یکی از عفونت هایی که ممکن است در طول زندگی شاهد آن باشیم عفونت ادراری در کودکانمان است که به دلایل مختلفی مانند عدم شست و شوی صحیح، پوشیدن لباس های زیر نامناسب و موارد دیگر ممکن است بوجود بیاید. تشخیص به موقع عفونت ادراری درمان آن را آسان‌تر می کند.
در این مقاله می خواهیم درباره عفونت ادراری و دلایل ایجاد آن، علائم عفونت ادراری کودکان، نحوه تشخیص و نحوه درمان این بیماری به طور کامل برایتان توضیح دهیم تا با مشاهده علائم اولیه سریعا برای درمان کودکتان اقدام نمایید.
عفونت ادراری چه زمانی اتفاق می افتد؟
به طور کلی عفونت ادراری (UTIs) هنگامی ایجاد می شود که باکتری ها در هر بخشی از مجاری ادراری مانند مثانه ، کلیه ها یا مجرای ادرار رشد کرده و این مناطق را آلوده کنند. این بیماری در نوزادان و کودکان خردسال بسیار رواج دارد. به طوری که حدود 3 درصد از دختران و 1 درصد از پسران تا 11 سالگی مبتلا به عفونت ادراری می شوند. آمار دیگری نشان می دهد تقریبا از هر 20 کودک خردسال یک نفر به عفونت ادراری مبتلا می باشد که مشخصه اصلی ان تب بالا است. جالب است بدانید در میان پسران، آن هایی که عمل ختنه را انجام داده اند کمتر از پسرانی که ختنه نکرده اند در معرض این بیماری عفونی قرار دارند.
دلایل ایجاد عفونت ادراری کودکان
اغلب باکتری های روده ای، به راحتی می توانند از طریق پوست اطراف مقعد وارد مجاری ادراری شوند. عفونت ادراری در دختران بسیار شایع تر است زیرا مجرای ادرار دختر کوتاهتر و نزدیک به مقعد است. در پسران خطر کمتری نسبت به ایجاد عفونت ادراری وجود دارد. در برخی از کودکان نیز دلایلی برای ایجاد عفونت وجود دارد که قابل پیشگیری نیستند. این دلایل عبارتند از:
- ناهنجاری ساختاری یا عملکردی در مجاری ادراری (مانند انسداد).
- جریان غیر طبیعی برگشت به عقب ادرار از مثانه به بالا و مجاری ادرار به سمت کلیه ها، معروف به ریفلاکس vesicoureteral ، که در کودکان مبتلا به عفونت ادراری بسیار متداول است.
در بعضی از این موارد ، آزمایش های اضافی مانند سونوگرافی یا رادیولوژی مثانه ممکن است برای تشخیص این شرایط و تعیین موثرترین درمان توصیه شود.
علائم عفونت ادراری در کودکان چیست؟
عفونت ادراری و عفونت مثانه شایع ترین اشکال عفونت های کودکان است. این عفونت ها می توانند بر مجرای ادرار و کلیه ها نیز تأثیر بگذارند. اگر فرزند شما عفونت ادراری داشته باشد، علائم زیر را مشاهده خواهید کرد:
- تب
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- نیاز به ادرار بیشتر و یا مشکل در بیرون آمدن ادرار
- نیاز فوری به ادرار کردن ، یا مرطوب کردن لباس زیر و یا رختخواب توسط کودکی که می داند چگونه از توالت استفاده کند.
- استفراغ
- امتناع از خوردن غذا
- درد شکم
- درد جانبی یا کمر
- ادرار ناخوشایند
- ادرار ابری یا خونین
- تحریک پذیری غیر قابل توضیح و مداوم در یک کودک
- رشد ضعیف در نوزاد
نحوه تشخیص عفونت ادراری در کودکان
قابل ذکر است که علائم عفونت ادراری مشابه علائم سایر بیماری های عفونی است. همیشه در صورت بروز علائم با پزشک مراقبت های اولیه کودک خود تماس بگیرید. او در مورد علائم فرزند شما سؤال می کند تا تشخیص دهد که آیا معاینه حضوری لازم است یا خیر؟ معمولا با انجام چند سوال بصورت تلفنی و یا حتی حضوری این بیماری تشخیص داده می شود.
نحوه درمان عفونت ادراری کودکان
برای درمان عفونت ادراری کودک شما، پزشک نمونه ادرار فرزند شما را به آزمایشگاه می فرستد و تجزیه و تحلیل و جوابدهی آن ممکن است چند روز طول بکشد. در این میان تا آماده شدن جواب های قطعی، پزشک برای کودک شما آنتی بیوتیک تجویز می کند. معمولا انتی بیوتیک ها در صورت استفاده صحیح و به موقع به خوبی عفونت ها را درمان می کنند. اگر نوع باکتری موجود در عفونت ادرار کودک شما به نحوی باشد که به درمان آنتی بیوتیک اولیه پاسخ مناسبی ندهد، پزشک داروی انتی بیوتیک را تغییر می دهد.
معمولا با مصرف داروهای انتی بیوتیک بعد از دو الی سه روز فرزند شما احساس بهتری دارد و علائم بیماری کاهش پیدا می کند. اگر کودک شما دچار عفونت های ادراری پی در پی و مکرر باشد شاید پزشک آزمایشات دیگری را نیز برای بررسی دقیق تر این عفونت ها انجام دهد.
نکات مهم در استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت کودکان
- حتماً هر روز آنتی بیوتیک را در دوز تجویز شده به کودک خود بدهید و خودسرانه مقدار آن را تغییر ندهید.
- کودک شما باید دوره کامل آنتی بیوتیک را تمام کند تا اطمینان حاصل شود که عفونت برنگشته است.
- باید کودک خود را تشویق کنید که آب زیادی همراه با آنتی بیوتیک و حتی در زمان های دیگر بنوشد.
- خیلی سریع باید عفونت فرزندتان را درمان کنید زیرا عفونت های درمان نشده می توانند باعث آسیب کلیه یا در موارد نادر عفونت باکتریایی جریان خون موسوم به سپسیس شوند.
اگر یک وعده مصرف آنتی بیوتیک را فراموش کردید به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید. اما در صورتی که به وعده بعدی برسد نباید دو آنتی بیوتیک را به همراه هم مصرف کنید و همان یک عدد کافی است.
نحوه پیشگیری از عفونت ادراری در کودکان
پیشگیری در کودکان کار سختی است اما موارد زیر را امتحان کنید:
- کودک خود را تشویق کنید که هنگام دستشویی داشتن سریعا به شما بگوید و این کار را انجام دهد و آن را نگه ندارد.
- به کودک خود بیاموزید که پس از استفاده از توالت، چگونه به طور صحیح ، از جلو به عقب را با آب تمیز کند و سپس خود را با دستمال توالت خشک نماید.
- لباس زیر پنبه ای مخصوص کودکان برای فرزندتان استفاده کنید، زیرا به راحتی خشک شده و رطوبت را نگه نمی دارد. در نتیجه از ایجاد عفونت جلوگیری می کند.
- به کودک خود لباس های گشاد بپوشانید، زیرا لباس های تنگ می توانند رطوبت را حفظ کرده و میزان احتمال ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهند.
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما هر روز به اندازه کافی مایعات و ترجیحاً آب بنوشد. در نوزادان نیاز به مایعات، از طریق نوشیدن شیر در زمان های منظم و مداوم برطرف می شود.
سخن آخر
عفونت ادراری می تواند هم برای پرستار یا مادر کودک و نوزاد و هم برای خود او ناراحت کننده باشد. بنابراین باید تا جایی که می توانیم موارد بهداشت گفته شده را برای جلوگیری از ایجاد عفونت در کودکان رعایت کنیم و در صورت مشاهده علائم عفونت سریعا برای درمان اقدام کنید و نسبت به آن بی اهمیت نباشید تا مشکلات جدی تری برای کودک شما پیش نیاید.
T. Ernesto Figueroa, MD. Urinary Tract Infections (UTIs). Date reviewed: May 2016
