علت خارش پا در بارداری و درمان آن

خارش در حاملگی مشکلی است که حداکثر یک چهارم زنان باردار به آن دچار می شوند. بعضی خانمها خارش را در سراسر بدن خود تجربه می کنند و برخی دیگر در بعضی قسمت های بدن مثل دست، پا، شکم یا سینه احساس خارش می کنند. خبر خوب این است که این شرایط پوستی به کودک شما آسیب نمی زند و پس از زایمان از بین می‌ رود ولی در برخی موارد جدی باید به پزشک مراجعه شود. ما برای از بین بردن نگرانی شما در این باره در متن زیر به توضیح دلایل و راه های درمان خارش پا در بارداری می پردازیم.

علت های احتمالی خارش پا در بارداری :

1-تغییرات هورمونی :

در بارداری ترشح هورمون استروژن افزایش می یابد که این امر باعث تحریک پوست شما می شود. برای آنکه جنین به بهترین شکل رشد کند، عملکرد سیستم ایمنی بدن شما تغییر می کند یعنی به طور موقت برخی عملکردها را افزایش و برخی دیگر را کاهش می دهد. تغییرات هورمونی و تغییر عملکرد سیستم ایمنی باعث ایجاد بیماری های پوستی خاص حاملگی می شود که ممکن است باعث خارش پا شود.

ممکن است متوجه موارد زیر شده باشید :

• خارشک،  پاپول های کوچک و رنگ پریده ای که دارای خارش زیاد میباشد 
• کهیر خارش دار و بثورات مانند
• لکه های قرمز خارش دار و پوسته پوسته شونده

نگران نباشید هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد. خارش در بارداری امری عادی است.

 2- حساسیت عصبی :

در دوران بارداری در اثر تغییرات هورمونی حساسیت زنان باردار بیشتر می‌شود و احساسات آنها قوی تر و شدیدتر. بنابراین چیزهای به ظاهر عادی مثل تعریق، پوشیدن لباس تنگ و کفش نامناسب، چاقی یا خوابیدن در رختخواب باعث عصبانیت آنها و متعاقب آن خارش پا در آن ها می شود.

 3- کشیدگی پوست :

با رشد جنین بدن مادر دچار تغییرات زیلدی خواهد شد که یکی از آنها کشیده شدن پوست شکم، ران، باسن و پستان ها است. کم و زیاد کشیده شدن پوست در بارداری بستگی به ژنتیک شما، تغییرات هورمونی و میزان اضافه وزن در بارداری دارد. این استریا یا کشیدگی های پوست عاملی برای خارش است. اگر چه بعید است این خطوط و کشیدگی روی پاها ایجاد شود اما اضافه وزن بیش از حد در بارداری رباط پاها را تحت فشار قرار می دهد و باعث این حساسیت و خارش در پاها میشود. 

4- پسوریازیس :

بیماری پوستی پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که از علائم آن وجود پلاک های پوسته دار قرمز در پوست می باشد. پسوریازیس در خانم های باردار به دو صورت ظهور می یابد: اگر خانمها قبل از بارداری به آن مبتلا شده باشند ممکن است با بارداری علائم آن کاهش یافته و بهبود یابد اما برخی دیگر در دوران بارداری به آن مبتلا شده و پلاک های دردناک و خارش دار را تجربه می کنند که ممکن است روی پاهای آنها باشد

5- کلستاز:

کلستاز یک مشکل  کبدی است که در بارداری شایع نیست اما اگر قرار باشه اتفاق بیافته در سه ماهه سوم بارداری رخ میدهد و باعث خارش شدید در سراسر بدن مخصوصا در پاها میشود. به طور معمول کبد به ارسال صفرا را به دستگاه گوارش می فرستد و صفرا در هضم و جذب مواد غذایی و چربی ها کمک میکند. تغییرات هورمونی و گوارشی هم چنین مسایل ژنتیکی  می‌تواند باعث کم کاری کبد شود و بنابراین اسیدهای صفراوی در بدن تجمع می یابد و باعث ایجاد خارش شدید مخصوصا در دستها و پاها می شود. کلستاز می تواند برای جنین خطرناک باشد و باعث افزایش خطر زایمان زودرس، ناراحتی های جنین و حتی مرده زایی شود.

اگر هر کدام از موارد زیر را داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید: 

• خارش شدید
• افزایش خارش
• افزایش خارش در هنگام شب
• زرد شدن پوست ( زردی)
• ادرار تیره
• حرکات روده ای نامنظم
• درد فوقانی شکم در سمت راست
• حالت تهوع یا ناراحتی معده

درمان خارش پا:

برای خارش پا در دوران بارداری به هر علتی  چندین روش درمانی وجود دارد. از روش های درمانی خانگی تا استفاده از داروها و مراجعه به پزشک که شامل:

1- حمام جو دوسر:

از حمام جو دوسر استفاده کنید. حمام های جو دوسر تسکین دهنده هستند و یک درمان طبیعی و ساده در خانه است. قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنید چون ممکن است استفاده از صابون های جودوسر هم باعث تحریک بیشتر پوست شوند.

2- کمپرس سرد:

کمپرس سرد را می توانید روی پاهای خود قرار دهید تا به تسکین خارش پوست کمک کند. بیشتر از ۱۵ دقیقه به این کار ادامه ندهید.

3- جوراب های جدید:

جوراب های گشاد تولید شده با الیاف طبیعی و قابل تنفس مثل پنبه یا پشم می‌تواند از تعرق و خارش پا جلوگیری کند.

4- ماساژ دادن: 

ماساژ پا توسط شما، همسرتان یا هر شخص دیگری تسکین دهنده است و می تواند کمک کند که حواس شما پرت شده و در نتیجه خارش را کمتر احساس کنید و خارج کاهش یابد. از فشار انگشتان روی پاها و اطراف مچ پا خودداری کنید چرا که اینها نقاطی است که می‌تواند باعث انقباضات رحمی  شود. 

5- مرطوب کننده ها:

یک مرطوب کننده ساده و بدون بو مثل کره کاکائو یا بلغور جو دوسر کلوئیدی (جو دوسر پودر شده بسیار نرم) می تواند به تسکین خارش پا کمک کند و بعد از استفاده از هر گونه داروی موضعی مثل لوسیون کالامین یا بنادریل با پزشک خود مشورت کنید و طبق دستور پزشک استفاده کنید

6- داروها:

اگر خارش پاهایتان به دلیل اگزما یا پسوریازیس باشد به پزشک مراجعه نموده و طبق دستور پزشک از داروها استفاده کنید. پزشک می تواند به شما در یافتن گزینه های ایمن کمک کند. یکی از روش‌های درمانی مطلوب برای پسوریازیس دوران بارداری فنوتراپی با نور فرابنفش است. اگر خارش پاها شما را از خوابیدن باز می‌ دارد علی‌ رغم تلاش در درمان خانگی، پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا خواب آرام را تجربه کنید.

 اگر مبتلا به کلستاز باشید چه باید کرد؟

اگر فکر می کنید که علائم کلستاز را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید، آنها ممکن است برای بررسی دقیق تر عملکرد کبد آزمایش آنزیم های کبدی تجویز میشود و برای بررسی حرکت، تنفس، ضربان قلب، میزان خونرسانی و حجم مایع آمنیوتیک، درخواست نوعی سونوگرافی به نام تست بیوفیزیکال پروفایل میشود. اگر مبتلا به کلستاز بودید پزشک شما و کودکتان را تحت درمان قرار می‌دهد. برخی درمانها و آزمایش های احتمالی عبارتند از:

• تست استرس و بیوفیزیکال
• آزمایش آنزیم های کبدی
• خیساندن مناطق خارش دار در آب ولرم و خنک
• داروهایی مانند یوروسودیول برای کمک به کاهش تجمع صفرا
• زایمان زودرس

 گرچه ممکن است زایمان زودرس برای شما ترسناک باشد ولی پزشک شما خطرات این زایمان و ادامه بارداری با کلستاز را با دقت ارزیابی می کند. خطرات کلستاز ممکن است زیاد باشد بنابراین شما باید خود را آماده زایمان کنید به خصوص اگر حداقل ۲۷ هفته از بارداری شما طی شده باشد. نوزادانی که در این زمان به دنیا می ‌آیند و به طرز شگفت انگیزی خوب عمل می کنند

 حرف آخر

بارداری یک سواری فوق العاده است که البته در راه دست  اندازهایی هم هست علاوه بر همه هیجانات و انتظارات ممکن است مشکلاتی هم مثل خارش پا باشد. خارش پا چنانچه در متن بالا توضیح داده شد در اثر انواع تغییرات هورمونی و تغییر عملکرد سیستم ایمنی ایجاد می شود که در دوران بارداری طبیعی است و گزینه هایی که شما می توانستید با انجام آنها در خانه باعث تسکین خارش پا بشوید مثل حمامهای جو دوسر، کمپرس سرد و مرطوب کننده ها و... اگر موثر نبودند حتماً به پزشک خود مراجعه کنید. خارش پا در بارداری امری طبیعی است و پس از زایمان برطرف می شود. ولی در موارد نادر می تواند یک مشکل جدی پزشکی باشد. اگر نگران علائم خود هستید با پزشک خود تماس بگیرید. او می‌تواند شما و کودکتان را تحت نظر داشته باشد و در صورت لزوم دارو یا زایمان اورژانسی را توصیه کند.