تغذيه در دوران قبل از باردارى تأثير زيادى بر روند باردارى دارد. به طورى كه تغذيه نامناسب در دوران بلوغ و حتى كودكى مى تواند رشد و نمو را تحت تأثير قرار دهد و با توقف رشد قدى و يا رشد محوطه لگن در دختران موجب محدود شدن فضاى لگن شود. رژيم لاغرى طولانى مدت مى تواند موجب آمنوره(عدم پریود) شده و در نهايت شانس بارورى را كاهش دهد. همچنين كمبود مواد مغذى در دوران قبل از باردارى مى تواند موجب كاهش ذخاير مواد مغذى شده و بر روى عملكرد فرآيندهاى فيزيولوژيك و بيوشيميايى مؤثر در بارورى تأثير منفى برجاى گذارد.
ميزان ذخاير چربى بدن خانم قبل از باردارى به طور موثرى بر قابليت بارورى تأثير دارد. به طورى كه افراد با ذخاير چربى كمتر از 17 % اغلب قاعدگى ندارند و آن هايى كه چربى بدنشان كمتر از 22 % است، با اختلال در تخمك گذارى مواجه اند.
كاهش ذخاير چربى را معمولاً در زنانى كه تمرينات ورزشى بيش از حد و غيراصولى انجام داده و يا مى دهند و يا رژيم هاى لاغرى شديد و متعدد داشته اند مى توان ديد. همچنين افرادى كه با اختلالات خوردن نظير بوليميا (بى اشتهايى عصبى) مواجه اند در زمره كاهش ذخاير چربى قرار مى گيرند. عليرغم آن چه گفته شد، خوشبختانه تحقيقات نشان داده است كه اصلاح رژيم غذايى مى تواند از اختلالات تخمك گذارى كاسته و بارورى را بهبود بخشد.
از ديگر اختلالات تغذي هاى كه موجب كاهش بارورى میشود میتوان به كمبود ويتامينD در هر دو جنس مؤنث و مذكر اشاره كرد. در واقع جذب مناسب ويتامينDو به دنبال آن جذب كلسيم در مردان موجب تقويت فرايند اسپرماتوژنز؛ افزايش تحرك اسپرم؛ و تشديد واكنشهاى آكروزوم(آكروزوم منطقه اى از اسپرم است كه در هضم لايه هاى بيرونى تخمك موثر است) میشود. سطوح پايين مس و روى، نيز تأثير منفى بر تكامل تخمك میگذارد.
از سوى ديگر وجود اضافه وزن (وزن بيش از 120 درصد وزن ايده آل) در زنان به دليل تغيير در نسبت تستوسترون به استروژن و اختلال در تخمك گذارى، مى تواند موجب بروز مشكلات بارورى شود. در زنان چاق، احتمال وقوع ديابت تشخيص داده نشده قبل از باردارى، اختلال تحمل گلوكز و ديابت باردارى موجب شيوع بيشتر ناهنجارى هاى مادرزادى جنين مى شود؛ بنابراين كنترل وزن قبل از باردارى مى تواند از ميزان خطر ابتلا به ناهنجارى هاى هنگام تولد بكاهد. رژيم غذايى سالم و غنى از آنتى اكسيدان و برنامه ورزشى مناسب براى آماده شدن زنان براى باردارى مطلوب كمك مى كند. در مردان نيز افزايش توده بدنى با كاهش سطح تستوسترون سرم و كاهش ميزان بارورى همراه است.
از سموم محيطى نظير ديوكسين ها، بى فنيل اى پلى برومينه ، استرهاى فتالات و ساير توليدات صنعتى به عنوان مواد تأثيرگذار بر بارورى ذكر شده است. تعداد زيادى از اين مولكول ها از نظر ساختمان مشابه مولكول تستوسترون و دمولكول استروژن هستند و هنگامى كه در مسيرهاى بيوشيميايى شركت مى كنند، به نام تخريب كننده هاى درون ريز خوانده مى شوند. اجتناب از مصرف دخانيات نظير توتون، و تنباكو و نوشيدن الكل و استفاده از يك رژيم غذايى مطلوب حاوى روى؛ اسيدفوليك؛ و آنتى اكسيدان ها، موجب افزايش سلامت اسپرم در مردان مى شود.
با توجه به عوامل خطرزا خانمها قبل از باردار شدن براى حصول اطمينان از سلامت و آمادگى كامل جسمانى و مشاوره، بايد به مراكز بهداشتى درمانى و پزشك خانواده مراجعه نمايند. اين مراقبتها با هدف شناسايى خانم هاى باردار مبتلا به سوءتغذيه (كم وزن، اضافه وزن يا چاق) و رفع مشكل تغذيه اى و رساندن آنان به محدوده نمايه توده بدنى طبيعى و آماده كردن آ نها براى داشتن يك باردارى ايمن و بدون خطر صورت میپذيرد.
عوامل خطرزاى مرتبط با تغذيه در دوران باردارى
سن كمتر از 18
استعمال دخانيات به مقدار زياد
اعتياد به مواد مخدر و مصرف الكل
داشتن BMIبالاتر از25 یا کمتر از5/18
سابقه باردارى هاى متعدد با فاصله كمتر از 3 سال از زايمان قبلى
سابقه اختلالات بارورى
ابتلا به ديابت يا پرفشارى خون
داشتن رژيم غذايى درمانى براى يك بيمارى سيستميك مزمن
درآمد كم، تحت پوشش دائمى خدمات حمايتى محلى يا دولتى ( محروميت اقتصادى، اجتماعى يا فرهنگى
بودن يا نداشتن شغل ثابت سرپرست خانوار، كم سوادى و محدوديت دسترسى به غذا)
(استفاده از رژيم غذايى غير متعارف يا با ارزش تغذيه اى محدود ) خرافات و باورهاى نادرست غذايى
افزايش ناكافى وزن
افزايش زياد وزن
كم خونى(هموگلوبين كمتر از 11 گرم بر دسى ليتر)
باردارى بيش از يك جنين يا چندقلويى