به نظر اغلب والدین مدفوع کودک بسیار عجیب است! به همین دلیل ممکن است گاهی مادران و بخصوص مادرانی که تجربه اولشان می باشد درباره طبیعی بودن مدفوع نوزاد خود دچار نگرانی شوند. عکس های واقعی موجود در این مطلب نشان می دهد مدفوع طبیعی نوزاد چه شکلی است و با رشد او، مصرف شیر مادر یا شیر خشک، و خوردن جامدات چه تغییری می کند. بنابراین با خواندن این مقاله و دیدن عکس ها متوجه می شوید چه زمانی باید واقعا نگران باشید و در چه صورتی مدفوع حالت طبیعی دارد. به طور کلی نیز مدفوع سیاه، سفید و قرمز نیاز به مراجعه سریع به پزشک دارد.
در این مقاله گروه سلامت اوما شما را با انواع مدفوع نوزاد و علت های آن آشنا میکند:
مدفوع نوزاد تازه متولد شده
مدفوع نوزاد سالم شیر خوار
مدفوع نوزادی که شیر خشک می خورد
مدفوع سیاه یا سبز تیره نوزاد
مدفوع نوزاد با شروع غذاهای جامد
مدفوع نوزاد با غذای هضم نشده
مدفوع اسهالی نوزاد
یبوست نوزاد
مدفوع خلطی نوزاد
مدفوع خونی نوزاد
هشدار: اینها تصاویری از مدفوع واقعی هستند! لطفا فقط اگر با آن راحت هستید و حالتان بد نمی شود نگاه کنید.
مدفوع نوزاد تازه متولد شده
انتظار می رود در مدفوع نوزاد تازه به دنیا آمده یک چرک سبز، سیاه و سفید و چسبنده مانند روغن موتور در پوشک نوزاد ظاهر شود. از آنجایی که مكونیوم یا همان مدفوع نوزاد تازه متولد شده از مایع آمنیوتیك، مخاط، سلول های پوستی و سایر چیزهایی كه در داخل رحم بوده است، ساخته می شود، بویی ندارد. به همین دلیل دیرتر متوجه می شوید که نوزاد نیاز به تعویض پوشک و شست و شو دارد. به مرور زمان، هنگامی که کودک شما 2 تا 4 روزه باشد، مدفوع او روشن تر و چسبنده تر می شود. این مدفوع به معنی هضم شیر مادر یا شیر خشک است و نشان می دهد دستگاه گوارش او خوب کار می کند.
مدفوع نوزاد سالم شیر خوار
اگر کودک شما شیر مادر می خورد، مدفوع او پس از 2 الی 4 روز بعد از تولد به رنگ زرد یا کمی سبز و خامه ای شکل است. ممکن است غلظت آن مانند حالت اسهال بزرگسالان باشد. مدفوع نوزاد شیرخوار معمولا مانند خردل و پنیر مخلوط است و ممکن است دارای دانه هایی نیز باشد. بوی آن نیز کمی تند و اذیت کننده است.
اگر در پوشک نوزاد مدفوع سبز و خلطی روشن تقریبا مانند جلبک را دیدید، او احتمالا شیر کم کالری که در ابتدا از سینه خارج می شود را به مقدار زیاد دریافت کرده است و هنوز شیر با چربی بالا و فوق العاده مغذی مادر را دریافت نکرده است. این به این معناست که شما به اندازه کافی از هر سینه به او شیر نمی دهید و باید برنامه منظم تری برای افزایش شیر داشته باشید.
مدفوع نوزادی که شیر خشک می خورد
نوزادانی که شیر خشک می خورند دارای مدفوعی شبیه کره بادام زمینی هستند که طیف رنگی قهوه ای مانند قهوه ای، زرد قهوه ای یا قهوه ای سبز دارد. بوی این مدفوع خیلی تیزتر از مدفوع نوزادانی است که شیر مادر و یا غذای جامد می خورند است و کاملا قابل تشخیص می باشد.
مدفوع سیاه یا سبز تیره نوزاد
اگر به کودک مکمل آهن می دهید، مدفوعش ممکن است سبز تیره یا تقریبا سیاه شود.
نکته: اگر مدفوع کودک شما سیاه است و مکمل آهن مصرف نمی کند، بهتر است با پزشک تماس بگیرید تا مطمئن شوید که ملنا یا خون هضم نشده نیست.
مدفوع نوزاد با شروع غذاهای جامد
هنگامی که شما شروع به تغذیه کودک با مواد غذایی جامد مانند غلات، موز خالص و غیره می کنید، بلافاصله متوجه تغییر در مدفوع می شوید. مدفوع ناشی از غذاهای جامد، قهوه ای یا قهوه ای تیره و غلیظ تر از کره بادام زمینی است. این مدفوع نیز بوی بدی می دهد.
مدفوع نوزاد با غذای هضم نشده
گاهی مدفوع نوزاد شما دارای یک قطعه غذای قابل شناسایی در آن است و یا با یک رنگ شگفت انگیز از رنگین کمان، مانند قرمز، نارنجی یا آبی تیره رنگ دیده می شود. قرمز می تواند چغندر باشد، نارنجی هویج را نشان می دهد و آبی تیره زغال اخته است (همچنین می توانید پوست زغال اخته را در آن مشاهده کنید).
نگران نباشید! احتمالا این مواد به خاطر اینکه دستگاه گوارش نوزاد هنوز ضعیف است به طور کامل هضم نشده اند و یا عبور سریع غذا از روده که زمان لازم برای شکستن و تجزیه را از مواد غذایی گرفته است، باعث ایجاد این حالت شده است. همچنین این حالت زمانی رخ می دهد که کودک از یک نوع غذا زیاد بخورد یا قبل از قورت دادن به خوبی آن را نجود.
اگر به طور مداوم در مدفوع کودک مواد هضم نشده بود با پزشک تماس بگیرید. پزشک بررسی می کند تا ببینید روده های کودک غذا و مواد مغذی را به خوبی جذب می کنند یا خیر؟ و اگر مشکلی وجود داشته باشد روش های درمانی را برای شما توضیح می دهد.
مدفوع اسهالی نوزاد
در نوزادان مبتلا به اسهال، اسهال بسیار آبکی و روان است و مواد آبکی آن بسیار بیشتر از مواد جامد می باشد. اسهال نوزاد زرد، سبز یا قهوه ای است و می تواند از پوشک بیرون بزند. با درمان اسهال کودکان زیر یکسال آشنا باشید.
اسهال می تواند نشانه ای از عفونت یا حساسیت باشد، و اگر مدت طولانی بدون درمان بماند، ممکن است منجر به کم آبی بدن نوزاد و عوارض ناشی از آن شود. اگر کودک شما نوزاد 3 ماهه یا کمتر است، بیش از دو یا سه پوشک پر از اسهال، یا بیش از یک تا دو روز اسهال نگران کننده است و باید با پزشک تماس بگیرید. اگر اسهال کودک شما حاوی خون قابل مشاهده یا مخاط است، حتما به پزشک مراجعه کنید. ( غذای کودک مبتلا به اسهال)
یبوست نوزاد
اگر مدفوع کودک شما خیلی سفت است و به نظر می رسد مانند سنگریزه های کوچک می باشد احتمالا یبوست دارد. در این حالت کودک در هنگام دفع اذیت می شود و حتی ممکن است مدفوع همراه با خون خارج شود.
یک یا دو پوشک با مدفوع سفت نگران کننده نیست، اما اگر کودک شما دارای سه بار یا دفعات بیشتری مدفوع سفت بود بهتر است با پزشک تماس بگیرید. یبوست در نوزادانی که غذاهای جامد می خورند طبیعی است اما نباید ادامه دار شود چون نوزاد را اذیت می کند. بهتر است از خوددرمانی در این مواقع پرهیز کرده و از پزشک کمک بخواهید.
گاهی نیز این حالت از مدفوع می تواند نشانه ای از حساسیت نوزاد به شیر یا پروتئین سویا یا عدم تحمل به چیزی در شیر مادر یا شیر خشک باشد. در این حالت معمولا دکتر توصیه می کند به کودک آب فراوان، آب گلابی و یا آب نمک بدهید تا راحت تر مدفوع دفع شود. این مقاله " برای یبوست نوزاد چه باید کرد؟" را بخوانید.
مدفوع خلطی نوزاد
مدفوع سبز با رشته های درخشان نشان دهنده وجود مخاط در آن است. اما مخاط غلیظ نشانه عفونت یا حساسیت است. اگر این شکل مدفوع با علائم دیگری مانند تب همراه است یا دو روز یا بیشتر در پوشک کودک دیده شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
مدفوع خونی نوزاد
گاهی اوقات خون در مدفوع کودک بصورت قرمز روشن و تازه دیده می شود و گاهی اوقات نیز خون سیاه مشاهده می گردد. خون قرمز روشن به دلایل مختلف در مدفوع نوزاد دیده می شود. در صورت بروز هرکدام از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- مدفوع طبیعی با خون قرمز رنگ که اغلب نشانه ای از آلرژی نوزاد به پروتئین شیر است.
- مدفوع یبوستی با خون قرمز، به علت پارگی یا خراش در مقعد.
- اسهال با خون قرمز که می تواند نشانه عفونت باکتریایی باشد.
هنگامی که خون سیاه در پوشک بچه ظاهر می شود اغلب به این دلیل است که کودک با شیر مادر تغذیه می شود و خون را از نوک سینه های ترک خورده و دارای خونریزی مادر به داخل دستگاه گوارش خود می کشد. با این حال، شما باید با دکتر تماس بگیرید تا اطمینان حاصل شود که مورد جدی و نگران کننده ای نیست.
و اما در آخر
بهتر است روزانه مدفوع نوزاد خود را چک کنید. اما دراین باره وسواس نداشته نباشید و در صورت بروز مشکل و یا تغییر مدفوع نوزاد نسبت به گذشته و ادامه دار شدن برای بیش از دو روز با پزشک تماس بگیرید. در قسمت دیدگاه سایت اوما در همین صفحه می تونید تجربیات خود را در این زمینه در اختیار سایر مادران قرار دهید.
Dawn Rosenberg, M.D., pediatrician. Baby poop: A visual guide. 2019