علت درد در هنگام دخول (نزدیکی) و 10 درمان آن

 درد در هنگام دخول (dyspareunia)، درد یا ناراحتی در ناحیه لبه های فرج، واژن یا لگن زن در طی یا بلافاصله بعد از رابطه جنسی است.  کلمه dyspareunia از زبان یونانی گرفته شده است و معانی آن عبارتند از "مشکل جفت شدن " یا "بد جفت شدن". درد در هنگام دخول در پزشکی به نوشته های یونان قدیم بازمی گردد.

 امروزه اغلب علل دخول می توانند به راحتی کشف و درمان شوند.  بسیاری از خانم در طول اولین جلسه دخول واژینال احساس درد می کنند.  تعداد خانم هایی که در هنگام دخول درد دارند مشخص نیست زیرا علائم متفاوت هستند. 

مطالعات اخیر نشان می دهد که بیش از بیش از بسیاری از خانم ها، درد های جاری یا قبل از روابط جنسی را گزارش می کنند. کمتر از نیمی از این خانم در مورد این دردها با پزشکان خود صحبت می کنند.

علت درد در هنگام دخول (نزدیکی) چیست؟

دخول دردناک یا رابطه جنسی دردناک می تواند به عنوان درد لگن، درد واژن، یا درد در ناحیه لابیا یا پوست فرج در طول رابطه جنسی تجربه شود. درد ممکن است به صورت عمیق، شدید، و یا سوزش باشد. درد در حین مقاربت یکی از شایعترین علل مشکلات اختلال عملکرد جنسی است. شیوع چنین دردی در طول زمان افزایش می یابد. علل احتمالی این شیوع ظاهری عبارتند از:

1. تغییرات در رفتار جنسی
2.  افزایش فرکانس بیماری های منتقله از راه جنسی
3.  افزایش تمایل به بحث در مورد رفتار جنسی و اختلال عملکرد
4.  با توجه به نازک شدن و خشکی دیواره واژن پس از یائسگی، برخی از خانم ها در طول رابطه جنسی درد بیشتری نسبت به قبل از یاسئگی تجربه می کنند.

ولوودینیا یک بیماری است که موجب درد مزمن در ناحیه پوست فرج می شود که علت آن مشخص نیست. خانم های مبتلا به ولوودینیا ممکن است درد را با مقاربت جنسی تجربه کنند. سایر بیماری هایی که می توانند باعث بروز دخول دردناک شوند عبارتند از:

1.  صدمات و یا تحریک واژن به دلایل مختلف،
2.  عفونت ها
3.  واژینیسموس (اسپاسم عضلانی عضلات دیواره واژن)،
4.  عفونت مجاری ادراری و
5.  بیماری پوستی که روی ناحیه تناسلی تاثیر می گذارد.

علائم دخول دردناک (رابطه جنسی) چیست؟

علائم درد مرتبط با رابطه جنسی دخول می تواند در هنگام ورود یا در طی و / یا بلافاصله پس از رابطه جنسی رخ دهد.

•  شایع ترین علامت درد در هنگام دخول رخ میدهد. این درد به صورت سوزش توصیف می شود.
•  دومین علامت رایج درد عمیق است.
• علائم دیگر عبارتند از احساس اسپاسم عضلانی، گرفتگی لگن یا تنگی عضلات.

درد در طی مقاربت ممکن است به عنوان درد اولیه یا ثانویه توصیف شود. همچنین به عنوان درد کامل یا موقعیتی و یا سطحی و یا عمیق در نظر گرفته می شود.

•  درد اولیه با مقاربت، دردی است که طی رابطه جنسی رخ میدهد.
•  درد ثانویه بعد از یک دوره بدون علائم ایجاد می شود.
• درد کامل به معنی درد در تمام طول مقاربت می باشد.
• درد موقعیتی با یک شریک خاص و یا نوع خاصی از تحریک رخ میدهد.
• درد سطحی در هنگام نفوذ قابل توجه است.
• درد عمیق در دهانه رحم یا در ناحیه پایین شکم قرار می گیرد و در طول دخول قابل توجه است.

ممکن است در طول دخول بدون هیچ علت جسمی درد احساس شود. درد جنسی بدون علت جسمی ظاهری ممکن است منشا روانی داشته باشد.

چه زمانی برای دخول دردناک باید به پزشک مراجعه شود؟

درصورتی که خانم بعد از دخول درد یا خونریزی داشته باشد یا با بدتر شدن درد و خونریزی مواجه شود باید به پزشک مراجعه کند. درد مربوط به مقاربت، مشکلی است که توسط متخصص زنان مورد بررسی قرار می گیرد. متخصصان دیگر مانند روانپزشک، روانشناس یا متخصص اورولوژیست نیز ممکن است با توجه به علت اصلی، با شما مشورت کنند.

درد در حین دخول به طور کلی یک شرایط اورژانس نیست. اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید، باید به اورژانس مراجعه کنید:

•  درد جدید یا درد شدیدتر از دردهای که بیش از چند دقیقه طول می کشد
•  خونریزی پس از درد، به ویژه درد جدید یا درد شدید
•  تهوع، استفراغ یا درد رکتوم بعد از رابطه جنسی
•  ترشحات جدید

چگونه پزشک علت دخول دردناک (رابطه جنسی) را تشخیص می دهد؟

پزشک در مورد سابقه درد در هنگام دخول می پرسد. سابقه کامل را بررسی کرده و یک معاینه جسمانی برای تعیین علت احتمالی این درد انجام می دهد.  سابقه پزشکی درد را در ورودی واژن مشخص می کند ممکن است یکی از موارد زیر را نشان دهد:

•  روانکاری ناکافی در فاز تحریک (ممکن است با تغییرات هورمونی یا داروها همراه باشد)
•  التهاب در ورودی مهبل (واژن)
•  اسپاسم های دردناك مهبل (واژن) كه از مقاربت جلوگیری می كنند
•  درد در کل ناحیه واژن ممکن است شرایطی مانند دژنراسیون عضلات پوست فرج (ولوو)، درد مزمن وریدی یا عفونت واژن (قارچی، انگلی یا باکتریایی) را نشان دهد.

 در موارد خاص ممکن است یک ناحیه خاص ناراحتی داشته باشد که ممکن است یکی دیگر از دلایل درد، مانند التهاب مجاری ادرار (لوله ای که از طریق آن ادرار از بدن خارج می شود) باشد.

 دیزپورانونی عمیق

به دردی اشاره دارد که در اثر دخول تکراری واژن توسط همسر رخ می دهد. یک شکایت رایج در خصوص این درد این است که احساس می کنید درد در ناحیه لگن ایجاد می شود. این نوع درد ممکن است نشان دهنده اختلال در ارگانهای لگن شود مانند اندومتریوز، چسبندگی یا پرولاپس رحم باشد.  درد در وسط لگن از رحم نشات می گیرد. درد در یک یا هر دو طرف لگن نشان دهنده آسیب در لوله های فالوپی، تخمدان ها و رباط ها است.

متخصص ممکن است معاینه فیزیکی گسترده ای از لگن، شکم، و کمر انجام دهد تا آناتومی و محل درد را مشخص کند. معاینه همچنین می تواند به پزشک در تشخیص کمک کند. بخشی از این معاینه شامل معاینه رکتال یا معاینه رکتوواژینال می باشد. معاینه ممکن است شامل پاپ اسمیر، جمع آوری مایعات واژینال یا دهانه رحم برای کشت، تجزیه و تحلیل ادرار و سایر آزمایشات آزمایشگاهی باشد.

 متخصص ممکن است آزمایشات رادیولوژیکی خاصی نظیر سونوگرافی لگن یا CT اسکن یا MRI لگن را توصیه کند.

پزشک ممکن است یک اورترروگرام (یک عمل اشعه ایکس برای ارائه یک تصویر از دستگاه ادراری)، یک سیستوگرافی (آزمایش اشعه ایکس که نمونه های مثانه ادرار را بررسی می کند)، یا هر دو را انجام دهد یا ممکن است شما را به متخصص (اورولوژیست) برای انجام این روش ها ارجاع دهد. یکی دیگر از روش های تشخیصی که ممکن است برای ناهنجاری های ادراری مورد استفاده قرار گیرد، سیستوسکوپی است که در آن پزشک با استفاده از پروب نازک و سبک پوشش داخلی مثانه و مجرای ادراری را مشاهده می کند. اغلب ارجاع به اورولوژی ممکن است برای انجام این آزمایش ضروری باشد.

چه روش های طبیعی یا درمان های خانگی برای مقابله با درد هنگام نزدیکی وجود دارد؟

اعمال ژل های روانکاری به اندام های بیرونی جنسی، ولوو و لابيا و همچنین استفاده از محصولات روان کننده در مهبل (واژن)  مانند ژل لوبریکانت ممکن است برای برخی از زنان مفید باشد و درد در هنگام مقاربت را کاهش دهد. لوازم جنسی، مانند ویبراتور و یا دیلدو نیز میتواند مفید باشد. خانم باید قبل از استفاده از روان کننده واژن با متخصص صحبت کند. درمان درد در هنگام مقاربت بستگی به علت دارد. هنگامی که علت شناسایی شود، می توان درد را درمان کرد.

1- آتروفی (نازک شدن دیواره واژن) به علت یائسگی:

درد دخول ناشی از آتروفی واژن در زنان یائسه که داروهای جایگزین استروژن مصرف نمی کنند، رایج است. جریان خون و ظرفیت روان کننده مستقیما به جای جایگزینی استروژن پاسخ می دهند. سریعترین آتروفی واژینال هنگامی رخ می دهد که کرم واژینال موضعی به واژن و ورودی آن اعمال می شود. این کرم فقط با نسخه در دسترس است محصولات جدید غیر استروژنی هم اکنون در دسترس هستند.

2- سندرم اورتریت و مجاری ادرار:

سوزش مجاری ادراری و پایین مثانه می تواند ناشی از کمبود استروژن باشد. این مشکل ممکن است باعث سوزش ادرار و افزایش تعداد دفعات ادرار شود. در چنین مواردی ممکن است شواهدی از عفونت باکتریایی در آزمایش میکروسکوپی ادرار وجود نداشته باشد. در صورت عدم التهاب مزمن مثانه، این علائم ممکن است ناشی از این علائم باشد که ممکن است ناشی از اسپاسم عضلانی، اضطراب، میزان استروژن کم یا ترکیبی از این عوامل باشد. پزشک ممکن است مجرای ادرار را گسترش دهد یا آنتی بیوتیک های با دوز کم را تجویز کند. در بعضی موارد، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اسپاسم برای کاهش انقباض عضلانی در مثانه ممکن است تجویز شوند.

3- روانکاری نامناسب:

درمان روانکاری ناکافی بستگی به علت خاص آن دارد. یکی از گزینه های درمان شامل روان کننده های محلول در آب است (برای استفاده با کاندوم). اگر تحریک کافی نداشته باشد، تحریک بیشتر برای افزایش رطوبت واژن مورد نیاز است.

4-  واژینیسموس:

اسپاسم های دردناك عضلات در ورودی واژن ممکن است واكنش غیر منصفانه اما مناسب به محرك های دردناک باشد. این اسپاسم ها ممکن است به علت عوامل متعددی از جمله دخول دردناک، تجربه های جنسی دردناک قبلی، سوء استفاده جنسی قبلی یا درگیری های حل نشده در مورد رابطه جنسی باشد. برای یک خانن مبتلا به واژینیسموس، پزشک ممکن است رفتار درمانی را پیشنهاد کند، از جمله ورزشهای آرام بخش واژن.

5-  تنگی واژن (باریکی غیر طبیعی):

معمولا تنگی واژن بعد از عمل جراحی لگن، تابش لگن یا یائسگی مشاهده می شود. استروژن برای درمان این تنگی استفاده می شود. گاهی اوقات جراحی ترمیم واژن ضروری است.

6- سیستیت بینابینی:

این بیماری به التهاب مزمن مثانه بدون دلیل اشاره دارد. با این حال، دخول دردناک یک علامت رایج است. پزشک ممکن است سیستوسکوپی (یک روش برای بررسی داخل مثانه) انجام دهد و دیواره مثانه (کشش) را به منظور درمان شرایط بررسی کند. سایر تداخلات شامل شستشوی مثانه با دی متیل سولفوکسید (DMSO) و همچنین داروهای خوراکی، به عنوان مثال ایمی پرامین (Tofranil) یا پنتوسان (المیرون) می باشد.

7- اندومتریوز:

اندومتریوز هنگامی رخ می دهد که پوشش رحم در ناحیه خارج از رحم دیده می شود. درد در حین دخول ناشی از اندومتریوز اغلب دیده می شود. تسکین این درد اغلب با درمان اندومتریوز به نتیجه می رسد.

8- ولوواژينيت (التهاب ولوو و مهبل):

این مشکل، علیرغم افزایش درمان بدون نسخه، بسیار شایع است.  اگر به خود درمانی با ژل های روان کننده یا درمان اولیه توسط پزشک پاسخ ندهید، ممکن است به ارزیابی دقیق تر علت نیاز داشته باشید.

 پزشک ممکن است از خانم در خصوص استفاده از داروهای ضدباکتری یا داروهای ضد قارچی بپرسد. همچنین در خصوص دوش داخل واژن می پرسد. اگر چنین است، این شیوه ها باید متوقف شود تا بتوان ارگانیسم بیماری خاص را تعیین کرد. آموزش بهداشت مناسب واژن ممکن است مفید باشد.

•  درمان به باکتری ها یا سایر موجودات زنده موجود بستگی دارد. اغلب هیچ ارگانیسم شناسایی نمی شود. دکتر می تواند با خانم درباره بهداشت مناسب صحبت کند.
•  اگر علائم تکراری با یک شریک جنسی مشترک داشته باشید، زوج باید برای بیماری های منتقله از نظر جنسی (STDs) آزمایش شوند.
•  پزشک باید احتمال عفونت مجاری ادراری را با کلامیدیا (STD) و همچنین عفونت مجاری ادراری را در نظر بگیرد. اگر هر کدام کشف شود، باید با آنتی بیوتیک های مناسب درمان شوند.

9- چسبندگی لگن (بافتی که به هم چسبیده است که پس از عمل جراحی ایجاد می شود):

درد با دخول ناشی از چسبندگی لگن را می توان با برداشتن یا برش دادن چسبندگی آزاد کرد.

10-  رحم رتروورس (رو به عقب):

علاوه بر عللی که قبلا مورد بحث قرار گرفت، بیمار ممکن است دچار درد ناشی از رحم رترووس شود. این اصطلاح به رحم رو به عقب اشاره دارد. در این حالت رحم به سمت عقب لگن کج شده است. این مسئله می تواند به خاطر آسیب در تولد یا به علت آسیب به رباط های پشتیبان رحم ایجاد شود. همچنین ممکن است به علت چسبندگی لگن باشد که رحم را به سمت محل غیرطبیعی بکشاند. این وضعیت اغلب به جراحی ترمیمی نیاز دارد.

با سابقه کافی، معاینه فیزیکی و آزمایش آزمایشگاهی، پزشک می تواند علت دخول دردناک را دقیقا مشخص کند. این امر می تواند به ایجاد یک طرح عملی که بهترین گزینه برای حل و فصل سندرم درد لگن می باشد، بینجامد.

آیا می توان از دخول دردناک جلوگیری کرد؟

در تلاش برای جلوگیری از دخول دردناک، خانم می تواند از استفاده از عوامل زیر اجتناب کند:

•  صابون معطر
•  دوش واژن
•  عطرهای واژن
• دستمال توالت معطر 
•  شلوار جین یا لباس های زیر مصنوعی تنگ مانند جوراب شلواری تنگ