چای ترش ، که از قسمتهای خشک گیاه هیبیسک تهیه می شود قرمز رنگ است. این گیاه دارای طعم های شیرین و ترش، شبیه به زغال اخته است و ممکن است به صورت گرم یا یخ زده مصرف شود. گیاه هیبیسوس (هیبیسوس سبدریفا) در شمال آفریقا و جنوب شرقی آسیا یافت می شود. اما اکنون در بسیاری از اقلیم های گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند. در این مقاله به بررسی مزایا و خطرات بالقوه چای ترش می پردازیم.
سرچشمه چای ترش، آفریقای شمالی و جنوب شرقی آسیا است و ممکن است به صورت گرم یا یخ زده سرو شود. بخشی از گیاه که از گل محافظت و پشتیبانی می کند کاسبرگ گل نامیده می شود. کاسبرگ خشک شده گیاه برای تهیه چای ترش استفاده می شود. چای ترش به عنوان یک چای گیاهی طبقه بندی می شود. چای گیاهی از انواع گیاهان و ادویه ها تهیه می شود. اگرچه چای های گیاهی به اندازه چای سیاه و سبز محبوب نیستند، اما فروش آنها رو به افزایش است.
طبع چای ترش چیست؟
چای ترش نوعی دمنوش با طبع سرد و خشک است و برای گرم مزاجان مفید و برای سردمزاجان مضر است. این دمنوش پس از مصرف حالت سردی را در بدن ایجاد میکند. افرادی که مزاج سرد دارند و دارای متابولیسم و انرژی پایین هستند باید از خوردن چای ترش به ویژه در فصل سرما و برودت هوا و در اقلیمهای سردسیری پرهیز کنند. این نوشیدنی فقط برای گرم مزاجان توصیه میشود.
خواص چای ترش برای سلامتی
از قدیم از چای ترش در کشورهای آفریقایی برای کاهش درجه حرارت بدن ، معالجه بیماری های قلبی و غدد گلو استفاده می شده است. در ایران از چای ترش برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود. مطالعات اخیر نقش احتمالی چای ترش را در درمان فشار خون بالا و کلسترول بالا بررسی کرده اند.
1- فشار خون بالا
مطالعه ای در سال 2010 در مجله تغذیه منتشر شد و نشان داد مصرف چای ترش باعث کاهش فشار خون در افراد در معرض فشار خون بالا و افراد با فشار خون نسبتاً بالا می شود. شرکت کنندگان در این مطالعه روزانه به مدت 6 هفته سه وعده چای ترش یا یک نوشیدنی دارونما مصرف کردند. کسانی که چای ترش مصرف کردند، در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در فشار خون سیستولیک مشاهده کردند. تجزیه و تحلیل متاآنالیز مطالعات منتشر شده در سال 2015 نشان داد نوشیدن چای ترش به طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش می دهد. برای تأیید نتایج ، مطالعات بیشتری لازم است.
2- کلسترول
تحقیقاتی که در سال 2011 منتشر شد ، نتایج حاصل از تاثیر مصرف چای ترش را در مقایسه با مصرف چای سیاه بر سطح کلسترول مقایسه کرد. نود نفر مبتلا به فشار خون بالا ، به مدت 15 روز و دو بار در روز، چای سیاه یا چای ترش مصرف کردند.
بعد از گذشت 30 روز ، هیچ یک از گروهها تغییر معناداری در LDL یا سطح کلسترول "بد" نشان ندادند. با این حال ، هر دو گروه افزایش معنی داری در کلسترول کل و HDL یا کلسترول خوب نشان دادند. با این حال، مطالعات دیگر نتایج مختلفی نشان دادند. در یک بررسی منتشر شده در سال 2013 مشخص شد نوشیدن چای ترش میزان کلسترول را به میزان قابل توجهی کاهش نمی دهد.
مطالعات دیگر ، از جمله بررسی های انجام شده در سال 2014 نشان داد مصرف چای ترش یا عصاره آن باعث افزایش کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد و سطح تری گلیسیرید می شود. اما مطالعات بیشتری با کیفیت بهتر برای بررسی تأثیر مصرف چای ترش بر کلسترول مورد نیاز است.
3- کاهش وزن
برخی از مطالعات تأثیرات مثبت چای ترش را بر مدیریت وزن نشان داده اند. یک گزارش شاخص توده بدنی پایین تر (BMI) ، وزن کمتر، چربی کمتر و نسبت دور باسن به دور کمر کمتر را با مصرف چای ترش نشان میدهد.
یک مطالعه قدیمی نشان می دهد عصاره ترش منجر به کاهش کلسترول و تری گلیسیرید در جمعیت مکزیک شده است. این کاهش می تواند منجر به کاهش خطر چاقی شود. با این حال ، لازم به ذکر است که در این مطالعات از دوزهای غلیظ استفاده شده است ، و برای تأیید کامل مزایای چای ترش، تحقیقات بیشتری لازم است.
زمان و نحوه مصرف چای ترش
زمان مصرف چای ترش متناسب با نوع آن متفاوت است. بهترین زمان مصرف چای ترش قبل و یا بعد از هر وعده غذاییست. به دلیل اینکه چای ترش نقش مهمی در کاهش قند و فشار دارد باید صبح ۱ یا ۲ ساعت قبل و یا بعد از غذا با فاصله ۸ ساعت مصرف کنید تا از سرگیجه های احتمالی ناشی از افت فشار پیشگیری شود.
با توجه به اینکه چای ترش خیلی خوشمزه و خوش طعم است ممکن است بسیاری از افراد در چندین وعده در روز از آن استفاده کنند اما حد مجاز مصرف دمنوش چای ترش روزانه ۱ تا ۳ نوبت به مدت ۲ الی ۶ هفته است که در صورت مصرف بیش از حد تعیین شده عوارض آن جایگزین فواید آن می شود.
به طور طبیعی چای ترش همراه با شیرین کننده هایی مانند شکر یا عسل سرو می شود. چای ترش به طور طبیعی بدون کالری و کافئین است و می توان آن را گرم یا سرد سرو کرد. مصرف چای ترش با شیرین کننده ها باعث افزودن کالری و کربوهیدرات به آن می شود. اعتقاد بر این است خواص چای ترش برای سلامت قلب به ترکیباتی به نام آنتوسیانین ها، همان مواد شیمیایی طبیعی که به توت ها رنگ می بخشد، مربوط است. چای ترش به شکل های زیر در دسترس می باشد:
- چای کیسه ای
- چای های آماده
- عصاره های مایع
- پودرهای کپسولی
- گلبرگ های گل
طرز تهیه چای ترش:
قدم اول: آب جوش را آماده کنید.
قدم دوم: به ازای هر نفر دو تا چهار گرم چای ترش بریزید.
قدم سوم: چای را به مدت 5 الی 7 دقیقه دم کنید.
قدم چهارم: چای را صاف کنید و در فنجان بریزید.
قدم چهارم: در صورت تمایل شیرین کننده اضافه و نوش جان کنید.
مقدار دو فنجان گل خشک این نوع چای را بشویید و با سه چهارم فنجان شکر و هشت فنجان آب در حرارت بالا قرار دهید تا بجوشد، پس از جوش آمدن آب، درب ظرف را گذاشته و آن را با حرارت ملایم به مدت 15 دقیقهی دیگر بجوشانید؛ سپس شعله را خاموش کرده چای را از صافی بگذرانید و هنگام مصرف، چای را هم بزنید.
در حالتی دیگر میتوانید بنا به مقدار موردنیازتان آب را جوش آورده و درون قوری بریزید و چای مذکور را به مقدار مطلوبتان به آن اضافه کرده و پس از 5 دقیقه تفالههای چای را از آن خارج کرده، چای را از صافی گذرانده و همراه با افزودنیهای دیگر میل کنید.
مضرات چای ترش
مطالعات انجام شده در سال 2013 نشان داد مصرف بیش از حد عصاره چای ترش باعث آسیب به کبد می شود. همچنین این مطالعه نشان داد ممکن است عصاره چای ترش با هیدروکلروتیازید (یک ادرارآور) در حیوانات و استامینوفن در انسان ها تداخل داشته باشد. افرادی که چای ترش همراه با داروهای دیگر مصرف می کنند باید به پزشک خود اطلاع دهند زیرا ممکن است چای ترش با سایر داروها تداخل داشته باشد.
براساس منابع دیگر، مصرف چای ترش برای افرادی که کلروکین (داروی مالاریا) مصرف می کنند ایمن نمی باشد. چای ترش ممکن است تاثیر این دارو را در بدن کاهش دهد. افرادی که داروهای دیابت و فشار خون بالا مصرف می کنند باید مقدار قند خون و فشار خون خود را هنگام مصرف چای ترش بررسی کنند. زیرا ممکن است چای ترش فشار خون و قند خون را کاهش دهد.
خانم های باردار و شیرده نباید از چای ترش استفاده کنند. مصرف چای ترش به مقدار متوسط ایمن است. اما سایر محصولات حاوی چای ترش توصیه نمی شوند زیرا مشخص نیست حاوی موادی که ذکر شده باشد یا خیر. این محصولات عبارتند از:
- مکمل ها
- کپسول ها
- عصاره ها
Rachael Link. 8 Benefits of Hibiscus Tea. on November 25, 2017
Debra Rose Wilson. What's to know about hibiscus tea. Last updated Mon 19 March 2018