زمان و نحوه انجام ماموگرافی | تفسیر جواب ماموگرافی

حقایقی درباره ماموگرافی

• ماموگرام تصاویری از بافت پستان تولید شده در فیلم اشعه ایکس می باشد.
• ماموگرافی کارآمدترین روش غربالگری برای تشخیص اولیه سرطان سینه است.
• ماموگرام تنها چند ثانیه طول می کشد و ممکن است کمی دردآور باشد.
• ماموگرافی غیر طبیعی لزوما به این معنی نیست که سرطان وجود دارد؛ آزمایش های دیگر، از جمله بافت برداری، MRI، یا معاینه سونوگرافی ممکن است برای روشن تر کردن ماموگرافی غیر طبیعی انجام شود.
• ماموگرافی طبیعی حضور سرطان را نشان نمی دهد.
• غربالگری ماموگرافی در فواصل منظم برای تشخیص ناهنجاری ها انجام می شود.
• ماموگرافی تشخیصی زمانی انجام می شود که ماموگرافی غربالگری کافی نیست یا یک اختلال بالقوه شناسایی شده است. 
• ماموگرافی تشخیصی طولانی تر از ماموگرافی غربالگری است، زیرا اشعه X برای جذب چندین زاویه از پستان لازم است.

ماموگرافی چیست؟

- ماموگرافی یک آزمایش اشعه ایکس است که تصویری از بافت پستان در فیلم تولید می کند. این روش برای تجسم ساختارهای طبیعی و غیر طبیعی در سینه استفاده می شود. بنابراين ماموگرافی می تواند به تشخيص کيست های سینه، کلسيفيکاسيون و تومورها در سينه کمک کند. در حال حاضر، این روش غربالگری موثرترین روش برای تشخیص اولیه سرطان سینه می باشد. معاینات فیزیکی معمولا سرطان سینه را هنگامی که بسیار بزرگتر از آنچه در ماموگرافی تشخیص داده می شود، نشان می دهد.

- ماموگرافی می تواند برای کشف یک سرطان کوچک در مرحله قابل درمان استفاده شود. با توجه به سن زن و سایر عوامل، حدود ده تا پانزده درصد سرطان های پستان توسط ماموگرافی شناسایی نمی شوند و این سرطان ها اغلب توسط معاینه فیزیکی مشخص می شود. بهتر است برای بررسی سرطان سینه به صورت ماهانه BSE و معاینه پستان به همراه ماموگرافی انجام شود.

- انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند خانم اولین ماموگرافی را در سن 40 سالگی انجام دهد. پس از آن، باید سالانه ماموگرافی انجام دهد. خانم هایی كه در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند بايد قبل از سن توصيه شده و در فواصل مكرر ماموگرافي انجام دهند. اکثر شرکت های بیمه خصوصی معمولا هزینه ماموگرافی را پوشش می دهند.

نحوه انجام ماموگرافی:

سابقه پزشکی و سابقه مشکلات خاص مربوط به پستان، مانند درد یا یک توده قابل لمس (که احساس می شود)، قبل از ماموگرافی مشخص می شود. یک نشانگر اشعه ایکس کوچک ممکن است روی سینه که روی توده لمسی قرار دارد، قرار گیرد. تمام جواهرات سینه باید قبل از ماموگرافی کنار گذاشته شوند. سینه های بیمار پس از آن روی یک صفحه ی تخت قرار می گیرند و فشار ملایم و آرام به پستان با یک پنل دیگر اعمال می شود و در نتیجه فشردگی پستان میان دو پانل صورت می گیرد.

- این فشرده سازی باعث ایجاد ناراحتی می شود که فقط چند ثانیه طول می کشد. فشرده سازی پستان برای بدست آوردن ماموگراف های با کیفیت و گسترش بافت پستان ضروری است، به طوری که تصویر اشعه ایکس بافت پستان داخلی با وضوح خوب را نشان می دهد. اگر فشرده سازی مورد استفاده قرار نگیرد، ممکن است ماموگراف تار شود، بافت پستان ممکن است به خوبی تعریف نشود و مشکلات کوچک دیده نمی شود.

- ضد عرق ها، دئودورانت ها و پودرها نباید در طول ماموگرافی استفاده شوند زیرا این مواد می توانند نتایج حاصل از تفسیر را دشوارتر کنند. ضد عرق ها می توانند تصاویر را مات نمایند و گاهی پودر می تواند ظاهر میکروکلیفیکیشن ها را تشخیص دهد (یافته های غیر طبیعی که گاهی اوقات با سرطان سینه همراه است). به طور کلی، از هر پستان دو اشعه ایکس دریافت می شود. اگر سینه بزرگ باشد تصاویر بیشتری دریافت می شود. 

- متخصص رادیولوژی مسئول انجام ماموگرافی است. هنگامی که تصاویر اشعه ایکس گرفته می شوند، توسط یک رادیولوژیست (دکتر متخصص در تفسیر اشعه ایکس و سایر مطالعات تصویربرداری) مورد بررسی قرار می گیرند. در اکثر مراکز ماموگرافی، رادیولوژیست ها آموزش های اضافی اختصاص داده شده به تفسیر ماموگراف می بینند.

ماموگرافی چه احساسی دارد؟

ماموگرافی برای اکثر خانم ها ناراحت کننده است. در برخی از خانم باعث ایجاد درد می شود. با این حال، ماموگرام فقط چند لحظه طول می کشد، و ناراحتی به زودی برطرف می شود. آنچه که شما احساس می کنید، بستگی به مهارت تکنسین، اندازه سینه های شما و میزان نیاز به فشار دارد. در طول پریودی یا نزدیک پریودی، سینه های شما حساس تر هستند. یک پزشک رادیولوژیست، ماموگرام را بررسی می کند. پزشک اشعه ایکس را برای نشانه های اولیه سرطان سینه یا سایر مشکلات بررسی می کند.

تفسیر جواب ماموگرافی

گزارش ماموگرافی در انتهای برگه ای که به شما داده میشود، براساس سیستم ارزیابی BIRADS است. در این سیستم BIRADS به چند تفسیر تقسیم میشود:

BIRADS=0 

ماموگرافی غیرتشخیصی بوده و نیاز به ارزیابی های بیشتر مانند سونوگرافی یا مقایسه با ماموگرافی های قبلی شما دارد. در این مرحله به دلیل بافت متراکم ماموگرافی به یک اختلال احتمالی شک کرده است اما چیزی را مشاهده نکرده است.

BIRADS=1

ماموگرافی منفی (Negative)  یا نرمال است و توده سرطانی، بافت کلسیمی و ساختار غیر عادی مشاهده نشده است.

BIRADS=2

به معنی یافته خوش خیم غیر سرطانی است ( Benign Finding ). در واقع این هم نوعی ماموگرافی منفی است. اما رادیولوژیست توده های کلسیمی خوش خیم و یا گره های لنفاوی در سینه و یا فیبروآدینومای کلسیفیه را شناسایی کرده که جای نگرانی ندارد.

BIRADS=3

ضایعه احتمالا خوش خیم ( finding benign Probably). توصیه به برسی مجدد در فاصله زمانی کوتاه و اغلب شش ماهه. یافته ها در ماموگرافی بعدی از نظر بافت برسی شده و اغلب تغییری مشاهده نمیشود. در صورتی نیاز به بیوپسی هست که تغییر بافت مشاهده شود.

BIRADS=4

ضایعه مشکوک و نیاز به بیوپسی (suspicious abnormality). هنوز سرطانی بودن یافته ها کاملا مشخص نیست اما بافت غیر عادی دیده شده و باید نمونه برداری انجام شود. تقسیم بندی که مدنظر پزشکان است شامل : 

• 4A: یافته هایی که در مورد سرطانی بودن آن ها شک اندکی وجود دارد.
•  4B: یافته هایی که در مورد سرطانی بودن آن ها تا حدی مشکوک هستیم.
• 4C: یافته هایی که شک متوسطی را در مورد سرطانی بودن در پی دارند اما میزان مشکوک بودن در مورد آن ها به اندزاه ای نیست که آن ها را در دسته شماره 5 قرار دهیم.

BIRADS=5

ضایعه بسیار مشکوک و بیوپسی فوری (highly suggestive of malignancy). تا 95% احتمال بدخیمی وجود دارد و باید فورا نمونه برداری انجام شود.

BIRADS=6

 بدخیمی شناخته شده (biopsy proven malignancy). تقریبا در این مرحله فرد به سرطان سینه (علائم سرطان پستان | تشخیص، علت و درمان سرطان پستان) مبتلا شده است و باید اقدامات لازم انجام شود.

اگر ماموگرافی من غیر طبیعی باشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟

اگر به شما گفته شود ماموگرافی شما غیر طبیعی است یا نقاطی روی ماموگرافی دیده شده، نگران نشوید. یک ماموگرافی غیرطبیعی به این معنی نیست که سرطان دارید. اکثریت قریب به اتفاق ماموگراف های غیر طبیعی ناشی از فرآیندهای خوش خیم (بی ضرر) هستند. در بعضی موارد ممکن است فقط یک ناحیه از بافت پستان ضخیم تر و یا چگال تر باشد یا یک کیست یا توده خوش خیم مانند فیبروآدنوم دیده شود. هنگامی که ماموگراف یک منطقه مشکوک را تشخیص می دهد، ممکن است به بیمار توصیه شود ماموگراف های بیشتر، سونوگرافی یا سایر مطالعات تصویربرداری را انجام دهد. 

1- بافت برداری از سینه

بافت برداری پستان برداشت یک قطعه از بافت سینه برای آزمایش در زیر میکروسکوپ است. بافت برداری را می توان از طریق جراحی انجام داد، که در آن برش ایجاد شده و منطقه مورد نظر برداشته می شود.

2- بیوپسی هسته

یک روش از بین بردن نمونه از منطقه مشکوک بدون نیاز به جراحی سنتی است. در این روش، دکتر با کمک یک دستگاه ماموگرافی خاص و یک رایانه دقیقا اختلال پستان را مشخص می کند و سپس با یک سوزن مخصوص نمونه های هسته ای بسیار نازک بافت سینه گرفته می شود. این آزمایش بافت برداری تنها با یک بی حس کننده موضعی در ناحیه سوراخ سوزن انجام می شود و به طور کلی بدون درد است.

خوشبختانه اکثر نمونه های بافت برداری پستان نتایج خوبی دارند. ماموگرافی به تنهایی برای تشخیص یا رد کردن سرطان سینه دقیق نیست، اما بهترین روش در دسترس برای غربالگری سرطان پستان است. بیشتر زنانی که در معرض سرطان هستند و ماموگرافی و درمان زودهنگام را استفاده می کنند، از شر سرطان خلاص می شوند. ادامه استفاده از ماموگرافی تا زمانی که جایگزین بهتر در تشخیص سرطان پستان پیدا نشده است مناسب می باشد.

بهترین زمان انجام ماموگرافی 

سازمان های مختلف توصیه های مختلفی در مورد زمان بندی و فرکانس ماموگرافی دارند.

• انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند خانم در سن 45 سالگی اولین ماموگرافی را انجام دهد و تا سن 54 سالگی به صورت سالانه ماموگرافی انجام دهد و خانم های بالای 55 سال باید سالی دوبار ماموگرافی انجام دهند.
• نیروی کار خدمات پیشگیرانه ایالات متحده توصیه می کند از سن 50 سالگی هر سال ماموگرافی انجام شود و تا سن 74 سالگی ادامه داشته باشد.
• هر دو کالج آمریکایی متخصص زنان و زایمان و کالج آمریکایی رادیولوژی توصیه می کنند ماموگرافی از سن 40 سالگی به صورت سالانه انجام شود. زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند، ممکن است نیاز داشتند ماموگرافی را زودتر از زمان توصیه شده انجام دهند.

مزایا و خطرات ماموگرافی چیست؟

مزایا

 تصویربرداری از سینه توانایی پزشک را برای تشخیص تومورهای کوچک افزایش میدهد. وقتی تومورهای سرطانی کوچک هستند، گزینه های بیشتری برای درمان وجود دارد.  استفاده از ماموگرافی غربالگری، تشخیص رشد بافت غیرطبیعی کوچک محدود شده به کانال های شیر در سینه، به نام کارسینوم دو قطبی در محل (DCIS) را افزایش می دهد. در صورتی که این تومورهای اولیه در این مرحله برداشته شوند نمی توانند به بیماری صدمه بزنند و ماموگرافی یک راه عالی برای تشخیص این تومورها است. همچنین ماموگرافی برای تشخیص انواع سرطان های پستان، از جمله سرطان مجرای تهاجمی و لوبولار مفید است.

•  پس از بررسی اشعه ایکس، در بدن بیمار هیچ اثری از اشعه باقی نمی ماند.
•  اشعه ایکس معمولا در محدوده تشخیصی معمولی این آزمون عوارض جانبی ندارد.

خطرات

 همیشه شانس کمی برای سرطان در معرض تابش وجود دارد. با این حال، سود تشخیص دقیق به مراتب بیشتر از خطر است.  دوز موثر برای این روش متفاوت است. 

 ماموگرافی  مثبت کاذب

5 تا 15 درصد از ماموگرام های غربالگری نیاز به آزمایش بیشتری از جمله ماموگرام اضافی یا سونوگرافی دارند. بسیاری از این آزمایش ها طبیعی می باشند. اگر یک یافته غیرطبیعی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به بافت برداری باشد. اکثر بافت برداری ها تایید می کنند که هیچ سرطانی وجود ندارد. تخمین زده شده است که خانمی که سالانه بین 40 و 49 سالگی ماموگرام انجام می دهد، یک ماموگرافی مثبت کاذب در دهه دارد.  اگر احتمال حاملگی وجود دارد، خانم باید به پزشک یا تکنسین اشعه ایکس بگوید. 

سوالات رایج شما درباره ماموگرافی

1- خطرات ماموگرافی چیست؟

از آنجایی که روشهای اشعه ایکس از تابش استفاده می کنند، برخی از عوارض جانبی رادیواکتیو در بدن وجود دارد. میزان اشعه ای که در ماموگرافی تجویز می شود، بسیار کم است و توسط ادارات نظارتی ملی و بین المللی و همچنین اداره ملی بهداشت و خدمات انسانی تأیید شده است. با این حال، افراد باردار باید پیش از انجام تست به پزشک اطلاع دهند، زیرا تابش می تواند برای جنین خطرناک باشد.

2- آیا ماموگرافی درد دارد؟

خیر ماموگرافی دردی ندارد اما رد برخی موارد فشرده کردن سینه ها برای نتیجه بهتر باعث ایجاد درد ملایم میشود اما صدمه ای به بافت وارد نمیشود.

3- آیا ماموگرافی صدمه ایجاد میکند؟

در طی ماموگرافی، سینه ها روی یک صفحه تخت قرار می گیرند و با پانل دیگری فشار اعمال می شود که باعث ایجاد فشرده سازی پستان بین دو پانل می شود. این عمل می تواند منجر به درد ناگهانی شود که فقط چند ثانیه طول می کشد.

4- اگر پروتز سینه داشته باشم چه میشود؟

باید به پزشک اطلاع دهید ایمپلنت پستان دارید. ایمپلنت های پستان تصاویری در ماموگرافی ایجاد می کنند که تفسیر را دشوار می کند و پزشک باید برای تفسیر بهتر از وجود ایمپلنت با خبر باشد.

5- چگونه می توانم برای ماموگرافی آماده شوم؟

ماموگرافی آمادگی خاصی نیاز ندارد. زنانی که هنوز پریود می شوند ترجیح می دهند به خاطر حساسیت سینه ها ماموگرافی را هفته قبل از پریودی انجام ندهند. ضد عرق ها، دئودورانت ها و پودرها نباید در طول ماموگرافی استفاده شوند زیرا این مواد می توانند نتایج حاصل از تفسیر را دشوارتر کنند. ضد عرق ها می توانند تصاویر را مات نمایند و گاهی پودر می تواند ظاهر میکروکلیفیکیشن ها را تشخیص دهد (یافته های غیر طبیعی که گاهی اوقات با سرطان سینه همراه است).

6- چگونه نتایج ماموگرافی را دریافت کنم؟

نتایج ماموگرافی توسط پزشک بیمار به بیمار داده می شود. در برخی موارد، بیمار نتایج حاصل از ماموگرافی را با پست دریافت خواهد کرد. گزارش ماموگرافی به طور معمول چند روز بعد به پزشک داده میشود. با این حال، هنگامی که یک منطقه مشکوک در ماموگرافی وجود دارد و یا اگر تصاویر اضافی مورد نیاز باشد، اطلاعات به طور مستقیم به دکتر داده می شود. 

تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما

منبع: www.medicinenet.com