمئن شود بیماری ندارید که با استفاده از فیناستراید تداخل داشته باشد و متوجه شود که این دارو صد در صد برای شما موثر است.
- تمام نوشته های روی برچسب دارو را با دقت بخوانید و به آن عمل کنید. این دارو را در مقادیر بیشتر یا کمتر و یا زمان طولانی تر از دوز توصیه شده مصرف نکنید.
- این دارو را همراه با یک لیوان پر از آب مصرف کنید.
- فیناستراید را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد. دارو را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
- از فیناستراید به طور منظم برای بازدهی و تاثیر بیشتر طبق نظر پزشک استفاده کنید.
- ممکن است بهبود علائم پروستات یا ریزش موی شما 3 ماه یا بیشتر طول بکشد. اگر علائم شما بعد از این زمان هیچ بهبودی نداشت، استفاده از دارو را ادامه دهید و به پزشک خود میزان تاثیرات را بگوئید.
- در صورت استفاده از فیناستراید، ممکن است نیاز به آزمایش های خون مکرر داشته باشید تا میزان پیشرفت درمان مشخص شود. پزشک همچنین آنتی ژن خاص پروستات (PSA) را برای بررسی سرطان پروستات آزمایش خواهد کرد.
- دارو را در دمای اتاق دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید. بطری را محکم ببندید [3].
در هنگام مصرف فیناستراید از چه چیزی باید اجتناب کنم؟
از سریع بلند شدن از حالت نشسته یا دراز کشیده بپرهیزید زیرا باعث احساس سرگیجه می شود. به آرامی بلند شوید تا از افتادن جلوگیری شود.
عوارض قرص فیناستراید یا فنپشیا
در صورتی که بعد از مصرف قرص علائم واکنش آلرژیک داشتید، با اورژانس تماس بگیرید. این علائم شامل کهیر؛ سخت تنفس کردن، ورم صورت، لبها، زبان یا گلو می باشند. در صورت مشاهده هر نشانه ای از سرطان پستان مرد نیز با پزشک خود تماس بگیرید. علائم این بیماری عبارتند از:
- غده های پستان؛
- درد پستان یا حساسیت به لمس؛
- ترشحات نوک پستان؛
- تغییرات دیگر در سینه.
عوارض جانبی رایج دیگر نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن میل جنسی؛
- ناتوانی جنسی؛
- مشکل داشتن در ارگاسم؛
- انزال غیرطبیعی.
اثرات جانبی جنسی فیناستراید ممکن است پس از قطع مصرف این دارو هم ادامه یابد. اگر نگران این عوارض جانبی هستید با پزشک خود صحبت کنید. همچنین در نظر داشته باشید این لیست تمام عوارض جانبی نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز وجود داشته باشد[4].
عوارض فیناستراید روی اسپرم
رایج ترین عارضهٔ جانبی مصرف فیناستراید عوارض جنسی است. از دست دادن میل جنسی در ۲درصد مردان، اشکال در نعوظ در ۳/۱ درصد و کاهش مقدار مایع منی از عوارض مشاهده شدهٔ این دارو است. وقتی فرد با این عوارض مواجه می‌شود در صورت قطع مصرف دارو عوارض ایجاد شده از بین می‌روند. علاوه بر اینها در تعدادی از مردان بزرگی و حساسیت زیاد سینه نیز مشاهده شده است.
از جمله عوارض جنسی دیگر این دارو کاهش اسپرم و کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی بوده و در هر ۱۰۰ نفر یک نفر ممکن است دچار آن شود اما تاکید می کنیم که با تمام شدن دوره درمان با این دارو و بلافاصله با قطع مصرف این دارو مشکلات بوجود آمده در مردان برطرف می شود و خیلی نادر است که این عوارض بعد از قطع مصرف باقی بمانند [5].
نحوه مصرف فیناستراید
نحوه مصرف روزانه بزرگسالان برای هیپرپلازی خوش خیم پروستات:
5 میلی گرم به صورت خوراکی یکبار در روز
نظرات:
- دوز مصرفی در هر دو نوع درمان تنها و ترکیبی یکسان است.
مصرف بزرگسالان برای آلوپسی آندروژنتیک:
برای درمان ریزش موی مردان (آلوپسی آندروژنیک) 1 میلی گرم به صورت خوراکی یکبار در روز
نظرات:
- استفاده روزانه به مدت 3 ماه یا بیشتر لازم است تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کنید.
مصرف فیناستراید در بارداری
- همان طور که گفتیم استفاده از فیناستراید در بارداری ممنوع است. زیرا به علت توانایی مهارکننده های 5 آلفا-ردوکتاز نوع II برای جلوگیری از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون، ممکن است در هنگام استفاده باعث اختلالات تناسلی خارجی در جنین پسر شود. به طور کلی ما توصیه نمی کنیم خانم ها از این قرص مصرف کنند اما در صورت مصرف هم باید یک ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف قرص فیناستراید را قطع کنید.
- خانم های باردار نباید در معرض قرص های فیناستراید خرد شده و یا شکسته هم قرار بگیرند زیرا احتمال جذب قرص وجود دارد و می تواند خطر آفرین باشد[7].
فاصله مصرف فیناستراید تا بارداری
- مقدار کم فیناستراید از مایع منی در آقایانی که 5 میلی گرم فیناستراید در روز مصرف می کنند بازیابی می شود. هنوز معلوم نیست که آیا در صورتی که مادر در معرض مایع منی فردی که از فیناستراید استفاده می کند قرار بگیرد، جنین دچار مشکل می شود یا خیر؟ بنابراین هنگامی که شریک جنسی شما باردار است، توصیه می شود تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض مایع منی شما اجتناب کند.
برای نزدیکی با امنیت بالا باید به اندازه طول مدتی که تولید اسپرم جدید بعد از قطع دارو زمان می برد صبر کنید. چون 72 روز طول می کشد که اسپرم های قدیمی به طور کامل از بین بروند و اسپرم های جدید جایگزین شوند. به همین دلیل از زمان قطع دارو باید 72 روز صبر کنید که حدودا 2/5 ماه می شود. 2/5 ماه پس از قطع دارو اقدام برای نزدیکی و بارداری دیگر مشکلی ایجاد نمی کند [8].
مصرف فیناستراید در شیردهی
در شیردهی فیناستراید برای زنان شیرده استفاده نمی شود. اما هنوز مشخص نیست که آیا فیناستراید از شیر مادر خارج می شود یا خیر؟
در پایان به یک سوال بسیار رایج در این مورد پاسخ می دهیم:
سوال : من به مدت یک ماه از این دارو مصرف کردم و برخی از عوارض جانبی مانند کاهش میل جنسی و رقیق شدن مایع منی را تجربه کرده ام. من ازدواج موفقی داشتم و در گذشته هیچ مشکلی با میل جنسی نداشتم. آیا این عوارض جانبی نگران کننده است و باید مصرف این دارو را متوقف کنم یا این عوارض جانبی جزئی بعد از اینکه بدنم به دارو عادت کند از بین می رود؟ نگرانی واقعی من این است که آیا Propecia تاثیر مخربی بر اسپرم ها دارد و توانایی من برای داشتن فرزندان را کاهش می دهد یا خیر؟
پاسخ: به طور کلی در این شرایط توصیه می کنیم دارو را متوقف کنید. عوارض جانبی Propecia، مانند مواردی که شما ذکر کردید، ممکن است رخ دهد ولی این عوارض نادر هستند. در مطالعات بالینی که Propecia (یک نام تجاری محبوب برای فیناستراید) برای درمان ریزش مو در مردان استفاده شد، تمام عوارض جانبی در مردانی که درمان را متوقف کردند، ناپدید شد و در پایان مطالعه، شیوع آن عوارض جانبی در مردانی که این نوع درمان را ادامه دادند، کمتر از 3/0 درصد بود. کاهش حجم اسپرم ممکن است برابر با کاهش تعداد اسپرم باشد، اما این اثر پس از توقف مصرف دارو معکوس می شود.
به طور کلی نیز Propecia نباید در هنگام تلاش برای بارداری مصرف شود، به همین دلیل توصیه می کنیم یک ماه الی دو ماه قبل از تلاش برای بچه دار شدن مصرف آن را متوقف کنید. Propecia دارای نیمه عمر بسیار کوتاه است، یعنی از زمانی که مصرف آن را قطع می کنید، هفت روز بعد از سیستم شما خارج می شود.
سخن آخر
همان طور که ملاحظه کردید قرص فیناستراید قرصی کاربردی در مردان است که به هیچ وجه نباید زنان و کودکان از آن استفاده کنند. حتی آقایان نیز نمی توانند به طور خودسر از این دارو مصرف کنند و حتما باید طبق دستورالعمل پزشک آن را مصرف نمایند تا عوارض جانبی آن به حداقل برسد. همچنین در صورت بروز عوارض جانبی شدید در هنگام مصرف حتما به پزشک اطلاع دهید تا داروی جایگزینی برای شما تجویز نماید.
1- McClellan KJ, Markham A. Finasteride: a review of its use in male pattern hair loss. Drugs. 1999 Jan;57(1):111-26.
2-Toru Inadomi. Efficacy of Finasteride for Treating Patients with Androgenetic Alopecia who are Pileous in other Areas: A Pilot Study in Japan. Indian J Dermatol. 2014 Mar-Apr; 59(2): 163–165.
3-Rossi A, Cantisani C, Scarnò M, Trucchia A, Fortuna MC, Calvieri S. Finasteride, 1 mg daily administration on male androgenetic alopecia in different age groups: 10-year follow-up. Dermatol Ther. 2011 Jul-Aug;24(4):455-61.
4-Yu Seob Shin. Finasteride and Erectile Dysfunction in Patients with Benign Prostatic Hyperplasia or Male Androgenetic Alopecia. World J Mens Health. 2019 May; 37(2): 157–165.
5-Venkataram Mysore. Finasteride and sexual side effects. Indian Dermatol Online J. 2012 Jan-Apr; 3(1): 62–65.
6-Mysore V, Shashikumar BM. Guidelines on the use of finasteride in androgenetic alopecia. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2016 Mar-Apr;82(2):128-34.
7- AlSaad D, Lee BH, Al-Obaidly S. Finasteride use during pregnancy and early neonatal outcome: a case report. Int J Clin Pharm. 2018 Aug;40(4):803-805.
8-M. Pole and G. Koren. Finasteride. Does it affect spermatogenesis and pregnancy?Can Fam Physician. 2001 Dec; 47: 2469–2470.
