زمان و شرایط انجام سونوگرافی رحم و تخمدان

سونوگرافی یکی از روش های تشخیص بیماری در علم پزشکی است که کاربردهای فراوانی دارد. به این روش، اکوگرافی، پژواک نگاری و صوت نگاری نیز گفته می شود. این روش بر مبنای امواج فراصوت و برای بررسی بافت های زیر جلدی مانند عضلات، مفاصل، تاندون‌ها و اندام‌های داخلی بدن و ضایعات آن‌ها پی ریزی شده‌ است. یکی از انواع این روش، سونوگرافی رحم و تخمدان است که برای تشخیص برخی موارد مربوطه استفاده می شود.

در این مقاله سعی داریم به طور کامل برای شما توضیح بدهیم که سونوگرافی رحم و تخمدان چیست و چه کاربردی دارد؟ پس با ما همراه باشید:

سونوگرافی رحم و تخمدان برای چیست؟

این روش سونوگرافی یک روش بی خطر و بدون درد است. در این روش از یک پروب کوچک استفاده می شود. پروب امواج فراصوت را به داخل بدن منتشر می‌کند و انعکاس امواج تولید شده را دریافت و با انتقال به کامپیوتر در نهایت منجر به ایجاد تصویر می‌شود. برای استفاده راحت تر از غلطک پروب و فرو رفتن آن به داخل رحم از ژل مخصوص سونوگرافی استفاده می شود. سه نوع سونوگرافی رحم و تخمدان داریم:

1. سونوگرافی شکم 

2. سونوگرافی  واژینال (واژینال / آندوواژینال) برای زنان

3. سونوگرافی داپلر که یک روش سونوگرافی ویژه است و از طریق آن حرکت مواد در بدن ارزیابی می شود. این روش اجازه می دهد تا پزشک جریان خون را از طریق شریان ها و رگ های بدن مشاهده و بررسی نماید.

در زنان، سونوگرافی رحم اغلب برای بررسی موارد زیر انجام می شود:

• بررسی رحم
• دهانه رحم
• تخمدان ها
• لوله های فالوپ
• مثانه
• نظارت بر سلامت و رشد جنین در دوران بارداری 
• دردهای لگنی بخصوص در بارداری
• خونریزی غیر طبیعی واژن
• مشکلات و بی نظم قاعدگی
• توده های قابل لمس مانند کیست تخمدان و فیبروم رحمی
• سرطان تخمدان و رحم

سونوگرافی واژینال در چه مواردی کاربرد دارد؟

سونوگرافی واژینال به چند روش مختلف انجام می شود. هرکدام از این روش ها برای تشخیص موارد خاص کاربرد دارد که به شکل کلی عبارت است از:

1. برای مشاهده آندومتر (ضخامت رحم) و تخمدان ها انجام می شود. سونوگرافی ترانس واژینال همچنین میومتر (دیواره های عضلانی رحم) را بررسی می کند. 

2. سونوهیستروگرافی امکان بررسی عمیق تر از حفره رحم را فراهم می کند. 

3. سونوگرافی سه بعدی (3 بعدی) امکان بررسی قسمت هایی از رحم و تخمدان هایی که به طور مستقیم تصویربرداری نمی شوند ، را به پزشک می دهد. 

همچنین از روش های سونوگرافی واژینال برای تشخیص موارد زیر استفاده می شود:

• ناهنجاری های رحمی
• زخم های رحمی
• پولیپ آندومتر
• فیبروم
• سرطان به ویژه در بیمارانی که خونریزی غیر طبیعی رحم دارند.ت
• تعیین اندازه طول سرویکس در بارداری

شرایط و آمادگی برای سونوگرافی رحم و تخمدان

قبل از انجام سونوگرافی شکمی و واژینال باید موارد زیر را بدانید:

- مثانه باید پر از آب باشد،نوشیدن آب، چای، آب میوه و دیگر مایعات برای پر شدن مثانه کافی است. از نوشیدنی های گاز دار برای پر کردن مثانه استفاده نکنید

- در سونوگرافی از زنان باردار تا هفته دوازدهم حاملگی، مثاثه باید کاملا پر باشد، ولی برای ماه های بالاتر، نیازی به پربودن مثانه نیست.

- برای انجام سونوگرافی واژینال، مثانه نیمه پر کافی است.

- وجود موی اندک شکم برای انجام سونوگرافی مشکلی پیش نمی آورد اما موی بیش از حد مانع حرکت پروب روی شکم شده و باید قبلش شیو کنید.

- انجام سونوگرافی واژینال در ماه های پایین بارداری مشکلی ندارد اما در ماه های بالاتر نیازی به انجام این روش نیست.

زمان مناسب سونوگرافی رحم و تخمدان

سونوگرافی رحم و تخمدان در هر زمان از چرخه پریودی قابل انجام است و بسته به مشکل شما زمان آن را پزشک مشخص میکند. اما سونوگرافی اغلب بین روز های 5 تا 11 سیکل انجام میشود. برای اندازه گیری ضخامت اندومتر و اندازه فولیکول بهتره در سیکل منظم 28 روزه، سونو روز 12 یا 13 سیکل (دو هفته پیش از شروع پریودی بعدی) انجام شود و یا در بررسی پولیپ آندومتر و آندومتریوز باید پایان پریودی سونو بدهید که ضخامت رحم نازک میشود و تشخیص راحتتر خواهد بود. 

تفسیر جواب سونوگرافی رحم و تخمدان

پس از انجام سونوگرافی، رادیولوژیست تصاویر سونوگرافی را تجزیه و تحلیل کرده و گزارشی را به شما می دهد تا نزد پزشکتان ببرید. در برخی از مواقع خود پزشک نیز دستگاه سونوگرافی را دارد و خودش این کار را برایتان انجام می دهد. این گزارش هرگونه مشکلی در اندام های لگن، رگ های خونی یا نوزاد متولد نشده پیش آمده باشد را به شما نشان می دهد.

پس از اینکه پزشک نتایج آزمایشات را مشاهده کرد برای شما نیز توضیح می دهد. در این زمان شما باید کاملا متوجه صحبت های او شوید زیرا در روند درمانی شما تاثیرگذار است. پس اگر نکته ای را متوجه نشدید حتما از پزشک سوال کنید. در بعضی موارد ممکن است پزشک آزمایشات دیگری برای بررسی بیشتر انجام دهد. این آزمایشات عبارتند از:

• هیستروسکوپی: در این آزمایش وسیله ای نازک و نوری را از طریق واژن وارد رحم می کنند و از طریق آن بهتر رحم را بررسی می کنند.
• لاپاراسکوپی: در این روش از یک لوله نازک و نوری استفاده می کنند که از دیواره شکم شما عبور می کند تا اندام های موجود در لگن شما کاملا مشاهده شود.

در برگه سونوگرافی رحم و تخمدان موارد زیر گزارش میشود:

• ضخامت آندومتر ( Endometrium diametr)
• اندازه و ابعاد رحم و تخمدان ها
• اکوژنسیته پارانشیم رحم
• مایع آزاد لگنی (کلدوساک)
• اندازه فولیکول ها
• وجود کیست یا تنبلی تخمدان یا PCOD

در برگه سونوگرافی رحم در بارداری، موارد زیر گزارش میشود:

• اندازه ساک بارداری و CRL
• ضربان قلب جنین ( FHR)
• موقعیت جفت
• طول سرویکس
• مایع آمنیوتیک