آزمایش خون CA-125 چیست؟

آنتی ژن سرطان 125 (CA-125) پروتئینی است که در سلول های سرطانی تخمدان یافت می شود. آزمایش خون CA-125 میزان این آنتی ژن سرطان 125 را در جریان خون اندازه گیری می کند. این پروتئین توسط سلول های سرطانی تولید شده و در خون یافت می شود. در ادامه برای شما بانوان اومایی عزیز دقیقا توضیح خواهیم داد که شرایط این آزمایش به چه صورتی خواهد بود. با ما همراه باشید.

چه زمانی از آزمایش CA-125 استفاده می شود؟

معمولا برای کنترل سرطان تخمدان در حین و بعد از درمان ممکن است از آزمایش خون CA-125 استفاده شود. در بعضی موارد، ممکن است برای بررسی علائم اولیه سرطان تخمدان در زنانی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند نیز این آزمایش تجویز شود. با این حال، آزمایش خون CA-125 به اندازه کافی دقیق نیست که بتواند سرطان تخمدان را در همه زنان به خوبی تشخیص دهد، زیرا شرایط مختلف می تواند باعث ایجاد سطح غیر طبیعی CA-125 شود. در نتیجه آزمایش دقیقی نیست.

چرا آزمایش خون CA-125 انجام می شود؟

آزمایش خون CA-125 برای نظارت بر پیشرفت سرطان تخمدان، انجام می شود. در این شرایط ابتدا سطح پایه CA-125 قبل از اینکه فرد بیمار تحت درمان سرطان تخمدان قرار گیرد، اندازه گیری می شود. کاهش سطح CA-125 در حین و بعد از درمان معمولاً نشان دهنده موفقیت روش درمان است. افزایش سطح CA-125 پس از درمان می تواند نشان دهنده عود بیماری و عدم تاثیر روش درمانی باشد. گاهی نیز از این آزمایش برای تشخیص های اولیه استفاده می کنند. 

پس از درمان سرطان تخمدان، آزمایش خون CA-125 بصورت برنامه ریزی شده برای چندین سال برای اطمینان از درمان موفقیت آمیز بیماری استفاده می شود. به طور معمول در دو سال اول بعد از درمان بیمار باید هر دو تا چهار ماه یک بار این آزمایش را برای اطمینان از سلامتی خود انجام دهد. پس از این مدت، آزمایش هر شش ماه یک بار به مدت سه سال و سپس هر سال یک بار تجویز می شود؛ زیرا احتمال بازگشت سرطان حتی بعد از درمان کامل هم وجود دارد.

برخی از پزشکان ممکن است آزمایش خون CA-125 را به زنانی که سابقه خانوادگی قوی سرطان تخمدان دارند نیز توصیه کنند. با این حال، این آزمایش معمولاً برای غربالگری سرطان تخمدان در زنانی که به طور متوسط مشکوک به بیماری هستند، استفاده می شود؛ اما اختلالات و شرایط بی شماری وجود دارند که می توانند باعث افزایش سطح CA-125 و کاهش دقت نتیجه شوند. برخی از این اختلالات عبارتند از:

• بارداری
•  قاعدگی طبیعی
•  سرطان های آندومتر و لوله فالوپ
•  رشد غیر سرطانی در رحم، مانند فیبروم رحم
• آندومتریوز یعنی شرایطی که در آن سلول های رحم در مناطق دیگر بدن مانند تخمدان ها و مثانه رشد می کنند.
•  بیماری التهابی لگن که نوعی اختلال است که در آن رحم، لوله های رحمی یا تخمدان ها آلوده می شوند.
•  سرطان لوزالمعده

آزمایش خون CA-125 چگونه انجام می شود؟

آزمایش خون CA-125 شامل گرفتن نمونه کوچکی از خون فرد مشکوک به بیماری و دقیقا مثل آزمایش های خون دیگر است. روند انجام این آزمایش به شکل زیر می باشد:

•  ابتدا، فرد انجام دهنده آزمایش با استفاده از داروی ضد عفونی کننده محل ورود سوزن نمونه گیری را تمیز و ضد عفونی می کند.
•  سپس، یک نوار الاستیک را در اطراف بازوی شما محکم می بندد تا رگ های شما از خون متورم شده و مشخص شوند.
• وقتی رگ ها مشخص شدند، سوزن را به آرامی وارد رگ می کنند. سپس خون لازم را در سرنگ می کشد.
•  پس از خونگیری کافی، سوزن را برداشته و محل ورود سوزن را چسب می زنند تا خونریزی متوقف شود.
•  در مرحله بعد نمونه خون برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.
•  هنگامی که آزمایشگاه نتایج شما را مشخص کرد باید نتایج را دریافت کرده و نزد پزشکتان بروید تا آن ها را برای شما توضیح دهد.

خطرات آزمایش خون CA-125 چیست؟

آزمایش خون CA-125 یک روش کم خطر است. خطرات این آزمایش در همه آزمایشات خون مشترک است و شامل موارد زیر می باشد:

•  مشکل در به دست آوردن رگ مناسب برای گرفتن نمونه خون که منجر به چندین بار وارد کردن سوزن می شود.
•  خونریزی بیش از حد در محل ورود سوزن نمونه گیری
•  غش در اثر از دست دادن خون
•  عفونت در محل خونگیری یا کبودی در صورت عدم مهارت فرد انجام دهنده و عدم مراقبت از زخم ایجاد شده

نتایج آزمایش خون CA-125 من به چه معناست؟

نتایج آزمایش خون CA-125 بسته به آزمایشگاهی که آنالیز خون شما را انجام داده است، می تواند متفاوت باشد؛ زیرا تا حدودی پارامترهای مورد بررسی در آزمایشگاه های مختلف متفاوت است. با این حال، در بیشتر موارد، اگر سطح CA-125 بالاتر از 35 واحد در میلی لیتر باشد به معنی وجود بیماری است. البته مقادیر بالای CA-125 لزوما وجود سرطان تخمدان یا هر نوع دیگر سرطان را تأیید نمی کند. سطح CA-125 ممکن است به دلیل وضعیت سلامتی دیگری مانند موارد زیر نیز افزایش یابد:

• فیبروئید رحم
•  آندومتریوز
•  بیماری التهابی لگن
• بارداری
• قاعدگی

برخی از داروها و جراحی های سرطانی نیز می توانند سطح CA-125 را تغییر دهند. شما باید نتایج خاص خود را با پزشکتان در میان بگذارید تا تشخیص دهد آیا آزمایش اضافی برای تشخیص صد در صدی لازم است یا خیر؟

هنگامی که از آزمایش خون CA-125 برای نظارت بر اثربخشی درمان سرطان تخمدان استفاده می شود، سطح بالای CA-125 اغلب نشان می دهد که سرطان به روش درمانی انجام شده پاسخ مناسبی نداده است. در صورت بروز این شرایط، ممکن است لازم باشد که برای مقابله با بیماری از روش های درمانی دیگری استفاده کنید که پزشک در مورد آن ها با شما صحبت خواهد کرد. کاهش سطح CA-125 در طول درمان نشان می دهد که سرطان به روش درمانی انجام شده پاسخ مناسبی داده است. 

البته این را هم بدانید که برخی از زنان مبتلا به سرطان تخمدان سطح پایه CA-125 طبیعی دارند، به این معنی که تومورهایی دارند که پروتئین CA-125 تولید نمی کنند. اگر این اتفاق بیفتد، آزمایش خون CA-125 نمی تواند میزان پیشرفت درمان را کنترل کند.

سخن آخر

آزمایش سطح CA-125 آزمایش سختی نیست. البته نمی تواند تشخیص صد در صدی نیز بدهد و به همین دلیل زیاد بین پزشکان محبوبیت ندارد. با این حال سطح بالای آن می تواند نشانه ای از سرطان باشد که در این صورت نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی وجود خواهد داشت.