کیست بارتولن چیست و درمان آن

گروه سلامت اوما: کیست بارتولن یکی از مشکلات شایع در بین زنان است که در اثر انسداد مجرای غدد بارتولن ایجاد می‌شود. غدد بارتولن، دو غده کوچک هستند که در دو طرف دهانه واژن قرار دارند و مسئول ترشح مایعی هستند که به روان‌سازی ناحیه واژن کمک می‌کند. وقتی مجرای این غدد مسدود می‌شود، مایع تولید شده در غده تجمع یافته و باعث تشکیل کیست می‌شود. این کیست‌ها معمولاً بدون درد هستند و ممکن است بدون هیچ‌گونه درمان خاصی ناپدید شوند. اما در برخی موارد، کیست‌ها ممکن است عفونی شده و باعث بروز آبسه یا عفونت‌های دردناک شوند که نیاز به مداخله درمانی دارند.

روش‌های درمانی برای کیست بارتولن بسته به شدت علائم و وجود یا عدم وجود عفونت متفاوت است. درمان‌ها می‌تواند شامل مراقبت‌های خانگی، تخلیه کیست توسط پزشک، و در موارد شدیدتر، جراحی برای برداشتن غده یا مجرای آن باشد.

در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمانی مختلف برای کیست بارتولن می‌پردازیم و اطلاعات لازم برای مدیریت این مشکل را ارائه می‌دهیم.

دو غده بارتولن  (Bartholin's cyst) در ورودی مهبل (واژن) زن، در هر طرف قرار دارد. آنها کوچک هستند و در حالت عادی دیده یا حس نمی شوند. کاربرد آنها این است که مایع را بر روی سطح مخاطی (داخلی) لگن - پوست کبد اطراف مهبل (واژن) ترشح کنند. مشکلات با غدد بارتولن عبارتند از کیست، که بزرگ شدن غده نسبتا بی درد است و آبسه هایی که عفونت غدد هستند. به طور معمول تنها یکی از دو غده متضرر می شود.

علت ایجاد کیست بارتولن

کیست بارتولن زمانی اتفاق می افتد که کانال خروجی غدد بارتولن مسدود می شود. سیال تولید شده توسط غدد تجمع می کند، غدد متورم شده و کیست ایجاد می شود. آبسه زمانی اتفاق می افتد که کیست آلوده می شود.
آبسه های بارتولن می تواند توسط هر یک از باکتری ها ایجاد شود. این باکتری ها شامل ارگانیسم های باکتریایی هستند که باعث بیماری های منتقله از راه جنسی مانند بیماری کلامیدیا و گونوره می شود و همچنین باکتری هایی که به طور معمول در دستگاه گوارش وجود دارند مانند Escherichia coli. این آبسه ها معمولا شامل بیش از یک نوع ارگانیسم می باشند.

لمس توده در ناحیه تناسلی

• کیست بارتولن باعث تورم لگن در یک طرف، در نزدیکی ورود به مهبل (واژن) می شود. کیست معمولا دردناک نیست و درد قابل توجه نشان دهنده آبسه رشد کرده است. با این حال، کیست های بزرگ ممکن است به دلیل اندازه آنها دردناک باشند.
• آبسه بارتولن سبب درد قابل توجهی علاوه بر تورم می شود. ناحیه متورم بسیار حساس است و پوست قرمز می شود. پیاده روی و نشستن ممکن است کاملا دردناک باشد.
• زنان با آبسه های بارتولن معمولا تب ندارند. ترشحات واژن ممکن است وجود داشته باشد، به ویژه اگر عفونت توسط یک بیماری جنسی منتقل شده باشد.

برای کیست باتولن چه زمانی نیاز به مراقبت های پزشکی است؟

• اگر توده تناسلی در عرض چند روز پس از درمان خانگی بهبود نیافتند یا بزرگتر شدند به پزشک مراجعه کنید.
• اگر توده یا جرم دردناک باشد، نشان می دهد که آبسه رشد کرده است. باید تخلیه شود.
• اگر علائم دیگر، از جمله ترشحات واژن، تب و یا استفراغ دارید، به پزشک مراجعه کنید.
• با کیست ها و آبسه های بارتولن، دلیل اصلی برای مراجعه به اورژانس، درد حاد است. زنانی که در معرض درد شدید هستند یا نمیتوانند به راحتی بنشینند یا قدم بزنند باید در اسرع وقت به دکتر مراجعه کنند. اگر چه علائم مانند تب بالا و درد شکم به علت آبسه های بارتولن ایجاد نمی شود، در صورت وجود علائم، به پزشک مراجعه کنید.

آزمونها و تست های کیست بارتولن

به طور کلی تشخیص کیست و یا آبسه بارتولین توسط معاینه فیزیکی انجام می شود. در بسیاری از موارد، هیچ تست اضافی مورد نیاز نیست. گاهی اوقات نمونه ها برای تعیین نوع باکتریایی که باعث عفونت می شود و برای عفونت های منتقله از راه جنسی مانند گونوره (سوزاک) و کلامیدیا انجام می شود. این نمونه ها به سادگی از مواد تخلیه شده از آبسه یا از دهانه رحم گرفته می شود. نتایج این آزمایش ها تا حدود 48 ساعت بعد در دسترس نیست بنابراین درمان به زودی مشخص نمی شود. با این حال، ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک داشته باشید.

درمان کیست بارتولن

اغلب کیست بارتولن نیاز به درمان ندارد - به ویژه اگر کیست هیچ نشانه ای ایجاد نکند. در صورت نیاز، درمان بستگی به اندازه کیست، میزان ناراحتی شما و آلودگی آن که می تواند به منجر به آبسه شود، دارد. گزینه های درمان شامل موارد زیر است:

1-  حمام سیتز

حمام کردن در وان آب گرم (حمام سیتز)، چند بار در روز به مدت سه یا چهار روز، به درمان كیست كوچك آلوده كمك می كند و باعث می شود کیست پاره شده و و تخلیه شود.

2-  جراحی

ممکن است به جراحی برای تخلیه کیست آلوده یا بسیار بزرگ نیاز داشته باشید. تخلیه کیست می تواند با استفاده از بیهوشی موضعی یا مسکن انجام شود. برای این عمل، پزشک یک برش کوچک در کیست ایجاد می کند و به کیست اجازه می دهد تخلیه شود. سپس لوله لاستیک کوچک (کاتتر) در برش قرار می دهد. کاتتر به مدت شش هفته در محل نگهداری می شود تا برش باز شود و امکان تخلیه کامل فراهم شود.

3- آنتی بیوتیک ها

اگر کیست آلوده باشد یا آزمایشات نشان دهد شما عفونت جنسی دارید، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. اما اگر کیست به درستی تخلیه شود، ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز نداشته باشید. جراحی برداشت کیست معمولا در بیمارستان تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراحی احتمال خونریزی یا عوارض بعد از عمل دارد.

درمان گیاهی آبسه بارتولن

درمان خانگی کیست ها و آبسه های بارتولین شامل حمام های سیتز( نشستن در لگن و یا وان آب گرم) می شود که باعث تسهیل تخلیه می شود. حوضچه های حمام اختصاصی در دسترس هستند، اما ساده ترین روش این است که در حمام در چند اینچ آب گرم بنشینید. آب نباید خیلی داغ باشد، اما باید نسبتا گرم باشد. باید به مدت 10-15 دقیقه، 3-4 بار در روز این کار را انجام دهید. این درمان اغلب برای کیست های بارتولین استفاده می شود. آبسه ها اغلب نیاز به تخلیه توسط دکتر دارند.

• برای کیست بارتولین کوچک که بیش از حد دردناک نیست، درمان شامل حمام Sitz ( نشستن در لگن و یا وان آب گرم) مناسب است. 
• استفاده از کیست های قابل درمان با آنتی بیوتیک ها و حمام های SITZ ( نشستن در لگن و یا وان آب گرم)  برای خنک کردن عفونت گاهی مناسب است. اگر این درمان عفونت را از بین ببرد، جراحی ارتجاعی بعدا انجام می شود.

مراقبت های پس از درمان کیست بارتولن

 زناني كه كيست بارتولن را تخليه کرده اند بايد در عرض 24-48 ساعت پس از تخلیه براي بازبيني به پزشک مراجعه كنند. همچنین حمام سیتز باید ادامه پیدا کند تا تخلیه به طور کامل انجام شود.  خانم ها باید داروی مسکن مصرف کنند. این داروها باید طبق نظر پزشک مصرف شود. اگر آنتی بیوتیک تجویز شد، باید تا انتها مصرف شود.  اگر علائم جدیدی از قبیل افزایش تورم، درد، ترشحات واژن یا تب را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.

جراحی کیست بارتولن

- برای آبسه های بارتولن و کیست های بزرگ یا دردناک، درمان تخلیه لازم است. آبسه یک عفونت در فضای محصور است و آنتی بیوتیک ها به فضای محصور وارد نمی شوند. بنابراین، درمان آبسه نیاز به تخلیه عفونت دارد. زهکشی آبسه بارتولن را می توان در مطب دکتر یا بخش اورژانس بیمارستان انجام داد. بیهوشی موضعی بر روی آبسه تزریق می شود و سپس بر روی سطح داخلی ورودی واژن ایجاد می شود. پس از خروج مواد آلوده، حفره آبسه با گاز یا کاتتر کوچک بسته می شود. این حفره را باز نگه می دارد و باعث تخلیه بیشتر می شود. گاز پس از 24-48 ساعت برداشته می شود. اگر یک کاتتر کوچک استفاده شود، ممکن است برای چندین هفته به جای گذاشته شود تا احتمال عود به حداقل برسد. کاتتر روش ترجیحی زهکشی است، زیرا درد کمتری دارد و موفقیت آمیز است.

- تخلیه آبسه می تواند ناراحت کننده باشد، زیرا بیحسی موضعی همیشه در بافت متورم کار نمی کند. بسته به ترجیحات مریض و دکتر داروهای IV ممکن است برای آرام سازی و کاهش درد در طول مراحل تجویز شود. پس از تخلیه آبسه، درمان آنتی بیوتیک معمولا لازم نیست. با این حال، اگر عفونت منتقله از راه جنسی وجود داشته باشد، یا اگر شواهدی از عفونت ادراری و واژن وجود داشته باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود. در بعضی موارد، این کار چند روز پس از درمان اولیه و پس از نتایج آزمایشگاه انجام خواهد شد.

- در عمل جراحی برش روی پوست کیست انجام می شود و سپس از طریق دیواره کیست عفونت خارج می شود. سپس دیواره کسیت دوخته شده تا از عود کیست جلوگیری شود.

پیگیری در زنان مبتلا به کیست بارتولن

• زناني كه كيست بارتولن يا تخليه آبسه داشته اند بايد در 24-48 ساعت براي بازبيني و حذف مواد به پزشک مراجعه کنند. در عین حال باید حمام های Sitz( نشستن در لگن و یا وان آب گرم)  را برای ادامه تخلیه  بکار ببریم.
• اگر قبل از موعد باند از بین برود، با دکتر تماس بگیرید. بسته به زمان بندی، اندازه آبسه و ادامه نشانه ها نیاز به جایگزینی می باشد.
• زنان ممکن است از داروی مسکن استفاده کنند. اگر آنتی بیوتیک تجویز شود، باید به طور کامل مصرف شود.
• اگر علائم جدیدی از جمله افزایش تورم، درد، تخلیه واژن یا تب را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.

جلوگیری از کیست بارتولن

• اگر کیست بارتولن توسعه یابد، درمان سریع شامل نشستن در لگن یا وان آب گرم است و ممکن است مانع توسعه آبسه شود.
• شیوه های مناسب رابطه جنسی می تواند بیماری های منتقله از راه جنسی را کاهش دهد و بنابراین از تشکیل آبسه های ناشی از آن جلوگیری می کند.

پس از درمان  کیست بارتولن چه اتفاقی می افتد؟

اکثر زنان در عرض 24 ساعت پس از تخلیه احساس خوبی دارند. بعضی از افراد مبتلا به کیست های مکرر یا آبسه ها می شوند. اگر این اتفاق بیفتد، کل غده بارتولین را می توان خارج کرد. متخصص زنان اغلب این عمل جراحی را انجام می دهد.