عمل لاپاراسکوپی (Laparoscopy)، یک روش جراحی تشخیصی و درمانی است که کاربردهای زیادی دارد و برای خانم هایی که دچار مشکلاتی در رحم و تخمدانها شده اند مورد استفاده قرار می گیرد. در عمل لاپاراسکوپی بدون اینکه شکم را باز کنند، با یک دوربین دقیق داخل حفره شکم را می بینند و با دیدن رحم و تخمدانها عمل جراحی را انجام می دهند. در این مقاله دکتر فاطمه صالحی، فلوشیپ عمل جراحی لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی، اطلاعات کامل و جامعی را در مورد عمل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان در اختیار شما بانوان اومایی عزیز قرار می دهد. پس حتما تا پایان ما را همراهی کنید.
در این مقاله می خوانیم:
لاپاراسکوپی چیست؟
علت انجام عمل لاپاراسکوپی
اقدامات قبل از عمل لاپاراسکوپی
عمل لاپاراسکوپی چگونه انجام میشود؟
عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان چقدر طول میکشد؟
لاپاراسکوپی و بارداری
هزینه عمل لاپاراسکوپی
عوارض بعد از عمل لاپاراسکوپی
مراقبتهای بعد از عمل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
عمل لاپاراسکوپی چیست؟
عمل لاپاراسکوپی برای اولین بار در سال 1900 انجام شد و از آن زمان تاکنون پیشرفت های چشمگیری داشته بطوریکه امروزه بعنوان یک روش غیر تهاجمی عالی برای درمان رحم و تخمدان محسوب می شود. لاپاراسکوپی در واقع یک روش جراحی عالی بعنوان جایگزین جراحی باز است. در این عمل از یک لاپاراسکوپ استفاده می شود که داخل ناحیه لگن را بررسی می کند. جراحی باز اغلب نیاز به یک برش بزرگ دارد. اما یک لاپاراسکوپ یک تلسکوپ بلند و روشن است. این تلسکوپ به دکتر اجازه می دهد داخل بدن شما را به راحتی بدون نیاز به برش ببیند. لاپاراسکوپی تشخیصی نیز می تواند به طور دقیق تعیین کند آیا بیماری مانند بیماری اندومتریوز و فیبروم یا میوم رحم دارید یا خیر؟ همچنین می تواند نوعی درمان باشد. با استفاده از ابزارهای مینیاتوری، پزشک می تواند انواع جراحی ها را انجام دهد که این جراحی ها عبارتند از:
- برداشتن کیست تخمدان
- بستن لوله ها، که یکی از روش های جلوگیری از بارداری است.
- هیسترکتومی
مزایای این روش عبارتند از:
- معمولا لاپاراسکوپی زمان بهبودی کوتاهتری نسبت به جراحی باز دارد. بیمار می تواند بعد از 24 ساعت مرخص شده و در منزل استراحت کند.
-همچنین زخم های کوچکتری ایجاد می شود.
- احتمال عفونت بسیار کمتر است.
- متخصص زنان، جراح عمومی یا متخصصان دیگر می توانند این عمل را به راحتی انجام دهند.
چرا از عمل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان استفاده میشود؟
لاپاراسکوپی می تواند برای تشخیص، درمان، و یا هر دو مورد استفاده شود. این روش تشخیصی گاهی اوقات در حین تشخیص به درمان تبدیل می شود.
برخی از دلایل انجام لاپاراسکوپی تشخیصی عبارتند از:
- درد ناگهانی لگن
- ناباروری بدون علت
- سابقه عفونت لگن
بیماری هایی که با استفاده از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان تشخیص داده می شوند عبارتند از:
- آندومتریوز
- فیبروئید رحم
- کیست تخمدان یا تومورها
- حاملگی خارج از رحم
- آبسه لگن یا کبد
- چسبندگی لگن
- ناباروری
- بیماری التهابی لگن
- سرطان تولید مثل
برخی از انواع بیماری هایی که با لاپاراسکوپی درمان می شوند عبارتند از:
- هیسترکتومی یا برداشتن رحم
- برداشتن تخمدان ها
- برداشتن کیست تخمدان
- برداشتن میوم
- مسدود کردن جریان خون به فیبروم
- تخریب بافت اندومتر، که درمانی برای آندومتریوز است.
- از بین بردن چسبندگی
- معکوس کردن عمل جراحی جلوگیری از بارداری (بستن لوله ها)
اقدامات قبل از عمل لاپاراسکوپی:
آماده سازی بستگی به نوع عمل جراحی دارد. ممکن است نیاز به سونوگرافی داشته باشید و یا پزشک به شما توصیه کند حدود 12 ساعت قبل از عمل دیگر چیزی نخورید و ناشتا باشید. در مورد داروهایی که مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید. همچنین اگر مواد مخدر و مکمل های بدون نسخه مصرف می کنید هم به پزشک بگویید. ممکن است لازم باشد قبل از این عمل آنها را متوقف کنید. از یک دوست بخواهید بعد از عمل جراحی همراهتان باشد و به هیچ عنوان بعد از عمل رانندگی نکنید.
خانم دکتر صالحی، فلوشیبپ لاپاراسکوپی، در مورد اقدامات قبل از عمل می گویند: "حتما قبل از عمل، پزشک معالج یک شرح کامل از وضعیت طبی پزشکی، جراحی هایی که تا کنون انجام داده اید و سوابق فامیلی می گیرد و معاینه داخلی و تصویربرداری لازم به طور کامل انجام میشود و آزمایشاتی که برای تشخیص و عمل لازم است تجویز خواهد شد. آمادگی روده و سبک کردن گوارش قبل از لاپاراسکوپی ضروری است و یکی دو روز قبل از عمل بصورت رژیم غذایی و دارو به شما داده میشود، در این عمل بیهوشی عمومی انجام می شود و قبل از آن باید ۸ تا ۹ ساعت ناشتا باشید".
عمل لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟
1- عمل لاپاروسکوپی تقریبا همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
2- وقتی خوابیدید، یک لوله کوچک به نام کاتر برای جمع آوری ادرار وارد بدن می شود. یک سوزن کوچک برای پر کردن شکم با گاز دی اکسید کربن استفاده می شود. این گاز دیوار شکم را از اندام های شما دور نگه می دارد. این کار احتمال پارگی دیواره ها را کاهش می دهد.
3- جراح یک برش کوچک در ناف ایجاد می کند و لاپاراسکوپ را وارد می کند و چند ثانیه بعد تصاویری روی صفحه نمایش ایجاد می شود.
4- اتفاقات بعد از عمل جراحی بستگی به نوع عمل جراحی دارد. برای تشخیص، پزشک ابتدا به بررسی اندام داخلی شما می پردازد سپس در صورت نیاز عمل جراحی را همان زمان انجام می دهد. اگر نیاز به عمل جراحی داشته باشید، برش های دیگری نیز ایجاد می شود. سپس ابزار از طریق این برش ها وارد بدن خواهند شد. عمل جراحی با استفاده از یک لاپاراسکوپ به عنوان راهنما انجام می شود. چون این وسیله دارای یک دوربین قوی است و به عنوان چشم پزشک در بدن به او کمک می کند تا ببیند چه کاری دارد انجام می دهد.
5- پس از اتمام عمل، تمام ابزار خارج می شوند. برش ها با بخیه بسته می شوند و بعد از چند ساعت که به هوش آمدید باید چند روزی را در خانه استراحت کنید و کارهای سنگین یا رانندگی انجام ندهید.
آیا عمل لاپاراسکوپی در زمان خاصی انجام م یشود؟
خیر شما بعد از تشخیص بیماری در هر زمان می توانید این عمل را انجام دهید. اما ترجیحا بهتر است 5 روز بعد از پریود این عمل انجام شود و به گفته دکتر صالحی بهترین زمان عمل لاپارا زمانی است که شما پریود نباشید و پزشک زمان مناسب را به شما می‌گوید و ممکنه به مدت یک ماه تا چند ماه پزشک دارویی تجویز کند و بعد عمل جراحی انجام بشه! بنابراین زمان عمل تا حدودی هم به شرایط جسمانی شما بستگی دارد.
عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان چقدر طول می کشد؟
مدت زمان انجام عمل لاپاراسکوپی متغییر خواهد بود و به نوع عمل لاپارا و مهارت پزشک متخصص بستگی دارد. اما ممکنه از نیم ساعت برای تشخیص تا چند ساعت برای جراحی و درمان طول بکشد.
لاپاراسکوپی و بارداری
لاپاراسکوپی یکی از روش هایی است که در تشخیص ناباروری استفاده می شود و میزان چسبندگی، بیماری آندومتریوز، انسداد لوله های تخمدان و .... که هریک دلیلی بر ناباروری فرد است با این روش مشخص و برطرف خواهد شد. بنابراین عمل لاپاراسکوپی باعث افزایش شانس باروری شما می شود و در صورت تجویز باید بدون نگرانی آن را نزد یک پزشک حاذق انجام دهید.
هزینه عمل لاپاراسکوپی
خانم دکتر صالحی در مورد هزینه لاپاراسکوپی می گویند: "هزینه انجام عمل بسته به نوع عمل، نوع بیمارستان و شرایط بیمه بیمار دارد. این عمل شامل خدمات بیمه ای هم هست و شما می توانید قبل از انجام عمل به طور کامل شرایط بیمه را از پرسنل حسابداری بیمارستان بپرسید.
عوارض بعد از عمل لاپاراسکوپی چیست؟
آسیب پوستی و عفونت مثانه عوارض جانبی رایج این عمل است. اما خوشبختانه عوارض جدی تر بسیار نادر هستند. با این حال، این عوارض عبارتند از:
- آسیب به عروق خونی، مثانه، روده، رحم، و دیگر ساختارهای لگن
- آسیب عصبی
- عکس العمل های آلرژیتیک
- لخته شدن خون
- مشکلات ادرار
شرایطی که خطر عوارض این عمل را افزایش می دهد عبارتند از:
- جراحی قبلی شکم
- چاقی
- لاغری بیش از حد
- اندومتریوز شدید
- عفونت لگن
- بیماری مزمن روده
گاز مورد استفاده برای پر کردن حفره شکمی نیز در صورت وارد شدن به رگ های خونی عوارضی را ایجاد می کند. در طی دوره بهبودی، به بدن خود توجه کنید. هرگونه عوارض جانبی را بنویسید و به پزشک اطلاع دهید.
دکتر فاطمه صالحی، فلوشیپ لاپاراسکوپی رحم و تخمدان درباره عوارض این عمل می گویند: " لاپاراسکوپی نیز مانند هر عمل جراحی دیگری می تواند عارضه داشته باشد و درسته که نسبت به سایر عمل های جراحی باز عوارض آن کمتر است اما عفونت، خونریزی و چسبندگی داخل و خارج رحمی، لگن، عوارض بیهوشی، احتمال آمبولی در ریه ها و عروق اندام تحتانی و همچنین آسیب به احشا مانند روده، معده، مثانه، حالب و عروق لگنی می تواند از عارضه های آن بشمار رود. هرچه تبحر و تجربه پزشک شما بیشتر باشد میزان این عوارض نیز کاهش می یابد".
مراقبت های بعد از عمل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
- پس از عمل جراحی، پرستاران علائم حیاتی شما را بررسی می کنند. تا زمانی که بیهوشی برطرف نشود، در اتاق بازیابی خواهید ماند و تا زمانی که نتوانید ادرار کنید، مرخص نخواهید شد. سخت ادرار کردن یکی از عوارض جانبی استفاده از کاتتر است.
- زمان بازیابی برای خانم های مختلف متفاوت است و به نوع عمل جراحی بستگی دارد. ممکن است چند ساعت پس از عمل جراحی به خانه فرستاده شوید یا برای یک یا چند شب در بیمارستان بمانید.
- پس از عمل جراحی، ناف و شکم حساس می شود. ممکن است کبودی نیز روی شکم دیده شود. گاز داخل بدن باعث درد قفسه سينه، قسمت مياني و شانه ها می شود. همچنین احتمال دارد در طول روز حالت تهوع داشته باشید.
- قبل از رفتن به خانه، پزشک دستورالعملی در مورد نحوه مدیریت عوارض جانبی به شما می دهد. پزشک ممکن است داروهای ضد درد یا آنتی بیوتیک ها را نیز برای جلوگیری از عفونت تجویز کند.
- بسته به جراحی، از شما خواسته می شود چند روز یا چند هفته استراحت کنید. ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد تا بتوانید به فعالیت های عادی خود باز گردید.
دکتر صالحی در ادامه اظهار کردند: " استحمام 48 ساعت بعد از عمل لاپاراسکوپی مجاز است. مقاربت با توجه به شرایط بیمار و توصیه های پزشکی باید انجام شود. بنابراین پزشک به شما زمان انجام آن را می گوید. همچنین فعالیت روزمره قابل انجام است اما کار سنگین و ورزش های لیفتینگ تا ۶ هفته نباید انجام شوند.
عوارض جدی لاپاروسکوپی رحم و تخمدان نادر است. با این حال در صورت مشاهده عوارض زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید شکم
- تهوع و استفراغ طولانی مدت
- تب 38.3 سانتیگراد یا بالاتر
- خونریزی شدید در محل برش
- درد هنگام ادرار یا حرکت روده
نتایج این عمل ها معمولا خوب است. این تکنولوژی به جراح اجازه می دهد به راحتی بسیاری از مشکلات را ببیند و با یک تشخیص دقیق آن را درمان کند. زمان بازیابی نیز در مقایسه با جراحی باز بسیار کوتاه تر است.
در پایان دکتر صالحی،فلوشیپ لاپاراسکوپی تاکید دارند که در صورت مشاهده علائمی مانند ناخوشی، ضعف، بی حالی، تب، درد ،تهوع و خونریزی، هر تغییر در برش پوست، تغییر در اجابت مزاج، ورم اندام تحتانی، تنگی نفس و .. سریعا با پزشک مشورت کنید. نکته مهم دیگر پاتولوژی است که باید جواب آن را در اولین فرصت نزد پزشک ببرید تا در مورد ماهیت دقیق بیماری و روند درمان با شما صحبت شود. همچنین اگرچه ما جراحان دوست داریم و ترجیح بر این است که کمترین مداخله را در حین عمل جراحی داشته باشیم اما برخی بیماری ها و شرایط خود بیمار به گونه ای است که عمل جراحی باز باید انجام شود و نمی توان از آن اجتناب کرد.
1-Debra Rose Wilson.Gynecologic Laparoscopy. www.healthline.com. November 28, 2017
2-Mayo Clinic Staff. Minimally invasive surgery. www.mayoclinic.org. Dec. 30, 2017
3-medical center. Gynecologic Laparoscopy. utswmed.org.2017
