به طور کلی شکم شما به چهار قسمت تقسیم می شود. یک خط عمودی از وسط ناف شکم شما را به دو قسمت چپ و راست و یک خط افقی از وسط ناف شکمتان را به دو قسمت بالا و پایین تقسیم می کند که در کل چهار قسمت می شوند. بالاترین ربع در سمت راست یعنی ربع بالای سمت راست شکم زیر دنده ها قرار دارد. این قسمت شامل بسیاری از اندام های مهم، از جمله قسمتی از کبد، کلیه، کیسه صفرا، پانکراس و روده بزرگ و کوچک است. توجه به درد در سمت راست زیر دنده ها بسیار مهم است زیرا ممکن است شاخصی از بیماری های مختلف مربوط به اندام های گفته شده باشد. در این مقاله می خواهیم به طور مفصل تر دلایل ایجاد این نوع درد را برای شما اومایی های عزیز توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
علائم درد سمت راست زیر دنده ها چیست؟
دردر در ناحیه سمت راست شکم زیر دنده ها ممکن است دارای شدت های مختلف باشد. درد ممکن است به صورت احساس ناخوشایند یا حساسیت شدید ایجاد شود. اگر دچار درد شکمی در این ناحیه شدید که بیش از چند روز طول کشید، باید با پزشک خود ملاقات داشته باشید تا علائم شما ارزیابی شود.
با این حال، برخی از علائم نیز ممکن است نشان دهنده یک مشکل اورژانسی باشد. در صورت مشاهده علائم زیر باید بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- درد شدید شکم
- تب
- تهوع و استفراغ مداوم
- خون در مدفوع
- تورم یا حساسیت شکم
- کاهش وزن بدون دلیل
- پوست زرد (زردی)
علل درد سمت راست زیر دنده ها چیست؟
دلایل مختلفی می تواند باعث ایجاد این نوع درد شود که مهم ترین آن ها عبارتند از:
1- مشکلات کلیوی
مشکلات کلیوی مانند سنگ کلیه، عفونت مجاری ادراری (UTI)، عفونت کلیوی یا سرطان کلیه می تواند منجر به درد سمت راست شکم زیر دنده ها شود. علائمی که می تواند نشان دهد درد سمت راست شکم زیر دنده ها به علت مشکلات کلیوی ایجاد شده است عبارتند از:
- دردی که به پشت و یا کشاله ران کشیده می شود.
- ادرار دردناک
- ادرار بد بو
- تکرر ادرار
- خون در ادرار
- تب
- تهوع یا استفراغ
اگر درد سمت راست زیر دنده ها دارید و مشکوک هستید که ممکن است به علت مشکل کلیه باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
2- بیماری کبد
بیماری کبد نیز می تواند منجر به درد سمت راست شکم زیر دنده ها شود. مثلا هپاتیت، آبسه کبدی یا سرطان کبد از جمله بیماری های کبدی هستند که باعث ایجاد درد می شوند. علاوه بر درد سمت راست زیر دنده ها ، نشانه های دیگر این بیماری های کبد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- پوست زرد (زرد)
- حساسیت شکم
- تهوع یا استفراغ
- ادرار تیره
- تب
- خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
اگر درد و نشانه های سمت راست شکم زیر دنده ها دارید که همراه با علائم بیماری های کبدی است باید به پزشک مراجعه کنید.
3- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یک بیماری است که معمولا در زنان باردار در هفته 20 بارداری رخ می دهد. همچنین می تواند زودتر از هفته بیستم بارداری یا در بعضی موارد پس از زایمان ایجاد شود. مهم ترین مشخصه پره اکلامپسی افزایش فشار خون است، اما درد سمت راست زیر دنده ها نیز اغلب رخ می دهد. علائم دیگر این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سردرد شدید
- تهوع یا استفراغ
- کاهش ادرار
- پروتئین در ادرار
- مشکلات کلیه یا کبد
- تاری دید یا حساسیت به نور
- تنگی نفس
پزشک شما در این شرایط باید بخشی از مراقبت های قبل از زایمان را بررسی کند. با این حال، اگر علائم پره اکلامپسی مانند درد سمت راست شکم زیر دنده ها، تاری دید و یا تنگی نفس را تجربه کنید، باید مراقبت های پزشکی فوری داشته باشید.
4- مشکلات کیسه صفرا
مشکلات کیسه صفرا، مانند سنگ های صفراوی، می تواند موجب درد سمت راست شکم زیر دنده ها شود. کالدوچلیتیایس به معنی وجود سنگ های صفراوی در مجاری صفراوی شما است. درد سمت راست زیر دنده ها به علت سنگهای صفراوی ممکن است چندین ساعت طول بکشد و اغلب بعد از یک وعده غذای بزرگ یا در طول شب اتفاق می افتد. علائم دیگر این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تهوع و استفراغ
- تب
- لرز
- ادرار تیره یا مدفوع رنگی
- پوست زرد (زردی)
اگر دچار علائم مربوط به سنگ صفراوی یا کالدوچلیتیایس هستید، باید پزشک خود را ببینید. سنگ های موجود در مجرای صفراوی میتواند منجر به عوارض جدی شود.
5- مسائل مربوط به دستگاه گوارش
انواع مسائل مربوط به دستگاه گوارش مانند سوء هاضمه، گاستریت، و زخم های گوارشی، می تواند موجب ایجاد درد سمت راست شکم زیر دنده ها شود. به طور معمول درد ناشی از این شرایط دردناك و سوزاننده است. سایر علائم این بیماری عبارتند از:
- احساس ناراحتی در شکم و ناحیه معده
- نفخ شکم
- گاز
- تهوع یا استفراغ
اگرچه اغلب موارد سوء هاضمه و گاستریت خفیف هستند و خود به خود برطرف می شوند، اما اگر علائم یک هفته یا بیشتر طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است این موارد به دلیل زخم معده باشد.
6- مشکلات پانکراس
اگر پانکراس شما ملتهب باشد، که به نام بیماری پانکراتیت شناخته می شود، باز هم دچار درد در ناحیه سمت راست شکم زیر دنده ها می شوید. درد که ناشی از پانکراتیت است، به آرامی در طول زمان بدتر می شود و علائم دیگر آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تهوع یا استفراغ
- تب
- افزایش ضربان قلب
معمولا موارد پانکراتیت نیاز به بستری شدن برای درمان دارند. علاوه بر بیماری های مورد بحث در بالا، سایر بیماری های اساسی نیز می توانند موجب درد در سمت راست زیر دنده ها شوند. این بیماری ها شامل آسیب یا تروما، پنومونی و زونا می باشد.
تشخیص درد سمت راست شکم زیر دنده ها چگونه است؟
به منظور تشخیص علت درد سمت راست شکم زیر دنده ها پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. علاوه بر این، ممکن است آزمایشاتی برای تشخیص دقیق تر تجویز کند. از جمله:
- یک پانل متابولیک پایه یا جامع (BMP) یا (CMP ) برای ارزیابی عملکرد کبد، تعداد گلبول های خون و میزان الکترولیت
- انجام آزمایش ادرار برای ارزیابی عملکرد کلیه یا بررسی UTI یا سنگ کلیه
- کشت مدفوع برای بررسی بیماری های داخل مدفوع
- آندوسکوپی برای بررسی وجود زخم ها
- تست های تصویربرداری، مانند سونوگرافی، اشعه ایکس یا سی تی اسکن، برای کمک به بررسی داخل شکم و یا بررسی حضور سنگ ها
درمان درد سمت راست شکم زیر دنده ها
درمان درد سمت راست شکم زیر دنده ها به دلیل ایجاد آن بستگی دارد. در این جا فقط مثال هایی از انواع درمان این درد را برای آشنایی بیشتر شما معرفی می کنیم:
- داروهای مسکن مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن برای از بین بردن ناراحتی بصورت موقت
- آنتی اسیدها برای کمک به خنثی کردن اسید معده
- داروهایی مانند مهارکننده های پمپ پروتون یا مسدود کننده های اسید برای کاهش مقدار اسید در معده یا روده
- آنتی بیوتیک ها برای کشتن باکتری هایی که باعث عفونت و درد می شوند.
- روش های جراحی، برای حذف سنگ ها یا حذف تومور
- درمان های سرطان، مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی، یا ایمونوتراپی
روش های پزشکی و بهبودی
به طور معمول، پزشک سعی خواهد کرد تا جایی که ممکن است جراحی انجام ندهد. اما ممکن است برای برخی از بیماری ها جراحی اجتناب ناپذیر باشد و در صورتی که جراحی انجام نشود بیماری بدتر می شود. به عنوان مثال، اگر سنگ های صفراوی که کانال صفراوی را مسدود کرده اند برداشته نشوند، می توانند باعث خطرات جدی مانند مرگ بیمار شوند. در بعضی موارد، ممکن است پزشک شما کیسه صفرا را به طور کامل خارج کند.
همچنین اگر سنگ های کلیه به قدری بزرگ باشند که به صورت طبیعی دفع نشوند، پزشک از امواج صوتی برای شکستن سنگ ها به قطعات کوچک تر استفاده می کند. اگر سرطان کلیه یا کبد داشته باشید، بسته به مرحله و شدت سرطان، جراحی برای حذف تومور ضروری است.
سخن آخر
همان طور که مشاهده کردید درد در قسمت سمت راست ناحیه شکم در زیر دنده ها می تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد. بنابراین اگر این درد بیشتر از چند روز ادامه داشت و بهبود پیدا نکرد حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. ممکن است علت آن جدی باشد و نیاز به درمان فوری مانند جراحی باشد. بنابراین نسبت به آن سهل انگاری نکنید.
Jill Seladi-Schulman, PhD. What Causes the Pain Under My Ribs in the Right Upper Quadrant of My Abdomen? — Updated on October 31, 2019
