سلامت دهان و دندان در دوران بارداری

شرايط خاص دوران بارداري ایجاب مي کند که مراقبت بيشتري از دهان و دندان در اين دوران به عمل آید، عدم توجه به اين مهم مي تواند علاوه بر مشکلات دهان و دندان سلامت ساير سيستم هاي مادر و سلامت جنين را به مخاطره بيندازد. اما عليرغم اهمیت اين امر نتایج تحقیقات نشان داده است که زنان در دوران بارداري به قدر کافي بهداشت دهان و دندان را رعايت نمي کنند، از این رو ما در مقاله زیر به سلامت دهان ودندان در دوره بارداری میپردازیم.

برخی نکات کلی:

• سلامت دندان بخشی مهم از سلامت کلی شماست. این همچنین بخش مهمی از مراقبت های بارداری (قبل از تولد) شماست.

• بارداری خطر برخی از مشکلات بهداشتی دندان را افزایش می دهد که ممکن است منجر به عوارض بارداری شود، مانند تولد زودرس.

• در دوران بارداری به معاینات منظم دندانپزشکی خود بروید. به دندانپزشک خود بگویید که باردار هستید. اشعه ایکس دندان در دوران بارداری بی خطر است.

• اگر نگران سلامت دندان خود هستید، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.

• دو بار در روز دندان های خود را مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید.

سلامت دندان چیست و چگونه بر بارداری تأثیر می گذارد؟

سلامت دندان سلامت دهان، دندان و لثه است که یک قسمت مهم از سلامت کلی شما است و اگر باردار هستید، این قسمت مهمی از مراقبت های دوران بارداری شماست (مراقبت های پزشکی که در دوران بارداری از آن استفاده می کنید).

باردار بودن می تواند خطر ابتلا به مشکلات بهداشت دهان و دندان را افزایش دهد و این مشکلات می تواند بر بارداری شما تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، برخی از مطالعات ارتباط بین بیماری لثه و زایمان زودرس را نشان می دهد. زایمان زودرس زایمانی است که خیلی زود اتفاق می افتد، قبل از هفته 37 بارداری. نوزادان نارس در هنگام تولد ممکن است بیش از نوزادانی که در سن کامل به دنیا می آیند، مشکلات سلامتی داشته باشند.

مراقبت خوب از دهان، دندان و لثه در دوران بارداری می تواند به شما در داشتن یک بارداری سالم و یک کودک سالم کمک کند.

بارداری چگونه بر سلامت دندان شما تأثیر می گذارد؟

تغییرات در بدن شما در دوران بارداری می تواند بر روی دندان ها و لثه های شما تأثیر بگذارد. مثلا:

- شما در حین بارداری سطح خاصی از هورمون ها مانند پروژسترون و استروژن را در بدن خود افزایش داده اید. این می تواند خطر شما را برای برخی از مشکلات بهداشت دهان و دندان افزایش دهد.

- ممکن است عادت های غذایی شما تغییر کند. ممکن است در طول بارداری بیش از آنچه قبل از بارداری مصرف کرده اید از برخی غذاهای خاص استفاده کنید. انواع غذایی که می خورید می تواند بر سلامت دندان شما تأثیر بگذارد.

- ممکن است دندان های خود را کمتر از قبل بارداری مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. این ممکن است به دلیل حساسیت لثه ها یا خستگی بیشتر از حد معمول باشد. برای برخی از خانم ها مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ممکن است حالت تهوع ایجاد کند.

این تغییرات می تواند خطر ابتلا به برخی مشکلات دندانی در دوران بارداری را افزایش دهد، از جمله:

• پوسیدگی دندان . این مناطق کوچک و آسیب دیده در سطح دندان های شما هستند. باردار بودن احتمال ایجاد حفره را در شما بیشتر می کند. شما می توانید باکتری های ایجاد کننده حفره را در دوران بارداری و پس از تولد به کودک منتقل کنید. این می تواند دندان های کودک شما را در مراحل بعدی زندگی مشکل ساز کند.

• التهاب لثه : قرمزی و تورم لثه است. در صورت عدم درمان، می تواند منجر به بیماری های جدی تری لثه شود. هورمون های بارداری می توانند خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهند. شصت تا 75 درصد زنان باردار به التهاب لثه مبتلا هستند. علائم و نشانه ها عبارتند از:

• قرمزی و تورم
• حساسیت در لثه ها
• خونریزی لثه، حتی وقتی دندان های خود را به آرامی مسواک می زنید
• لثه های براق و درخشان

• سست کردن دندانها: مقادیر بالای هورمون های پروژسترون و استروژن در دوران بارداری می تواند به طور موقت بافت ها و استخوان هایی را که دندان های شما را در جای خود نگه می دارد شل کند. این می تواند دندان های شما را شل کند.

• بیماری پریودنتال : اگر التهاب لثه درمان نشود، می تواند منجر به بیماری پریودنتال شود. این امر باعث ایجاد عفونت جدی در لثه ها و مشکلاتی در استخوان های نگهدارنده دندان می شود. ممکن است دندان های شما شل شده و مجبور به کشیدن (کشیدن) شوند. پریودنتیت می تواند منجر به باکتریمی (باکتری های موجود در جریان خون) شود. این یک بیماری جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. سیگار کشیدن یکی از علل بیماری شدید لثه است.

• تومورهای بارداری (گرانولوم پیوژنیک نیز نامیده می شود): این تومورها سرطان نیستند. آنها توده هایی هستند که روی لثه ها تشکیل می شوند ، معمولاً بین دندان ها هستند. تومورهای بارداری قرمز و خام به نظر می رسند و به راحتی خونریزی می کنند. علت این امر داشتن پلاک بیش از حد (یک لایه چسبنده حاوی باکتری است که روی دندان تشکیل می شود). این تومورها معمولاً پس از زایمان خود به خود از بین می روند. در موارد نادر ممکن است لازم باشد توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما برداشته شود.

• فرسایش دندان : اگر از تهوع صبحگاهی استفراغ کنید، دندان های شما ممکن است در معرض بیش از حد اسید معده قرار بگیرند. این اسید می تواند به مینای دندان (سطح سخت)  آسیب برساند. بیماری صبحگاهی تهوع و استفراغی است که در دوران بارداری، معمولاً در چند ماه اول اتفاق می افتد.

علائم و نشانه های مشکلات دندانی در دوران بارداری چیست؟

اگر علائم و نشانه هایی از مشکلات دندانی دارید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید. علائم یک بیماری مواردی است که شخص دیگری می تواند در مورد شما ببیند یا از آن مطلع شود، مانند بثورات پوستی یا سرفه کردن. علائم مواردی هستند که خودتان احساس می کنید و دیگران نمی توانند آنها را ببینند، مانند گلو درد یا سرگیجه.

علائم و نشانه های مشکلات دندانی عبارتند از:

• بوی بد دهان
• لق شدن دندانها
• زخم های دهان یا توده های لثه
• فاصله های جدید بین دندان های شما
• لثه در حال عقب رفتن
• دندان درد 

اگر درد یا تورم دارید، بلافاصله با دندانپزشک تماس بگیرید. اگر به عفونت مبتلا هستید، برای جلوگیری از بروز مشکلات برای کودک خود به درمان سریع نیاز دارید.

چگونه می توانید از بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری جلوگیری کنید؟

قبل و حین بارداری معاینات منظم دندانپزشکی انجام دهید. هنگام معاینه، به دندانپزشک خود بگویید:

- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید ، درباره هر دارویی که مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید که شامل داروهای بدون نسخه، مکمل ها و محصولات گیاهی است. 

- اگر بارداری شما پرخطر است یعنی شما، جنین یا هر دوی شما در معرض خطر افزایش مشکلات در دوران بارداری هستید. اگر به یک بیماری مزمن مبتلا باشید، دچار عوارض ناشی از بارداری قبلی شوید یا شرایط دیگری داشته باشید که می تواند به سلامتی شما یا کودک شما آسیب برساند، بارداری شما ممکن است پرخطر باشد.

آیا اشعه ایکس بر روی دندان در دوران بارداری بی خطر است؟

آره. اشعه ایکس بخشی از مراقبت های منظم دندانپزشکی است. اشعه ایکس دندان می تواند مشکلات مربوط به دندان ها، لثه ها و استخوان های اطراف دهان را نشان دهد. اشعه ایکس یک آزمایش پزشکی است که با استفاده از اشعه برای ایجاد تصویر روی فیلم است. تابش نوعی انرژی است که اگر بیش از حد در معرض خطر قرار بگیرید می تواند برای سلامتی مضر باشد.

اشعه ایکس دندان در دوران بارداری بی خطر است. آنها از اشعه بسیار کمی استفاده می کنند و دندانپزشک شما را با پیش بند و یقه مخصوصی محافظت می کند تا از شما و جنین محافظت کنید. اگر دندانپزشک می خواهد به شما رادیوگرافی بدهد، مطمئن شوید که او می داند شما باردار هستید یا سعی در باردار شدن دارید.

چگونه مشکلات دندانی در دوران بارداری درمان می شود؟

اگر مشکل دندانپزشکی دارید که نیاز به درمان دارد، مطمئن شوید که دندانپزشک می داند شما باردار هستید. بسته به شرایط شما، ممکن است درمان را به  بعد از تولد کودک موکول کند. درمان هایی که در دوران بارداری بی خطر هستند عبارتند از:

 مسکن ها و آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ها

دندانپزشک می تواند دارویی را برای شما و کودک در دوران بارداری به شما بدهد. اگر دندانپزشک برای شما دارو تجویز کرده است، به پزشک خود اطلاع دهید. هیچ دارویی مصرف نکنید بدون اینکه ابتدا با ارائه دهنده بارداری خود صحبت کنید.

بیهوشی موضعی

بیهوشی دارویی است که درد را تسکین می دهد یا از آن جلوگیری می کند. از بی حسی موضعی در قسمت خاصی از بدن استفاده می شود، مانند بی حسی دهان برای پر کردن دندان یا کشیدن دندان. استفاده از این دارو در دوران بارداری بی خطر است.

• در هر زمان از بارداری می توانید درمان دندانپزشکی داشته باشید. اگر این یک درمان انتخابی است (درمانی که بلافاصله به آن نیازی ندارید و برای محافظت از سلامتی خود یا جنین شما لازم نیست)، سعی کنید آن را در سه ماهه دوم برنامه ریزی کنید.

برای جلوگیری از مشکلات دندانی چه کاری می توانید انجام دهید؟

در اینجا چگونگی کمک به سلامت دندان ها و لثه ها آورده شده است:

- دندان های خود را با خمیر دندانهای حاوی فلوراید دو بار در روز مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید. از مسواک با موهای نرم استفاده کنید. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم می تواند پلاک را برداشته و به سلامت دندان و لثه کمک کند.

- اگر به دلیل استفراغ نمی توانید مسواک بزنید،  از داروهای ضد اسید استفاده کنید یا دهان خود را با مخلوطی از 1 قاشق چای خوری جوش شیرین در 1 فنجان آب بشویید. شستشو می تواند به کاهش میزان اسید در دهان کمک کند. آنتی اسیدها داروهایی هستند که به خنثی سازی اسید معده کمک می کنند. می توانید آنها را بدون نسخه از ارائه دهنده خود از طریق پیشخوان خریداری کنید. اما هیچ دارویی مصرف نکنید، حتی داروی otc، بدون اینکه ابتدا با ارائه دهنده خود صحبت کنید.

-حتی در دوران بارداری هر 6 ماه (دو بار در سال) برای معاینه منظم دندانپزشکی خود مراجعه کنید. هنگام معاینه، به دندانپزشک خود بگویید که باردار هستید.

- غذاهای سالم بخورید و شیرینی ها را محدود کنید. غذاهای سالم شامل میوه ها و سبزیجات، گوشت بدون چربی، نان های سبوس دار و ماکارونی و لبنیات کم چرب است. شیرینی ها و غذاهای شیرین را محدود کنید و به جای نوشیدنی های شیرین آب بنوشید. خوردن غذاهای سالم به شما و کودک در حال رشد کمک می کند که مواد مغذی مهمی داشته باشید. دندان های کودک شما بین 3 تا 6 ماه بارداری شروع به رشد می کنند. مواد مغذی مانند کلسیم، پروتئین، فسفر و ویتامین های A ، C و D به رشد سالم دندان های کودک شما کمک می کنند.

- سیگار نکشید.