کبد یکی از ارگان های حساس است که تقریبا هر کاری در بدن به سلامت این عضو وابسته است؟ اما چرا در برخی افراد کبد چرب میشود؟علت این چرب شدن کبد چیست؟ آیا درمان فوری و قطعی برای کبد چرب وجود دارد؟ چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به کبد چرب هستند؟گرید 1 و گرید 2 کبد چرب یعنی چی؟ در این مقاله سعی شده تا به کلیه سوالات شما پاسخ داده شود:
در این مقاله می خوانیم:
چه کسی در معرض خطر ابتلا به کبد چرب است؟
چطور کبد چرب تشخیص داده می شود؟
آیا درمان فوری کبد چرب وجود دارد؟
چه دارویی برای کبد چرب خوب است؟
آیا گیاهان دارویی برای کبد چرب استفاده میشود؟
برای پیشگیری از کبد چرب چکار کنم؟
کبد چرب چیست؟
- کبد چرب یا استئاتوز کبدی، اصطلاحی است که میزان چربی موجود در کبد را توصیف می کند. طبیعی است که برخی از چربی ها در کبد شما وجود داشته باشد، اما چربی بیش از حد می تواند مشکل ساز باشد. کبد دومین عضو در بدن است. وظیفه آن پردازش چیزهایی است که می خوریم یا می نوشیم و مواد مضر خون را فیلتر می کند. اگر چربی بیش از حد در کبد باشد، این روند متوقف می شود. کبد چرب زمانی اتفاق می افتد که چربی بیش از 5 تا 10 درصد وزن کبد را تشکیل دهد.
- کبد به طور کلی با بازسازی سلول های جدید کبد ترمیم می شود. هنگامی که آسیب مکرر در کبد وجود داشته باشد، زخم های دائمی رخ می دهد. این بیماری سیروز نامیده می شود. کبد چرب یک حالت برگشت پذیر است که اغلب با اصلاح شیوه زندگی حل می شود. در بسیاری از موارد، کبد چرب بدون علائم است. کبد چرب آسیب دائمی ایجاد نمی کند، مگر اینکه پیشرفت کند.
- کبد چرب یک بیماری شایع است که حدود 10 تا 20 درصد آمریکایی ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
- اگر علت اصلی کبد چرب شناسایی و درمان نشود می تواند تبدیل به مشکلی مضر شود.
علائم کبد چرب چیست؟
کبد چرب معمولا نشانه مرتبطی ندارد. ممکن است احساس خستگی یا ناراحتی ناگهانی در شکم داشته باشید. کبد شما ممکن است کمی بزرگ شود، که پزشک طی یک معاینه فیزیکی این مشکل را تشخیص می دهد. با این حال، چربی بیش از حد در کبد می تواند باعث التهاب شود. اگر کبد شما ملتهب شود، ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:
- اشتهای ضعیف
- کاهش وزن
- درد شکمی
- ضعف فیزیکی
- خستگی
- گیجی
اگر کبد چرب به سیروز و نارسایی کبد تبدیل شود، علائم زیر دیده می شوند:
- شکم بزرگ و پر شده از مایع
- زردی پوست و زرد شدن چشم
- گیجی
- خونریزی راحت
علت کبد چرب چیست؟
- شایع ترین علت کبد چرب نوشیدن بیش از حد الکل است. در بسیاری از موارد پزشکان نمی دانند دلیل کبد چرب در افرادی که الکل زیاد نمی نوشند چیست.
- کبد چرب هنگامی ایجاد می شود که بدن بیش از حد چربی ایجاد می کند یا نمی تواند به اندازه کافی متابولیزه کند. چربی بیش از حد در سلول های کبدی ذخیره می شود و تجمع می کند. رژیم غذایی حاوی چربی و قند بالا به طور مستقیم به کبد چرب منجر نمی شود، اما می تواند به ایجاد آن کمک کند.علاوه بر الکل، سایر علل شایع کبد چرب عبارتند از:
- چاقی
- هیپرلیپیدمی یا سطح بالای چربی خون
- دیابت (قند خون نرمال چند است)
- ژنتیک
- کاهش وزن سریع
- اثر جانبی برخی از داروها، از جمله آسپرین، استروئید، تاموکسیفن و تتراسایکلین
انواع کبد چرب چیست؟
دو نوع اساسی کبد چرب وجود دارد: الکل و غیر الکلی.
کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیرالکلی هنگامی ایجاد می شود که کبد در از بین بردن چربی ها مشکل دارد و این بیماری سبب رشد بافت کبد می شود. علت بیماری مربوط به الکل نیست. این بیماری زمانی تشخیص داده می شود که بیش از 10 درصد کبد چرب وجود دارد.
کبد چرب الکلی
کبد چرب کبدی اولین مرحله بیماری التهابی کبدی است. نوشیدنی های سنگین به کبد آسیب می رساند و کبد نمی تواند باعث کاهش چربی ها شود. در عرض شش هفته ترک الکل، چربی ناپدید می شود. با این حال، اگر مصرف بیش از حد الکل ادامه یابد، سیروز ممکن است پیشرفت کند.
کبد چرب غیر الکی (استاتو هپاتیت غیرالکلی) و کبد چرب الکلی (استاتو)
هنگامی که چربی به اندازه کافی تولید می شود، باعث تورم کبد می شود. اگر علت اصلی ناشی از الکل نباشد، آن را steatohepatitis غیر الکلی می نامند. این بیماری می تواند عملکرد کبد را مختل کند. علائم این بیماری عبارتند از:
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم
- زردی
اگر بیماری بدون درمان باقی بماند، استاتو هپاتیت می تواند به زخم های دائمی کبد و نهایتا نارسایی کبد تبدیل شود.
کبد چرب حاد بارداری
کبد چرب حاد یک عارضه نادر و به طور بالقوه در معرض خطر مرگ و میر ناشی از بارداری است. علائم در سه ماهه سوم بارداری شروع می شود. این علائم عبارتند از:
- تهوع و استفراغ مداوم
- درد قسمت فوقانی سمت راست شکم
- زردی
- ناراحتی عمومی
زنان باردار برای این بیماری آزمایش می شوند. اکثر زنان پس از زایمان بهبود می یابند و اثرات ناپدید می شوند.
براساس شدت آسیب به کبد این بیماری دارای چند گرید است:
کبد چرب گرید 1
در این مرحله کبد اندکی چرب شده و آسیب دیده است که عملکرد کبد را مختل نکرده است، بنابراین جای نگرانی نداره اما باید مراقب باشید و آنزیم های کبدی را به سطح نرمال برسانید.
کبد چرب گرید 2
در این مرحله آسیب متوسط به کبد وارده شده است و باید برای بدتر نشدن وضعیت کبد تحت نظر باشید و جلوی پیشرفت بیماری را در این مرحله بگیرید.
کبد چرب گرید 3
در این مرحله علائم کبد چرب بروز کرده و عملکرد کبد دچار اختلال شده و باید حتما درمان را شروع کنید.
چه کسی در معرض خطر ابتلا به کبد چرب است؟
کبد چرب، تولید چربی های اضافی در کبد است. اگر وزن شما زیاد باشد یا چاق باشید، احتمال کبد چرب بیشتر است. داشتن دیابت نوع 2 همچنین خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد. انباشت چربی در کبد با مقاومت به انسولین ارتباط دارد که شایع ترین علت دیابت نوع 2 است.
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند عبارتند از:
- مصرف بیش از حد الکل
- مصرف بیش از دوز توصیه شده از داروهای بدون نسخه خاص مانند استامینوفن (تیلنول)
- بارداری
- کلسترول بالا
- تری گلیسرید زیاد
- سوء تغذیه
- سندرم متابولیک
چطور کبد چرب تشخیص داده می شود؟
معاینه بدنی
اگر کبد شما متورم باشد، پزشک با بررسی شکم می تواند بزرگ شدن کبد را تشخیص دهد. اگر احساس خستگی یا کاهش اشتها دارید به پزشک اطلاع دهید. همچنین در مورد هر گونه سابقه مصرف الکل، دارو و مصرف مکمل، به پزشک اطلاع دهید.
آزمایش خون
پزشک ممکن است تشخیص دهد آنزیم های کبد در آزمایش خون بالاتر از حد نرمال باشد. این تشخیص کبد چرب را تایید نمی کند. تجزیه و تحلیل بیشتر برای پیدا کردن علت التهاب، لازم است.
مطالعات تصویربرداری
- پزشک ممکن است از سونوگرافی برای تشخیص چربی در کبد استفاده کند. چربی به عنوان یک قسمت سفید در تصویر سونوگرافی نشان داده می شود. سایر مطالعات تصویربرداری نیز ممکن است انجام شود، مانند اسکن CT یا MRI
- یک تست تصويربرداری ديگر مشابه شيميايی يک FibroScan است. مانند سونوگرافی، امواج صوتی Fibroscan برای تعیین چگالی کبد و مناطق متناظر با بافت چربی کبد استفاده می شود.
- مطالعات تصویربرداری میتوانند چربی را در کبد تشخیص دهند، اما نمیتوانند به پزشک کمک کند که آسیب بیشتری را تحمل کند.
بافت برداری کبد
در بافت برداری کبد، دکتر یک سوزن را به داخل کبد وارد می کند تا قطعه ای از بافت را برای آزمایش خارج کند. دکتر از بیهوشی موضعی برای کاهش درد استفاده می کند. این تنها راهی است که می توانید مطمئن باشید اگر کبد چرب دارید. بیوپسی به پزشک کمک می کند علت دقیق بیماری را تعیین کند.
درمان کبد چرب چگونه است؟
برای درمان کبد چرب، دارو یا جراحی وجود ندارد. در عوض، دکتر شما توصیه هایی برای کاهش عوامل خطر ارائه می دهد. این توصیه ها عبارتند از:
- محدود کردن یا اجتناب از نوشیدنی های الکلی
- مدیریت کلسترول و کاهش میزان مصرف قند و اسیدهای چرب اشباع شده
- کاهش وزن
- کنترل قند خون
- اگر کبد چرب به علت چاقی یا عادات غذا خوردن ناسالم باشد، پزشک به شما پیشنهاد کند فعالیت بدنی خود را افزایش داده و انواع خاصی از مواد غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید. کاهش مقدار کالری که هر روز مصرف می کنید می تواند به کاهش وزن و بهبود کبد کمک کند.
- همچنین می توانید بیماری کبد چرب را با کاهش یا حذف غذاهای چرب و مواد غذایی با قند زیاد از رژیم غذایی خود برطرف کنید. غذاهای سالم تر از جمله میوه های تازه، سبزیجات و دانه های جامد را انتخاب کنید. گوشت قرمز را با پروتئین های حیوانی مانند گوشت مرغ و ماهی جایگزین کنید.
آیا درمان فوری کبد چرب وجود دارد؟
درمان فوری برای کبد چرب بی معنی است و شما باید ابتدا وزنتان را کاهش دهید، کاهش ناگهانی وزن هم شرایط را بدتر میکند، وزن باید آهسته و پیوسته کم شود.در کنار رژیم غذایی و ورزش داروهای تجویزی را مصرف کنید.
چه دارویی برای کبد چرب خوب است؟
مهمترین درمان کبد چرب همان رژیم غذایی و ورزش و رسیدن به وزن ایده ال است. اما داروهای تجویزی معمولا ویتامین E و داروی لیورگل (همان گیاه خار مریم)، امگا 3 و گاها متفورمین و اگر چربی خون بالا رفته باشد خانواده استاتین ها مانند آترواستاتین تجویز میشود که باید زیر نظر پزشک مصرف شود.
آیا گیاهان دارویی برای کبد چرب استفاده میشود؟
در طب سنتی به مصرف برخی گیاهان اشاره کرده و آنها را برای بهبود بیماری مفید می دانند. این گیاهان و مواد خوراکی شامل: گیاه خارمریم ، چای سبز، زنجفیل، زردچوبه، شاه تره، خارشتر و کاسنی، آبلیمو، کرفس، نعنا، سرکه و آبغوره می باشد.
عوارض کبد چرب
- بسیاری از موارد کبد چرب به بیماری کبد مبتلا نمی شوند. کبد می تواند خود را ترمیم کند، بنابراین اگر اقدامات لازم را برای درمان کلسترول بالا، دیابت یا چاقی انجام دهید، می توانید کبد چرب خود را درمان کنید. اگر الکل زیاد مصرف می کنید، سعی کنید مصرف آن را متوقف کرده یا به 1-2 نوشیدنی در روز محدود. بافت برداری کبد می تواند به پزشک کمک کند آسیب دائمی کبد شناسایی شود. همچنین میزان آسیب و بهترین راه درمان تعیین می شود.
- اگر تغییری در کبد چرب ایجاد نشود بیماری کبد و سیروز پیشروی کرده است. پیشرفت سیروز بستگی به علت دارد. در کبد چرب الکلی، مصرف بیش از حد الکل می تواند منجر به پیشروی سریع سیروز و نارسایی های بعدی کبد شود.
- پیشروی بیماری کبد چرب غیر الکلی متفاوت است، اما در اکثر افراد، به زخم های کبدی و سیروز منجر نمی شود. با این حال، اگر شما مبتلا به استاتو هپاتیت هستید، احتمال بروز زخم و بیماری کبد وجود دارد. 25 درصد از افراد مبتلا به استئاتو هپاتیت در طی یک دهه به سیروز مبتلا می شوند.
- اگر کبد چرب به سیروز کشیده شده باشد، خطر نارسایی کبد و مرگ و میر به طور قابل توجهی افزایش می یابد. نیمی از کسانی که سیروز کبدی دارند، علائم نارسایی کبدی نیز خواهند داشت.
برای پیشگیری از کبد چرب چکار کنم؟
- حفاظت از کبد یکی از بهترین راه های جلوگیری از کبد چرب و عوارض آن است. این محافظت شامل نوشیدن مشروبات الکلی به مقدار متوسط است.
- دستورالعمل های دکتر را دنبال کنید و داروهایی را برای دیابت یا کلسترول بالا مصرف کنید. علاوه بر این، حداکثر 30 دقیقه در روزهای هفته ورزش کنید تا وزن مناسب داشته باشید.
تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما
منبع: www.healthline.com
