درمان تب و لرز در کودکان

یکی از عارضه هایی که در بین کودکان شایع هست و باعث نگرانی زیاد والدین می شود تب و لرز است. معمولا وقتی کودک دچار تب و لرز می شود خیلی از مادران دست پاچه می شوند و از فرط اضطراب و ناراحتی نمی دانند بهتر است چه کاری انجام دهند تا زودتر حال فرزندشان خوب شود. اگر فرزند شما مامان اومایی عزیز هم الان دچار این مشکل شده است نترسید. در این مقاله روش هایی که آرامش خود را حفظ کنید و به فرزندتان کمک کنید تا به سرعت بهبود یابد را برای شما توضیح می دهیم. با ما همراه باشید. 

تب و لرز در کودکان

برای همه ما پیش آمده است که نیمه شب با گریه کودک خود بیدار شده و متوجه داغی پیشانی او شویم. در این شرایط ممکن است وقتی دمای بدن او را اندازه می گیرید و متوجه می شوید که دما 39 درجه سانتیگراد است ضربان قلبتان بالا می رود و می ترسید. اولین کاری که باید انجام دهید حفظ آرامش است تا فکرتان به درستی کار کند. سپس با یک پزشک یا اورژانس تماس بگیرید. پرستار اورژانس یا پزشک نیز به شما توصیه می کند خونسردی خود را حفظ کنید و نفسی عمیق بکشید.

بیشتر والدین از تب کودک می ترسند. با افزایش دمای بدن کودک ضربان قلب آن ها بالا می رود. این ترس در زمستان شدیدتر است زیرا احتمال آنفولانزا نیز وجود دارد. در واقع والدین نسبت به تب کودک خود احساس خطر می کنند اما بدانید خوشبختانه در بیشتر موارد این تب موقتی بوده و موضوعی جدی نیست.

در واقع تب خوب است؛ تب نشان می دهد سیستم ایمنی بدن کودک کار خود را به خوبی انجام می دهد و در مقابل عفونت و سرما واکنش نشان داده است. در این شرایط مغز به دمای بدن دستور می دهد افزایش یابد و گلبول های سفید خون به مبارزه با ویروس ها و باکتری های می پردازند و آن ها را از بین می برند. نکته جالب این است که کودکان تب تا دمای 41 درجه سانتیگراد را به خوبی تحمل می کنند و هیچ اتفاقی برای آن ها نمی افتد. دمای بدن کودک شما هیچ گاه به 41 درجه نمی رسد ولی مراقب باشید. 

روش های درمان تب و لرز در کودکان

اقداماتی که باید در هنگامی که کودک دچار تب می شود انجام دهید به سن او بستگی دارد. اگر فرزند شما زیر سه ماه است و دمای بدنش بالای 38 درجه سانتیگراد است بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. زیرا سیستم دفاعی بدن نوزاد در این سن هنوز کامل نشده است. بنابراین به عفونت هایی مانند مننژیت و ذات الریه حساس است و مهم ترین علائم این عفونت ها نیز تب است.

برای نوزادان 6-3 ماه در صورتی که دمای بدن به 38.3 درجه سانتیگراد رسید با پزشک تماس بگیرید. با جدول کنترل تب نوزاد با استامینوفن نیز آشنا باشید تا بهتر بتوانید این شرایط را کنترل کنید.

اگر فرزند شما بالای 6 ماه است و دمای بدنش به 39 یا 39.5 درجه سانتیگراد رسید و علائمی مثل سرفه، گلودرد، آب ریزش بینی، بدن درد، سردرد، لرزش، خستگی و اسهال مشاهده کردید با پزشک تماس بگیرید. این ها علائم آنفولانزا هستند که تا 24 ساعت پس از تب ظاهر می شوند؛ در این حالت پزشک توصیه می کند برای کاهش علائم قرص های ضد ویروسی تامیفلو را در دوز مناسب به فرزندتان بدهید. بنابراین در سنین بالای شش ماه تب پایین تر از 39 درجه هیچ نگرانی ایجاد نمی کند. 

نگاه کلی  به نحوه درمان تب و لرز در کودکان

از آنجایی که تب سیگنالی از طرف بدن است و به شما هشدار می دهد در حال حاضر مشکلی وجود دارد، سعی کنید به تمام علائم فرزندتان به غیر از تب نیز توجه کنید. مثلا اگر آب ریزش بینی دارد و تبش زیر 38.3 درجه سانتیگراد است سرما خورده است اما اگر در کنار تب اسهال و استفراغ دارد نشانه وجود ویروسی در معده می باشد.

در هر دو حالت تب کم کم پایین آمده و بعد از چند روز از بین می رود. با روش های پایین آوردن تب کودکان آشنا باشید تا به درمان سریع تر کودکتان کمک کنید. این را هم بدانید که  آنفولانزای فصلی کاملاناگهانی است. یعنی یک روز فرزند شما سالم و شاداب است و روز دیگر حتی نمی تواند از رختخواب بیرون بیاید. برای درمان کودکانی که بیشتر تحت خطر هستند یعنی کودکان زیر 5 سال یا کودکانی که آسم یا دیابت یا بیماری های مشابه دارند باید در صورت مشاهده تب بلافاصله اقدام کرده و به پزشک مراجعه کنید.

پزشک توصیه می کند فرزند شما 24 ساعت بدون استفاده از قرص های کاهنده تب با انجام توصیه های پزشکی تا پایین آمدن تب استراحت کند. بعد از 24 ساعت اگر تبش پایین نیامد پزشک درمان های دیگری را در نظر می گیرد. 

هشدار در هنگام تب و لرز کودکان

اگر فرزند شما علاوه بر تب گلودرد، گوش درد یا احساس درد در هنگام مدفوع کردن دارد به پزشک اطلاع دهید زیرا این علائم می تواند نشانه عفونت گوش، عفونت مجاری ادراری یا گلودرد میکروبی باشد. همچنین علائم کم آبی بدن را نیز بررسی کنید؛ به عنوان مثال آیا کمتر از قبل ادرار می کند، آیا گریه های او همراه با اشک است یا خیر و آیا از قبل هوشیارتر است یا خیر؟

- توجه داشته باشید که برخی علائم باید به سرعت درمان شوند. اگر فرزندتان احساس تنگی نفس دارد، نمی تواند بخوابد، گریه اش قطع نمی شود، نقاط قرمزی بر روی پوستش وجود دارد که وقتی لمس می کنید سفید نمی شوند یا نقاط بنفشی بر روی پوستش وجود دارد بلافاصله او را به اورژانس برسانید.

- همچنین اگر زبان، لب ها یا ناخن هایش آبی هستند یا گردنش خشک شده است یا درد شدید در شکم احساس می کند باز هم بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

- اگر فرزند شما زیر دو سال است و تبش بیش از 24 ساعت ادامه پیدا کرده است با پزشک خودش تماس بگیرید. اگر تب قطع شد و سپس بعد از چند روز دوباره نمایان شد ممکن است دچار عفونت شده باشد؛ بهتر است در این شرایط نیز او را نزد پزشک ببرید تا بررسی دقیق تری انجام شود. 

خنک کردن و درمان تب و لرز در کودکان

قرص ها باعث درمان تب نمی شوند بلکه آن را مخفی می کنند. هنگامی که از قرص های کاهنده دمای بدن استفاده می کنید، دمای بدن فرزند شما ممکن است دوباره بالا برود زیرا عامل تب هنوز از بین نرفته است. 

شما باید به جای توجه به درجه حرارت بدن به حالت های فرزند، رفتار و احساس او توجه کنید. به تب اجازه بدهید کار خود را انجام دهد این مسئله باعث می شود بدن برای رفع عفونت تلاش کند. اما با خوراکی های تب بر و روش های مراقبتی مناسب سعی کنید تب او را کنترل نمایید. 

برای نوزاد زیر 6 ماه، استامینوفن نوزاد برای کاهش تب تجویز می شود. برای نوزادان و کودکان بزرگتر ایبوپروفن تجویز می شود اما باعث سوزش معده آن ها نیز خواهد شد. بنابراین به طور خودسرانه دوز آن را بالا نبرید. هیچ گاه به فرزند زیر 16 سال خود آسپرین ندهید زیرا باعث سندروم ری (مشکل کبدی خطرناک) می شود. اگر تب طولانی مدت شد از پزشک مقدار استامینوفن و ایبوپروفن تجویزی را بپرسید. سعی کنید برای جلوگیری از زیاده روی در مصرف دارو مقدار و زمان مصرف دارو کاملا دقیق باشد. زیرا هر دارویی در کنار مزیت هایی که دارد می تواند یک سری عوارض جانبی را نیز ایجاد کند. 

استفاده از دارو تنها راه درمان تب نیست. بلکه از روش های زیر نیز می توانید برای کنترل تب استفاده کنید:

• حمام ولرم یا کیسه آب گرم نیز موجب کاهش دمای بدن فرزندتان می شود.
• از حمام آب سرد یا یخ اجتناب کنید. این کار اشتباهی است که خیلی از والدین به غلط انجام می دهند. حمام سرد باعث لرزش بیشتر کودک و افزایش دمای بدن او می شود و فقط بصورت لحظه ممکن است دمای بدن را کاهش دهد.
• کار دیگری که برخی مادران انجام می دهند مالیدن الکل است. این کار کاملا غلط است زیرا درمانی خطرناک می باشد که می تواند موجب مستی، حمله یا حتی کمای کودک شود.
• سعی کنید در هنگام تب نوشیدنی به مقدار زیاد به فرزندتان بدهید.
• رژیم غذایی کودک تب دار را بشناسید. این مسئله باعث می شود بدن او کم آب نشود.
• اگر اسهال است و استفراغ می کند به او نوشیدنی درمانی برای جذب آب بدهید تا مایعات خارج شده از بدن سریع تر جبران شود.
• لباس نازک تن فرزند کنید و او را با ملحفه بپوشانید. 

سخن آخر

به عدد هایی که در این مقاله به عنوان مرزهای خطر گفتیم توجه کنید و زمانی که میزان تب نوزاد شما پایین تر از آن بوده و ثابت مانده است خودتان را نگران نکنید. در این شرایط نیازی به پزشک نیست و با انجام مراقبت های خانگی و توجه به نکات گفته شده تب پایین می آید. اما در صورتی که تب دائما در حال افزایش است و از مرز هم گذشته باشد باید با حفظ آرامش اما سرعت عمل بالا نوزاد یا کودک تان را به اورژانس برسانید تا خیالتان راحت شود. امیدواریم همیشه فرزندتان سلامت و تندرست باشد.