بهترین شیر خشک برای وزن گیری

وقتی نوزاد شما به دنیا می آید مشخص می شود که می تواند از شیر شما تغذیه کند یا باید شیر خشک بخورد. در قدم اول شما تمام تلاشتان را بکنید تا نوزادتان از طریق شیر خودتان تغذیه شود. زیرا هیچ چیزی جای شیر مادر را نمی گیرد. اما در صورتی که به هر دلیلی مجبور به استفاده از شیر خشک شدید، باید حواستان باشد که شیر خشک مناسبی را از نظر مواد غذایی و کیفیت برای نوزادتان خریداری کنید. 

در این مطلب همه مواردی که باید در انتخاب صحیح شیر خشک در نظر بگیرید را برایتان توضیح خواهیم داد. پس با اوما همراه باشید.

شکل های مختلف شیر خشک کدامند؟

شیر خشک ها معمولا به سه شکل آماده مصرف، مایع غلیظ و یا به حالت پودری تولید می شوند. در زیر درباره هرکدام از این شیرها توضیحاتی را خدمتتان عرض می کنیم:

1- نوع آماده مصرف

 نوع  آماده مصرف بدون شک آسان ترین نوع شیر خشک است. زیرا این شیر دیگر نیازی به اندازه گیری و آب جوش و مخلوط کردن ندارد و تنها کاری که باید انجام دهید این است که شیر را به شیشه شیر نوزاد انتقال دهید و به نوزادتان بخورانید. معمولا بیمارستان ها از این شیر برای تغذیه نوزادان تازه متولد شده که سینه مادر را نمی گیرند، استفاده می کنند.

چند نکته مهم درباره شیر خشک آماده مصرف:

• این شیر در زمان هایی که به آب جوشیده و استریل دسترسی ندارید بسیار عالی است.
• کمی گران تر از انواع دیگر آن است.
• همچنین از زمانی که درب آن باز می شود طول عمر کوتاهی دارد و باید نهایتا تا 48 ساعت بعد مصرف شود.
• در صورت ریختن روی لباس نوزاد باعث ایجاد لک می شود.

2- نوع مایع غلیظ شده

برای استفاده از این نوع شیر باید هر مقداری از آن را که می خواهید استفاده کنید، با مقدار مساوی آب جوشیده شده و کمی خنک شده مخلوط کنید. آماده کردن این نوع شیر نسبت به نوع پودری آن آسان تر و هزینه اش نسبت به نوع آماده کمتر است.

3- نوع پودری

نوع پودر شده اقتصادی ترین و بهترین گزینه از نظر سازگاری با محیط زیست است. این نوع نسبت به دیگر انواع شیر های خشک نیاز به زمان بیشتری برای آماده شدن دارد و شما باید دستورالعمل آن را به دقت دنبال کنید، ولی  پس از باز شدن طول عمر یک ماهه دارد. مثل نوع  مایع غلیظ، می توانید هر زمان که نیاز دارید مقادیر مشخصی را طبق دستورالعمل نوشته شده روی شیر با آب جوشیده شده مخلوط کنید. 

ترکیبات شیرخشک

ممکن است همه شیر خشک ها با مزاج فرزند شما سازگار نباشد. اما به این معنی نیست که اگر شیر خشکی را امتحان کردید بلافاصله با یکی دو بار بالا آوردن فکر کنید به نوزادتان نمی سازد. زیرا علائمی مانند برگرداندن، گاز یا قولنج پس از خوردن شیر خشک ربطی به نوع شیر خشک ندارد و بیشتر به دلیل عدم تکامل دستگاه گوارشی نوزاد است. برای اینکه متوجه شوید که آیا شیری که تهیه کرده اید برای نوزادتان مناسب است یا خیر؟ باید حداقل چند هفته آن را مصرف کنید. اگر به آن عادت نکرد و علائم برطرف نشد با مشورت پزشک نوع شیر را عوض کنید.

در زیر به توضیح فرمولاسیون های مختلف تهیه شیر خشک می پردازیم:

1-  بر پایه شیر گاو:

بیشتر شیرهای خشک موجود در بازار از شیر گاو بعنوان عنصر اصلی استفاده می کنند. این نوع شیر خشک بیشترین سازگاری را با دستگاه گوارشی نوزادان دارد. زیرا تعادل خوبی بین پروتئین، کربوهیدرات و چربی ایجاد می کند. پروتئین موجود در شیر گاو هضم شیر را برای نوزادتان راحت تر می کند. اما خود شیر گاو را به صورت مستقیم تا بعد از یک سالگی نمی تواند هضم کند.

2-  بر پایه سویا:

در این نوع شیر پروتئین گیاهی عنصر اصلی شیر می باشد و برای خانواده های گیاه خوار مناسب است. اما در شرایط دیگری نیز کاربرد دارد. این شرایط عبارتند از:

حساسیت مرتبط با ایمونوگلوبین به شیر گاو: حساسیتی به شیر گاو که سبب ایجاد نشانه های آلرژیک سریع مثل خس خس کردن، کهیر و خارش پوست، می شود. بسیاری از نوزادان ممکن است به ترکیبات موجود در شیر سویا نیز آلرژی داشته باشند. بنابراین بدون توصیه پزشک از این شیر استفاده نکنید.

گالاکتوزمیا: یک اختلال نادر ارثی که در آن نوزاد قادر به شکستن شکر شیر گاو (گالاکتوز) برای تولید انرژی نیست.

عدم تحمل مادرزادی لاکتوز: اختلالی بسیار نادر و ارثی است که در آن کودک با مقدار بسیار اندک یا فاقد آنزیمی متولد می شود که مسئول شکستن لاکتوز شکری موجود در شیر است و شاید در بزرگسالی نیز نتواند لاکتوز را تحمل کند.

3- بر پایه کازئین یا شیر هیدرولیز شده

در این دستورها پروتئین به بخش های کوچک (هیدرولیز شده به صورت کم) یا خیلی کوچک (هیدرولیز شده به صورت زیاد) شکسته می شود، تا هضم آن نسبت به مولکول های بزرگ تر پروتئین آسان تر باشد. اگر نوزاد شما در جذب مواد غذایی دچار مشکل می شود و یا هنوز نارس هست، باید حتما با این نوع شیر تغذیه شود. همچنین ممکن است در صورت ایجاد عارضه های پوستی مانند اگزما، پزشک استفاده از شیر هیدرولیز شده را توصیه کند.

شیر خشک برای نوزادان نارس یا نوزادان با وزن کم در زمان تولد

شیرهایی که این نوزادان می توانند مصرف کنند دارای چربی هایی به نام تری گلیسریدهای با زنجیره متوسط (MCT) هستند که جذبشان برای نوزاد آسان تر است. در برندهای مختلف میزان این چربی متفاوت است و پزشکتان به شما می گوید که چه برندی را باید تهیه کنید.

شیر خشک های تخصصی دیگر

امروزه با توجه به رقابت سنگین بین کارخانه های تولید کننده شیر خشک هر روز نمونه های جدیدی از شیر خشک روانه بازار می شود که دائما هم در حال کامل شدن و کم کردن عوارض ناشی از خوردن شیر خشک مانند برگرداندن آن هستند. این شیر خشک ها به شیر خشک های تخصصی معروفند که همیشه هم مورد تایید و توصیه پزشکان نیستند.

- در اغلب موارد و نه همیشه، شیر خشک های تخصصی گران تر بوده و از نظر ارزش مواد غذایی اساسی تفاوت قابل توجهی با نوع معمولی آن ندارد. سیستم گوارشی کودکان در طول شش ماه اول زندگی دستخوش تغییرات قابل توجهی می شود، که طبیعی است. قبل از استفاده از این نوع شیرها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

- شیرخشک های برندهای مختلف از نظر میزان کربوهیدرات های خاص، پروتئین ها و هرگونه ماده افزودنی با هم تفاوت دارند.  برای مثال، کازئین (casein) و وی (whey) دو نوع از پروتئین های شیر گاو هستند که با نسبت های مختلف در برندهای متفاوت شیر خشک بر پایه شیر گاو موجود است. به دلیل اینکه مواد تشکیل دهنده مختلفی روی بسته های شیر خشک نوشته شده است و ممکن است کمی گیج کننده باشد، در ادامه موارد مهم آن را برایتان خواهیم گفت

-  DHA (اسید دوکوزاهگزانوئیک) و ARA (اسید آراشیدونیک اسید)، از مواد افزودنی استاندارد در شیر خشک هستند. هر دوی این مواد در شیر مادری که رژیم غذایی مناسب دارد نیز یافت می شوند و برای رشد بهتر مغز و بینایی نوزاد مهم هستند. تمامی نوزادان نیاز به تامین ماندگار هر دو ماده در تمام سال اول زندگی خود دارند.

پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها

پروبیوتیک ها نوعی باکتری زنده هستند که می توانند به پیشگیری از عفونت های گوارشی و التهابی کمک کنند. پری بیوتیک ها نیز به رشد تعداد زیادی از باکتری های پروبیوتیک در شکم کمک می کنند. برخی مطالعات نشان داده است که پروبیوتیک ها و پریبیوتیک ها می توانند نقشی مهم در سالم نگاه داشتن سیستم گوارش نوزاد شما داشته باشند ولی می توانند برای نوزادانی که مشکل سیستم ایمنی و دیگر مسائل پزشکی مشخص را دارند، ایجاد خطر کنند. بنابراین بهترین راه آنست که پزشک پیش از استفاده از این دستورات، نوزاد شما را چک کند. فواید این آنزیم ها تنها در زمان مصرف می باشد و با قطع مصرف مزایای آن از بین می رود.

برخی از انواع شیرخشک های موجود

احتمالا اسم و برندهای مختلفی برای شیر خشک به گوشتان خورده است و نمی دانید که چه نوع شیرخشکی برای نوزاد شما بهتراست. در زیر به طور مختصر انواع شیر خشک ها را برایتان آورده ایم:

1- شیرخشک Neocate

محصول کشور انگلستان است و برای کودکان زیر یک سال و کودکانی که به شیر گاو آلرژی دارند، مناسب است.

2- شیرخشک Precomida

محصول کشور آلمان است و مخصوص کودکان با حساسیت غذایی و اسهال از بدو تولد تا یک سالگی است.

3- ببلاک (premature)

برای تغذیه نوزادان نارس و کم وزن مناسب است.

4- ببلاک هایپوآلرژیک (HA)

برای نوزادان با ریسک آلرژی بالا مفید است.

5- ببلاک ( Anti regurgitaion)

برای کودکانی مفید است که پس از خوردن شیر بالا می آورند.

6- ببلاک فاقد لاکتوز (LF)

برای نوزادان مبتلا اسهال و عدم تحمل لاکتوز مفید است.

7- ببلاک 1

شیر خشک معمولی برای نوزادان زیر 6 ماه

8- ببلاک 2

شیر خشک معمولی برای نوزادان  6 تا 12 ماه

9- ببلاک 3

مناسب برای کودکان 12 ماه به بالا

10- آپتامیل 1

مناسب برای نوزادان زیر 6 ماه

11- آپتامیل 2 

مناسب برای نوزادان 6 تا 12 ماه ( حاوی امگا 3 و 6 )

12- آپتامیل FSM 

تقویت کننده شیر مادر برای نوزادان نارس

13- AL110

محصول کشور هلند و مناسب برای کودکان با علائم سوء جذب مواد غذایی مبتلا به اسهال

14- ایزومیل

بر پایه سویا و مناسب برای کودکان مبتلا به اسهال و یا کودکانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند.

15- بیومیل

شماره یک آن مناسب برای نوزادان از بدو تولد تا 6 ماهگی، شماره 2 آن مخصوص نوزادان 6 ماهه تا یک ساله و شماره 3 آن مناسب برای کودکان 1 تا 3 سال است. سایر محصولات این شرکت با همین ویژگی ها عبارتند از: بیومیل پلاس، بیومیل SOY و بیومیل LF

16- لیدی میل

مناسب برای مادران باردار و شیرده

17- Human

محصول کشور آلمان، شماره یک آن مورد استفاده برای نوزادان تازه متولد شده، شماره دو آن مناسب نوزادان بالای 6 ماه و شماره 3 آن مناسب برای کودکان بالای 10 سال

18- نان (NAN)

محصول شرکت نستله ایران، شماره یک آن برای نوزادان از بدو تولد تا 6 ماهگی، شماره 2آن برای نوزادان از 6 ماه تا یک سالگی و شماره 3 آن از یک سالگی به بعد

19- Guigoz (گیگوز)

محصول شرکت نستله ایران؛ شیر خشک معمولی از بدو تولد تا 6 ماهگی

20- Multi

محصول شرکت فرانسه، فاقد گلوتن و ساکارز

سوالات متداول درباره انتخاب شیر خشک

1. آیا می توانم به صورت خانگی شیر خشک درست کنم؟

پزشکان به شدت با این کار مخالف هستند. غیرممکن است با روش های ساخت شیر خشک خانگی تمامی مواد غذایی مورد نیاز را به میزان کافی به نوزادتان برسانید. دستور خانگی در وزن گیری نوزاد مشکل ایجاد می کند و ممکنست منجر به سوءتغذیه یا حتی مرگ نوزاد شود.

2. آیا می توانم به شیر خشک نوزادم شیر طبیعی یا موارد دیگری اضافه کنم؟

هرگز هیچ ماده غذایی از جمله ویتامین، حبوبات، اسیدهای چرب، روغن زیتون، شیر گاو معمولی، یا هرچیز دیگررا بدون توصیه پزشکتان به رژیم غذایی فرزند خود اضافه نکنید. شیر خشک ماده ای است که با دقت بالا درست شده است و با مقدار دقیق مواد غذایی در هم آمیخته می شود. افزودن هر چیزی به این دستور می تواند سلامت نوزاد شما را به خطر بیندازد.

مثلا روغن زیتون می تواند منجر به خسارت دائمی به شش ها و حتی مرگ شود، چرا که خطر استنشاق روغن به ریه ها حتی در زمان برگرداندن غذا وجود دارد. از آنجا که هضم شیر گاو نیز برای نوزادان دشوار است، هرگز آن را با شیر خشک مخلوط نکنید یا آن را تا پیش از 1 سالگی به نوزاد ندهید. اگر نوزادتان تمامی بطری را ننوشید، باز هم نباید شیر مادر را به آن اضافه کنید.

3. من هنوز نمی دانم چه شیر خشکی برای نوزادم مناسب است، چطور شیر مناسب را انتخاب کنم؟

اگر تصمیم گرفته اید که فرزند خود را با شیر خشک تغذیه کنید و هنوز درگیر گزینه های فراوان موجود هستید، یا می خواهید شیر خشک فرزندتان را تغییر دهید، با پزشک نوزادتان مشورت کنید. او با درنظر گرفتن سلامتی، سن و نیازهای تغذیه ای نوزاد، توصیه مناسبی به شما ارائه خواهد داد. همچنین، او واکنش های نوزادتان را درنظر گرفته و نشانه ها را مورد بررسی قرار می دهد. 

نکاتی در مورد نگهداری و طرز تهیه شیر خشک

کلیه شیر خشک های موجود در ایران در بسته های 400 و 450 گرمی بسته بندی می شوند و توصیه می شود که بعد از باز کردن درب قوطی طی 3 الی 4 هفته مصرف شود و در صورت عدم مصرف باید دور ریخته شود. پیمانه های شیرخشک ها باهم متفاوت هستند اما هر پیمانه باید با 30 میلی لیتر آب یکبار جوشیده شده و سرد شده مخلوط شود و بعد از آماده کردن شیر بلافاصه باید آن را مصرف کرد و نهایتا به مدت 1 تا 2 ساعت قابل نگهداری است.

سخن آخر

شما عزیزان می توانید با توجه به ویژگی شیرهای مختلفی که برایتان توضیح دادیم، بهترین گزینه را برای فرزندتان انتخاب کنید. اما بهترین گزینه همیشه همان نوعی است که پزشکتان توصیه می کند و نباید بلافاصله با یک یا دو بار بالا آوردن شیر توسط نوزادتان دلسرد شوید. برای اینکه بفهمید این شیر به نوزادتان می سازد یا خیر، حداقل یک الی دو هفته از یک شیر برای تغذیه کودک استفاده کنید.