راههای مختلفی برای درمان ناباروری وجود دارد. البته باید علت ناباروری در مردان و زنان مشخص شود و روش مناسب آنها توصیه شود. روش های گوناگون درمان ناباروری برای افراد مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط هر زوج مشخص میشود.
انواع درمان های ناباروری موجود
1- داروهای باروری برای درمان ناباروری
کلومیفن و گنادوتروپین ها، رایج ترین داروهای باروری، هورمون های تولید مثل را تنظیم می کنند و یک یا چند تخمک را در هر چرخه تخمک گذاری آزاد می کنند. اکثر خانم ها از این داروها به مدت سه تا شش ماه قبل از تلاش برای بارداری یا استفاده از روش های درمانی دیگر استفاده می کنند.
زمان تخمک گذاری | تخمک گذاری چند روز است؟
عوارض جانبی و خطرات داروهای باروری
- این داروهای باروری احتمال بارداری دوقلو را افزایش می دهند.
- کلومیفن باعث ایجاد گرگرفتگی، نوسانات خلقی، درد لگن، حساسیت پستان، کیست تخمدان، حالت تهوع، ضخیم و خشکی مخاط دهانه رحم، سردرد، افسردگی خفیف و علائم بصری می شود.
- گنادوتروپین ها می توانند باعث ایجاد خارش یا تورم در محل تزریق، نوسانات خلقی، حساسیت پستان، نفخ شکمی و سردرد شوند. حدود 10 تا 20 درصد از زنانی که گنادوتروپین مصرف می کنند دچار فرم خفیف OHSS (سندرم هیپرزیمولاسیون تخمدان) می شوند که باعث بزرگ شدن تخمدان و افزایش مایع در شکم می شود.
نرخ موفقیت داروهای باروری
حدود 80 درصد از زنان که کلومیفن مصرف می کنند، در سه ماهه اول درمان تخمک می کنند. از میان آنها، 30 تا 40 درصد در دوره سوم درمان باردار می شوند. میزان بارداری برای گنادوتروپین ها با مقاربت گسسته 15 درصد در هر دوره است.
کلومیفن : داروی رایج داروی تحریک کننده تخمک گذاری
2- عمل جراحي برای درمان ناباروری
جراحی می تواند به رفع نقایص ژنتیکی کمک کند، لوله های فالوپ مسدود شده را باز کند، فیبروئیدها را حذف کند، بافت اندومتریوز را برداشته، و PCOS را درمان کند (سندرم تخمدان پلی کیستیک). دو روش جراحی معمول برای درمان مشکلات زنان عبارتند از لاپاراسکوپی و لاپاروتومی. لاپاروسکوپی با استفاده از دستگاه های نازک و یک دوربین تحت نور قرار گرفته از طریق چند برش کوچک در شکم انجام می شود. لاپاراتومی از طریق یک شکاف بزرگ شکم انجام می شود.
عمل لاپاراسکوپی رحم و لاپاراسکوپی تخمدان را بهتر بشناسیم
عوارض جانبی و خطرات عمل جراحي
- پس از لاپاروسکوپی، ممکن است در پشت یا شانه احساس ناراحتی کنید. این درد ناشی از گاز دی اکسید کربن است که در طول عمل جراحی استفاده می شود تا شکم خود را برای مشاهده راحت تر اندام های داخلی آماده کند.
- اگر بیهوشی عمومی داشته باشید، لوله تنفسی که در طول عمل جراحی استفاده می شود ممکن است چند روز گلوی شما را اذیت کند.
- اگر بیهوشی عمومی داشته باشید، چند ساعت خواب آلود هستید و ممکن است حالت تهوع داشته باشید.
- برش ها در ناحیه شکم ممکن است برای چند روز باعث ناراحتی شوند.
نرخ موفقیت عمل جراحی
موفقیت بستگی به شرایط و عمل جراحی دارد که برای درمان آن استفاده می شود.
- زنان با اندومتریوز کم یا خفیف حدود 40 درصد احتمال باردار شدن را از هشت تا نه ماه پس از درمان لاپاروسکوپی دارند.
- بین 21 تا 59 درصد از زنانی که لوله های فالوپی باز دارند، باردار می شوند.
- زنان مبتلا به PCOS که جراحی حفاری تخمدان داشته اند، یک درصد احتمال باردار شدن را در یک سال دارند.
3- تلقیح داخل رحمی (IUI)
IUI شامل وارد کردن مقدار متمرکز اسپرم همسر و یا اهدا کننده به طور مستقیم به رحم )4 علت اصلی و 7 درمان ناباروری در مردان و تشخیص آن)، با استفاده از کاتتر که از طریق دهانه رحم عبور می کند، می باشد (بارداری به روش آی یو آی).
عوارض جانبی و خطرات تلقیح داخل رحمی
ممکن است یک یا دو ساعت طول بکشد. بسیاری از خانم هایی که از این روش استفاده می کنند از روش مصرف داروهای باروری استفاده کرده اند. این روش:
- خطر بارداری دوقلو یا چندقلو را افزایش می دهد.
- خطر ابتلا به OHSS (سندرم تحریک بیش از حد تخمدان) را افزایش می دهد.
- می تواند عوارض جانبی مانند حساسیت پستان یا تغییرات خلقی ایجاد کند.
نرخ موفقیت تلقیح داخل رحمی
برای زوج هایی که دارای ناباروری نامشخص هستند، نرخ موفقیت 7 تا 16 درصد در هر دوره ی IUI می باشد.
4- لقاح آزمایشگاهی (IVF)
در این روش، تخمک ها از تخمدان ها خارج می شوند و سپس در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می شوند. اگر لقاح موفق باشد، نطفه به رحم منتقل می شود.
عوارض جانبی و خطرات لقاح آزمایشگاهی
- اگر بیش از یک نطفه منتقل شود، احتمال داشتن دوقلو یا چندقلو 9 تا 29 درصد است.
- اکثر خانم ها قبل از IVF گنادوتروپین را مصرف می کنند. گنادوتروپین ها دارای عوارض جانبی (بثورات یا تورم در محل تزریق، درد سینه، نوسانات خلقی، سردرد، و نفخ) و افزایش خطر ابتلا به OHSS (سندرم هیپرزیمولاسیون تخمدان) هستند.
- پس از تخمگذاری، گرفتگی عضلات و لکه بینی مشاهده می شود.
- گرفتگی عضلات و لکه بینی پس از انتقال نطفه به رحم دیده می شود (اما بیشتر زنان پس از یک یا دو روز احساس راحتی می کنند).
نرخ موفقیت لقاح آزمایشگاهی
در سال های اخیر در ایالات متحده، این درصدهای IVF است که منجر به تولد نوزاد می شود:
- 40 درصد برای زنان 34 سال و بالاتر
- 31 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 21 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 11 درصد برای زنان 41 تا 42 ساله
- 5 درصد برای زنان 43 و بالاتر
آی وی اف چیست و چگونه انجام می شود؟
هزینه لقاح آزمایشگاهی
معمولاً هزینه یک سیکل IVF در مراکز درمان ناباروری با قیمت مناسب ۲ تا ۳ میلیون و گاهی به ۸ میلیون تومان میرسد که بسته به نوع روش و کیفیت و خصوصی یا دولتی بودن مرکز دارد. همچنین یک میلیون تومان هزینه دارو برای این زوجین است که توسط بیمهها پوشش داده نمیشود.
5- تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمیک (ICSI)
ICSI اغلب به درمان IVF برای غلبه بر مشکلات باروری مردانه و یا کمک به روند لقاح افزوده می شود. در طی ICSI، یک اسپرم تنها به یک تخمک تزریق می شود و نطفه حاصل به رحم منتقل می شود (بارداری با روش میکرواینجکشن (ICSI)).
عوارض جانبی و خطرات ICSI
- اسپرم باید از بیضه همسر با یک سوزن میکروسکوپی یا بیوپسی جراحی، معمولا تحت بی حسی موضعی، گرفته شود. این عمل درد کمی دارد.
- همسر شما باید به مدت پنج تا 10 روز از فعالیت شدید اجتناب کند.
نرخ موفقیت ICSI
ICSI با موفقیت 50 تا 80 درصد تخمک ها را بارور می کند. پس از بارور شدن، احتمال داشتن فرزند همانند زوجهایی است که IVF بدون ICSI استفاده می کنند:
- 40 درصد برای زنان 34 سال و بالاتر
- 31 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 21 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 11 درصد برای زنان 41 تا 42 ساله
- 5 درصد برای زنان 43 و بالاتر
6- انتقال گامت درون لوله فالوپی (GIFT)
در طی این روش (GIFT) تخمک ها در آزمایشگاه با اسپرم مخلوط می شود. سپس جراحی لاپاروسکوپی برای تزریق مخلوط به لوله های فالوپی استفاده می شود، بنابراین لقاح می تواند به طور طبیعی در داخل بدن شما رخ دهد.
از زمان توسعه IVF با ICSI، GIFT به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض جانبی و خطرات GIFT
- احتمال تولد دوقلو یا چندقلو بیشتر است زیرا بیش از یک تخمک معمولا در لوله های فالوپی قرار می گیرد.
- زمان بهبودی بیشتر از IVF بدون GIFT است.
- درد در اطراف برش لاپاروسکوپی وجود دارد.
- اکثر خانم ها قبل از GIFT گونادوتروپین را مصرف می کنند. گنادوتروپین ها دارای عوارض جانبی (بثورات یا تورم در محل تزریق، درد سینه ها، نوسانات خلقی، سردرد، و نفخ) و افزایش خطر ابتلا به OHSS (سندرم هیپرزیمولاسیون تخمدان) هستند.
نرخ موفقیت GIFT
- حدود 26.5 درصد چرخه های GIFT باعث تولد نوزاد می شود - میزان موفقیت مشابه IVF است.
7- انتقال Zygote به لوله های فالوپی (ZIFT)
مثل GIFT، انتقال Zygote به لوله های فالوپی (ZIFT) شامل ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاه می باشد. اما در طی ZIFT، دکتر قبل از استفاده از عمل جراحی لاپاروسکوپی از بارور بودن تخمک ها و تبدیل شدن به زیگوت اطمینان حاصل کرده و سپس ترکیب داخل لوله های فالوپی قرار می گیرد. از زمان توسعه IVF با ICSI، ZIFT به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض جانبی و خطرات ZIFT
- شانس بیشتری برای داشتن دوقلو یا چندقلو وجود دارد زیرا به طور معمول، بیش از یک zygote در لوله های فالوپی قرار می گیرد.
- از آنجا که این روش جراحی لاپاروسکوپی را شامل می شود، زمان بهبودی بیشتری نسبت به IVF بدون ZIFT دارد.
- ممکن است احساس درد در اطراف برش داشته باشید.
- اکثر زنان قبل از عمل گنادوتروپین مصرف می کنند. آنها دارای عوارض جانبی (بثورات یا تورم در محل تزریق، درد سینه ها، نوسانات خلقی، سردرد، و نفخ) هستند و خطر ابتلا به OHSS (سندرم Hyperstimulation تخمدان) را افزایش می دهند.
نرخ موفقیت ZIFT
- درصد چرخه های ZIFT که در نتیجه یک نوزاد مشابه IVF است - حدود 22 درصد است.
8- تخمک و نطفه اهدایی
با استفاده از تکنیک های IVF، یک تخمک اهدا شده توسط یک خانم دیگر با اسپرم مرد مخلوط شده و به رحم منتقل می شود. اگر از جنین اهدای استفاده کنید، قبل از انتقال نطفه به رحم، برای آماده سازی رحم برای بارداری باید قرص مصرف می کنید.
عوارض جانبی و خطرات تخمک و نطفه اهدایی
- ممکن است احساس از دست دادن شانس داشتن فرزندی که ژنتیکی متعلق به شما است را داشته باشید.
- انتخاب اهدا کننده تخمک (یا نطفه) یک روند طولانی است.
- اگر نطفه های متعددی را انتقال دهید، خطر تولد دوقلو یا چندقلو وجود دارد.
نرخ موفقیت تخمک و نطفه اهدایی
- با تخمک اهدایی تازه، حدود 50 درصد.
- با نطفه یخ زده از یک چرخه تخمک اهدایی قبلی، حدود 38 درصد.
- با نطفه هایی که از تخمک های اهدایی یخ زده ایجاد می شود، حدود 43 درصد.
- با نطفه های اهدایی یخ زده، حدود 37 درصد.
9- رحم اجاره ای
یک حامل بارداری جنین شما یا جنین اهدایی را حمل می کند سپس تمام حقوق والد بودن خود را به شما منتقل می کند.
عوارض جانبی و خطرات
جایگزینی حاملگی از لحاظ قانونی پیچیده و تخلیه عاطفی است. این به مقدار قابل توجهی از پول، زمان و صبر برای موفقیت نیاز دارد. همچنین ممکن است احساس کنید کنترلی بر حاملگی ندارید. بنابراین فردی را انتخاب کنید که می توانید با او ارتباط برقرار کنید.
نرخ موفقیت
در سال های اخیر در ایالات متحده، برای زنانی که از تخمک خود و یک حامل استفاده می کنند، این درصد از دوره های IVF است که منجر به تولد نوزاد می شود:
- 49 درصد برای زنان 34 سال و بالاتر
- 33 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 29 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 19 درصد برای زنان 41 تا 42 ساله
- 11 درصد برای زنان سن 43 و بالاتر
تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما
منبع: www.babycenter.com