زمان و دوز مصرف قرص گلی بن کلامید

نام علمی دارو: گلی بن کلامید-Glibenclamide

گروه دارویی: داروهای ضد دیابت

قرص گلی بن کلامید برای چیست؟

گلی بن کلامید یک داروی ضد دیابت خوراکی است که سریع عمل میکند و برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع II مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو متعلق به گروهی از داروهای شناخته شده به عنوان سولفونیل اوره است.  اثر این دارو را می توان در عرض 15-60 دقیقه پس از مصرف مشاهده کرد. اثر این دارو 24 ساعت طول می کشد [1].

اشکال دارویی:

قرص: 5 میلی گرم

فرق گلی بن کلامید با گلی کلازید

گلی کلازید از مشتقات سولفونیل اوره است و قرص گلی کلازید در بیماران دیابتی مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود. داروی گلی کلازید هم خانواده گلی بن کلامید است اما تفاوت گلی کلازید با گلی بن کلامید در این است که احتمال ایجاد هیپوگلایسمی با گلی کلازید کمتر است و برای افراد مسن قرص گلی کلازید مناسب تر است.

چگونه کار می کند؟

گلی بن کلامید از گروه سولفونیل اوره است. این دارو برای کمک به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار می گیرد. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 (دیابت وابسته به انسولین) کمبود یک هورمون به نام انسولین دارند. انسولین توسط لوزالمعده تولید می شود و هورمون اصلی کنترل سطح قند خون است. این هورمون به طور معمول باعث می شود سلول های بدن قند اضافی را از خون خارج کنند. در دیابت نوع 2، انسولین در پاسخ به افزایش قند خون، به عنوان مثال پس از غذا، به طور ناکارآمد تولید می شود. سلول های بدن نیز نسبت به اثر انسولین مقاوم می شوند که به این معنی است که سطح قند خون می تواند افزایش یابد.
گلی بن کلمید عمدتا با تحریک سلول های پانکراس که باعث تولید انسولین می شود، کار می کند. این سلول ها سلول های بتا نامیده می شوند. گلی بن کلامید باعث می شود سلول های بتا انسولین بیشتری تولید کنند. این مسئله به کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می کند [2].

گلی بن کلامید اولین گزینه برای درمان دیابت نوع 2 در افرادی است که اضافه وزن ندارند و یا نمی توانند متفورمین مصرف کنند. هنگامی که رژیم غذایی و ورزش نمی توانند قند خون را کنترل کنند، این دارو استفاده می شود. همچنین می تواند در ترکیب با سایر داروهای ضد دیابت برای کنترل قند خون استفاده شود.

قرص گلی بن کلامید بهتره یا متفورمین

اگر منظور تاثیرش بر کاهش قند خون و سرعت تاثیرش در کاهش سریع قند خون باشد. گلی بن کلامید علیرغم اندازه کوچکترش و مقدارش یعنی ۵ میلیگرم در مقابل ۵۰۰ میلی گرم و ۱۰۰۰ میلیگرم متفورمین ،تاثیرش سریعتر وبیشتر است. یعنی اگر صبح قرص قندتان (گلی بن کلامید) را قبل صبحانه نخورید بعد صبحانه قندتان بالاتر خواهد رفت تا وقتی که متفورمین بعد صبحانه را فراموش کرده باشید. چون عملکرد گلی بن کلامید در کاهش قند خون با افزایش ترشح انسولین از لوزالمعده است تا مکانیسم متفورمین. اما احتمال افت قند با گلی بن کلامید بسیار بسیار بیشتر است تا متفورمین ( متفورمین بسیار بندرت افت قند میدهد)

زمان مصرف

بهترین زمان مصرف گلی بن کلامید صبح ناشتا است و بعد از خوردن قرص گلی بن کلامید باید صبحانه میل شود اما در طول روز همراه با وعده غذاهای اصلی هم مصرف می شود.

دوز مصرف

ابتدا 2.5 تا 5 میلی گرم قرص گلی بن کلامید روزانه استفاده شود و سپس در صورت نیاز در فواصل یک هفته ای می توان دوز گلی بن کلامید را 2.5 میلی گرم دیگر اضافه کرد. حداکثر دوزاژ روزانه گلی بن کلامید 20 میلی گرم می باشد. گلی بن کلامید تا 10 میلی گرم به صورت تک دوز و از 10 میلی گرم به بالا در دوزهای منقسم تجویز می گردد [3].  

عوارض جانبی 

• حالت تهوع
•  سوزش معده
• احساس پری شکم
•  زرد شدن پوست و چشم
•  ادرار تیره رنگ (شدید، نادر)
•  تب و لرز (شدید، نادر)
•  تورم صورت، لب ها، پلک ها، زبان، دست ها و پاها (شدید، نادر)
• خونریزی غیر معمول (شدید، نادر)
• ضربان قلب سریع
•  خستگی و ضعف غیرعادی [4]

قرص گلی بن کلامید در بارداری

FDA طبقه بندی: C. مصرف در دوران بارداري مي‌تواند ايجاد ناهنجاري كشنده كند. در صورتي كه منفعت استفاده از دارو براي مادر بيش از خطر استفاده از آن براي جنين باشد، استفاده شود. استفاده از این دارو در زنان باردار توصیه نمی شود مگر اینکه مطلقا ضروری باشد. این دارو فقط باید زمانی استفاده شود که مزایای آن بیشتر از خطرات آن باشد. توصیه می شود قبل از مصرف این دارو با دکتر خود مشورت کنید [5].

قرص گلی بن کلامید در شیردهی

استفاده از این دارو در هنگام تغذیه با شیر مادر توصیه نمی شود. در صورت مصرف این دارو، بررسی علائم کاهش قند خون نوزاد مورد نیاز است. قبل از مصرف این دارو باید با پزشک خود مشورت کنید [6].

هشدارهای عمومی

1- هیپوگلیسمی

- این دارو می تواند سطح قند خون را تا حد متوسط تا شدید کاهش دهد. این خطرات حتی برای سالمندان، افرادی که دچار سوء تغذیه و افراد مبتلا به اختلالات کلیه / هیپوفیز، بیشتر است. شما باید هر کدام از این علائم را به دکتر گزارش کنید. حتما همیشه آب نبات برای مقابله با قند خون پایین همراه داشته باشید.

2-فشار

اگر استرس زیادی دارید این دارو باید قطع شود و باید اقدامات دیگری برای کاهش قند خون انجام شود. استرس ممکن است به علت عفونت، تب، تروما یا جراحی اخیر باشد. در صورت وجود هرکدام از این موارد به دکتر مراجعه کنید.

3- بیماری کبد

 اگر بیماری کبدی دارید یا عملکرد طبیعی کبد دچار اختلال است باید این دارو را با احتیاط مصرف کنید.

4- بیماری کلیوی

اگر بیماری کلیوی دارید یا عملکرد طبیعی کلیه ضعیف است این دارو باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد.

5- بیماری قلبی

 این دارو با عوارض جانبی شدید تا مرگبار مرتبط با قلب و عروق خونی همراه است. این دارو باید با احتیاط استفاده شود. قبل از دریافت این دارو، هر گونه سابقه بیماری یا بیماری فعلی قلبی را به پزشک گزارش کنید.

6- افزایش وزن

این دارو می تواند باعث افزایش وزن خفیف تا متوسط شود.

7- کم خونی همولیتیک

اگر بیماری ژنتیکی نادر کمبود G6PD دارید، این دارو می تواند باعث کم خونی همولیتیک شود.

8- مصرف الکل

مصرف الکل باید در هنگام مصرف این دارو محدود یا حداقل باشد.

9- رژیم غذایی و ورزش

 توصیه می شود رژیم غذایی تنظیم شده و ورزش منظم در هنگام مصرف داروهای ضد دیابت برای دستیابی به نتایج بهتر داشته باشید.

10- حساسیت به نور

این دارو ممکن است در هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث واکنش های پوستی آلرژیک شود. هنگام مصرف این دارو اقدامات احتیاطی را انجام دهید.

11- تغییر داروها

اگر تغییری در داروهای فعلی که برای دیابت استفاده می کنید، ایجاد شود ممکن است برخی عوارض جانبی موقت را تجربه کنید. این اثر همپوشانی به دلیل تغییر از یک دارو به دیگری است. نظارت منظم بر سطح قند خون ممکن است در این موارد مورد نیاز باشد.

12- استفاده کودکان

استفاده از این دارو در بیماران زیر 18 سال توصیه نمی شود.

نحوه ی تاثیرگذاری این دارو بر سایر داروها چگونه خواهد بود؟

بسیاری از داروها می توانند سطح قند خون را کنترل کنند. مهم است که قبل از شروع درمان با این دارو به پزشک یا داروساز در خصوص داروهایی که قبلا مصرف کرده اید، از قبیل داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی، بگویید. به طور مشابه، قبل از مصرف هر داروی جدید، هنگام استفاده از این دارو، با پزشک یا داروساز خود مشورت چک کنید تا اطمینان حاصل کنید که این ترکیب ایمن است. داروهای زیر ممکن است اثر کاهش دهندگی قند خون این دارو را بالا ببرد و بنابراین احتمال کاهش قند خون را افزایش می دهند (هیپوگلیسمی):

•  مهارکننده های ACE، مانند کاپتوپریل (این می تواند باعث کاهش غیر قابل پیش بینی قند خون شود)
•  استروئیدهای آنابولیک، مانند تستوسترون، ناندرولون، استنزولول
•  کلرامفنیکول
•  سایمتیدین
•  سایپروفلوکساسین
•  co-trimoxazole
•  دیسپیرامید
•  fenfluramine
•  فیبرها، مانند کلافیبرت
•  فلوکونازول
•  فلوکستین
•  انسولین
•  داروهای ضد افسردگی MAOI، مانند فنلزین
•  میکونازول
•  octreotide
• phenylbutazone
•  دوزهای زیاد سالیسیلات، به عنوان مثال آسپرین (دوز کم مسکن معمولا این اثر را ندارد).

مسدود کننده های بتا، مانند پروپرانولول (از جمله قطره های چشم حاوی بتا بلوکر) می تواند برخی از نشانه هایی از قند خون پایین، مانند افزایش ضربان قلب و ترمور، را مسدود کند. آنها همچنین دوره های قند خون پایین را طولانی تر می کنند و باعث می شوند که سطح گلوکز به حالت طبیعی بازگردند. علائم هشدار دهنده هیپوگلیسمی همچنین ممکن است توسط کلونیدین پنهان شوند. داروهای زیر ممکن است سطح گلوکز خون را افزایش دهند. اگر شروع به درمان با هر یک از این موارد کنید، پزشک ممکن است دوز گلی بن کلامید را افزایش دهد:

• برخی از داروهای ضد پریشیوتیک، مانند کلرپرومازین، الانزاپین
•  کورتیکواستروئیدها، مانند هیدروکورتیزون، پردنیزولون
•  دنازول
•  دیورتیک ها، به ویژه دیورتیک های تیازید، مثلا کاففومتیازید
•  لیتیوم
•  ایزونیزید
•  استروژن و پروژسترون، مانند آنهایی که در داروهای خوراکی استفاده می شود
•  مهارکننده های پروتئاز، مانند ریتوناویر
•  somatropin (هورمون رشد انسانی).

ریفامپین ممکن است سطح خون این دارو را کاهش دهد. اگر ریفامپین تجویز شود، لازم است دوز این دارو برای کنترل قند خون افزایش یابد. این دارو اثر ضد لخته شدن خون وارفارین را افزایش می دهد [7 , 8].