علائم ام اس خفیف

گروه سلامت اوما: ام اس یکی از بیماری‌های پیچیده و مزمن سیستم عصبی مرکزی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد داشته باشد. این بیماری، به دلیل آسیب به  پوشش حفاظتی اعصاب موجب اختلالات عصبی می‌شود. اگرچه در بسیاری از موارد علائم ام اس به وضوح و به صورت شدید ظاهر می‌شوند، اما نوع خفیف این بیماری با علائم ملایم‌تر و گاهی نامحسوس‌تر خود، ممکن است تشخیص و مدیریت آن را به چالش بکشد.

در حالت خفیف، علائم معمولاً به اندازه‌ای خفیف هستند که ممکن است فرد مبتلا آنها را نادیده بگیرد یا به آسانی به اختلالات روزمره نسبت دهد. این علائم می‌توانند شامل خستگی خفیف، اختلالات حسی جزئی، مشکلات جزئی در هماهنگی حرکتی، و اختلالات موقت بینایی باشند. اگرچه این علائم ممکن است به نظر کوچک بیایند، اما در مجموع می‌توانند تأثیراتی غیرقابل‌قابل چشم‌پوشی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند. در این مقاله، به بررسی علائم خفیف ام اس، روش‌های شناسایی و مدیریت آن‌ها، و اهمیت توجه به این علائم برای بهبود کیفیت زندگی مبتلایان خواهیم پرداخت. با درک بهتر از علائم خفیف، می‌توانیم به تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثرتر این بیماری کمک کنیم و به افراد مبتلا توانمندی بیشتری برای مقابله با چالش‌های ناشی از آن ارائه دهیم.

گفته میشود به طور تقریبی 3.2 میلیون نفر انسان در دنیا به ام اس مبتلا هستند. به گفته انجمن ملی ام اس، زنان دو برابر مردان تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند. همچنین سابقه خانوادگی از فاکتورهای اصلی تاثیرگذار در ابتلا به این بیماری است.با توجه به گزارشات انجمن ام اس ایران، از بین هر 100 هزار نفر ایرانی 120 نفر به ام اس مبتلا می شوند.

متاسفانه این رقم نسبت به 15 سال پیش تقریبا 4 برابر شده است و دائما رو به افزایش است. بدی این بیماری این است که افراد بین 20 تا 40 سال را درگیر می کند و این دقیقا همان سن فعالیت فرد از نظر کار و ازدواج می باشد. بنابراین بار روانی بسیار سنگینی بر فرد مبتلا وارد میکند. خبر خوب این است که اگر بیماری در مراحل ام اس خفیف و اولیه تشخیص داده شود خیلی بهتر قابل کنترل است.

در این مقاله می خوانیم:

علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست

ام اس یا اسکلروز متعدد (مالتیپل اسکلروزیس و به انگلیسی: Multiple Sclerosis) نوعی ناهنجاری سیستم ایمنی و عصبی می باشد که به طور تدریجی پیش روی می کند. در واقع سیستمی که برای حفظ سلامتی بدن طراحی شده است اشتباها قسمت های حیاتی بدن را مورد هجوم قرار می دهد. به طوری که پوشش محافظ سلول های عصبی آسیب می بینند و این مسئله باعث کاهش عملکرد مغز و نخاع می شود.

بیماری ام اس در سال 1868 کشف شده است اما دلایل ایجاد آن هنوز ناشناخته است. طبق مطالعات انجام گرفته توسط محققین، آسیب عصبی که در طول بیماری ام اس اتفاق می افتد از طریق التهاب به وجود می آید اما متاسفانه عاملی که باعث التهاب می شود مشخص نیست.

انواع بیماری ام اس

از سال ۱۹۹۶ میلادی ام اس به چهاردسته تقسیم بندی شد:

• عود و بهبود یا (relapsing-remitting MS (RRMS
• عود کننده-پیشرونده PRMS) progressive-relapsing MS)
• پیشرونده اولیه یا (primary-progressive MS (PPMS
• پیشرونده ثانویه یا  (secondary-progressive MS (SPMS

این چهار طبقه بندی هم اکنون توسط جامعه پزشکی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و یک زبان مشترک برای تشخیص و درمان MS می باشد. دسته بندی های بر اساس این است که تا چه حد بیماری در هر بیمار پیشرفت کرده است.

علائم ام اس خفیف چیست

ام اس نیز مانند بسیاری از بیماری های دیگر، قبل از تشخیص کامل خود علائمی نشان می دهد. مهم ترین علائم این بیماری عبارتند از:

• مشکلات بینایی
• احساس سوزش و کرختی
• درد و گرفتگی عضلانی
• ضعف و خستگی
• ایجاد مشکل در حفظ تعادل یا سرگیجه
• مشکلات مربوط به مثانه
• اختلال عملکرد جنسی
• مشکل شناسایی

در ادامه هر کدام از این علائم را به طور جداگانه توضیح می دهیم. بیماری ام اس همراه با علائم غیر قابل پیش بینی و با شدت های متفاوت ظاهر می شود. برخی از مبتلایان دچار خستگی و کرختی می شوند، در حالی که در برخی موارد ام اس باعث فلج شدن، نابینایی و اختلال در عملکرد مغز می شود.

1- ام اس و مشکل بینایی

یکی از رایج ترین علائم ام اس ایجاد مشکل در بینایی می باشد. التهاب، عصب بینایی را تحت تاثیر قرار می دهد و دید مرکزی را مختل می کند. این مسئله باعث مات دیدن، دوتایی دیدن یا از دست دادن بینایی می شود. ممکن است در صورت ابتلا به بیماری، شما بلافاصله متوجه مشکل بینایی نشوید، به این دلیل که انحطاط بینایی به طور آهسته اتفاق می افتد. درد در هنگام نگاه کردن به بالا یا یک طرف می تواند با از دست دادن بینایی همراه باشد.

2- احساس سوزش و کرختی از علائم هشدار دهنده ام اس خفیف

ام اس بر اعصاب مغز و نخاع تاثیر می گذارد (مرکز پیام های بدن). در واقع در اثر ام اس، گاهی سیگنال های مخالفی به کل بدن فرستاده می شود یا هیچ سیگنالی فرستاده نمی شود. این مسئله باعث کرختی و بی حسی می شود. احساس سوزش و کرختی یکی از رایج ترین نشانه های هشداردهنده ام اس می باشد. قسمت هایی که احتمال بی حسی در آن ها بیشتر است شامل صورت، دست ها، پاها و انگشت ها هستند.

3- درد و گرفتگی عضلانی

درد مزمن و گرفتگی عضلانی غیرارادی نیز از نشانه های رایج ام اس می باشد. مطالعه انجام گرفته توسط انجمن ملی ام اس نشان می دهد نیمی از مبتلایان دچار درد های مزمن می شوند. ضعف عضلانی یا گرفتگی عضلانی نیز از موارد رایج است. ممکن است شما ضعف عضلانی یا مفصلی را به همراه درد شدید ناشی از حرکات مختلف تجربه کنید. بیشترین تاثیر بیماری ام اس بر روی پاها می باشد اما تاثیر آن بر پشت نیز از موارد شایع در این بیماری است.

4- خستگی و ضعف از علائم ام اس خفیف

حدود 80% مبتلایان به ام اس خفیف بدون هیچ دلیلی دچار خستگی و ضعف خواهند شد. خستگی مزمن هنگامی اتفاق می افتد که اعصاب ستون فقرات ضعیف می شوند. معمولا خستگی به طور ناگهانی اتفاق می افتد و پیش از پیشرفت برای چند هفته ادامه می یابد. ضعف نیز در ابتدا به طور قابل توجهی در پاها مشاهده می شود.

5- مشکل تعادل و سرگیجه در ام اس

سرگیجه و مشکلاتی که مربوط به تعادل و هماهنگی بدن می باشد، باعث کاهش تحرک فرد مبتلا به ام اس می شود. دکتر شما ممکن است مشکل راه رفتن شما را به این مسئله ارجاع دهد. افراد مبتلا به ام اس اغلب احساس سرگیجه دارند یا احساس می کنند دنیا دور سر آن ها می چرخد. این مسئله بیشتر زمانی اتفاق می افتد که فرد در حالت ایستاده است.

6- اختلال عملکرد جنسی، مثانه و روده در ام اس

اختلال عملکرد مثانه یکی دیگر از علائمی می باشد که در بیش از 80% بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود. این مسئله موجب تکرر ادرار یا عدم کنترل آن می شود. خوشبختانه نشانه های مربوط به ادرار اغلب قابل کنترل است. در برخی موارد مبتلایان به ام اس دچار یبوست، اسهال یا عدم کنترل روده نیز می شوند.

تحریک جنسی نیز یکی از مشکلات مربوط به مبتلایان ام اس می باشد زیرا این مسئله در سیستم عصبی مرکزی (محلی که تحت تاثیر بیماری ام اس قرار می گیرد) شروع می شود.

7- مشکل شناسایی در مبتلایان به ام اس

حدود نیمی از مبتلایان به ام اس دچار مشکلاتی در عملکرد شناسایی می شوند که این مشکلات عبارتند از:

• مشکل حافظه
• کاهش محدوده توجه
• مشکل تکلم
• ایجاد مشکل در حفظ نظم

8- افسردگی در مبتلایان به ام اس

افسردگی یکی از مشکلات رایج مبتلایان ام اس می باشد. تنش های ناشی از ام اس باعث زودرنجی، نوسانات اخلاقی و تغییر مزاج های سریع رفتاری می شود. در واقع این تغییر مزاج در کنترل احساسات تاثر دارد، به گونه ای که فرد مبتلا به ام اس قادر به کنترل احساس خود نمی باشد و در برخی موارد گریه ها و خنده های پی در پی مشاهده می شود.

علائم ام اس، خود به تنهایی باعث افسردگی و نابهنجاری احساسی می شوند اما افزوده شدن مشکلات خانوادگی و روابط اجتماعی آن را بسیار دشوارتر می کند.

نشانه های دیگر

تمام مبتلایان به ام اس نشانه های یکسانی ندارند. در افراد مختلف، نشانه های متفاوتی در هنگام عود بیماری و حمله ظاهر می شوند. در کنار نشانه های ذکر شده در قسمت های قبل، ام اس همچنین می تواند باعث بروز موارد زیر شود:

• از دست دادن شنوایی
• حمله صرع
• لرزش های غیرقابل کنترل
• مشکلات تنفسی
• ابهام در تکلم
• مشکل در قورت دادن

علائم ام اس خاموش

بسته به محل ایجاد آسیب، علائم این بیماری شامل اشکال در کنترل عضلات، تعادل، بینایی یا حرف زدن است. با این حال برخی از نشانه های خاموش ابتلا به این بیماری وجود دارند که اغلب ممکن است از آنها چشم پوشی شود. در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر، برای تشخیص ام اس با پزشک تان حتما در تماس باشید:

• مشاهده رنگ ها به شکل غبار آلود
• دفع ادرار دردناک
• از دست دادن تعادل
• احساس سوزن سوزن شدن
• سرگیجه بی دلیل
• ناتوانی در احساس تغییرات دما
• گرفتگی عضلات
• افسردگی و بی حالی
• کاهش سطح حافظه

علائم ام اس خوش خیم

حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد مبتلا به ام اس  در جهان دارای حملات نادر و حداقل ناتوانی تا ده سال پس از تشخیص هستند. که بیماری آنها  MS خوش خیم نامیده می شود. در برخی موارد، علائم حمله‌ای نبوده بلکه به صورت تدریجی ظاهر می‌شود، در فرم‌های خوش خیم که معمولاً با علائم حسی یا تاری دید شروع می‌شوند. با گذشت سال‌ها از شروع بیماری، فرد ناتوانی جدی نخواهد داشت.

عواقب بیماری ام اس

بیماری ام اس با شدت ها و شکل های متفاوتی ظاهر می شود. حمله ها می تواند هفته ها طول بکشد و سپس ناپدید شود. هرچند حالت های عود کردن بیماری می تواند پیشروی کرده و بدتر و غیرقابل پیش بینی تر شود و با نشانه های دیگری ظاهر گردد. تشخیص زودهنگام می تواند از پیشروی سریع ام اس جلوگیری کند.

آیا ام اس ارثی است؟

ام اس الزاما ارثی نیست. اما مطابق با تحقیقات انجمن ملی ام اس، در صورتی که یکی از بستگان نزدیک شما مبتلا به ام اس باشد، شانس پیشروی سریع بیماری بیشتر می شود. تحقیقات نشان می دهد عموم مردم یک دهم درصد خطر ابتلا به ام اس همراه خود دارند. اما در صورتی که والدین یا یکی از بستگان نزدیک شما به این بیماری مبتلا باشند این درصد تا 5 الی 5.2 افزایش پیدا می کند.

وراثت تنها عامل تشخیص ام اس نمی باشد. در مورد دوقلوهای همسان، در صورتی که یکی از آن ها مبتلا به ام اس باشد احتمال مبتلا شدن دیگری 25% می باشد. ژنتیک یکی از فاکتورهای خطرناک می باشد اما تنها فاکتور نیست.

توهم بیماری ام اس

خیلی از افراد توهم ام اس دارند و  با دیدن یک یا دو علائم سریعا به این بیماری شک میکنند اما باید علائمی که معمولاً جزو علائم ام اس نیستند را بهتر بشناسیم؛ علائمی مثل سردرد، کمردرد، درد اندام‌ها، تشنج و حملات کاهش هوشیاری، اختلالات خواب و تپش قلب که معمولاً علامت بیماری MS نیستند و علتی غیر از آن دارند.

نحوه تشخیص بیماری ام اس

یک دکتر، متخصص اعصاب، تست های مختلفی جهت تشخیص ام اس انجام می دهد که عبارتند از:

- تست اعصاب: دکتر شما عملکرد اعصاب ضعیف را چک می کند.

- تست چشمی: تعدادی تست برای ارزیابی بینایی و بیماری های چشمی انجام می شود.

- ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): روشی که از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی استفاده می کند تا تصاویری مقطعی از مغز و نخاع ایجاد کند.

- مایع مغزی- نخاعی (پونکسیون کمری): تستی که شامل یک سوزن بلند می باشد و وارد نخاع شده تا نمونه ای از مایعی که در اطراف مغز و نخاع شما گردش دارد تهیه کند و مورد بررسی قرار بگیرد.

متخصصین این تست ها را در دو منطقه جداگانه انجام می دهند تا آسیب وارده بر سیستم عصبی مرکزی را پیدا کنند. آن ها همچنین باید مطمئن شوند حداقل یک ماه بین حمله هایی که موجب آسیب شده اند تا انجام تست، فاصله افتاده است. این تست ها همچنین برای غیر محتمل شمردن شرایط دیگر نیز استفاده می شوند.

تشخیص نادرست

تشخیص نادرست نیز امکان پذیر است. مطالعه ای نشان می دهد حدود 75% متخصصان ام اس حداقل سه مورد ابتلا به ام اس تشخیص داده اند که در طول 12 ماه متوجه شده اند تشخیصشان اشتباه است.  

در صورت دیدن علائم ام اس چه کاری انجام دهیم؟

ام اس یک بیماری چالش بر انگیز است اما محققین درمان های زیادی کشف کرده اند که روند آن را کند می کند. بهترین دفاع در مقابل ام اس حفظ آرامش و مراجعه به دکتر در اولین فرصت پس از مشاهده علائم آن می باشد. همچنین اگر یکی از نزدیکان شما ام اس دارد به دکتر مراجعه کنید زیرا یکی از فاکتورهای خطرناک وراثت است.

سخن آخر

ام اس بیماری سختی است که علاوه بر مشکلات فراوان جسمی به شدت روحیه فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر فردی به این بیماری مبتلا شود بعد از خودش، افراد خانواده می توانند بیشترین کمک را جهت بهبودی بیشتر و کند کردن پیشرفت بیماری به او بکنند و نباید نسبت به این مسئله بی توجه باشند. همچنین خود فرد باید با انجام کارهایی مثل گوش دادن به موسیقی های شاد، کتاب خواندن و... روحیه خود را قوی نگه دارد و با انجام توصیه های پزشکی به درمان خودش کمک کند.

سوالات متداول

۱. علائم خفیف مولتیپل اسکلروزیس چیستند؟

علائم خفیف MS ممکن است شامل خستگی مداوم، اختلالات جزئی حسی (مانند سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی)، مشکلات جزئی در هماهنگی حرکتی (مانند عدم تعادل)، و اختلالات موقت بینایی (مانند تاری دید یا دوبینی) باشند. این علائم معمولاً کمتر شدید هستند و ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند.

۲. چگونه می‌توان علائم خفیف MS را شناسایی کرد؟

شناسایی علائم خفیف MS ممکن است دشوار باشد زیرا این علائم ممکن است به راحتی با شرایط دیگر اشتباه گرفته شوند. برای شناسایی دقیق، مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم برای ارزیابی وضعیت سیستم عصبی مرکزی ضروری است. توجه به تغییرات ناگهانی یا مداوم در حالت جسمی و روحی می‌تواند به شناسایی کمک کند.

۳. آیا علائم خفیف MS نیاز به درمان دارند؟

بله، حتی علائم خفیف MS نیاز به توجه و مدیریت دارند. درمان و مدیریت صحیح می‌تواند به پیشگیری از تشدید علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. پزشک ممکن است داروهای خاصی را تجویز کند یا پیشنهاداتی برای تغییر سبک زندگی و درمان‌های غیر دارویی ارائه دهد.

۴. آیا علائم خفیف MS می‌توانند به بیماری شدیدتر تبدیل شوند؟

بله، علائم خفیف MS می‌توانند در برخی موارد به علائم شدیدتر تبدیل شوند. نظارت منظم و مدیریت مناسب علائم خفیف می‌تواند به کاهش خطر تشدید بیماری کمک کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

۵. چگونه می‌توان با علائم خفیف MS کنار آمد؟

مدیریت علائم خفیف MS شامل پیروی از برنامه‌های درمانی پیشنهادی پزشک، تغییرات در سبک زندگی، و استفاده از تکنیک‌های مقابله‌ای می‌شود. فعالیت‌های منظم، رژیم غذایی متوازن، و استراتژی‌های کاهش استرس می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند.