بارداری یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی زنان است که تغییرات هورمونی، جسمی و روانی قابل توجهی را به همراه دارد. این تغییرات نه تنها بر سلامت عمومی مادر اثر می‌گذارند، بلکه سلامت دهان و دندان را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند. یکی از مشکلات رایج در این دوران، پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه است که در صورت عدم مراقبت می‌تواند به درد، التهاب، عفونت و حتی مشکلات جدی‌تر سلامت مادر و جنین منجر شود. با رعایت چند اقدام ساده اما موثر مثل مسواک زدن منظم، استفاده از فلوراید، کنترل قند و مراجعه به دندانپزشک، می‌توان به راحتی از پوسیدگی دندان پیشگیری کرد و دندان‌های سالمی در این دوران داشت.
دلایل افزایش پوسیدگی دندان در دوران حاملگی
تغییرات هورمونی: افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث افزایش جریان خون و حساسیت لثه‌ها می‌شود و زمینه‌ساز التهاب و پوسیدگی دندان است.
تهوع و استفراغ: اسید معده در دهان مینای دندان را ضعیف می‌کند و خطر پوسیدگی را (به ویژه در سه ماهه اول) افزایش می‌دهد.
تغییرات رژیم غذایی: مصرف مکرر شیرینی‌ها و تنقلات قندی با افزایش باکتری‌های پوسیدگی‌زا، سلامت دندان‌ها را تهدید می‌کند.
خشکی دهان: کاهش بزاق باعث کاهش پاک‌سازی طبیعی و رشد بیشتر باکتری‌ها می‌شود.
کمبود مواد معدنی: کمبود کلسیم و ویتامین D مینای دندان را ضعیف و حساس می‌کند.
این تغییرات اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند به سرعت منجر به پوسیدگی دندان شوند. برای پیشگیری از این مشکلات و درمان‌های دندانپزشکی در دوران بارداری، توصیه می‌شود تمامی درمان‌ها تحت نظر پزشک زنان و در شرایط ایمن انجام شوند تا هیچ آسیبی به مادر و جنین وارد نشود و درمان‌ها کاملاً موثر باشند. در این راستا، دکتر پردیس براتی مهوار، بهترین دندانپزشک در سعادت آباد تهران، با سال‌ها تجربه در درمان مشکلات دندانپزشکی و راهنمایی دقیق مادران باردار، می‌تواند به شما کمک کند تا سلامت دهان و دندان خود را در این دوران حساس حفظ کنید. ایشان با تخصص در مشاوره‌های دندانپزشکی برای مادران باردار و توجه ویژه به نیازهای خاص این دوران، درمان‌هایی ایمن و موثر ارائه می‌دهند.
اهمیت توجه به سلامت دندان
سلامت دندان‌ها در دوران بارداری فقط مربوط به دهان و لثه نیست؛ بلکه روی سلامت کلی مادر و رشد جنین هم تاثیر می‌گذارد. التهاب‌ها و عفونت‌های دهان می‌توانند خطراتی مثل تولد نوزاد با وزن پایین، مشکلات گوارشی در مادر و افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های عمومی بدن ایجاد کنند. عدم رسیدگی به دندان‌ها می‌تواند این مشکلات را شدیدتر کند و سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد، از جمله افزایش درد، التهاب و بروز عفونت‌هایی که نیاز به درمان فوری دارند. بنابراین داشتن یک برنامه ساده و روزانه برای مراقبت از دندان، می‌تواند هم از دهان و لثه محافظت کند و هم روند بارداری را ایمن‌تر نماید.
راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری
رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید
- استفاده از نخ دندان یا برس بین دندانی حداقل یک بار در روز برای پاک‌سازی عمقی فواصل بین دندان‌ها
- استفاده از دهانشویه فلورایددار، مخصوصاً بعد از مصرف مواد شیرین
- شست‌وشوی دهان با آب پس از تهوع صبحگاهی برای کاهش اثر اسید بر مینای دندان
مراجعه منظم به دندانپزشک
- بررسی و جرم‌گیری دندان‌ها در سه ماهه دوم بارداری، که ایمن‌ترین زمان برای درمان‌های دندانپزشکی است.
- دریافت توصیه‌های تخصصی برای مراقبت از لثه‌ها و دندان‌ها
- درمان مشکلات دندانی به موقع، از جمله پوسیدگی‌ها و التهاب لثه‌ها، برای جلوگیری از عفونت و درد در دوران بارداری
تغذیه سالم و متعادل
- کاهش مصرف قند و شیرینی‌ها و محدود کردن میان‌وعده‌های شیرین
- افزایش مصرف سبزیجات، میوه‌ها و منابع کلسیم مانند شیر، ماست و پنیر
- نوشیدن آب کافی برای کمک به تولید بزاق و کاهش رشد باکتری‌های مضر
- مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و فسفر برای تقویت مینای دندان
مدیریت تهوع و استفراغ
- پس از استفراغ دهان را با آب یا دهانشویه ملایم بشویید.
- از مسواک زدن بلافاصله پس از استفراغ خودداری کنید تا مینای دندان آسیب نبیند.
- خوردن وعده‌های کوچک و مکرر برای کاهش حالت تهوع
فلوراید درمانی و محصولات مراقبتی
- استفاده از خمیردندان و دهانشویه‌های حاوی فلوراید
- در صورت نیاز، دندانپزشک می‌تواند ژل یا درمان موضعی فلوراید تجویز کند.
- رعایت دستورالعمل‌های استفاده از فلوراید برای محافظت از مینای دندان
پیشگیری از بیماری‌های لثه
- ماساژ ملایم لثه‌ها برای افزایش خونرسانی و کاهش التهاب
- اجتناب از مصرف مواد تحریک‌کننده مانند نوشیدنی‌های بسیار اسیدی یا سیگار
- در صورت مشاهده خونریزی لثه، تورم یا درد، فوراً با دندانپزشک مشورت کنید.
کلام پایانی
حفظ سلامت دندان‌ها در دوران بارداری نیاز به یک برنامه مراقبتی منظم و پیشگیرانه دارد که دهان و لثه‌ها را تقویت کرده و سلامت دندان‌ها را برای سال‌ها تضمین کند. اقدام به موقع و هوشمندانه، تجربه بارداری را ایمن‌تر و راحت‌تر می‌کند و اثرات مثبت آن تا مدت‌ها پس از زایمان بر سلامت دهان و کیفیت زندگی مادر باقی می‌ماند. با رعایت این مراقبت‌ها، مادران می‌توانند دندان‌های خود را هم در دوران بارداری و هم بعد از آن سالم نگه داشته و عادات بهداشتی خوبی برای آینده بسازند.
