بواسیر یا هموروئید بیماری است که در آن رگهای مقعد و رکتوم (راست روده) تحتانی مانند رگهای واریسی متورم می شوند. بواسیر می تواند در داخل رکتوم (بواسیر داخلی) یا زیر پوست اطراف مقعد (بواسیر خارجی) ایجاد شود. تقریباً از هر چهار بزرگسال، سه نفر دچار بواسیر می شوند. بواسیر دلایل زیادی دارد، اما اغلب علل آن مشخص نیست. خوشبختانه روش های موثر مختلفی برای درمان بواسیر وجود دارد. بسیاری از افراد از درمان های خانگی و تغییر سبک زندگی برای درمان بواسیر استفاده می کنند.
بواسیر چیست
عکس بواسیر
درمان خانگی بواسیر
داروی بواسیر
درمان بواسیر خارجی
درمان بواسیر در طب سنتی
درمان بواسیر با عنبرنسارا
درمان بواسیر با زالو
درمان بواسیر با روغن زیتون
درمان بواسیر با پیاز
درمان بواسیر با عسل
سیر و درمان بواسیر
درمان بواسیر داخلی
درمان بواسیر با لیزر
بواسیر چیست؟
معمولاً علائم و نشانه های بواسیر به نوع بواسیر بستگی دارد.
بواسیر خارجی
این نوع بواسیر زیر پوست اطراف مقعد دیده می شود. علائم و نشانه های بواسیر خارجی شامل موارد زیر می باشد:
- خارش یا تحریک در ناحیه مقعد
- درد یا ناراحتی
- تورم در اطراف مقعد
- خون ریزی
بواسیر داخلی
بواسیر داخلی در داخل رکتوم ایجاد می شود. معمولاً این نوع بواسیر دیده یا احساس نمی شود، و بندرت باعث ایجاد ناراحتی می شود. اما در هنگام دفع مدفوع دچار درد یا سوزش می شوید:
- خونریزی بدون درد هنگام حرکات روده. ممکن است مقدار کمی خون روشن روی دستمال توالت مشاهده کنید.
- هموروئیدی که از دهانه مقعد (بواسیر فرو افتاده یا بیرون زده) خارج شده و منجر به درد و سوزش می شود.
بواسیر ترومبوزه یا خونی
اگر در بواسیر خارجی خون تجمع کند و لخته (ترومبوس) تشکیل دهد [1]، منجر به ایجاد علائم زیر می شود:
- درد شدید
- ورم
- التهاب
- توده ای سخت در نزدیکی مقعد
عکس بواسیر
درمان خانگی بواسیر
تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن مایعات به مقدار زیاد خطر ابتلا به بواسیر را کاهش می دهد. انتخاب برخی از شیوه های زندگی نیز می تواند خطر ابتلا به بواسیر را کاهش دهد. این تغییرات عبارتند از:
1- حمام گرم Sitz یا استحمام لگن
- سه بار در روز به مدت 15 تا 20 دقیقه در چند اینچ آب گرم بنشینید. این کار به کاهش التهاب بواسیر کمک می کند.
- حتما بعد از هر حمام Sitz به طور کامل منطقه مقعد را خشک کنید. این کار باعث می شود تحریک پوست اطراف مقعد به حداقل برسد.
2- تغییر رژیم غذایی
افزایش مصرف مایعات و فیبر در رژیم غذایی باعث کاهش احتمال یبوست و کاهش فشار روی روده و مقعد در حین حرکت روده می شود. همچنین تورم، ناراحتی و خونریزی را به حداقل می رساند. مکمل های فیبر نیز به توده ای شدن مدفوع کمک می کنند.
3- نرم کننده مدفوع
نرم کننده های مدفوع نیز ممکن است موثر باشند. در خصوص مصرف منابع نرم کننده مدفوع با متخصص یا داروساز صحبت کنید.
4- ورزش
افراد مبتلا به بواسیر نباید به مدت طولانی بنشینند و بهتر است بر روی بالشتک های بادی یا لاستیکی بنشینند. ورزش برای تسکین یبوست و کاهش فشار روی رگ های بواسیر مفید است. بهتر است هرچه سریعتر پس از حرکت روده، مدفوع را دفع کنید و برای مدت طولانی در توالت ننشینند. عدم دفع مدفوع باعث یبوست می شود و منجر به ایجاد فشار در اثر حرکت روده می شود.
5- آلوئه ورا
در طول تاریخ از ژل آلوئه ورا برای درمان بواسیر و مشکلات پوستی استفاده می کردند. تصور می شود این ژل دارای خواص ضد التهابی باشد که به کاهش سوزش کمک می کند. اگرچه شواهد بالینی کافی در مورد اثربخشی ژل آلوئه ورا برای بواسیر وجود ندارد، اما مرکز ملی سلامت، این ژل را ماده ای بسیار بی خطر برای استفاده موضعی می داند.
6- دستمال مرطوب کننده تسکین دهنده
استفاده از دستمال توالت پس از حرکت روده می تواند بواسیر موجود را تشدید کند. دستمال مرطوب باعث می شود تمیز بمانید و هیچ گونه تحریکی ایجاد نشود. برای تقویت بیشتر، می توانید دستمال مرطوب تسکین دهنده و ضد بواسیر، مانند فندق جادوگر (افسونگر) یا آلوئه ورا مصرف کنید.
مطمئن شوید دستمال مرطوبی که انتخاب می کنید حاوی الکل، عطر یا سایر مواد تحریک کننده نیست. این مواد به جای تسکین، علائم را تشدید می کنند.
7- کمپرس سرد
پک یخ یا کمپرس سرد را به مدت 15 دقیقه روی مقعد بمالید تا تورم را برطرف کند. این روش درمانی موثر برای بواسیر بزرگ و دردناک است. همیشه یخ را درون یک پارچه یا حوله کاغذی بپیچانید و هرگز چیزی منجمد شده را به صورت مستقیم روی پوست قرار ندهید.
8- لباس گشاد و پنبه ای
به جای لباس های تنگ تهیه شده با پلی استر، لباس های پنبه ای (به خصوص لباس زیر پنبه ای) بپوشید. لباس های پنبه ای باعث تمیزی و خشکی ناحیه مقعد می شوند. این لباس ها علائم بواسیر را کاهش می دهند. برای کاهش تحریک از مواد شوینده معطر یا نرم کننده های معطر استفاده نکنید.
9- روغن نارگیل
روغن نارگیل مرطوب کننده طبیعی است که به کاهش علائم بواسیر کمک می کند. استفاده از روغن نارگیل باعث کاهش تحریک و تورم می شود و به کاهش میل به خراش نیز کمک می کند.
10- نوشیدن مایعات به مقدار فراوان
طبق تحقیقات انجام شده در مجله پرمانته (The Permanente Journal) بیشتر مشکلات مقعدی مانند بواسیر به دلیل کمبود مایعات در رژیم غذایی ایجاد می شود. نوشیدن مقدار زیادی مایع در طول روز مدفوع را نرم و کنترل می کند زیرا مدفوع در مسیر روده حرکت می کند. نتیجه این امر ایجاد مدفوعی بسیار نرم تر است که انرژی کمتری برای خروج نیاز دارد و باعث تحریک کمتر بواسیر می شود.
11- رژیم غذایی سرشار از فیبر
رژیم های غذایی پر فیبر برای سلامتی گوارش (به خصوص در مورد حرکات روده) بسیار مهم هستند. فیبر می تواند آب را جذب کند، که به نرم شدن مدفوع و حجیم شدن آن کمک می کند. این امر دفع مدفوع را آسان تر می كند [2].
داروی بواسیر
در مواردی که داروهای ساده کافی نیستند یا درد بسیار زیاد است، داروهای بدون نسخه و کرم ها باعث تسکین درد می شوند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ، مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به کاهش درد کمک می کنند. از کرم هایی بر روی پوست استفاده کنید که حاوی ترکیباتی مانند هیدروکورتیزون هستند. این کرم ها باعث تسکین موقتی درد می شوند.
- پماد آنتی هموروئید
- پماد رکتول
- پماد آنتی فیشر
- پماد هیدروکورتیزون
درمان بواسیر خارجی
بواسیر خارجی بصور بیرون زدگی گوشت اضافه از مقعد است که ممکنه همراه ب خونریزیري، درد و سوزش و خارش باشد. اغلب درمان های دارویی انجام میشه و در صورت عدم پاسخگویی از لیزر و سایر روش ها استفاده میشود[3].
درمان بواسیر در طب سنتی
در طب سنتی، علت ایجاد هموروئید تجمع خون غلیظ سودایی در مقعد است. سودا یکی از 4 خلط یا مزاج بدن است. در طب سنتی هدف از درمان بواسیر مبارزه و جلوگیری از تجمع سودا اضافی در بدن است:
1- مصرف دو قاشق غذاخوری خاکشیر با آب ولرم در صبح و شب
2- مصرف روزانه شربت انجیر
3- مصرف روزانه آب کله پاچه به مدت دو هفته
4- مصرف سرکه انگبین و اسطوخودوس برای برطرف کردن سودا
5- مصرف روزانه 3 قاشق روغن زیتون اصل با چند قطره لیمو ترش
6- هر شب قبل از خواب پهلو و مثانه را با روغن زیتون چرب کنید
7- دو ساعت بعد از صبحانه و عصر ها نصف لیوان از دم کرده فلوس و گل سرخ را مصرف کنید
8- بعد از صرف غذا یک قاشق روغن کرچک استفاده کنید
9- خوردن کمپوت سیب و گلابی و کدوحلوایی
10- برای درمان یبوست ترکیب گل سرخ و گل محمدی همراه عسل مفید است.
11- یکی دو قاشق بابونه و یکی دو قاشق سرگل بومادران را با یک لیتر آب سرد مخلوط سپس به مدت یک دقیقه بجوشانید و به مدت یک ساعت دم کنید. سپس آن را صاف کرده، در آن بنشینید. روزی دو مرتبه تا بهبودی این عمل را تکرار کنید.
12- مصرف یک قاشق غذاخوری اسفرزه و همراه یک لیوان آب گرم مصرف کنید و قبل از صبحانه و قبل از شام مصرف کنید.
13- مصرف آبغوره، آب آلو، پرتغال، عناب، زرشک، آب نارنج و زغال اخته، توت ها و انجیر خشک مفید است اما کلم استفاده نشود
14- استعمال جوشانده شنبلیله و خوردن خرفه در درمان بواسیر مفید است [4]
15- شستن مقعد با جوشانده پوست انار
درمان بواسیر با عنبرنسارا
در طب سنتی استفاده از عنبرنسارا برای درمان بواسیر استفاده میشود. در علم مدرن این درمان ها اثبات نشده است و تاییدی بر استفاده یا عدم استفاده از آن نیست. در علم طب سنتی، عنبرنسارا باعث افزایش رطوبت و کاهش ناراحتی های مربوط به بواسیر میشود. یک توپ پنبه ای را در عنبرنسارا گذاشته و سپس روی بواسیر قرار دهید، این کار را حداقل سه بار در روز انجام دهید. پدهای بهداشتی حاوی عنبرنسارا هم در داروخانه ها موجود است که می تونید استفاده کنید.
درمان بواسیر با زالو
یکی دیگر از درمان های طب سنتی، زالودرمانی است که باید حتما زیر نظر طبیب متبحر انجام شود. باز هم این روش مورد تایید علم مدرن نیست اما در طب سنتی معتقدند که بزاق زالو آنزیمی ترشح میکند که میتواند خون را قلیایی کند و اثرات سودا بودن بدن را کاهش دهد.
درمان بواسیر با روغن زیتون
روغن زیتون دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است . این ماده باعث کاهش التهاب و درد و تورم در بواسیر خارجی میشود. بهتره روزانه روغن زیتون به سالاد و غذاها اضافه شود. یا مقعد را با روغن زیتون چرب کنید.
درمان بواسیر با پیاز
درمان بواسیر با پیاز پخته هم به آن اشاراتی شده است که در واقع درمان نیست و پیاز میتواند عوارض بواسیر مانند سوزش و خارش و التهاب را کاهش دهد.
درمان بواسیر با عسل
عسل نیز خاصیت ضد میکروبی و درمانی دارد و درمان بواسیر با عسل نیز توصیه میشود. میتوانید عسل و موم و روغن زیتون را باهم مخلوط کنید و گرم کنید و بعد از متعادل شدن دما در محل بواسیر اعمال کنید. میتوانید روزی چند مرتبه این کار را تکرار کنید.
سیر و درمان بواسیر
در بواسیر باید از مصرف غذاهای تند و پرادویه اجتناب کرد اما مصرف سیر میتواند به درمان بواسیر کمک کند. برای بواسیر خارجی، ۳ تا ۴ حبه سیر را پوست بکنید و آنها را در آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. سپس ترکیب را صاف کنید و آب حاصل را در یخچال بگذارید تا خنک شود. یک پد پنبه‌ای را در این آب خیس کنید و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی مقعد بگذارید [5].
درمان بواسیر داخلی
گزینه های مختلف جراحی برای درد مداوم یا خونریزی وجود دارد.
بستن باند لاستیکی:
بستن باند لاستیکی بواسیر داخلی می تواند در مطب پزشک انجام شود. جراح، دو باند لاستیکی محکم را در اطراف پایه رگ بواسیر قرار می دهد و این کار باعث می شود رگ خون خود را از دست بدهد. ممکن است به مدت 1 تا 2 روز بعد از انجام عمل، احساس پر بودن یا ناراحتی داشته باشید. همچنین ممکن است مقدار جزئی خونریزی نیز مشاهده کنید.
اسکلروتراپی:
اسکلروتراپی عملی است که در آن یک ماده شیمیایی به بواسیر تزریق می شود و باعث ایجاد زخم و کاهش اندازه می شود.
هموروئیدکتومی:
هموروئیدکتومی یک عمل جراحی است که در اتاق عمل با بی حسی (عمومی، نخاعی یا موضعی با آرام بخش) انجام می شود که در آن کل بواسیر برداشته می شود. این عمل تهاجمی ترین عمل است و در این عمل احتمال بازگشت بواسیر بطور چشمگیری کاهش می یابد. در این عمل احتمال بروز عوارض وجود دارد. البته عوارض در کمتر از 5 درصد از موارد دیده می شوند. عوارض این عمل عبارتند از عفونت، خونریزی و تنگی مجرا در جایی که زخم باعث باریک شدن مقعد می شود.
هموروئیدکتومی استاپلر:
هموروئیدکتومی استاپلر جدیدترین تکنیک جراحی برای درمان بواسیر است و به سرعت به درمانی موثر برای بیماری بواسیر شدید تبدیل شده است. در هموروئیدکتومی استاپلر بواسیر برداشته نمی شود، بلکه بافت پشتیبان دهنده هموروئید غیر طبیعی سفت می شود تا از پایین آمدن بواسیر جلوگیری شود. هموروئیدکتومی استاپلر سریعتر از هموروئیدکتومی سنتی انجام می شود و تقریباً 30 دقیقه طول می کشد. هموروئیدکتومی استاپلر درد بسیار کمتری نسبت به هموروئیدکتومی سنتی دارد و معمولاً بیمار به سرعت به فعالیتهای عادی خود باز می گردد.
صرف نظر از عمل جراحی، معمولاً حمام های Sitz و پیشنهادات رژیم غذایی بیشتر برای درمان بواسیر توصیه می شوند [6].
مدت زمان بهبودی
برای فرد مبتلا به بواسیر نشستن بسیار سخت و ناراحت کننده است. مدت زمان مشخصی برای بهبود بواسیر وجود ندارد. بواسیر کوچک ممکن است طی چند روز بدون هیچگونه درمانی برطرف شود. بواسیر بزرگ و خارجی ممکن است زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشد و می تواند باعث درد و ناراحتی قابل توجهی شود. اگر بواسیر ظرف چند روز برطرف نشد، بهتر است برای معالجه به پزشک مراجعه کنید.
درمان بواسیر با لیزر
از لیزر درمانی می توان برای ایجاد زخم و سخت شدن بواسیر داخلی استفاده کرد [7] لیزر سرپایی است و نیازی به بیهوشی ندارد و در مطب پزشکان انجام میشود، اگر بواسیر در جه 3 و 4 باشداز لیزر co2 استفاده میشود و در صورتی که ضعیف تر باشد از اشعه درمانی استفاده میشه.
1-Steven R. Brown. Haemorrhoids: an update on management. Ther Adv Chronic Dis. 2017 Oct; 8(10): 141–147.
2-Herman Villalba and Maher A Abbas. Hemorrhoids: Modern Remedies for an Ancient Disease. Perm J. 2007 Spring; 11(2): 74–76.
3- Emily R. McLaren. External Hemorrhoid. Last Update: May 4, 2019.
4-Ali Reza Derakhshan. Natural Treatments for Fissure in Ano Used by Traditional Persian Scholars, Razi (Rhazes) and Ibn Sina (Avicenna). J Evid Based Complementary Altern Med. 2017 Apr; 22(2): 324–333.
5-Mohammad Hashem Hashempur. An Evidence-Based Study on Medicinal Plants for Hemorrhoids in Medieval Persia. J Evid Based Complementary Altern Med. 2017 Oct; 22(4): 969–981.
6-Giuseppe Brisinda. How to treat haemorrhoids. BMJ. 2000 Sep 9; 321(7261): 582–583.
7-Giamundo P, Salfi R, Geraci M, Tibaldi L. The hemorrhoid laser procedure technique vs rubber band ligation: a randomized trial comparing 2 mini-invasive treatments for second- and third-degree hemorrhoids. Dis Colon Rectum. 2011 Jun;54(6):693-8.
