Ooma
4 نوع مزاج و مواد غذایی مفید و مضر هر مزاج

مزاج یا طبع چیست؟

نظریه مزاج الگویی برای عملکرد بدن انسان می باشد. این نظریه در یونان باستان طراحی شده است اما احتمالا ریشه آن به قبل از آن بر می گردد.  در پزشکی، مزاج به ماده ای مایع (یا نیمه مایع) گفته می شود. بنابراین، مزاج آبکی مایعی است که به طور معمول در دریچه های جلو و عقب چشم وجود دارد. مزاج بخشی از یک تئوری باستانی بود که نشان می دهد سلامتی از تعادل بین مایعات بدنی ناشی می شود. هنگامی که عدم تعادل ایجاد می شود، بیماری اتفاق می افتد.

انواع مزاج ها:

  1. مزاج گرم و خشک (صفراوی)
  2. مزاج گرم و‌تر (دموی)
  3.  مزاج سرد و خشک (سوداوی)
  4.  مزاج سرد و‌ تر (بلغمی)

نظریه مزاج قبل از بقراط ابداع شده است. این نظریه تا زمانی که رودولف ویرچو کتاب سلولی پاتولوژی خود را در سال 1858 چاپ نکرد، به طور کامل تعریف نشد.  اکنون پاتولوژی بر پایه سلولی و مولکولی استوار است. 

مزاج های چهارگانه

 

شواهد

گرم

سرد

تر

خشک

حالت های بیماری

التهابات شکننده می شوند

تب مربوط به مزاج جدی، روماتیسم

سستی و خستگی

از دست دادن قدرت

قدرت عملکرد

کمبود انرژی

کمبود قدرت هضم

هضم دشوار

 

احساسات ذهنی

طعم تلخ ، تشنگی بیش از حد ، سوزش در قلب

عدم تمایل به مایعات

بزاق موکوئید ، خواب آلودگی

بی خوابی ، بیداری

علائم جسمی

ضربان بالای نبض ، خستگی

اتصالات شل

اسهال ، پلک های متورم ، پوست خشن

پوست خشن

موادغذایی و داروها

 

 

تری مضر

رژیم خشک مضر ، رطوبت ساز مفید است

مربوط به آب و هوا

در تابستان بدتر

در زمستان بدتر

 

در پاییز بد

 
 
جدول زیر چهار مزاج، فصول، مکانهای شکل گیری و مزاج ناشی از آنها را نشان می دهد: 
 
 
انواع مزاج
 

طبع

فصل

سن

عنصر

اندام

طبع

مزاج

خون

بهار

شیرخوارگی

هوا

کبد

تر و گرم

دموی

صفرا

تابستان

جوانی

آتش

کیسه صفرا

گرم و خشک

سودایی

سودا

پاییز

بزرگسالی

خاک

طحال

خشک و سرد

صفراوی

بلغم

زمستان

پیری

آب

مغز/ ریه ها

سرد و تر

بلغمی

 
 

ویژگی های افراد با مزاج های مختلف:

1- مزاج صفراوی یا گرم و خشک

این افراد فعال هستند، بسیار تحریک پذیر و تغییر پذیر و تهییج پذیرند. این افراد ممکنه پرخاشگر و بیقرار و حساس باشند. این افراد گرمایی بوده و معمولا فعالیت بدنی شان زیاد است. به مدیریت علاقه مند بوده و اغلب آنها را در پست های کلیدی می بینید. مدیران خوب و کارآمدی هستند اما زود عصبانیمی شوند و البته از عصبانیت شان زود پشیمان می شوند. معمولا طعم دهانشان در ساعت های ابتدایی صبح، تلخ است. در خرداد باید تدابیری بیندیشند تا دچار مشکل مزاجی نشوند. باید از خوراکی های سرد استفاده کنند.

كساني كه صفرا زياد توليد مي كنند :

  • سردرد که شقيقه نبض ميزند 
  • زردي سفيدي چشم
  • پسياهي رفتن چشم
  • سرگيجه : طعم دهانشان تلخ شده ترش كردن گلو وقتي صفرا داخل معده بيايد
  • تشنگي
  • سوزش جگر زير دنده راست آنها خيلي گرم است و حداقل دو درجه تب دارند
  • و لبهاي آنها دچارخشكي بوده پوست سرشان ترك خورده و مي سوزد
  • و بعنوان شوره و حتي ريشه مژه و دور پلك سوخته و پوسته پوسته مي شود 
  • پوست زبر
  • رنگ ادرار زرد تيره
  • ابرو ميريزد
  • علاقه زياد به آب يخ و يخ
  • تند خو بهانه گير
  • موها تكه تكه ميريزد
  • ديدن خواب هولناك افتادن از بلندي جنگ و ستيز

علت: غذاهاي چرب و شيرين صفرا را زياد مي كند.

مواد غذایی مفید: مصرف شاتوت، انار، زرشک، تمشک، زردآلو، هلو، سیب، گلابی، خیار، کدو، کاهو و اسفناج برای صفراوی مزاج‌ها مفید است.

مواد غذایی مضر: مصرف سیر، پیاز، ادویه هـای تند، گوشت قرمز، موز، خربزه، آناناس، انجیر، غذا هـای سرخ کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل با مزاجشان سازگار نیست.

2- مزاج سودا یا خشکی و سردی

این افراد کم حدف و محتاط هستند. در کار کاملا جدی اند. گاهی بدبین و غیر اجتماعی میشوند. خشکی و اظطراب و دمدمی از خصوصیات این افراد است. این افراد انرژی پایینی داشته و انعطاف پذیری کمی دارند. فعال نبوده و توان انجام کارشان پایین است و به همین دلیل بارشان را روی دوش دیگران می اندازند. به دلیل نامناسب بودن جریان خون در بدن دچار کم خونی یا تیرگی پوست می شوند. برای رفع این مشکل می توانند از ماساژ کمک بگیرند. این افراد مستعد ابتلا به افسردگی و وسواس بوده و از نظر ظاهری نیز استخوانی و لاغر هستند.

سودا سرد و خشك از جنس خاك و رسوب خون است و PH=6 است و در طحال توليد مي شود و طحال را فعال مي كند. اگر سودا زياد شود طعم دهان شور مي شود:

  • بوي عفونت دهان و كابوس مي بيند
  • و دچار افسردگي و خستگي
  • خود خوري
  • فكر زياد بدون آنكه بداند
  • لاغري
  • بي نشاطي
  • يبوست شديد هفته اي يك بار
  • مدفوع سیاه
  • سوزش هنگام دفع ادرار
  • ادرار تيره خاكستري
  • - حالت تهوع
  • حس تاريكي چشم و شب كوري
  •  تيرگي رنگ پوست و صورت
  • سوزش معده
  • خارش زياد بدن وترك خوردن پوست
  • قلنج معده

علت: غذا هاي مانده و بيات و شور و نمك سود سودا را زياد مي كند

مواد غذایی مفید: خوردن خوراکی‌هایی مانند گوشت گوسفند، خروس و شتر، نمک دریا، نبات سفید، نعنا و روغن کنجد، کلم، جوانه گندم، ماش، پسته، بادام، گردو و چای دارچین به سوداوی مزاج‌ها توصیه می‌شود.

مواد غذایی مضر: عموما سوداوی مزاج‌ها از مصرف مواد غذایی مانند گوشت گوساله، ماهی، عدس، گشنیز، لوبیا، بادمجان و سبزیجاتی مثل خیار، کاهو، گوجه فرنگی و میوه‌هایی مثل موز و کیوی منع می‌شوند.

انواع مزاج

3- مزاج دمووی یا گرم و تری

افرادی خیلی اجتماعی، صمیمی و پرحرف هستند. از ویژگی های آنان حاضر جوابی، بی خیالی و سر زنده بودن است. این افراد رهبر و فارغ البال هستند.  صورت این افراد معمولا برافروخته بوده و فشار خونشان بالاست. خوش اخلاق هستند. اگر کاری به آنها سپرده شود به خوبی آن را انجام می دهند اما نیاز به یادآوری مکرر دارند در غیر این صورت آن را به اتمام نمی رسانند. بنابراین به دلیل همین کارهای نیمه تمامشان اصولا درگیری فکری زیادی دارند. اشتهای آنها خوب است و زیاد می خوابند.

مستعد بروز جوش های پوستی هستند. پس باید مواظب خوراک شان  باشند.

از جنس هوا و گرم وتر است وبراي رساندن غذا واكسيژن به سلولها است.و اگر زياد شود:

  • مزه دهان شيرين مي شود
  • سر سنگين شده
  • چرت زدن كم حواس
  • كش آمدن آب دهان
  • زبان قرمز مي شود مثل آنكه رب انار يا زرشك خورده باشد
  • بدن دچار خارش و دمل و جوش ريز بيشتر در گردن بين كتف شده از لثه خون مي آيد و مضطرب ميشود

علت : پرخوري وخوردن بيش از حد خون را زياد مي كند

مواد غذایی مفید: مصرف خاکشیر، تخم ریحان، سوپ یا آش جو، نان جو، برگ زردآلو، هلو و انجیر برای دموی مزاج‌ها مفید است.

مواد غذایی مضر: خوردن خوراکی‌هایی مانند آب یخ، نوشابه، تخم مرغ، بادمجان، ترشی، سرکه، سیر و چای برایشان ضرر دارد.

4- مزاج بلغمی یا سردی و تری

افرادی منفعل و دقیق هستند. بسیار اندیشمند و مسالمت آمیز و کنترل شده رفتار می کنند. قابل اعتماد و خوش اخلاق و آرام هستند. این افراد خوش اخلاق بوده، اضافه وزن داشته و چربی بدن آنها زیاد است. انرژی انجام کاری ندارند. رطوبت زیاد بدن آنها را به دو صورت آب دور لب ها، ریختن آب روی بالش و تعرق زیاد می بینید. اشتهای آنها خوب است اما با وجودی که زیاد غذا نمی خورند، چاق می شوند. سوخت و ساز بدنشان پایین است. اشتهای زیاد و پایین بودن میزان متابولیسم بدن از دلایل اضافه وزن آنهاست.

بدن عليه خودش انقلاب مي كند و رماتيسم مفصلي مي آورد. مثل كشك و آب يا سفيده تخم مرغ است ومربوط به سيستم لنفاوي يا سيستم ايمني يا است.از جنس آب وسرد و تر است و كساني كه سردي زياد بخورند (ماست ترشي)بلغم فعال مي شود:

  • وزير چشم پف كرده 
  • مزه دهانشان ترش مي شود
  • پوست شل و ول و سفيد و آبكي مي شود
  • پوست مقطعي سفيد مي شود (برص) و موها زود سفيد مي شود و مو
  • لك قهوه اي در سفيدي چشم و سردي دست وپا و پا درد و زانو درد
  • لرزش دست و پا (پاركينسون) دير هضم شدن غذا
  • درد معده
  • تنگي نفس موقع خوردن غذا
  • قلنج مي كنند و دوست دارند ماساژ بدهند
  • و درد كمر و بين شانه ها و گرفتگي ماهيچه پشت گردن
  • كسل و خواب آلود
  • جاري شدن آب از دهان در خواب
  • دچار تپش قلب وقتي از خواب بيدار مي شود
  • رقيق بودن آب بيني
  • ترشح بيني
  • سرفه زياد
  • فراموشي
  • دفع ادرار زياد همراه با فشار ضعف مثانه

علت: غذاهاي لبنيات و ترشي و سركه بلغم را زياد مي كند.

مواد غذایی مفید: مصرف خوراکی‌هایی مانند خرمای خشک، انبه، سیب، بـه، توت، انجیر، انگور، کشمش، هویج، کرفس، زنجبیل، دارچین و زیره برای بلغمی مزاج‌ها مفید است.

مواد غذایی مضر: به افراد دارای مزاج سرد و‌تر توصیه می‌شود خوراکی‌هایی مانند کاهو، هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، مرکبات و کیوی، هلو، زردآلو، شلیل، قارچ، ذغال اخته، آش، سوپ ماهی و کله پاچه نخورند.

مزاج و سال‌های عمر

قدما معتقد بودند ارتباط تنگاتنگی مابین سال‌های عمر انسان و مزاج او وجود دارد.

  • کودکی، مزاج کودک گرم و تر است (خون).
  • جوانی، جوانان مزاجی گرم و خشک دارند (صفرا).
  • میانسالی، مزاج در میانسالها سرد و تر (بلغم).
  • پیری، در پیری مزاج شخص به طرف سردی و خشکی می‌گراید (سودا).

در این تقسیم‌بندی اختلاف نظرهایی وجود دارد

انواع مزاج ساعات شبانه روز

صبح: مزاج گرم و تر - بهاری

ظهر: گرم و خشک - تابستانی

عصر: سرد و خشک - پاییزی

شب: سرد و تر – زمستانی

این مطلب به ویرایش و تأیید علمی رسیده است، ایشان جمعی از متخصصین در رشته های زنان و زایمان، مامایی، داروسازی، تغذیه و روانشناسی هستند که همراه اوما در ارائه مطالب علمی و مفید می باشند.

امتیاز مطلب: 94% 94